Keuzedeel watermanagement

Keuzedeel watermanagement

Inleiding

Van de website www.civ-water.nl:

"Op vrijdag 5 juni jl. vond de tweede bijeenkomst plaats van de expertgroep Waterbeheer. Onderwerp van gesprek was de inrichting van een (nieuw) keuzedeel voor de mbo-opleiding Waterbeheer.

Bij het vormgeven van dit keuzedeel wordt gekeken naar de toepassingsmogelijkheden voor zowel het bedrijfsleven als voor het reguliere mbo. Hiermee zijn al eerder goede ervaringen opgedaan tijdens de inrichting van het keuzedeel procesoperator techniek voor de drinkwatersector, dat samen met Vitens is ontwikkeld.

Dinsdag 25 augustus as. vindt een nieuwe bijeenkomst van de expertgroep Waterbeheer plaats".

Ter voorbereiding op deze bijeenkomst van 25 augustus heb ik in deze Wikiwijs een eerste invulling van het bestaande keuzedeel Watermanagement gemaakt. Ik heb daarvoor gebruik gemaakt van het document "Keuzedeel Watermanagement" zoals dat ontwikkeld is door de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB).

NB: Het nieuwe keuzedeel Water  moet natuurlijk anders worden dan het bestaande keuzedeel Watermanagement, zoals dat in deze Wikiwijs is vorm gegeven. Voor keuzedelen is het namelijk niet toegestaan dat de keuzedeeleisen overlappen met de kwalificatie-eisen van de kwalificatie(s) waaraan het keuzedeel gekoppeld is. Het keuzedeel moet immers een verrijking zijn van de gekoppelde kwalificatie.

De modules in het nieuwe keuzedeel Water gaan bijvoorbeeld over digitaal schouwen, data-analyse, gegevensbeheer, flexibel peilbeheer en inzet van drones.

Bij de inrichting van het keuzedeel Water zullen we nadrukkelijk kijken naar de situatie in 2020: hoe ziet het werk van de vakman waterbeheer er over 5 of 10 jaar uit?

Hieronder vind u de link naar de eerste opzet van dat nieuwe keuzedeel:

http://maken.wikiwijs.nl/63708

 

Modules

Bij het samenstellen van de modules van dit keuzedeel volgen we in grote lijnen de leerdoelen zoals geformuleerd door SBB.

Waarschijnlijk zullen we enkele van de modules in latere instantie samen gaan voegen. Zo zijn er twee leerdoelen geformuleerd over onderzoek (7 en 8) die waarschijnlijk in één module gaan passen. Hetzelfde geldt voor onderhoud en beheer van watergangen, waterkeringen, oevers en kunstwerken (9 en 10). Ook is het misschien handig om waterkwaliteit en watervervuiling (2 en 6) samen te voegen.

Vakkennis en vaardigheden

De beginnend beroepsbeoefenaar:

  1. heeft kennis over watertechnologie / de waterketen
  2. heeft kennis van waterkwaliteit (o.a. schadelijke stoffen en organismen, temperatuur, voedingsstoffen, planten en dieren)
  3. heeft kennis van grondwater (o.a. kwaliteit, samenstelling, waterpeil)
  4. heeft basale kennis van visstandsbeheer / vismigratie
  5. heeft kennis van waterbeheer en calamiteiten (o.a. inspectie dijken, rivier waterstanden, hoogwaterbestrijding)
  6. heeft kennis van watervervuiling
  7. heeft kennis van de chronologie van onderzoeken, onderzoeksmethoden en -technieken
  8. heeft kennis van materialen, instrumenten, middelen ten behoeve van onderzoek
  9. heeft kennis van beheer en onderhoud van waterkeringen en oevers
  10. heeft kennis van beheer en onderhoud van watergangen en kunstwerken
  11. heeft kennis van duurzaamheid in het waterbeheer
  12. heeft kennis van natuurvriendelijke oevers
  13. kan wet- en regelgeving (o.a. KRW) toepassen
  14. kan GPS/GIS toepassen
  15. kan landmetingen uitvoeren

Watertechnologie & waterketen

Internet:

Subsidie Innovatieprojecten Waterketen - Provincie Fryslân

 

Youtube:

Waterketen - Van afval naar grondstof; Waterschap HHNK

Waterketen: Opleiding en educatie HHNK

Waterketen - Samenwerken HHNK

Sebastiaan Schep 22 (Witteveen + Bos) | Het Volg- en Stuursysteem & de waterketen

Waterketen in Friesland

Waterkwaliteit

Waterkwaliteit (o.a. schadelijke stoffen en organismen, temperatuur, voedingsstoffen, planten en dieren).

De deelnemer heeft kennis van:

  • De verschillende begrippen om de kwaliteit van het oppervlaktewater te beoordelen.
  • De verschillende methodes om de waterkwaliteit te meten.
  • De verschillende maatregelen die er mogelijk zijn om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en de effectiviteit van de verschillende maatregelen.
  • De kaderrichtlijn water; geschiedenis, belang, opstellen van stroomgebiedsbeheersplannen.

NB: hierboven staan een paar kennisdoelen; welke vaardigheidsdoelen kunnen we daar nog aan toevoegen? Is het van belang dat de deelnemer ook zelf metingen uit kan voeren?

 

Literatuur

 

(Overigens gaat de module Flexibel peilbeheer bij Watermanagement 2 ook over een verbetering van de waterkwaliteit).

Innovatieve oplossingen van Deltares voor het verbeteren van de waterkwaliteit.

Proeftuin Kaderrichtlijn Water Dreischor

WTR - aflevering 3 - Waterkwaliteit Hoogheemraadschap van Delfland

Marvin Hofstede Boeren voor natuur aan de Hagmolenbeek

Tijdelijke Droogval. Hoe kan dit de waterkwaliteit verbeteren? STOWA heeft op vier locaties proeven gehouden. In deze film zien we wat het resultaat is.

 

Enkele artikelen over Actief Biologisch Beheer:

15 mrt. 2015 - Het uitvoeren van Actief Biologisch Beheer om ecologische doelen te bereiken wordt door Sportvisserij Nederland afgewezen. Dergelijke ...
De themagroep Actief Biologisch Beheer (ABB) is in het leven geroepen op de ALV in 2011 naar aanleiding van de ochtenddiscussie over dit onderwerp.

[PDF]Vijftien jaar Actief Biologisch Beheer - Wageningen UR Library

library.wur.nl/ebooks/hydrotheek/1852369.pdf
door R Riegman - ‎2007 - ‎Geciteerd door 3 - ‎Verwante artikelen
Vijftien jaar geleden is Actief Biologisch Beheer toegepast door het toenmalige .... Een terugblik op de resultaten van ABB experimenten in Nederland geeft een ...

[PDF]1 Actief Biologisch Beheer Zandwincomplexen ( ABBZ ) ter ...

www.visserijbedrijf.nl/media/docs/bestrijding-blauwalgoverlast.pdf
Vanaf eind jaren 80 zijn wij betrokken bij actief biologisch beheer (A.B.B.) ... het RIZA en OVB ontwikkelde handleiding “Actief Biologisch Beheer” was hierbij.

[PDF]handleiding-actief-biologisch-beheer.pdf (6.67MB)

publicaties.minienm.nl/.../8014/handleiding-actief-biologisch-beheer.pdf
banknummer 426271 t.n.v. het RIZA onder vermelding van “Handleiding ABB”. De procedure voor beoordeling van de kan- sen van Actief Biologisch Beheer is ...

[PDF]bepalende-factoren-voor-een-succesvol-actief-biologisch ...

publicaties.minienm.nl/.../bepalende-factoren-voor-een-succesvol-actief-...
De leden van de Begeleidingscommissie Actief Biologisch Beheer voor het .... Met Actief Biologisch Beheer (ABB) worden beheersmaatregelen bedoeld die.

Sportvisserij Zuidwest Nederland - Actief Biologisch Beheer ...

www.sportvisserijzwn.nl/actueel/425/actief-biologisch-beheer-abb-nee.html
Actief Biologisch Beheer (ABB), Nee! 0 1293 05 maart 2010. 05 mrt. Sportvisserij Zuidwest Nederland vindt het een onwenselijke situatie dat waterschappen ...

Download hier het position paper Actief biologisch Beheer

www.sportvisserijzwn.nl/files/abb_590.pdf
water en oevers. Het uitvoeren van Actief Biologisch. Beheer (het grootschalig verwijderen van brasem) ... Beheer (ABB; het eenmalig grootschalig verwijderen.

Effecten van actief visstandbeheer - Watermozaiek - Stowa

watermozaiek.stowa.nl/.../Effecten_van_actief_visstandbeheer_.aspx
Actief visstandbeheer kan een interessante aanvullende beheersmaatregel zijn om op korte ... actief biologisch beheer (ABB), waarbij zowel de planktivore ...

[PDF]Kosten en baten van actief visstandbeheer - Helpdesk Water

www.helpdeskwater.nl/.../bhv28-1_003-rapd-definitiefeindrapportmetlo...
 

Grondwater

Grondwater (o.a. kwaliteit, samenstelling, waterpeil)

Visstandsbeheer / vismigratie

Lesmateriaal:

Deze module wordt verder uitgewerkt in een aparte Wikiwijs:

 

 

Bij deze modele maken we gebruik van het handboek voor herstel van vismigratie in Vlaanderen en Nederland. Deze is als PDF te downloaden:

www.visadvies.nl/publicaties/handboek-voor-herstel-van-vismigratie-vlaanderen-en-nederland

Youtube:

Vismigratie in Nederland; VPRO Nederland van boven

Theo de Jong van Bureau Viridis legt uit wat het belang is van vistrappen voor de migratie van vissen

ARCADIS Vismigratie en monitoring mei 2011

De Vismigratierivier: een ecoduct door de Afsluitdijk

ScienceMan Digital Lesson - Biology - Fish Ladders

Meer lezen?

http://www.fromseatosource.com/

From Sea To Source, International guidance for the restoration of fish migration highways, 2012
(English, pdf, 36MB)

 

http://www.ruimbaanvoorvissen.nl/

 

http://fishpassage.umass.edu/

Waterbeheer en calamiteiten

Waterbeheer en calamiteiten (o.a. inspectie dijken, rivier waterstanden, hoogwaterbestrijding).

 

www.wateropleidingen.nl hanteert de volgende indeling voor de cursus Risicobenadering in waterveiligheid:

  • risicobenadering binnen de waterveiligheid;
  • risicoafweging; welke normen zijn aanvaardbaar?;
  • gevolgen en effecten;
  • kosten en baten;
  • het lezen en opstellen van fouten- en beslisbomen;
  • communicatie over risico’s naar bestuur en maatschappij.

Watervervuiling

Emissie... ook niet op het erf! CLM Onderzoek en Advies

Onderzoeksmethoden

Chronologie van onderzoeken, onderzoeksmethoden en -technieken

Materialen & instrumenten

Materialen, instrumenten, middelen ten behoeve van onderzoek

Waterkeringen en oevers

Beheer en onderhoud van waterkeringen en oevers.

www.wateropleidingen.nl hanteert de volgende indeling voor een cursus (e-learning):

  • soorten waterkeringen (primair, secundair, tertiair)
  • kunstwerken (gemalen, stuwen)
  • niet-kerende objecten en watersysteem
  • normen voor veiligheid
  • hoogwaterbeschermingsprogramma
  • deltabeslissingen

Watergangen en kunstwerken

Beheer en onderhoud van watergangen en kunstwerken

Duurzaamheid

Duurzaamheid in het waterbeheer

Natuurvriendelijke oevers

"De kern van het concept natuurvriendelijke oever is dat er - in tegenstelling tot een civieltechnische harde oever - ruimte wordt gegeven aan de oever, zodat oeverplanten (en dieren) zich kunnen vestigen en de oever vastleggen. Om ervoor te zorgen dat zich waardevolle flora en fauna ontwikkelt, is kennis nodig over vegetatieontwikkeling in relatie tot waterkwaliteit, bodem en hydrologie, ofwel: kennis over de standplaats van de oever". (STOWA, 2011)

Onderwerpen die bij deze module aan bod komen:

  • standplaatsbenadering
  • taludverhoudingen
  • plasdrasoevers
  • rietoevers
  • ...................... (aanvullen)

 

Leerdoelen:

De deelnemer heeft kennis van:

  • De verschillende oeverzones (7)
  • De verschillende soorten NVO
  • De standplaatsbenadering
  • de kosten en baten van aanleg en onderhoud van NVO
  • De algemene principes van het beheer en onderhoud van NVO.

De leerling kan:

  • De vier stappen in het ontwerpproces van NVO benoemen en toepassen;
  • Streefbeelden voor NVO opstellen;
  • Oeverplannen maken
  • De zes stappen voor het opstellen van een monitoringsplan benoemen en toepassen.

 

Lesmateriaal:

Deze module wordt verder uitgewerkt in een aparte Wikiwijs:

NB: deze cursus wordt/werd ook aangeboden door de Stichting Wateropleidingen. Hierbij wordt het document van STOWA gebruikt als cursusmateriaal.

 

 

Presentatie van Waterschap Zuiderzeeland:

https://prezi.com/u4s7hw8hlgml/duurzame-en-natuurvriendelijke-oevers/

 

Presentatie van Bergboezem Berkel:

https://prezi.com/p09crranasu5/natuurvriendelijke-oever-in-de-bergboezem-berkel/

 

Youtube:

 

Waterschap maakt oevers natuurvriendelijker - RTV Noord

Deze film laat zien hoe de oevers van de Maas er momenteel uitzien en hoe de oevers opnieuw worden ingericht.

Film over verbeterd oeverbeheer van landbouwgrond in Noord-Nederland

Informatiebronnen

Het CUR (Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving; tegenwoordig SBRCURnet) heeft een grote hoeveelheid informatie over NVO uitgebracht. Deze publicaties zijn voor iedereen toegankelijk op internet.

De verschillende oeverzones van een natuurvriendelijke oever

1 Bloemrijk grasland;

2 Vegetatie van vochthoudende grond;

3 Vegetatie van natte ruigtes (plas-dras);

4 Moerasplanten die in ondiep water staan;

5 Moerasplanten die in dieper water staan;

6 Drijfbladplanten;

7 Ondergedoken waterplanten.

 

Verschillende soorten natuurvriendelijke oevers

• Flauwe oevers: dit komt overeen met de natuurlijke situatie;

• Plas- of drasbermen: waar te weinig ruimte is voor een flauwe oever of stimulans nodig is voor specifieke soortgroepen, wordt een plas- of drasberm toegepast;

• Onderwaterbak: een vorm van plasberm, die zeer beperkt van omvang is.

 

Daarnaast:

  • nevengeul,
  • vooroever
  • poel

 

Mogelijke doelstellingen van natuurvriendelijke oevers (www.neerslag-magazine.nl):

  • verbetering van de waterkwaliteit;
  • een soortenrijke watervegetatie, van drijvende soorten, maar ook onder water;
  • inheemse visfauna van het ruisvoorn-snoek type;
  • ontwikkeling van leefgebieden voor kleine zoogdieren, vogels en insecten.

Wet- en regelgeving

Wet- en regelgeving (o.a. KRW) toepassen

www.infomil.nl/onderwerpen/klimaat-lucht/handboek-water/wetgeving/

 

Waterwet

De Waterwet regelt in hoofdzaak het beheer van watersystemen, waaronder waterkeringen, oppervlaktewater- en grondwaterlichamen. De wet is gericht op het voorkomen dan wel beperken van overstromingen, wateroverlast en waterschaarste, de bescherming en verbetering van kwaliteit van watersystemen en de vervulling van maatschappelijke functies door watersystemen. Niet in de laatste plaats levert de Waterwet een belangrijke bijdrage aan kabinetsdoelstellingen zoals: vermindering van regels, vereenvoudiging van vergunningstelsels en vermindering van administratieve lasten.

Wet milieubeheer

In beginsel vallen alle milieu-aspecten onder de Wet milieubeheer (Wm). De Wm treedt echter terug als een andere wet bepaalde milieu-aspecten regelt, zoals bijvoorbeeld het geval is met de Waterwet, die het overgrote deel van de watergerelateerde milieuaspecten regelt. De Waterwet ziet met name toe op het watersysteem terwijl de betreffende regels uit de Wm zien op de waterketen. Lozingen in rioolstelsels vallen bijvoorbeeld onder de Wm, alsmede de gemeentelijke zorgplicht voor de inzameling van stedelijk afvalwater en de daaraan gekoppelde verplichting tot het opstellen van een gemeentelijk rioleringsplan (GRP).

Voor het vormgeven van het gemeentelijk lozingenbeleid kunnen gemeente en waterkwaliteitsbeheerder bijgaande handleiding gemeentelijk beleid voor afvalwater raadplegen.

Regelgeving lozingen

Met de vernieuwing van de afvalwaterregelgeving (sinds 2008) zijn de uitvoeringsbesluiten (AMvB's) geordend naar de doelgroep en niet meer naar compartiment waar de lozing plaatsvindt. Omdat elk van de besluiten regels stelt aan de verschillende lozingsroutes (riolering, bodem en oppervlaktewater), is ieder besluit ‘opgehangen' aan de verschillende beheerwetten: de Wet milieubeheer (Wm), de Waterwet, de Wet bodembescherming (Wbb) en (voor indirecte lozingen) de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo).

Waterschapswet

De Waterschapswet regelt de opheffing en instelling van waterschappen en geeft regels omtrent de taken en inrichting van de waterschappen en de samenstelling van hun besturen.

Wabo

De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) regelt de omgevingsvergunning. De omgevingsvergunning is de geïntegreerde vergunning voor bouwen, wonen, monumenten, ruimte, natuur en milieu. De Wabo regelt de procedures voor onder andere de Wm-vergunningverlening. U vindt hier de informatie over deze procedures. Inhoudelijk regelt de Wabo ondermeer de vergunningplicht voor indirecte lozingen met daaraan gekoppeld een adviesrecht voor de waterbeheerder.

Regelgeving grondwaterbeheer

Binnen het grondwaterbeheer zijn alle overheidsinstanties actief. Zowel Rijk, waterschappen, provincies als gemeenten bedienen 'knoppen' ter uitvoering van de aan hen opgedragen grondwatertaken.

Wet bodembescherming

De Wet bodembescherming (Wbb) stelt regels om de bodem te beschermen. De Wbb maakt duidelijk dat grondwater een onderdeel van de bodem is. Daarnaast worden de sanering van verontreinigde bodem en grondwater door middel van de Wbb geregeld. Ook lozingen in of op de bodem kunnen op grond van de Wbb worden gereguleerd. De waterbodemregelgeving die voorheen was opgenomen in de Wet bodembescherming (Wbb) is overgegaan naar de Waterwet.

Wetten wetten.overheid.nl/

Flora- en faunawet (132 artikelen)

 

Kaderrichtlijn Water

www.rijkswaterstaat.nl/water/wetten_en_regelgeving/natuur_en_milieuwetten/kaderrichtlijn_water/

Een goede waterkwaliteit vinden we belangrijk in Nederland. Omdat water zich weinig aantrekt van landsgrenzen, zijn internationale afspraken nodig. Sinds eind 2000 is daarom de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) van kracht. Deze moet ervoor zorgen dat de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Europa in 2015 op orde is.

Om dit te bereiken moeten de landen van de Europese Unie een groot aantal maatregelen nemen. Enerzijds om de kwaliteit van de ‘eigen’ wateren op peil te brengen, anderzijds om ervoor te zorgen dat andere landen geen last meer hebben van de verontreinigingen die hun buurlanden veroorzaken.

Waterkwaliteit in Nederland

De uitvoering van de KRW schept de nodige verplichtingen en biedt tegelijkertijd voor Nederland ook veel mogelijkheden. Nederland ligt immers benedenstrooms en is voor zijn waterkwaliteit voor een belangrijk deel afhankelijk van het buitenland. Door de invoering van de richtlijn kunnen landen niet langer problemen van hun bord schuiven.Aan Nederland de opgave om de richtlijn goed en doelmatig uit te voeren.

De Kaderrichtlijn Water in het kort

  • beschermt alle wateren – rivieren, meren, kustwateren en grondwateren
  • stelt ambitieuze doelen om ervoor te zorgen dat alle wateren in het jaar 2015 de ‘goede toestand’ hebben bereikt
  • vereist dat er per stroomgebied een beheersysteem wordt opgezet, waarin er rekening mee wordt gehouden dat watersystemen niet stoppen bij politieke grenzen
  • vereist grensoverschrijdende samenwerking tussen landen en tussen alle betrokken partijen
  • zorgt ervoor dat alle belanghebbenden, met inbegrip van maatschappelijke organisaties en lokale gemeenschappen, actief deelnemen aan waterbeheer
  • zorgt voor de vermindering en beperking van verontreiniging, ongeacht de bron (landbouw, industriële activiteiten, stedelijke gebieden, enz.)
  • vereist het voeren van een waterprijsbeleid en zorgt ervoor dat de vervuiler betaalt
  • houdt de milieubelangen en de belangen van zij die afhankelijk zijn van het milieu in evenwicht

Maatregelen waterkwaliteit

Wat doet Rijkswaterstaat om de waterkwaliteit te verbeteren? U leest meer op de pagina 'Maatregelen waterkwaliteit'.

GPS/GIS

Landmetingen

CIV Water

Het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Water (CIV Water) wil de ontwikkeling van watergerelateerde technologieën en innovatief vakmanschap bij zowel jongeren als werkenden stimuleren. Wij doen dat met een hoogwaardig en gekwalificeerd kennis- en onderwijscentrum. Het doel van CIV Water is de watersector in Nederland te voorzien van excellente mbo-vakmensen. De betrokken opleidingen zijn gericht op mbo-functies in de waterbranche. Denk aan: drinkwaterbedrijven, waterschappen, laboratoria, de toeleverende industrie (zoals de maakindustrie en installateurbedrijven) en de afnemende industrie (food, tuinbouw, etc.). Het gaat hierbij om analisten, laboranten, beheerders, operators en (proces)technici.

Informatie over CIV Water vindt u op de website www.civwater.nl/.

Expertgroep

CIV Water is gelieerd aan MBO Life Sciences (samenwerking tussen Friesland College en Nordwin College). De ontwikkeling van onderwijs vindt plaats in zgn. expertgroepen. De expertgroepen worden gevormd door docenten van de diverse opleidingen, samen met de inhoudsdeskundigen. De kennis die wordt ontwikkeld in de expertgroepen geeft voeding aan het reguliere mbo- onderwijs. Bovendien kunnen studenten deelnemen aan zgn. minoren. Deze geven studenten van techniek, MBO Life Sciences en de groene mbo-opleidingen een “plus”. Behalve het reguliere mbo-onderwijs vormt ook de doorlopende leerlijn een belangrijk speerpunt voor CIV Water. Het optimaliseren van de doorstroming mbo-hbo-wo staat daarbij centraal.

Het keuzedeel Waterbeheer en ICT wordt ontwikkeld door de Expertgroep Waterbeheer. (Dat is dus een ander keuzedeel dan in deze Wikiwijs beschreven staat).

Weillicht kan de expertgroep in de toekomst wel verder een bijdrage leveren aan het keuzedeel Water voor Milieu en de Groene Ruimte.

Toevoegen aan deze lijst: R. Groot (Nordwin)
Toevoegen aan deze lijst: R. Groot (Nordwin)

ICT en Waterbeheer in 2020

Bij de inrichting van het nieuwe keuzedeel Watermanagement 2 zullen we nadrukkelijk kijken naar de situatie in 2020: hoe ziet het vak waterbeheerder er over 5 of 10 jaar uit?

Sheet uit het fotoverslag over 5 juni 2015
Sheet uit het fotoverslag over 5 juni 2015

Specifieke leerdoelen

Eerste poging om specifieke leerdoelen voor de verschillende modules van het keuzedeel te formuleren.

Bijvoorbeeld voor de module Natuurvriendelijke oevers.

De deelnemer heeft kennis van:

  • De verschillende oeverzones (7)
  • De verschillende soorten NVO
  • De standplaatsbenadering
  • De kosten en baten van aanleg en onderhoud van NVO
  • De algemene principes van het beheer en onderhoud van NVO.

De leerling kan:

  • De vier stappen in het ontwerpproces van NVO benoemen en toepassen;
  • Streefbeelden voor NVO opstellen;
  • Oeverplannen maken
  • De zes stappen voor het opstellen van een monitoringsplan benoemen en toepassen.

 

 

Bijvoorbeeld voor de module Waterkwaliteit.

De deelnemer heeft kennis van:

  • De verschillende begrippen om de kwaliteit van het oppervlaktewater te beoordelen.
  • De verschillende methodes om de waterkwaliteit te meten.
  • De verschillende maatregelen die er mogelijk zijn om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en de effectiviteit van de verschillende maatregelen.
  • De kaderrichtlijn water; geschiedenis, belang, opstellen van stroomgebiedsbeheersplannen.

NB: hierboven staan een paar kennisdoelen; welke vaardigheidsdoelen kunnen we daar nog aan toevoegen? Is het van belang dat de deelnemer ook zelf metingen uit kan voeren?

 

Literatuur

Opdrachten

Eerste poging om opdrachten voor de verschillende modules van het keuzedeel te formuleren.

Bijvoorbeeld voor de module Natuurvriendelijke oevers.

  1. Bestudeer het document van STOWA over NVO’s en omschrijf kort de verschillende soorten NVO’s die daar onderscheiden worden. Geef aan of die verschillende soorten wel of niet voorkomen bij jouw stagebedrijf. Kies een NVO in jouw werkgebied en beschrijf hoe de 7 verschillende oeverzones er uit zien en welke planten daar voorkomen.
  2. Vraag aan je stagebegeleider welke “harde” oever op termijn natuurvriendelijk ingericht  moet worden. Doorloop voor deze oever de vier stappen in het ontwerpproces. Omschrijf het (mogelijke) streefbeeld voor deze oever. Stel een oeverplan op. Stel een monitoringsplan op.

Mij lijkt opdracht 1 geschikt voor watermanagement 1, eventueel aangevuld met een beschrijving van de omvorming van harde oever naar NVO en de effecten op de waterkwaliteit. Opdracht 2 lijkt mij meer geschikt voor het keuzedeel watermanagement 2.

Discussie

Discussiepunten voor de expertgroep.

1. In het verslag van de bijeenkomst van vrijdag 5 juni jl. staat dat de scholen en bedrijvenpartners van CIV Water werken aan "de concrete vormgeving van een keuzedeel Water voor de mbo-opleiding Waterbeheer". De huidige keuzedelen water zijn echter gericht op de opleiding Groene Ruimte en de opleiding Milieu.

Het nieuwe keuzedeel Waterbeheer moet een andere inhoud krijgen. Hoe doen we dat? Gaat het dan om een keuzedeel "watermanagement voor gevorderden"?

NB: er zijn "verbredende" en "verdiepende" keuzedelen; het reeds goedgekeurde keuzedeel watermanagement is duidelijk verbredend bedoeld; de expertgroep civ-water wil een verdiepend keuzedeel gaan opstellen. Zie "factsheet Keuzedelen" onderaan deze pagina.

 

2. Er zijn momenteel twee keuzedelen over waterbeheer. Het betreft het keuzedeel Watermetingen, opgesteld voor het dossier Groene Ruimte, bestemd voor niveau 3 en het keuzedeel Watermanagement, opgesteld voor het dossier Milieu-inspecteur, bestemd voor niveau 4.

Waarom Watermetingen voor niveau 3 en Watermanagement voor niveau 4, terwijl de inhoud vrijwel hetzelfde is?

 

3. Het is verwarrend dat hetzelfde keuzedeel bij Milieu: Watermanagement heet en bij Groene Ruimte: Watermetingen. Bij de vakkennis en vaardigheden van Watermetingen gaan maar 2 items over metingen; de andere 11 gaan over watermanagement.

4. In de eerste opzet van dit keuzedeel maken we voor het lesmateriaal veel gebruik van de documenten van STOWA. Waarschijnlijk is dat nogal hoog gegrepen voor het MBO.

5. Het is mogelijk om ons als expertgroep van CIV-water eerst te richten op het keuzedeel Watermanagement (ook wel Watermetingen genoemd). Misschien is hier wel sprake van "laaghangend fruit", waarmee we onszelf als expertgroep op een snelle manier op de kaart kunnen zetten.

 

6. Hoe ziet de invulling van het keuzedeel er uit in de praktijk?

Ik verwacht dat het keuzedeel voor een groot deel ingevuld zal worden in de vorm van een stage bij een waterschap. Tijdens die stage zal de deelnemer bepaald lesmateriaal (uit deze Wikiwijs) doornemen en aan de hand daarvan opdrachten en werkstukken maken. Het gaat over 480 uur. Dat betekent 3 maanden stage; 12 weken. Bij 8 modules dus ongeveer 1,5 week per module. Bij een stage "oude stijl" zou je er voor kiezen om je de volle periode te richten op één onderwerp, bijvoorbeeld vismigratie. Nu we gaan werken met keuzedelen, besteed je aan elke module ongeveer een week. Als het goed is, houd je dan ruimte over om één van de onderwerpen wat verder uit te werken.

 

7. Wat moet een student doen om het keuzedeel te behalen? Gaat het om de beantwoording van een aantal examenvragen? Bijvoorbeeld:

  • Beschrijf tenminste 3 begrippen om de kwaliteit van het oppervlaktewater te beoordelen.
  • Beschrijf 3 methodes om de waterkwaliteit te meten.
  • Beschrijf de verschillende maatregelen die er mogelijk zijn om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en geef aan hoe groot de effectiviteit van de verschillende maatregelen kan zijn.

Als dit zo zou zijn, dan kunnen we wat betreft de invulling van het keuzedeel volstaan met het opstellen van de examenvragen en eventueel het samenstellen van een soort reader.

Gaat het alleen om kennisdoelen of moeten er ook vaardigheden afgetoetst worden?

Een invulling van het keuzedeel slechts gebaseerd op het opstellen van de examenvragen lijkt mij nogal beperkt. Er zou zeker ook een soort werkstuk bij moeten zitten waarin de leerling bijvoorbeeld beschrijft hoe de waterkwaliteit bij zijn eigen stagebedrijf gemeten wordt, welke maatregelen er genomen worden om de kwaliteit te verbeteren en wat de resultaten daarvan zijn.

 

8. Hoeveel sbu kennen we toe aan het nieuwe keuzedeel water? Het bestaande keuzedeel is 480 uur. Het ligt voor de hand om het nieuwe keuzedeel ook op 480 sbu te zetten.

Open bestand Keuzedelen factsheet 2.0.pdf

  • Het arrangement Keuzedeel watermanagement is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Dick van der Neut Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2015-08-17 12:24:48
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Leerniveau
    MBO, Niveau 3: Vakopleiding; Volwasseneneducatie, Niveau 4; MBO, Niveau 4: Middenkaderopleiding; Volwasseneneducatie, Niveau 3;
    Leerinhoud en doelen
    Natuur en groene ruimte; Techniek breed; Civiele techniek;
    Eindgebruiker
    leraar
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    Waterketen - Van afval naar grondstof; Waterschap HHNK
    https://youtu.be/3v-t8_wuDVI
    Video
    Waterketen: Opleiding en educatie HHNK
    https://youtu.be/puu8kw35bDs
    Video
    Waterketen - Samenwerken HHNK
    https://youtu.be/xZl7hRhDLwA
    Video
    Sebastiaan Schep 22 (Witteveen + Bos) | Het Volg- en Stuursysteem & de waterketen
    https://youtu.be/oey3y0v_-Fc
    Video
    Waterketen in Friesland
    https://youtu.be/_b6-YINDGwA
    Video
    Innovatieve oplossingen van Deltares voor het verbeteren van de waterkwaliteit.
    https://youtu.be/juKbZY07_oE
    Video
    Proeftuin Kaderrichtlijn Water Dreischor
    https://youtu.be/qzzOUVTaIIs
    Video
    WTR - aflevering 3 - Waterkwaliteit Hoogheemraadschap van Delfland
    https://youtu.be/yKoN4cDjdt8
    Video
    Marvin Hofstede Boeren voor natuur aan de Hagmolenbeek
    https://youtu.be/L-DHnaKy4Cw?list=PLKAZHri1nLraEH2T9YJUjgTdcdStUxCva
    Video
    Tijdelijke Droogval. Hoe kan dit de waterkwaliteit verbeteren? STOWA heeft op vier locaties proeven gehouden. In deze film zien we wat het resultaat is.
    https://youtu.be/FtTT7_eyjXE
    Video
    Vismigratie in Nederland; VPRO Nederland van boven
    https://youtu.be/eymGi-a9udE
    Video
    Theo de Jong van Bureau Viridis legt uit wat het belang is van vistrappen voor de migratie van vissen
    https://youtu.be/lTB22CYld2M
    Video
    ARCADIS Vismigratie en monitoring mei 2011
    https://youtu.be/54eXHuBGXxA
    Video
    De Vismigratierivier: een ecoduct door de Afsluitdijk
    https://youtu.be/h3Dq8DLe3c0
    Video
    ScienceMan Digital Lesson - Biology - Fish Ladders
    https://youtu.be/sabk7Khq0kQ
    Video
    Emissie... ook niet op het erf! CLM Onderzoek en Advies
    https://youtu.be/zQol1V9sqCk
    Video
    Waterschap maakt oevers natuurvriendelijker - RTV Noord
    https://youtu.be/Nya_QSFbMo8
    Video
    Deze film laat zien hoe de oevers van de Maas er momenteel uitzien en hoe de oevers opnieuw worden ingericht.
    https://youtu.be/VxoVu9YLhjA
    Video
    Film over verbeterd oeverbeheer van landbouwgrond in Noord-Nederland
    https://youtu.be/a8cl3lmwBR0
    Video