De wereldbevolking groeit sneller dan ooit. Wat zijn de gevolgen daarvan?
Welke gevolgen de groei van de wereldbevolking heeft en hoe dat uitpakt in 2050, dat weet natuurlijk nog niemand. En deskundigen die proberen een goede voorspelling te maken, zijn verdeeld in hun mening.
Bekijk de video over de wereld in 2050 voor een sfeerimpressie. Kun je je voorstellen dat we ons zo kunnen verplaatsen?
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
uitleggen welke trend de groei van de wereldbevolking vermoedelijk volgt;
uitleggen dat de groei van de bevolking niet overal gelijk is, maar dat er grote regionale verschillen zijn;
de samenhang tussen bevolkingsgroei en welvaart verklaren.
uitleggen wat de ecologische voetafdruk betekent en hoe die wordt bepaald.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
De activiteiten in deze opdracht dragen bij tot het volgende leerdoel:
Je kunt omschrijven wat de gevolgen kunnen zijn van een verwachte groei van de wereldbevolking.
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je leest over de snelle groei van de wereldbevolking. Je gaat deze infomatie in een grafiek zetten.
Stap 2
Je leest over de verwachtingen voor het jaar 2050 qua bevolkingsomvang en welvaart. Je leert ook dat de meningen daarover nog verdeeld zijn. Je bekijkt een video en beantwoordt een vraag daarover.
Stap 3
Je leert wat de ecologische voetafdruk inhoudt en dat die voor iedereen verschillend is. Je bekijkt een video en beantwoordt vragen.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippen
De begrippen gaan over bevolkingsgroei en ecologische voetafdruk.
Eindopdracht A
Kies je voor opdracht A: dan maak je de toets.
Eindopdracht B
Kies je voor opdracht B: dan maken jullie een fictieve krant, geschreven in het jaar 2050.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Materiaal voor het maken van een grafiek en/of een fictieve krant.
Tijd
Voor de opdrachten bij dit onderwerp heb je ongeveer 2 uur nodig.
Aan de slag
Stap 1: Groeiende wereldbevolking
Bestudeer in de Kennisbank de pagina over de omvang van de bevolking.
De wereldbevolking groeit al sinds het begin van de mensheid, maar het tempo waarin gaat al tweehonderd jaar snel omhoog. In het jaar 1810 woonden er 1 miljard mensen op aarde. De Industriële Revolutie zorgde voor meer welvaart met als gevolg een enorme babyboom. In 1930, was het aantal mensen verdubbeld tot 2 miljard. Het 3e miljard kwam erbij in 35 jaar. In 1999 telde de wereldbevolking 6 miljard mensen. Nog geen 12 jaar later, eind oktober 2011, verwelkomde de wereld de 7 miljardste inwoner.
De Verenigde Naties hebben berekend dat, als de bevolking in hetzelfde tempo blijft groeien, de aarde in 2050 meer dan 9 miljard bewoners heeft.
Ruim voor het jaar 2100 (vermoedelijk 2083) wordt een getal van 11 miljard inwoners verwacht!
Stap 2: De wereld in 2050
Welke gevolgen de groei van de wereldbevolking heeft en hoe dat uitpakt in 2050, dat weet natuurlijk nog niemand. En deskundigen die proberen een goede voorspelling te maken, zijn verdeeld in hun mening. Er zijn wetenschappers die denken dat veel mensen zullen sterven ten gevolge van honger, ziekte en oorlog. Anderen zijn optimistischer over de ontwikkelingen en denken dat het mee kan vallen.
Economische gevolgen
Het bevolkingscijfer in Europa daalt. De verwachting is dat de bevolking op het Afrikaanse continent de komende 40 jaar verdubbelt. In 2050 zullen er rond de 2 miljard Afrikanen zijn. Er zijn economen die voorspellen dat Afrika deze groei economisch gezien niet aankan. De kans bestaat dat de inwoners van de armste landen in Afrika nog armer worden en dat deze landen - ook met steun van het rijke westen - de problemen niet kunnen opvangen.
Maar niet alleen Afrika gaat economisch zware tijden tegemoet, ook India en China zullen steeds meer economische problemen ondervinden.
Andere wetenschappers zijn minder pessimistisch. Al groeien de minst ontwikkelde landen het hardst, op het Afrikaanse continent stijgt ook de welvaart. Welvaartstijging heeft gevolgen voor o.a. de gezondheidszorg, onderwijs en voeding. De zuigelingensterfte neemt af en daarmee de noodzaak veel kinderen te hebben. De invloed van religie neemt af en dat heeft weer gevolgen voor abortus en anticonceptie.
Kortom, het gevolg van welvaartsstijging is altijd een daling van het geboortecijfer.
Stap 3: Ecologische voetafdruk
Ecologische voetafdruk of mondiale voetafdruk geeft het totale oppervlak aan grond en water weer dat ieder van ons nodig heeft voor zijn totale consumptie. De ecologische voetafdruk berekent alles wat je gebruikt (eet, draagt, aanschaft, vervoert, enzovoort) naar de oppervlakte die nodig is om al die producten te maken.
Mondiale hectares
In de ecologische voetafdruk is bijvoorbeeld:
de katoenconsumptie omgerekend naar het totale oppervlak landbouwgrond;
de papierconsumptie omgerekend naar het daarvoor benodigde oppervlak bosgrond;
de consumptie van vlees, zuivel, wol en leer omgerekend naar weidegrond;
de visconsumptie omgerekend naar het oppervlak viswater;
de bebouwde grond omgerekend naar oppervlakte (niet alleen het eigen huis, maar ook infrastructuur, kantoorpanden, scholen, winkels, publieke voorzieningen, enzovoort)
de CO2-uitstoot (door elektriciteitsopwekking, verwarming en vervoer) omgerekend naar de hoeveelheid bos die nodig is om die CO2 weer uit de lucht te halen.
De eenheid is een getal dat de mondiale hectares weergeeft dat een persoon, gezin, bevolkingsgroep of bedrijf gebruikt.
Niet voor iedereen gelijk
Met de voetafdruk kun je consumptiegedrag of leefstijl van mensen en bevolkingsgroepen met elkaar vergelijken. Zo gebruikt een zelfvoorzienende boer in een ontwikkelingsland vaak niet meer dan een stukje weidegrond voor een paar schapen en een moestuin, terwijl hij voor drinkwater en wassen waarschijnlijk genoeg heeft aan een beek of pomp.
Jij en jouw klasgenoten hebben een veel grotere ecologische voetafdruk. Het consumptiepatroon van de gemiddelde West-Europeaan ligt veel hoger dan dat van de gemiddelde Aziaat of Afrikaan. Omdat onze consumptie veel hoger ligt, leggen wij individueel een veel groter beslag op de beschikbare ruimte.
Als we de beschikbare ruimte eerlijk zouden verdelen én de aarde de gelegenheid zouden geven zichzelf te herstellen, dan is er voor iedereen 1,8 hectare beschikbaar. We gebruiken nu per aardbewoner 2,7 hectare. Een gemiddelde Nederlander gebruikt zelfs iets meer dan 6 hectare. Op dit moment hebben we anderhalve aarde nodig om te produceren wat we in een jaar gebruiken. Dat betekent dat we de voorraden aan het uitputten zijn. We vragen meer van de aarde dan ze op termijn kan bieden. Dat heeft gevolgen voor volgende generaties, onze kinderen en kleinkinderen. Zij erven een aarde die hen minder goed kan voorzien van wat ze nodig hebben.
Natuurlijke bevolkingsgroei
Het aantal geboorten min het aantal sterfgevallen, oftewel het saldo van het aantal geboorten en sterftegevallen.
Geboortecijfer
Het aantal geboorten per 1.000 inwoners.
Sterftecijfer
Het aantal sterfgevallen per 1.000 inwoners.
Geboorteoverschot
Wanneer er meer mensen worden geboren dan er sterven. Berekend over een jaar.
Sterfteoverschot
Wanneer er meer mensen sterven dan er worden geboren. Berekend over een jaar.
Migratie(stroom)
Het verhuizen van het ene naar het andere gebied binnen een land (binnenlandse migratie) of van het ene naar het andere land (buitenlandse migratie).
Immigratie
Iemand komt een land of gebied binnen.
Emigratie
Iemand vertrekt uit een land of een gebied.
Gezinshereniging
Hiervan is sprake wanneer een persoon zijn of haar partner (en/of kinderen) laat overkomen naar het vestigingsland.
Demografische transitie
Veranderingen in het aantal geboortes en het aantal sterfgevallen over een langere periode.
Vestigingsfactor
Positieve reden om naar een gebied te verhuizen (ook wel pullfactor genoemd).
Vertrekfactor
Negatieve reden om uit een gebied te vertrekken (ook wel pushfactor genoemd).
Leeftijdsopbouw
De verdeling van de bevolking in cohorten (leeftijdsgroepen van meestal 5 jaren).
Bevolkingspiramide
Een overzicht van de leeftijdsopbouw van de bevolking verdeeld in mannen en vrouwen.
Vergrijzing
Het percentage 65-plussers in een land of gebied.
Urbanisatie
De groei van stedelijke gebieden als gevolg van een trek van het platteland naar de stad. Ook wel verstedelijking genoemd.
Urbanisatiegraad
De urbanisatiegraad is een getal dat de verhouding aangeeft tussen het aantal mensen dat in stedelijke nederzettingen woont en het aantal mensen dat daarbuiten woont, in meer landelijke gebieden.
Ecologische of mondiale voetafdruk
Ook wel mondiale voetafdruk genoemd. Geeft het totale oppervlak aan grond en water weer dat ieder van ons nodig heeft voor zijn totale consumptie.
Primate City
Een stad die qua inwoneraantal groter is en economisch, politiek en cultureel gezien van groter belang is dan alle andere steden in het land of de regio.
Eindopdracht A: Toets
In deze stap maak je de toets 'Bevolkingsgroei'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen, waarbij je het juiste antwoord moet kiezen.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Jullie maken een krant alsof je in het jaar 2050 leeft. Met de artikelen en afbeeldingen in deze krant laat je zien hoe jij denkt dat de wereld er dan uit zal zien:
Je laat zien of de bevolkingsgroei mee of tegenviel.
Kon de aarde de bevolkingsgroei aan of niet?
Hoe is het energievraagstuk opgelost?
Hoe wonen mensen?
Waar wonen (de meeste) mensen?
Is er voldoende eten? Is dat van voldoende kwaliteit?
Blijft er nog voldoende aarde over voor de volgende generaties"?
Jullie krant voldoet in ieder geval aan de volgende punten:
De krant bestaat uit minimaal twee A4'tjes.
Er staan minimaal zes artikelen van minstens tien regels in (lettergrootte 10 of 11).
Je besteedt in ieder geval aandacht aan de onderwerpen: voedsel, energie, ontwikkelingslanden, Primate Cities, krottenwijken, fossiele brandstoffen, economie en ecologische voetafdruk.
Jullie zorgen voor illustraties.
Hoe je een krant samenstelt kun je lezen in de gereedschapskist.
Klaar?
Laat het eindproduct beoordelen door jullie docent.
Bij de beoordeling let jullie docent op:
inhoud: laat de krant zien dat er meer visies zijn op het verloop van de bevolkingsgroei?
vorm: is de krant met zorg gemaakt?
taalfouten: bevat de krant niet te veel taalfouten?
Een krant kun je natuurlijk hartstikke goed zelf maken! Je verzamelt foto’s, tekeningen, schema’s, tekststukjes en quotes over een bepaald onderwerp.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Geeft de video over het jaar 2050 een realistisch beeld?
Leg uit waarom wel/niet.
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je uitleggen hoe consumptiegedrag en leefstijl van mensen weergegeven wordt in een ecologische voetafdruk?
Hoe ging het?
Inhoud
Waarom kunnen armere landen (in Afrika) nog armer worden in de toekomst? Kun je dat uitleggen?
Eindopdracht B
Heb je gekozen voor eindopdracht B? Vond je het lastig of juist leuk een fictieve krant te maken over het jaar 2050? Hadden je klasgenoot en jij dezelfde ideeën?
Het arrangement Bevolkingsgroei - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema ''Bevolking en ruimte'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. Deze opdrachten bespreken bespreken de toenemende wereldbevolking en de verwachtingen voor 2050 en in een opdracht kijk je naar het tempo waarmee de bevolkingsgroei plaats vind. Eeen andere opdracht bespreekt de ecologische voetafdruk uit hoe een te grote ecologische voetafdruk problemen kan veroorzaken, vervolgens kan je zelf je eigen ecologische voetafdruk berekenen.
Leerniveau
HAVO 1;
HAVO 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Bevolkingskenmerken;
Aardrijkskunde;
Groei van de wereldbevolking;
Bevolking en ruimte;
Deze opdracht hoort bij het thema ''Bevolking en ruimte'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. Deze opdrachten bespreken bespreken de toenemende wereldbevolking en de verwachtingen voor 2050 en in een opdracht kijk je naar het tempo waarmee de bevolkingsgroei plaats vind. Eeen andere opdracht bespreekt de ecologische voetafdruk uit hoe een te grote ecologische voetafdruk problemen kan veroorzaken, vervolgens kan je zelf je eigen ecologische voetafdruk berekenen.
De wereldbevolking groeit sneller dan ooit. Wat zijn de gevolgen daarvan?
Bestudeer in de Kennisbank de pagina over de omvang van de bevolking.
Welke gevolgen de groei van de wereldbevolking heeft en hoe dat uitpakt in 2050, dat weet natuurlijk nog niemand. En deskundigen die proberen een goede voorspelling te maken, zijn verdeeld in hun mening. Er zijn wetenschappers die denken dat veel mensen zullen sterven ten gevolge van honger, ziekte en oorlog. Anderen zijn optimistischer over de ontwikkelingen en denken dat het mee kan vallen.
Ecologische voetafdruk of mondiale voetafdruk geeft het totale oppervlak aan grond en water weer dat ieder van ons nodig heeft voor zijn totale consumptie. De ecologische voetafdruk berekent alles wat je gebruikt (eet, draagt, aanschaft, vervoert, enzovoort) naar de oppervlakte die nodig is om al die producten te maken.
Intro
