Thema Europa

Inleiding

Dit thema heet 'Europa'. In dit thema gaat het over:

Door de eeuwen heen
De grenzen binnen Europa zijn door de eeuwen heen sterk veranderd. Elk tijdperk heeft wel een heerser, die een machtsstrijd voerde om zijn rijk uit te breiden, ook al ging dit met oorlog en veldslagen gepaard.

Grenzen
Er zijn verschillende soorten grenzen tussen landen: natuurlijke, kunstmatige en politieke grenzen. Een volk is een groep mensen die al eeuwenlang samenwoont en zijn woongebied graag afgrenst. Een staat is een gebied dat door landsgrenzen is afgebakend.

Europese Unie
De Europese Unie is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. Binnen de landen van de EU is er vrij verkeer van mensen en goederen. Toch is er ook weerstand tegen een lidmaatschap van de Europese Unie.

Introductie - opdracht

Dit thema gaat over Europa: over de geschiedenis, de EU, de grenzen en de landen.

Hoe goed ken jij Europa eigenlijk?

Wat kan ik straks?

In de tabel vind je de leerdoelen van dit thema.
Per leerdoel is aangegeven welke opdracht erbij hoort.

Leerdoel	Opdrachten
Je kunt herkennen dat grenzen in Europa door de eeuwen heen sterk veranderd zijn.	Door de eeuwen heen
Je kunt een omschrijving geven van vier tijdperken in de geschiedenis van Europa (wie was er heerser, welke landen wilde hij veroveren en in welke periode was dat).	Door de eeuwen heen
Je kunt het begrip 'grens' verklaren en het verschil aangeven tussen een natuurlijke en niet-natuurlijke grens.	Grenzen
Je kunt uitleggen wat wordt bedoeld met een 'staat' en met een 'volk'. Je gebruikt daarbij het woord 'grens'.	Grenzen
Je kunt uitleggen wat wordt bedoeld met de begrippen 'vrij verkeer van personen' en 'vrij verkeer van producten'.	Europese Unie
Je kunt een voordeel noemen van het lidmaatschap van de EU en een mogelijk bezwaar tegen het lidmaatschap.	Europese Unie

Wat ga ik doen?

Het thema 'Europa' bestaat uit de volgende onderdelen:

Onderdeel	Tijd in lesuren	Eindproduct
Inleiding	0,5	Kaart van Europa
Opdracht: Door de eeuwen heen	2	4 Posters
Opdracht: Grenzen	2	Toets
Opdracht: Europese Unie	2 à 3	Toets of Rondreis door Europa
Afsluiting	4	Europa spel
Totaal	11

De tijd is een indicatie en afhankelijk van de keuze van de eindopdracht.

Opdrachten

Door de eeuwen heen

Intro

De grenzen binnen Europa zijn in de loop van de geschiedenis sterk veranderd.

Je ziet in de vier stappen telkens een ander moment in de tijdlijn met heersers uit die tijd.
De heersers uit die tijden deden alles om hun rijk uit te breiden.
Dat ging vaak gepaard met veldslagen en oorlogen.

Ken je de heersers op deze afbeeldingen?

Wat kan ik straks?

Leerdoelen
Na deze opdracht kun je:

herkennen dat grenzen in Europa door de eeuwen heen sterk veranderd zijn.
van vier tijdperken in de geschiedenis van Europa een omschrijving geven (wie was de heerser, welke landen wilde hij veroveren en in welke periode was dat).
van elk tijdvak een paar landen noemen die van het rijk deel uitmaakten.

Wat ga ik doen?

Activiteiten
De activiteiten in deze opdracht dragen bij tot het volgende leerdoel:
Je kunt van vier periodes in de geschiedenis van Europa een omschrijving geven van de gebieden, de heerser en de periode.

Aan de slag
Stap		Activiteit
Stap 1	en	Je bekijkt afbeeldingen en leest in de Kennisbank over het Romeinse Rijk. Je gaat in de oefening zoveel mogelijk landen noemen van het Romeinse Rijk in die periode. Welke klasgenoot heeft de meeste landen?
Stap 2	en	Je bekijkt de tijdbalk en leest in de Kennisbank over Karel de Grote. Je bekijkt een video en maakt met een klasgenoot een opdracht over landen die tot het Rijk van Karel de Grote behoorden.
Stap 3	en	Je bekijkt de tijdbalk en leest in de Kennisbank over het Franse Keizerrijk met Napoleon. Je bekijkt een video en beantwoordt een vraag erover. Je maakt met een klasgenoot een opdracht over landen die tot het Franse Rijk behoorden.
Stap 4	en	Je leest in de Kennisbank over de periode dat Adolf Hilter aan de macht was. Je bekijkt het scrollverhaal en maakt met een klasgenoot een opdracht over de landen van het Derde Rijk.
Stap 5	en	Je leest over hoe grenzen verlegd zijn in de loop der eeuwen. Je vergelijkt je lijstje met namen van landen met die van je klasgenoten.
Afronding
Onderdeel		Activiteit
Begrippen		De begrippen gaan over heersers in de geschiedenis van Europa.
Eindopdracht		Je maakt in groepjes vier posters over de vier tijdperken die besproken zijn.
Terugkijken		Terugkijken naar de opdracht.

Benodigdheden
Geen bijzonderheden.

Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 uur nodig.

Aan de slag

Stap 1: Romeinse Rijk

Tijdvak 1 gaat over het Romeinse Rijk, in de periode rond 117 na Christus.

Bekijk de animatie in de Kennisbank.
Je krijgt dan een indruk over hoe het Romeinse Rijk zich uitbreidde.

Romeinse Rijk

Bekijk de afbeelding en tijdbalk. Maak daarna de oefening.

Onder het bewind van de Romeinse keizer Trajanus, bereikte het Romeinse Rijk in het jaar 117 na Chr. zijn grootste omvang.

Stap 2: Rijk Karel de Grote

Het tweede tijdvak gaat over de periode dat Karel de Grote aan de macht was, rond het jaar 800 n.Chr.

Lees in de Kennisbank over Karel de Grote.
Bekijk ook de video in de Kennisbank over de oorlog die Karel de Grote voerde tegen de Saksen.

Hoe wordt het rijk van Karel de Grote ook wel genoemd?

Karel de Grote

Onder het bewind van Karel de Grote veroverden de Karolingen een groot deel van West-Europa.
In 800 na Chr. werd Karel de Grote door de paus tot keizer van het Westerse Rijk gekroond.

Maak de volgende opdracht.

Stap 3: Franse Keizerrijk

Het derde tijdvak is de tijd van Napoleon Bonaparte, rond het jaar 1800.
Napoleon Bonaparte was in die tijd heerser van het Franse Keizerrijk.

Lees de pagina in de Kennisbank.

Napoleon Bonaparte

Op het kaartje zie je uit welke landen het Franse Keizerrijk bestond.
Ook is aangegeven welke landen door Napoleon bezet waren en welke landen met hem bevriend waren.

Bekijk de video. Deze gaat over de gevechten van Napoleons leger bij Austerlitz.
Welk monument in Austerlitz herinnert nog aan deze veldslag?

Napoleon: Keizer van Frankrijk

Maak de volgende oefening.

Stap 4: Derde Rijk

Het vierde tijdvak gaat over het Derde Rijk in de periode 1933-1945.
Het Derde Rijk werd aangevoerd en geleid door Adolf Hitler.
In 1939 ontketende hij de Tweede Wereldoorlog.

Het Derde Rijk bereikte zijn grootste omvang in 1941.
In 1945 eindigde de oorlog en viel het Derde Rijk uiteen.

Bekijk de pagina in de Kennisbank.

Adolf Hitler

Bekijk het scrollverhaal over hoe Hitler aan de macht kwam.

Maak de volgende opdracht.

Stap 5: Grenzen verleggen

In de vorige stappen heb je kunnen zien hoe grenzen telkens verlegd zijn.

Vroegere heersers waren in hun machtsstrijd continu bezig hun rijk uit te breiden.
Dat ging vaak gepaard met (burger)oorlogen en veldslagen.

Na de Tweede Wereldoorlog wilden de huidige Europese landen nieuwe oorlogen voorkomen.
Europa legde zich samen met de VS toe op samenwerking op economisch, politiek en militair gebied.
Om te zorgen voor meer welvaart en veiligheid was het nodig om oude ruzies en tegenstellingen aan de kant te zetten.

Meer daarover leer je in de opdrachten Europese Unie en Grenzen.

In de vorige stappen hebben jullie per tijdvak een aantal landen opgezocht.
Welk groepje leerlingen heeft de meeste landen opgeschreven?

Vergelijk met elkaar de tijdvakken. Zijn er landen die in elk tijdvak voorkomen?

Afronding

Begrippen

Romeinse Rijk
Het Romeinse Rijk was het rijk van de Romeinen. Het was een van de grootste rijken van de Oudheid. De Romeinen hadden een enorme invloed op de cultuur van Europa. De hoofdstad van het Romeinse Rijk was Rome.

Karel de Grote
Hij wordt vaak als de belangrijkste vorst van de vroege Middeleeuwen gezien.
Het Frankische Rijk was onder zijn leiding het grootst. Zijn hele leven trok Karel ten strijde. Hij vocht tegen legers in Noord- en Zuid-Europa. In 800 n.Chr. werd hij door de paus tot keizer gekroond.

Napoleon Bonaparte
Hij was een beroemde Franse legeraanvoerder, keizer en politiek hervormer. Hij kwam aan de macht in de laatste roerige fase van de Franse Revolutie en veroverde met het Franse leger grote delen van Europa.

Adolf Hitler
Hij was een in Oostenrijk geboren bekende Duitse dictator en leider van de politieke partij NSDAP (Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiders Partij). Hij was de man die gekozen werd door het volk en de macht had om de Tweede Wereldoorlog te stichten en doodde meer dan tien miljoen mensen uit verschillende landen.

Eindopdracht: Posters

Je gaat samen met een klasgenoot vier posters op A4-formaat maken.
Op iedere poster komen afbeeldingen die te maken hebben met een bepaalde periode in de geschiedenis.
Het gaat om:

De Romeinse tijd
De tijd van Karel de Grote
De tijd van Napoleon en
De tijd van Hitler.

Hoe je een poster maakt kun je lezen in de gereedschapskist.
Je zoekt op internet naar afbeeldingen uit een bepaalde periode. Sla de afbeeldingen op en print ze uit.
Maak afspraken met je klasgenoten over wie welke poster maakt.

Let op de volgende punten:

Iedere poster krijgt dezelfde indeling.
Zoek voor iedere poster een afbeelding van een persoon, gebeurtenis en gebouw over die periode.
Maak gebruik van een kaartje zoals afgebeeld in de stappen 1 t/m 4.

Vergelijk de posters die jullie hebben gemaakt met posters van jullie klasgenoten.
Zie je grote verschillen? Bespreek de verschillen.
Pas de posters eventueel nog iets aan.

Klaar?
Bekijk de beoordelingscriteria voor het maken van posters in de gereedschapskist.
Laat jullie posters beoordelen door jullie docent.

Jullie docent let op:

Inhoud: is het per poster duidelijk bij welke tijd de poster hoort?
Inhoud: zijn bovengenoemde punten verwerkt in de posters?
Vorm: zijn de posters leuk om te zien?
Vorm: zijn de posters met zorg gemaakt?

Poster maken

Op een informatieve poster kun je laten zien wat de belangrijkste delen van de lesstof zijn. Ook kun je weergeven hoe bepaalde delen zich tot elkaar verhouden.

Terugkijken

Intro

Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Gaf de tekst je een indruk over wat in deze opdracht aan de orde komt?

Kan ik wat ik moet kunnen?

Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je de vier besproken tijdvakken beschrijven?

Hoe ging het?

Inhoud
Wist je al veel over de grensverleggende strijd van de heersers in de vier tijdvakken? Schrijf op wat nieuw voor je was..

Eindopdracht
Hadden jullie per poster voldoende materiaal verzameld over de vier tijdvakken?
Verliep de samenwerking met je klasgenoten goed? Hadden jullie de taken goed verdeeld?