Waar gebruik jij water voor? Om te drinken, in te zwemmen en misschien wel om op te varen? Water is van levensbelang voor ons. Alle levende wezens; alle dieren en alle planten die we kennen hebben water nodig om te kunnen leven. Elk organisme bestaat voor minstens 50% uit water. Ook mensen bestaan voor ongeveer de helft uit water, het lichaam van een baby zelfs voor 75%!
In les 1 hebben we het al gehad over hoe regenwater en grond samenwerken om planten te laten groeien en dat planten water loslaten in de lucht. Dit water vormt wolken en de wolken zorgen weer voor regen. Dit noemen we de kleine watercyclus.
Naast de kleine watercyclus bestaat er ook een grote watercyclus. De grote watercyclus begint bij verdamping van zeewater, de waterdamp stijgt op en vormt wolken die boven het land uitregenen. Het regenwater stroomt over land of ondergronds weer terug naar de zee waarna de cyclus weer opnieuw begint.
Op aarde is nooit meer of minder water te vinden: De aarde is een gesloten ecosysteem. Met een ecosysteem bedoelen we planten, dieren en het gebied waarin zij leven. Een ecosysteem kan héél groot zijn, bijvoorbeeld de hele aarde, of de grote oceaan. Of klein, een vijver in je achtertuin, is ook een ecosysteem. Omdat de aarde een gesloten ecosysteem is, en er nooit meer of minder water te vinden kan zijn. Kun je je voorstellen dat wanneer het bij ons in Nederland hele dagen regent, er ergens anders op de wereld te weinig regen valt. Het gesloten ecosysteem is dan uit evenwicht. Is er een manier om regen ergens anders naartoe te verplaatsen?
Zoals we in les 1 hebben besproken, creëren planten waterdamp, waterdamp zorgt weer voor wolken en wolken? Juist. Regen. Je zou kunnen zeggen dat we ergens planten moeten laten groeien, om daar regen uit de lucht te laten komen. Denk maar eens aan het regenwoud. Regen + Woud! Door de grote hoeveelheid bomen en planten komt er veel water vrij boven het woud, dat zorgt voor wolken boven het woud en veel neerslag. In het regenwoud voelt de lucht altijd vochtig aan. Een gezonde grond waar water in zit zorgt voor planten, planten zorgen voor regen. Op die manier is het ecosysteem in balans.
Ontdekplaat
De opdracht
Vragen
Laten we al die informatie even verwerken, deze vragen zullen je helpen om alles nog beter te onthouden. Je mag de antwoorden bespreken met je klas genoten.
Vraag 1. Wat is het verschil tussen de kleine en de grote water cyclus?
…………………………………………….
Vraag 2. Waarom regent het in een regenwoud zoveel?
…………………………………………….
Vraag 3. In Nederland valt best veel water, wat zouden we allemaal met dit regenwater kunnen doen?
…………………………………………….
Opdracht 1. Water meten
Nu je wat meer weet over water, laten we eens gaan kijken hoeveel water er eigenlijk bij jou in de buurt valt? Hieronder zie je een schema, per groepje krijg je van je juf of meester een meet buisje, deze gaan we buiten neerzetten. Zorg dat alle buisjes op verschillende plekken staan zodat je kan zien of er een verschil is in regenval.
Meet nu elke dag hoeveel water er in jullie buisje zit en schrijf dit op.
Voordat je gaat meten, hoeveel regen denk je dat er gemiddeld in Nederland valt per dag? En per week?
Dag =
Week=
jaar =
En in Kenia? Denk je dat daar veel minder regen valt?
Jaarlijkse neerslag in Kenia =
Dag 1.
Dag 4.
Dag 2.
Dag 5.
Dag 3.
Dag 6.
Dag 4.
Dag 7.
Opdracht 2. Grote rekensom
In Nederland regent het dus heel veel, wel 830 MM per jaar! die regen kan voor allerlei dingen worden gebruikt. Zo ook het regenwater dat op jullie school dak valt. Benieuwd naar hoeveel water er per jaar op jullie dak valt? Reken mee met deze grote rekensom.
In Nederland valt er dus ongeveer 830 MM regen per jaar!
Nu is het aan jullie om de oppervlakte van jullie dak uit te rekenen? Dit kan je doen met een groot meetlint, of misschien weet jouw juf of meester wel de afmetingen?
De rekensom die je nu krijgt is
830MM (= 8,3 M) x de oppervlakte van het school dak = ……… M^2
Hoeveel liter is dit? (vermenigvuldig je antwoord met 10)
…………………………………………….
Wat zou er wel niet allemaal met dit water gedaan kunnen worden?
…………………………………………….
Opdracht 3. Teken de waterkringloop
In het filmpje van Amara zag je hoe de waterkringloop in elkaar zit. Nu is het aan jou om de kringloop hieronder af te maken. Weet je welke woorden waar horen? Succes!
Oceaan
Sneeuw en ijs
Grondwater stroming
Verdamping
Gewasverdamping
Condensatie
Rivier
Infiltratie
Grondwater
Opdracht 4. Hoe gaat het met je regenwoud?
Vorige week heb je een regenwoud in een pot gemaakt. Pak hem er eens bij! Dan gaan we kijken naar de watercyclus die is ontstaan.
Maak een tekening of foto
Om je regenwoud zo goed mogelijk te onderzoeken kan je hem natekenen of een goede foto maken.
Kijken...
Kijk goed naar je regenwoud. Schrijf of typ dan alle termen erbij die je door de ontdekplaat geleerd hebt.
Wat zie je? Schrijf het op.
Zitten er waterdruppeltjes op de zijkanten en/of op de deksel van de pot?
Hoe komen deze waterdruppeltjes daar?
Hoe noem je de verdamping die door de plantjes in ontstaan?
Vallen deze druppels straks ook weer neer? Wat gebeurt er dan denk je?
En vergelijken...
Vergelijk je regenwoud nu met de foto of tekening van een week geleden. Welke verschillen zie je vergeleken met vorige week? Schrijf ze bij je nieuwe foto of afbeelding.
Meer lessen
Deze les maakt deel uit van een groter geheel. Hieronder de links naar alle lessen en de docentenhandleiding:
Het arrangement Justdiggit - 3. water is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Dit materiaal is tot stand gekomen door samenwerking van Justdiggit, Gemeente Haarlemmermeer en NMCX, Centrum voor Duurzaamheid.
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Water is heel belangrijk voor ons. Een groot gedeelte van de aarde bestaat uit water. Zeewater verdampt, de waterdamp stijgt op en vormt wolken die boven het land uitregenen. Het regenwater stroomt over land of ondergronds weer terug naar de zee waarna het weer gaat verdampen. Dat noemen we de grote waterkringloop. Aan het eind van de opdracht weet je precies hoe die grote waterkringloop werkt.
Leerniveau
PO groep 8;
PO groep 7;
Leerinhoud en doelen
Aardrijkskunde;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Trefwoorden
duurzaamheid, gemeente haarlemmermeer, justdiggit, nmcx
Water is heel belangrijk voor ons. Een groot gedeelte van de aarde bestaat uit water. Zeewater verdampt, de waterdamp stijgt op en vormt wolken die boven het land uitregenen. Het regenwater stroomt over land of ondergronds weer terug naar de zee waarna het weer gaat verdampen. Dat noemen we de grote waterkringloop. Aan het eind van de opdracht weet je precies hoe die grote waterkringloop werkt.
Vorige week heb je een regenwoud in een pot gemaakt. Pak hem er eens bij! Dan gaan we kijken naar de watercyclus die is ontstaan.
