In deze Wikiwijs ga je aan de slag met pragmatische taalstoornissen bij kinderen. Lees hiervoor eerst het tweede hoofdstuk uit Handboek stem-, spraak- en taalpathologie (p. 37 - 56) door. Het bestand staat heleaal onderaan dit arrangement opgenomen. Met de inhoud hebben we al in de les van 1 oktober kort kennis gemaakt.
Probeer de theorie uit dat hoofdstuk zo goed mogelijk te koppelen aan de filmfragmenten die in deze opdracht zijn opgenomen.
Opdracht 1
Laten we eens rustig beginnen met een kleine opdracht om even in te komen. Hieronder zie je een afbeelding van Hein de Kort (ja, ik hou erg van dit soort humor!). Leg eens uit wat er pragmatisch gezien mis gaat in dit plaatje? Probeer de adequate termen te gebruiken in je antwoord.
Opdracht 2: Pragmatiek en autisme
Inleidend filmpje met korte uitleg over autisme
opdracht 2a: fragment PDD NOS
Je ziet een stukje van Je zal het maar hebben van BNN. Hierin spreekt Valerio met een jongen die het syndroom van Asperger heeft.
Analyseer het taalgebruik van deze jongen op de volgende punten:
a. productieniveau (morfologie, fonologie, articulatie e.d.)
b. semantisch niveau: tekstbegrip
c. pragmatisch niveau: interactie, figuurlijk taalgebruik, indirecte taalhandelingen
Probeer je antwoorden steeds goed te onderbouwen met voorbeelden uit het filmpje. Maak daarnaast zo goed mogelijk gebruik van de bovengenoemde begrippen (in relatie met andere taalkundige en pragmatische theorie die je in tussen al hebt opgedaan).
2b. Filmpje Klokhuis over autisme
Dit filmpje heb ik voor jullie in delen geknipt. Eerst vind je verschillende stukjes uitleg over wat autisme precies is. Wellicht zit er wat overlap in met het eerste filmpje van opdracht 2, maar dan weet je het des te beter. ;-)
Daarna zie je hoe de moeder van een autistisch jongetje probeert om goed met het hem om te gaan en te communiceren. Ook wordt het vriendje van Justin geïnterviewd over hoe het is om om te gaan met een vriendje dat autistisch is.
filmpje 1
filmpje 2
filmpje 3
Nu ga je kijken naar hoe de moeder van Justin communiceert met haar zoon. Beantwoord hierbij de volgende vragen:
a. Waarom denk je dat Justin bepaalde situaties wel begrijpt als zijn moeder daar een tekening van maakt? Betrek het schema op p. 41 in het Handboek stem-, spraak- en taalpathologie bij je antwoord. NB: je hoeft niet dat hele schema te gebruiken, maar je vindt hier zeker wel aanknopingspunten voor een goed onderbouwd antwoord.
b. Wat vind je opvallend aan de manier waarop Justin communiceert? Ga hierbij in op zowel het verbale als het non-verbale gedrag.
c. Het interview eindigt op een onverwachte manier voor de presentatrice. Beschrijf wat er in de interactie gebeurt (zowel verbaal als non-verbaal) en probeer de reactie van Justin de koppelen aan de informatie die je nu hebt over autisme.
filmpje 1
filmpje 2
filmpje 3
Opdracht 3 - Narratie en conversatie jonge kinderen
Nog even voor de duidelijkheid:
- met narratie wordt bedoeld 'een verhaaltje vertellen';
- met conversatie wordt echt een gesprek bedoeld: interactie tussen sprekers.
De kinderen in deze filmpjes hebben geen stoornissen (althans, daar heb ik ze niet op uitgezocht). Maar de fragmenten geven wel een beeld van de pragmatische ontwikkeling.
3a. Fragmentjes Praatjesmakers
Je ziet twee stukjes van het programma Praatjesmakers, waarin Jochem van Gelder kleine kinderen interviewt. Dit is dus een conversatie (het is immers een gesprek tussen verschillende gespreksdeelnemers).
filmpje 1
a. Wat kun je zeggen over hoe het linkerjongetje de maxime van relevantie hanteert? En hoe wordt daarop gereageerd?
b. In hoeverre houdt het linkerjongetje zich aan de maxime van wijze (p. 49 + 50 Handboek... in pdf).
filmpje 2
c. Welke synactische fout maakt het jongetje aan het begin van zijn beurt? Is dat pragmatisch gezien problematisch?
d. Wat valt je op aan de beurtwisseling? Zit er verschil tussen de manier waarop de beide jongetjes zich aan de regels van beurtwisseling kunnen houden?
e. Het linkerjongetje heeft een theorie over de maximale leeftijd van mensen. Welke maxime schendt hij hier? Waarom? Denk dat hij deze schending bewust of onbewust doet? Licht je antwoord duidelijk toe.
Henny Huisman Minimoppentrommel
Ja, lang geleden, toen ik mijn zakgeld nog in guldens kreeg, was dit een knaller op de tv. Het was een onderdeel van de Miniplaybackshow.
Twee dingen die je vooraf moet weten:
- Henny Huisman denkt dat het meisje temeier zegt. Google dat woord maar eens als je het niet kent. (Je begrijpt dan ook iets meer van zijn verbale en non-verbale communicatie.)
- Lee Towers en Anite Meyer traden vaak samen op. Lee Towers was niet alleen beroemd door zijn gouden microfoon, maar ook door de beweging die hij met zijn arm maakte.
Bekijk dit filmpje en ga in op de onderstaande vragen:
a. In het eerste deel is er sprake van een conversatie. Analyseer hoe elk van de maximen in dit deel aanwezig zijn. In hoeverre is de jonge leeftijd van het meisje een factor bij iedere maxime?
b. In hoeverre slaagt ze erin om het genre mop goed te vertellen?
Het arrangement Taalbeschouwing - Pragmatiek & Taalstoornissen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Jose Bruining
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2015-10-01 15:53:30
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Handboek stem-, spraak- en taalpathologie deel 18
