Walvissen leven onder water, maar moeten wel ademhalen.
Kijk naar de video.
Op welke manier halen walvissen adem?
Walvissen kunnen heel lang onder water blijven.
Ze zijn zo gebouwd dat ze onder water kunnen leven, terwijl ze met longen ademen.
Veel dieren die onder water leven halen met heel andere organen adem, zodat ze nooit naar het wateroppervlak hoeven te gaan om zuurstof binnen te krijgen.
Ook bij landdieren vinden we verschillende manieren om te ademen.
In deze opdracht leer je hier meer over.
Wat kan ik straks?
Na deze opdracht kun je:
in je eigen woorden beschrijven waarom het nodig is dat dieren ademhalen.
uitleggen dat dieren op verschillende manieren ademhalen.
Beschrijf de volgende manieren van ademhalen en noem een voorbeeld van een dier die op die manier ademt: huid, kieuwen, longen, meerdere manieren.
Wat ga ik doen?
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Na het bestuderen van de kennisbank kun je van verschillende diersoorten aangeven hoe zij ademen.
Stap 2
Na het bestuderen van de kennisbank kun je vragen beantwoorden over de ademhaling bij vissen.
Stap 3
Na het bekijken van verschillende video's kun je aangeven hoe de dieren in de video's ademhalen.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de kennisbank en de begrippen die horen bij deze opdracht.
Eindopdracht
Schema maken.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Leeg schema Googledoc - Ademhaling
Sla het Googledocument op in je eigen omgeving.
Daarna kun je het schema bewerken.
Tijd
1 lesuur.
Aan de slag
Stap 1: Zuurstof
Alle dieren bestaan uit cellen. Om te kunnen werken hebben die cellen energie nodig.
In elke cel vindt daarom verbranding plaats.
Voor de verbranding is brandstof (voedsel) en zuurstof nodig.
Door te ademen komt zuurstof het lichaam binnen.
Bestudeer uit de Kennisbank biologie uit het onderdeel 'Ademhaling bij dieren' de pagina's:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Ademhaling
Opnemen van zuurstof en uitscheiden van koolstofdioxide (koolzuurgas), inademen en uitademen, met behulp van longen, kieuwen of tracheeën. Vorm van gaswisseling.
Celmembraan
Buitenste deel van een cel dat de cel vorm geeft en zorgt dat het celplasma in de cel blijft.
Eéncellige
Organisme dat bestaat uit één cel. Bijvoorbeeld een bacterie, gist (schimmel), eencellige alg (plant) of amoebe (dier).
Sponzen
Groep van ongewervelde dieren die niet symmetrisch zijn en een inwendig skelet hebben dat bestaat uit skeletnaalden. Sponzen leven in het water en zetten zich vast aan de bodem.
Holtedieren
Ook wel neteldieren genoemd; groep ongewervelde dieren die veelzijdig symmetrisch zijn en geen skelet hebben. Bijvoorbeeld: kwal en zeeanemoon.
Wormen
Groep van ongewervelde dieren die tweezijdig symmetrisch zijn en geen skelet hebben.
Insecten
Groep van geleedpotigen met zes poten, met duidelijk kop, borst en achterlijf. Bijvoorbeeld: libellen, wandelende takken en vliegen.
Stigmata
Kleine gaatjes in het lichaam van insecten, waar door zij ademen.
Tracheeën
Ademhalingsbuisjes, ademhalingsorganen bij insecten.
Lichaamsvloeistof
Neemt de zuurstof op uit de tracheeën van een insect.
Huidademhaling
Uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide door de huid heen, bijvoorbeeld bij amfibieën, zoals kikkers.
Kieuwen
Ademhalingsorgaan van waterdieren, bijvoorbeeld vissen en kikkervisjes (larven van kikker).
Amfibieën
Gewerveld dier, koudbloedig, met een dunne slijmerige huid, legt eieren zonder schaal in het water, haalt als jong adem met kieuwen en huid, haalt als volwassen dier adem met huid en longen.
Huid
Buitenste bekleding van het lichaam van dieren en mensen. Heeft o.a. als functies: bescherming tegen schadelijke bacteriën en temperatuurregeling (o.a. door het uitscheiden van vocht (zweet)). De huid is het grootste orgaan en een belangrijk zintuig (voelen).
Longen
Organen die betrokken zijn bij het in- en uitademen en het opnemen van zuurstof en afgeven van koolstofdioxide. Onderdeel van het ademhalingsstelsel. Uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide vindt plaats in de longen tussen longblaasjes en bloed.
Reptiel
Gewerveld dier, koudbloedig, leerachtige huid met schubben, legt eieren met een leerachtige schaal, haalt adem met longen.
Zuurstof
Molecuul bestaat uit twee zuurstofatomen; gas dat ontstaat bij fotosynthese in planten en nodig is voor verbranding.
Vogel
Gewerveld dier, warmbloedig, huid bedekt met veren, legt eieren met een kalkschaal, haalt adem met longen.
Borstkas
De borstkas bestaat uit ribben en het borstbeen.
Middenrif
Spier, scheiding tussen borstholte en buikholte, belangrijk bij de ademhaling.
Inademing
Middenrif trekt samen, borstkas wordt groter, longen zuigen lucht aan.
Uitademing
Middenrif ontspant, borstkas wordt kleiner, longen geleiden lucht naar buiten.
Longblaasje
Deel van de longen waar uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide plaatsvindt tussen lucht en bloed.
Eindopdracht: Schema
Ter afsluiting van deze opdracht maak je een schema waarin je voor verschillende dieren/diersoorten aangeeft hoe ze ademhalen.
Download het schema Googledoc - Ademhaling
Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving
of download het werkblad.
Als je het schema opent, zie je dat de eerste regel al is ingevuld.
Gebruik de informatie uit de kennisbank om het schema verder in te vullen.
Beoordeling:
Bij het beoordelen van je schema let je docent op het volgende:
de inhoud: de antwoorden in het schema kloppen en zijn gekoppeld aan de juiste diersoort?
de inhoud: zijn de opmerkingen in het schema goed en duidelijk geformuleerd?
de vormgeving: is het schema netjes en verzorgd vormgegeven?
het taalgebruik: zijn er correcte zinnen gebruikt en bevat het schema geen taalfouten?
Klaar?
Vergelijk jouw schema met het schema van een klasgenoot.
Bespreek eventuele verschillen.
Een tabel of schema is een manier om gegevens in beeld te brengen, op zo’n manier dat het er overzichtelijk uit ziet.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Wist je al op welke manier walvissen net als wij longen hebben?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 1 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht?
Lukte het om voor alle verschillende diersoorten de manier van ademhalen samen te vatten in het schema?
Kon je de opmerkingen kort en bondig formuleren?
Het arrangement Dieren ademen hv12 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo/vwo leerjaar 1. Dit is thema ’Dieren'. Het onderwerp van deze les is: dieren ademen.
Je leert benoemen dat er verschillende manieren zijn waarop dieren ademen.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Biologie;
Instandhouding en ontwikkeling;
Instandhouding;
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo/vwo leerjaar 1. Dit is thema ’Dieren'. Het onderwerp van deze les is: dieren ademen.
Je leert benoemen dat er verschillende manieren zijn waarop dieren ademen.
Walvissen leven onder water, maar moeten wel ademhalen.
Na deze opdracht kun je:
Ter afsluiting van deze opdracht maak je een schema waarin je voor verschillende dieren/diersoorten aangeeft hoe ze ademhalen.
Intro
