Organismen
De kleinste organismen die we kennen noemen we micro-organismen.
In de volgende video's zie je enkele voorbeelden van micro-organismen die je lichaam kunnen aanvallen.
Gelukkig zijn de meeste micro-organismen niet schadelijk voor je!
Dankzij miljarden bacteriën in je darm bijvoorbeeld worden allerlei stoffen afgebroken die door je eigen lichaamscellen niet kunnen worden verteerd.
Wat ga ik leren?
Leerdoelen
Na deze module:
Kun je de overeenkomsten en verschillen in bouw en ontwikkeling tussen bacteriën en virussen noemen.
Kun je zelf een onderzoekje over de groei van micro-organismen opzetten en uitvoeren.
In de onderbouw heb je het verschil geleerd tussen virussen en bacteriën. In deze stap gaan we dieper in op deze stof.
Stap 2
Naast bacteriën en virussen zijn ook gisten micro-organismen. Deze eencellige schimmels kunnen je ook ziek maken!
Stap 3
Samen met een klasgenoot werk je aan aan eigen onderzoek.
Stap 4
Hoe werkt het proces van de griep? In tweetallen beschrijf én teken je dit proces.
Stap 5
Bacteriën staan erom bekend dat ze zich snel kunnen vermenigvuldigen. Wat externe factoren op deze groei zijn ontdek je in deze stap.
Stap 6
Om te genezen moeten de micro-organismen bestreden worden. Daarover lees je informatie en beantwoord je vragen. Je maakt een samenvatting van de opgedane kennis.
Afronding
Onderdeel
Kennisbank
Alle Kennisbankitems uit deze module.
Eindopdracht
Je maakt een poster over een van de micro-organismen.
D-toets
Je test je kennis in een D-toets
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 6 SLU nodig.
Aan de slag
Stap 1: Bacteriën en virussen
Bacteriën en virussen
Bestudeer alle schermen van de Kennisbank:
Vat de overeenkomsten en verschillen tussen bacteriën en virussen samen in een Venn diagram, vergelijk het met een medeleerling en doe het diagram in je portfolio.
Stap 2: Gist
Gist
Ook gisten worden gerekend tot de micro-organismen. Het zijn eencellige schimmels.
Practicum
Om de vermenigvuldiging van gistcellen te bestuderen voer je het volgend practicum uit.
Maak tekeningen om de verschillende stadia van de gistcellen te laten zien.
Benodigdheden:
gist in suikeroplossing, pipet, microscoop, prepareermateriaal, tekenmateriaal.
Werkwijze:
Los wat bakkersgist op in een lauwwarme suikeroplossing.
Laat het enkele uren staan en haal er dan met een pipetje een paar druppels uit.
Maak een preparaat en bestudeer dat onder de microscoop.
Maak daarna tekeningen waaruit duidelijk wordt hoe gistcellen zich vermenigvuldigen.
Zorg voor een duidelijke titel en benoem alle bekende onderdelen. Lees voor de beoordelingseisen de Gereedschapskist.
Laat je tekeningen aftekenen door de TOA of docent.
Met een schematische tekening kun je iets duidelijk weergeven. In tegenstelling tot natuurgetrouwe tekeningen bevat een schematische tekening weinig details.
Stap 3: Eigen onderzoek
Een eigen onderzoek
Ga naar www.bioplek.org en lees het practicum goed door.
Maak tweetallen en maak een plan om het practicum te gaan uitvoeren.
Spreek met je docent af:
hoeveel tijd je krijgt voor de opdracht,
welke hulp je kunt krijgen,
wat je na afloop moet inleveren,
en hoe het beoordeeld wordt.
Stap 4: Proces griep
Proces griep
Je werkt deze stap in tweetallen.
Bekijk het filmpje griep nog eens: Griep - www.e-gezondheid.be/griep
Kijk ook eens op de site van het RIVM over griep.
Beschrijf en teken samen:
hoe de levenscyclus van een virus in een lichaam verloopt.
op welke manier het lichaam zich van het griepvirus ontdoet.
wat het effect van een griepvaccinatie is.
waardoor een griepvaccinatie elk jaar herhaald moet worden.
Laat je werk aftekenen door je docent of TOA en stop het in je portfolio.
Stel een hypothese op over de mate waarin de voortplantingssnelheid van bacteriën afhankelijk is van de temperatuur.
Toets deze hypothese door middel van de animatie, maar ook door andere informatie op internet te zoeken. Kijk bijvoorbeeld eens op de site van microbiologie.info .
Maak een tabel van je resultaten.
Vergelijk je gegevens met waarden uit de literatuur (internet).
Vergelijk je antwoorden met een ander tweetal. Verbeter zo nodig je werk en laat je werk aftekenen door je docent/TOA.
Stap 6: Op zoek naar geneesmiddelen
Op zoek naar geneesmiddelen
Met welke medicijnen zou je iemand met griep, blaasontsteking of een schimmelinfectie kunnen genezen?
Als je een geneesmiddel zoekt, is het van belang een stof te vinden of te ontwikkelen die alleen werkt tegen de organismen die je wilt bestrijden en niet tegen de cellen van de patiënt.
Tussen prokaryote en eukaryote cellen zijn verschillen: de aanwezigheid/ afwezigheid van een celwand, de bouw van de ribosomen, en details in de stofwisseling.
Maar wat te doen als de ziekteverwekker een eukaryoot is: schimmels, een eencellig diertje of een worm. Zij lijken door hun eukaryote cel zo veel op de cellen van de te behandelen gastheer, dat er veel minder aangrijpingspunten voor remmende of dodende stoffen zijn. Er zijn dan ook minder van geneesmiddelen tegen eukaryote ziekteverwekkers.
Voor virussen is het nog moeilijker een selectief remmende stof te vinden, omdat deze organismen in de gastheer gebruik maken van de stofwisseling en de organellen van de gastheer.
Rem je het virus dan is het belangrijk dat je niet ook de stofwisseling van de gastheer remt.
Lees Gehaaid medicijn en maak een korte samenvatting van wat je in stap 6 geleerd hebt over het maken van medicijnen tegen ziekteverwekkende micro/organismen.
Laat de samenvatting beoordelen door je docent.
Je docent let bij de beoordeling op de volgende punten:
de samenvatting is een goede weergave van de stof die in deze stap is aangeboden.
de samenvatting is kort, bondig maar wel compleet.
Afronding
Je gaat beginnen aan de eindopdracht. Deze maak je samen met een andere klasgenoot.
Kies een micro-organisme dat je allebei interessant vindt.
Bespreek je keuze met je docent.
Maak een poster over dat micro-organisme.
Besteed aandacht aan:
de groep waartoe het micro-organismen hoort en de kenmerken van die groep,
het belang van het micro-organisme voor de mens,
evt de manier waarop dit micro-organisme wordt bestreden.
Bekijk de beoordelingscriteria voor een poster in de Gereedschapskist.
Kijk eerst zelf of je eindproduct hieraan voldoet.
Laat het eindproduct daarna beoordelen door je docent.
Op een informatieve poster kun je laten zien wat de belangrijkste delen van de lesstof zijn. Ook kun je weergeven hoe bepaalde delen zich tot elkaar verhouden.
D-toets
Toets
De opdracht sluit je af met het maken van de toets 'Cellen van drie domeinen'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten en open vragen.
De gesloten vragen worden nagekeken door de computer.
De open vragen moet je zelf scoren.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
Klik op de knop om de toets te starten.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Lees de leerdoelen van deze module nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Ben je ongeveer 6 SLU met deze opdracht bezig geweest.
Heb je in die tijd alle video's helemaal kunnen bekijken?
Inhoud
Iedereen heeft in zijn leven wel eens te maken gehad met micro-organismen. Waarschijnlijk wist je als je ziek was niet of je besmet was met een virus, bacterie of een schimmel. Denk je dat je dat nu wel kunt als je een volgende keer ziek wordt? Zou je dan ook uit kunnen leggen hoe deze schimmel, bacterie of dit virus je lichaam is binnengekomen.
Eindopdracht
Is het gelukt om jullie kennis over één van de micro-organismen te verwerken in een poster? Heb je voordat je de poster inleverde de beoordelingscriteria in de Gereedschapskist gecontroleerd? Zo ja, heb je toen nog aanpassingen gedaan. Zo nee, kreeg je feedback van je docent op de poster die je eigenlijk zelf al op had kunnen lossen als je wel naar de beoordelingscriteria had gekeken?
D-toets
Heb je de D-toets gedaan? Ging het goed? Waren er leerdoelen die je toch niet volledig beheerste?
Het arrangement Module: Micro-organismen - h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo leerjaar 4/5. Dit is thema ’Cellen'. Het onderwerp van deze les is: micro-organismen.
Na deze module:
Kun je de overeenkomsten en verschillen in bouw en ontwikkeling tussen bacteriën en virussen noemen.
Kun je zelf een onderzoekje over de groei van micro-organismen opzetten en uitvoeren.
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Biologische eenheid;
Biologie;
Cel;
Gebruik van micro-organismen;
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo leerjaar 4/5. Dit is thema ’Cellen'. Het onderwerp van deze les is: micro-organismen.
Na deze module:
Kun je de overeenkomsten en verschillen in bouw en ontwikkeling tussen bacteriën en virussen noemen.
Kun je zelf een onderzoekje over de groei van micro-organismen opzetten en uitvoeren.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Cellen van drie domeinen
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Organismen
Bacteriën en virussen
Gist
Practicum
Een eigen onderzoek
Proces griep
Bacteriën
Op zoek naar geneesmiddelen
Kan ik wat ik moet kunnen?
