Artikelen als spijkerbroeken en mobieltjes reizen de hele wereld over voor ze in de winkel liggen.
Soms komen de onderdelen uit verschillende delen van de wereld voor ze uiteindelijk in elkaar worden gezet. Soms ondergaan ze op verschillende plekken een bewerking of worden er onderdelen aan toegevoegd. Onhandig, zou je zeggen.
Maar in deze opdracht wordt duidelijk waarom fabrikanten vaak op die manier te werk gaan.
Als voorbeeld in deze opdracht wordt de 'omafiets' genoemd. Kun je zelf ook een product bedenken (of Googlen) dat op verschillende plekken bewerkt wordt voordat het bij de klant terechtkomt?
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
het begrip 'internationale arbeidsverdeling' omschrijven;
uitleggen dat door internationale arbeidsverdeling de welvaart in een gebied kan toenemen;
een omschrijving geven van de verschillende stadia in een bedrijfskolom;
herkennen dat artikelen die je in een winkel koopt in verschillende stappen worden gemaakt.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
De activiteiten in deze opdracht dragen bij tot het volgende leerdoel:
Je kunt de gevolgen toelichten van de veranderende internationale arbeidsverdeling voor verschillende gebieden.
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je bestudeert de Kennisbank. Je bekijkt een video over herkomst van producten en beantwoordt vragen.
Stap 2
Je leest de uitleg over de voordelen van productie van goederen of grondstoffen in een bepaald gebied. Je leest welke factoren meespelen (zoals transport en goedkopere productieprocessen). Je bekijkt een video over productieprocessen in China en maakt een oefening.
Stap 3
Je leest over de productiestadia van een spijkerbroek. Je leert wat een bedrijfskolom is.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippen
In de begrippenlijst vind je begrippen over arbeidsverdeling.
Eindopdracht A
Kies je voor eindopdracht A dan maak je een toets.
Eindopdracht B
Kies je voor eindopdracht B dan maak je samen met een klasgenoot een bedrijfskolom van een zelf gekozen artikel.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 uur nodig.
Aan de slag
Stap 1: Nederland en het buitenland
Bestudeer uit de Kennisbank de pagina over internationale arbeidsverdeling.
Internationale arbeidsverdeling maakt handel tussen landen nodig en maakt het mogelijk dat een land zich gaat toeleggen op het maken van die producten die het best bij het land passen.
Bekijk de video over herkomst van producten en beantwoord de vragen.
Oefening: Herkomst producten
0%
De vragen gaan over de typische omafiets, die je in de tweede helft van de video ziet. (vanaf 1.18 min).
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Niet alleen omafietsen hebben een lange reis gemaakt voordat ze in de winkel staan en bevatten onderdelen uit meerdere landen. Dat geldt ook voor auto’s, kleding, schoenen, hockeysticks en talloze andere dingen. Waarom doen fabrikanten zo ingewikkeld? Is het niet handiger om een artikel helemaal op één plek te maken?
De wereld wordt steeds kleiner. Via de media zijn we live aanwezig bij gebeurtenissen aan de andere kant van de wereld en reizen we met gemak naar andere plaatsen op onze aardbol. En dat geldt niet alleen voor onszelf, maar ook voor de artikelen die we dagelijks kopen. Onze producten komen overal vandaan, maar vooral uit landen waar de lonen laag zijn.
Kijk naar deze video over Globalisering en de gevolgen van de openstelling van de Chinese markt voor westerse bedrijven.
In de 19e eeuw en in de eerste helft van de 20e eeuw was vervoer duur en niet overal voorhanden. Toen was het inderdaad handiger om de productie in één fabriek te concentreren. Ook was het handiger om die fabriek neer te zetten dicht bij de grondstoffen en de arbeidskrachten.
Voor het maken van staal heb je steenkool en ijzererts nodig. Het Ruhrgebied was een geschikte plek om staal te maken want in de bodem van dat gebied zat veel steenkool en niet ver van het gebied vandaan was veel ijzererts te vinden. Vanaf omstreeks 1850 verrezen er veel staalfabrieken in het Ruhrgebied.
In de tweede helft van de 20e eeuw werd het vervoer almaar beter, sneller en goedkoper. Dat kwam mede door de uitvinding van de container. Deze uitvinding maakte het laden en lossen van goederen een stuk eenvoudiger. Ook de infrastructuur is sterk verbeterd door de aanleg van goede zeehavens, vliegvelden, weg- en spoorverbindingen. Dat gebeurde niet alleen in rijke landen, maar ook in minder rijke als China en Maleisië.
Dat goedkope en goede vervoer maakt het mogelijk dat bedrijven de goedkoopste grondstoffen, bronnen van energie, onderdelen, enzovoort bij elkaar kunnen zoeken. En als producten daarvoor grote afstanden moeten afleggen, is dat geen bezwaar want de kostenpost vervoer is klein vergeleken met andere kosten.
Dat vervoer goedkoop en ruim voorhanden werd, had nog een ander gevolg. Arbeidsintensieve productie kun je het goedkoopst laten uitvoeren in landen waar de lonen laag zijn. Zo is heel veel maakindustrie op drift geraakt en verplaatst naar deze lagelonenlanden. Als de lonen er na verloop van tijd stijgen, dan zoeken fabrikanten weer nieuwe vestigingsplaatsen. Meestal gaat het in dergelijke gevallen om ongeschoolde of laaggeschoolde arbeid.
Productieprocessen die weinig arbeid vragen, blijven in de regel wel in het thuisland van de producent. Denk daarbij aan werk dat door robots en machines kan worden gedaan, of aan creatieve arbeid zoals het bedenken en ontwerpen van nieuwe producten. Zo is er een internationale arbeidsverdeling ontstaan waarbij handwerk vooral in lagelonenlanden wordt gedaan en het overige werk in rijke landen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Zoals je hebt gezien worden veel artikelen in stappen gemaakt. Je hebt er in Stap 1 een voorbeeld van gezien (de omafiets).
Hier volgt nog een voorbeeld.
Wereldreis van een spijkerbroek
De ontwerpers van Strauss en Co., het bedrijf dat spijkerbroeken maakt, bedenken een nieuw model, bestemd voor de Europese markt. Ze sturen het ontwerp en de werktekening naar de Filipijnen.
In Kazachstan, India of Peru wordt katoen geoogst. Het wordt naar China vervoerd. Daar wordt het tot katoengaren gesponnen. Dat garen gaat naar de Filipijnen. Daar wordt het geverfd in indigokleuren met een kleurstof die gewonnen wordt uit een plant die oorspronkelijk uit India komt of met een chemische kleurstof.
Dan gaat het garen naar Polen waar er rollen stof van worden geweven.
De rollen stof gaan naar de Filipijnen. Ook gaan er binnenvoeringen en labels, knopen, ritsen en wat verder in kleding verwerkt wordt vanuit Frankrijk naar de Filipijnen. Daar worden de spijkerbroeken in elkaar genaaid.
De broeken worden naar Griekenland verscheept en daar gebleekt met puimsteen.
Ten slotte komen de spijkerbroeken in Nederland aan, klaar voor de verkoop.
Tegenwoordig worden veel artikelen dus in stappen gemaakt bij verschillende bedrijven. Deze opeenvolgende stadia van productie en de bijbehorende bedrijven, heet een bedrijfskolom.
Internationale arbeidsverdeling
Verdeling van het maken van producten over verschillende landen.
Internationale concurrentie(positie)
Het vermogen om beter en/of goedkoper te kunnen produceren dan de buitenlandse concurrenten.
Protectionisme
Maatregelen die een land kan nemen om de bedrijven in dit land te beschermen tegen internationale concurrentie.
Europese Unie
Een vereniging van Europese landen die er samen voor moeten zorgen dat alles binnen deze Unie eerlijk verloopt.
Vrijhandel
Als twee of meer landen afspreken alle handelsbelemmeringen af te schaffen kunnen producten tussen deze landen ongehinderd geïmporteerd of geëxporteerd worden.
Import
Het invoeren van goederen in een land.
Export
Het uitvoeren van goederen uit een land.
Globalisering/Mondialisering
Op economisch, cultureel en politiek gebied is de wereld door de ontwikkelingen, op onder andere het gebied van vervoer, de afgelopen jaren steeds kleiner geworden.
Massaproductie
De productie van grote hoeveelheden standaardproducten (dezelfde producten).
Multinational
De naam voor een bedrijf die zowel goederen als diensten in meerdere landen produceert en verkoopt.
Afzetmarkt
Het gebied waarin de bedrijven en consumenten zijn gevestigd die een product willen kopen.
Schaalvergroting
Het groeien van bedrijven om op die manier de productiekosten te verlagen en de opbrengsten te verhogen.
Innovatie
Vernieuwing.
Global shift
Het verplaatsen van het economisch zwaartepunt (vooral productie) van de wereld van het gebied rondom de Atlantische Oceaan (de westerse wereld) naar het gebied rondom de Grote Oceaan (Azië).
Arbeidsintensief
Wanneer bij het produceren relatief veel arbeid wordt gebruikt.
Bedrijfskolom
De bedrijfskolom is de naam voor de opeenvolgende stappen die een product doormaakt, voordat het bij de klant, de consument is. In een bedrijfskolom staan bovenin de grondstoffen en onderin de detailhandel.
Eindopdracht A: Toets
Kies je voor eindopdracht A dan maak je een toets.
De toets bestaat uit een aantal meerkeuzevragen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Er gebeurt heel veel voor een product in de winkel ligt. Van grondstof naar halffabricaat en ten slotte de verwerking tot eindproduct. In de tussentijd wordt er wat heen-en-weer gesleept met onderdelen.
Als eindopdracht ga je samen met een klasgenoot een bedrijfskolom maken over een product waarvan je weet dat die uit een fabriek of werkplaats komt (dus geen groente of fruit). Je kunt een digitale bedrijfskolom maken, maar je kunt deze ook tekenen en voorzien van afbeeldingen.
Tip: Google de term “productieketen” of “bedrijfskolom” en de naam van een product, dat je voor de bedrijfskolom wilt gebruiken.
Op deze site vind je voorbeelden van een bedrijfskolom:www.finler.nl.
Geef voor zover van toepassing bij elke stap in je bedrijfskolom aan:
welke materialen er nodig zijn;
welke energiebronnen er nodig zijn:
of er veel of weinig arbeidskrachten nodig zijn;
naar welke plek het artikel vervolgens moet worden vervoerd en hoe. Raadpleeg hiervoor zo nodig de Bosatlas.
Zie je de internationale arbeidsverdeling die in Stap 2 is beschreven terug in je bedrijfskolom?
Beoordeling
De bedrijfskolom laten jullie beoordelen door jullie docent.
Bij de beoordeling let jullie docent op:
inhoud: laat de bedrijfskolom de stappen zien die voor een product moeten worden gemaakt? Staat er bij elke stap wat benodigd is?
vorm: is de bedrijfskolom met zorg gemaakt en overzichtelijk?
taalfouten: bevat de bedrijfskolom geen taalfouten?
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Ben je nu meer bekend met de lange weg die sommige producten moeten gaan voor ze in de winkel liggen?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je uitleggen waarom arbeidsverdeling gunstig kan zijn voor bepaalde gebieden/landen?
Hoe ging het?
Inhoud
Wist je al het een en ander over internationale arbeidsverdeling? Waarom zijn met name multinationals gevestigd in meerdere landen?
Eindopdracht B
Wat vond je van de eindopdracht?
Vond je het leuk om een bedrijfskolom op te stellen? Hebben jullie alle stadia van productie goed weergegeven?
Het arrangement Arbeidsverdeling - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema ''Globalisering'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. Deze opdrachten beschrijven welke producten Nederland in het buitenland verkoopt. We bespreken hoe productie plaatsvindt in het land waar dit het goedkoopste is en welke rol multinationale ondernemingen hierin hebben gespeeld en hierbij kan je een video bekijken die dit nog uitgebreider uitlegt.
Leerniveau
HAVO 1;
HAVO 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Transport en vervoer;
Globalisering;
Aardrijkskunde;
Infrastructuur en transport in Nederland;
Deze opdracht hoort bij het thema ''Globalisering'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. Deze opdrachten beschrijven welke producten Nederland in het buitenland verkoopt. We bespreken hoe productie plaatsvindt in het land waar dit het goedkoopste is en welke rol multinationale ondernemingen hierin hebben gespeeld en hierbij kan je een video bekijken die dit nog uitgebreider uitlegt.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Herkomst producten
Multinationale onderneming
Arbeidsverdeling
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Artikelen als spijkerbroeken en mobieltjes reizen de hele wereld over voor ze in de winkel liggen.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Bestudeer uit de Kennisbank de pagina over internationale arbeidsverdeling.
Zoals je hebt gezien worden veel artikelen in stappen gemaakt. Je hebt er in Stap 1 een voorbeeld van gezien (de omafiets).
Er gebeurt heel veel voor een product in de winkel ligt. Van grondstof naar halffabricaat en ten slotte de verwerking tot eindproduct. In de tussentijd wordt er wat heen-en-weer gesleept met onderdelen.
Intro
