Monument ter nagedachtenis
van de slachtoffers Bron: kletspraatje.punt.nl
Nieuwjaarsnacht in Volendam
Nieuwjaarsnacht 2001. In café ’t Hemeltje in Volendam vieren honderden jongeren Oud en Nieuw.
Als iemand een bos sterretjes afsteekt, vat de kerstversiering die aan het plafond hangt vlam.
Er volgt een korte, felle brand, waarbij het café in een inferno verandert.
Brandwonden en verstikking door rook zijn de grootste oorzaak van de doden en gewonden die vallen.
Kijk naar het verhaal in de volgende twee video's:
Inmiddels is de brand een hele generatie geleden, maar de generatie die het meemaakte, vergeet het natuurlijk nooit.
Door de brandwonden beschadigt je huid en dat maakt je lichaam kwetsbaar voor indringers van buiten. Welke rol speelt je huid als beschermende laag?
Wat kan je lichaam nog meer doen tegen aanvallers van buiten en van binnen? Deze vragen ga je beantwoorden in deze module over verdedigingslinies van je lichaam tegen aanvallen.
Wat ga ik leren?
Aan het eind van deze module kun je:
de verschillende organen die een rol bij de afweer spelen herkennen in een afbeelding.
de functies van de huidlagen en hun onderdelen omschrijven.
werking van de huid bij de regeling van de temperatuur omschrijven.
de gebeurtenissen bij een ontstekingsreactie noemen.
de begrippen a-specifieke en specifieke afweer met eigen woorden uitleggen.
Deelconcepten
Huid en slijmvliezen, bloed, lymfe, milt, lymfeknopen, macrofagen, lichaamseigen, lichaamsvreemd, mechanische en chemische afweer van planten.
Wat ga ik doen?
Aan de slag
Stap
Inhoud
Stap 1
Brandwonden hebben een grote impact op je huid, maar ook op je hele afweer. Waarom? Dat lees je in deze stap.
Stap 2
Welke functies heeft ons afweersysteem en hoe werkt het?
Stap 3
Je lichaam kan zichzelf goed beschermen, ook tegen vreemde voorwerpen of virussen van buitenaf.
Stap 4
Je lichaam treedt op tegen lichaamsvreemde indringers. Je bestudeert (a)specifieke afweer.
Stap 5
Niet alleen mensen hebben een eigen afweersysteem. In deze stap bekijk je de afweer van planten.
Stap 6
Het afweersysteem van je lichaam werkt niet altijd zoals het hoort. Soms keert het afweersysteem zich tegen je eigen lichaam.
Afronding
Onderdeel
Kennisbank
Alle Kennisbankitems uit deze module.
Eindopdracht
Je maakt met de klas een voorlichtingsboekje over brandwonden.
D-toets
Je test je kennis over deze module met een d-toets.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 8 SLU nodig.
Aan de slag
Stap 1: Brandwonden
Brandwonden
Je huid reageert op verschillende manieren op beschadiging door vuur of
Uv-straling. In beide gevallen worden lagen van je huid aangetast.
Deze opdracht maak je in tweetallen.
Bij brandwonden is sprake van drie gradaties.
Eerstegraads brandwonden zijn minder ernstig dan derdegraads brandwonden.
Elke gradatie vraagt om een aparte behandeling.
Te veel warmte kan gevaarlijk zijn.
De zon, hete vloeistoffen en vuurwerk kunnen lelijke brandwonden veroorzaken.
Bekijk eerst het videofragmenten. Bespreek voor het kijken met een klasgenoot hoe je moet handelen bij brandwonden. Bespreek hetzelfde nog een keer na het kijken. Hadden jullie het goed?
Stap 2: Afweersysteem
De aanval komt van veel kanten.
Je lichaam kan op erg veel verschillende manieren op een aanval reageren.
De verdediging is aangepast aan de aanval.
Lees in de Kennisbank de 'inleiding' en 'afweersysteem':
Het is maar een splintertje
Wanneer je huid kapot gaat kunnen aanvallers heel gemakkelijk binnendringen.
Als er een splintertje of iets anders scherps door je huid dringt dan probeert je lichaam dat vreemde voorwerp zo snel mogelijk te verwijderen.
De mee gekomen bacteriën moeten ook vernietigd worden.
Practicum
Welke verschillen zijn er tussen een behaarde en onbehaarde huid?
Bekijk microscopische preparaten van beide huidtypen. Maak twee biologische tekeningen naast elkaar. Zet in het midden de namen en geef met horizontale verwijslijnen aan waar je de verschillende lagen in de behaarde en onbehaarde huid ziet. Laat de tekeningen controleren door de docent en doe hem daarna in je portfolio.
Je huid reageert op beschadiging en grote belasting.
Onderzoek in tweetallen op welke manier een schaafwond, loopblaar, bloedblaar, een korstje nadat je je gesneden hebt en eelt ontstaan in de huid.
Zoek op hoe je een ‘verwonding’ het beste behandelt.
Maak een Prezi van je onderzoek en presenteer dat aan de klas.
Stap 4: Eigen of vreemd?
Lichaamseigen of lichaamsvreemd dat is de vraag.
In elke oorlog is het handig om te weten wie je vijand is.
Dat geldt ook voor de cellen in ons lichaam. Ons afweersysteem moet optreden tegen lichaamsvreemde indringers en niet tegen lichaamseigen cellen.
Hoe weten de afweercellen in ons lichaam wanneer er sprake is van vreemd of eigen?
Bestudeer uit de kennisbank de onderdelen 'specifieke afweer' en 'antigenen'.
Planten slaan terug
Niet alleen dieren, ook planten verweren zich tegen aanvallers.
Wel eens door een brandnetel aangevallen?
Je hoeft de stengel van de plant maar aan te raken of een vervelende jeuk is het gevolg.
Hoe zorgt de brandnetel ervoor dat jij zo’n jeuk krijgt?
Waartegen verdedigt de plant zich? Soms lukt het niet zo goed met die verdediging en dan is een opgevreten sla-plant of een afgegraasde border met hosta’s het gevolg.
Hadden ze maar wat minder smakelijk moeten zijn!
Planten verdedigen zich, net als dieren verdedigen tegen verschillende aanvallen.
Planten verdedigen zich
Brandharen, doornen, stekels, een bittere smaak (spruitjes!), ...
Ga, in overleg met je docent, op zoek naar onderdelen van planten die een afweerfunctie hebben.
Maak foto’s of tekeningen (eventueel met behulp van de microscoop) van die plantendelen en leg uit waar tegen de verdediging bedoeld is.
Kijk ook naar: Module Microscopisch onderzoek.
Stap 6: Allergie
Als de afweer uit de hand loopt
In een aantal gevallen komt het voor dat de afweer van je lichaam geen maat weet te houden of zelfs helemaal niet werkt. Dat kan levensbedreigend worden.
Om je een idee te geven van twee verschillende allergische reacties, kijk je naar de volgende twee video's:
Bekijk ook de informatie op: www.huidinfo.nlen lees: Allergisch voor primine - sz.oppc.nl Allergie of auto-immuunziekte
Wie heeft er in de klas een allergie?
Zijn er leerlingen of leerlingen met een familielid met een auto-immuunziekte?
Inventariseer dit met de klas.
Noteer de naam en soort allergie/auto-immuunziekte.
Maak per allergie of auto-immuunziekte een studiegroepje.
Daarna ga je aan de slag in je studiegroepje. Samen lezen jullie de Kennisbank.
Wat zijn de symptomen van de allergie/auto-immuunziekte?
Gaat het om een onmiddellijke of een uitgestelde reactie?
Wat doet ‘de patiënt’ om een allergische reactie te vermijden?
Welke EHBO of langdurige behandeling vinden plaats?
Spreek met de docent af hoe je de informatie deelt met de rest van de klas.
Afweer in de fout
Werk nu in tweetallen.
Bekijk samen het schema “Allergische reacties” in Binas.
Leg aan elkaar het schema uit. Vergelijk het met de kennisbank.
Stel vragen aan je docent als je iets niet begrijpt.
Mindmap allergie
Maak nu met dezelfde klasgenoot een mindmap over de informatie die in deze stap hebt geleerd.
Bestudeer zo nodig nogmaals de bronnen op deze pagina en maak samen een mindmap van het onderwerp “Allergie”. De mindmap bewaar je in je portfolio.
Lees voor je de mindmap maakt nog even de tips in de Gereedschapskist hieronder.
Afronding
Je gaat beginnen aan de afronding.
De onderstaande opdracht maak je met de hele klas.
Je kunt de verschillende taken onderling verdelen.
Je maakt een informatieboekje over brandwonden. Het boekje is bedoeld als voorlichtingsmateriaal voor mensen die in de thuissituatie met brandwonden te maken krijgen.
In het boekje bespreek je:
De bouw en functies van de lagen van de huid.
De verschillen tussen de drie brandwondengradaties.
EHBO bij 1e, 2e en 3e -graads brandwonden.
Voorzorgsmaatregelen om de kans op brandwonden te verkleinen.
Wat er in de verbanddoos dient te zitten om brandwonden goed te kunnen verzorgen.
Zorg ervoor dat alle leerlingen een boekje krijgen.
Overleg met je docent over de beoordeling van het boekje, mogelijk kun je een plaatselijke EHBO-afdeling bij de beoordeling inschakelen.
Laat het eindproduct beoordelen door je docent.
Beoordeling
Bij de beoordeling van het boekje let de docent op:
de juistheid van de gegeven informatie.
de informatie aansluit bij de doelgroep van de poster.
de informatie in correct Nederlands is geschreven.
het boekje op een creatieve manier is weergegeven.
de afbeeldingen passen bij de boodschap.
D-toetsen
Toetsen
De opdracht sluit je af met het maken van een D-toets.
De toets bestaat uit verschillende soorten vragen.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
Klik op knoppen om de toets te starten.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Lees de leerdoelen van deze module nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Ben je ongeveer 8 slu met deze module bezig geweest.
Heb je in die tijd alle stappen kunnen doorlopen?
Inhoud
Iedereen is wel eens ziek. De een vaker dan de ander en misschien ben jij wel een van de vele Nederlanders die een auto-immuunziekte heeft. Heeft de inhoud van deze module je geholpen om te snappen hoe je eigen afweersysteem werkt. Zou je nu uit kunnen leggen als je ziek bent wat er op dat moment in je lichaam gebeurt?
D-toets
Bij deze module was een lange deeltoets. Heb je op deze manier kunnen controleren of je alle leerdoelen beheerst?
Het arrangement Module: Op de blaren zitten - h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo leerjaar 4/5. Dit is thema ’Afweer'. Het onderwerp van deze les is: op de blaren zitten.
Je leert:
de verschillende organen die een rol bij de afweer spelen herkennen in een afbeelding.
de functies van de huidlagen en hun onderdelen omschrijven.
werking van de huid bij de regeling van de temperatuur omschrijven.
de gebeurtenissen bij een ontstekingsreactie noemen.
de begrippen a-specifieke en specifieke afweer met eigen woorden uitleggen.
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Biologie;
Instandhouding;
Afweer;
Bij afweer betrokken cellen en organen;
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo leerjaar 4/5. Dit is thema ’Afweer'. Het onderwerp van deze les is: op de blaren zitten.
Je leert:
de verschillende organen die een rol bij de afweer spelen herkennen in een afbeelding.
de functies van de huidlagen en hun onderdelen omschrijven.
werking van de huid bij de regeling van de temperatuur omschrijven.
de gebeurtenissen bij een ontstekingsreactie noemen.
de begrippen a-specifieke en specifieke afweer met eigen woorden uitleggen.
Brandwonden
De aanval komt van veel kanten.
Het is maar een splintertje
Practicum
Lichaamseigen of lichaamsvreemd dat is de vraag.
Planten slaan terug
Planten verdedigen zich
Als de afweer uit de hand loopt
Afronding
Kan ik wat ik moet kunnen?
