Zou dat kunnen een land zonder regels? Het bestaat in ieder geval niet.
In Nederland worden de regels en wetten gemaakt door de overheid.
De overheid zorgt ook voor allerlei producten en diensten.
Kun je voorbeelden noemen van producten en diensten die door de overheid worden geleverd?
Leerdoelen
Aan het eind van deze opdracht:
kun je aangeven door welke instanties wetten worden gemaakt.
ken je de volgende begrippen: ambtenaar, minister, minister-president, Eerste en Tweede Kamer, commissaris van de Koning, Provinciale Staten, gemeenteraad en burgemeester.
kun je het verschil beschrijven tussen de particuliere en collectieve sector.
kun je minimaal vijf voorbeelden noemen van overheidsproducten en van die producten aangeven of het om individuele of collectieve overheidsproducten gaat.
kun je uitleggen waarom de overheid soms subsidie geeft.
kun je uitleggen waarom de overheid op sommige producten accijns heft.
Eindproduct
Als eindproduct van deze opdracht maak je een poster met overheidsproducten,
die de gemeente waarin je woont levert aan haar inwoners.
Activiteiten
Stap
Groepsgrootte
Activiteit
Stap 1
Alleen
Kennisbank over de overheid bestuderen en vragen beantwoorden.
Stap 2
Alleen
Vragen over wie wat doet in Nederland.
Stap 3
Alleen + samen
Bepalen welke beroepen ambtenaren zijn en welke niet.
Stap 4
Samen
Met een klasgenoot vragen over verkiezingen beantwoorden.
Stap 5
Alleen
Kennisbank over 'colleftief of particulier' bestuderen en vragen beantwoorden.
Stap 6
Alleen + samen
Argumenten voor en tegen privatisering bedenken.
Stap 7
Samen
Bespreken of de verhoging van de accijns op benzine helpt voor het verminderen van het autorijden.
Stap 8
Alleen
Toets over bestuur maken.
Stap 9
Alleen
Poster maken met dingen die de gemeente regelt voor haar inwoners en door de docent laten nakijken.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.
Stap 1: Overheid en bestuur
Ga naar de kennisbank economie en bestudeer het onderdeel:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Er zijn in Nederland drie overheden het Rijk, de provincies en de gemeenten.
De drie overheden hebben alle drie een eigen taak.
Je krijgt een aantal situaties voorgelegd.
Je moet steeds kiezen welke overheid het best past bij de gegeven situatie.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Iemand die in dienst is bij de overheid noem je een ambtenaar.
Hieronder zie je aantal beroepen.
Wat denk je, zijn dit wel of geen ambtenaren?
Schrijf per beroep je keuze op.
bankmedewerker
leraar
minister
profvoetballer
burgemeester
politieagent
loodgieter
vuilnisman
Vergelijk jouw antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot.
Zijn jullie het met elkaar eens? Bespreek eventuele verschillen.
Kunnen jullie samen nog vijf beroepen van ambtenaren bedenken?
Stap 4: Verkiezingen
In Nederland hebben inwoners van 18 jaar en ouder kiesrecht.
Tijdens verkiezingen mogen zij hun stem uitbrengen op iemand van een politieke partij.
Er zijn vier verkiezingen: de gemeenteraadsverkiezingen, verkiezingen voor de Provinciale Staten, verkiezingen voor de Tweede Kamer en verkiezingen voor het Europese parlement.
Ga samen met een klasgenoot op zoek naar de antwoorden op de volgende vragen.
Wordt bij de gemeenteraadsverkiezing de burgemeester gekozen?
Om de hoeveel jaar worden verkiezingen voor de Provinciale Staten gehouden?
Noem drie politieke partijen die meedoen aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer.
De verkiezingen voor het Europese parlement trekken weinig stemmers.
Kun je hiervoor een reden bedenken?
Stap 5: Collectief of particulier
Ga opnieuw naar de kennisbank economie. Bestudeer nu het onderdeel
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Soms wordt een overheidsbedrijf geheel of gedeeltelijk verkocht aan particulieren.
Je noemt dat Privatiseren.
In Nederland zijn onder meer busmaatschappijen en energiebedrijven geprivatiseerd.
Een aantal jaren geleden waren veel partijen voor het privatiseren van bedrijven.
Nu wordt daar veel kritischer naar gekeken.
Wat vind jij, zou het goed zijn als de school waarop je zit geprivatiseerd wordt?
Waarom wel? Waarom niet? En het waterbedrijf?
En het ziekenhuis? Mogen die wat jou betreft geprivatiseerd worden?
Bedenk of ga op zoek naar argumenten vóór privatiseren.
Verzamel ook zoveel mogelijk argumenten tegen privatiseren.
Maak een lijstje met overheidsbedrijven die van jou wel geprivatiseerd mogen worden.
Maak ook lijstje van overheidsbedrijven die van jou nooit geprivatiseerd mogen worden.
Bespreek wat je vindt met je klasgenoten.
Stap 7: Accijns
De overheid wil door het heffen van accijnsen het gebruik van sommige
producten afremmen.
Een van de producten waar accijns op zit is benzine.
De prijs van één liter benzine is € 1,85.
In dit bedrag zit € 0,32 BTW en € 1,06 aan accijns.
Reken uit hoeveel de inkomsten van de overheid bedragen als een
automobilist 30 liter benzine tankt?
De overheid overweegt om de accijns met € 0,05 te verhogen.
Wat denk je: zal hierdoor minder auto gereden worden?
Bespreek je antwoord met een klasgenoot.
Stap 8: Toets
Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Bestuur'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De score wordt opgenomen in het volgsysteem.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je gaat een poster maken.
Op de poster laat je zien wat de gemeente waarin jij woont doet voor haar inwoners.
Ga op de website op zoek naar dingen die de gemeente regelt voor haar inwoners.
Wat doet de gemeente op het gebied van onderwijs?
Regelt de gemeente het ophalen van huisvuil?
Wat doet de gemeente op het gebied van huisvesting?
Heeft de gemeente een eigen brandweer? En een eigen politie?
Wat doet de gemeente op het gebied van sport en recreatie?
Als je toch op de website bent,
zoek dan ook even op hoe de burgemeester van je woonplaats heet.
En kun je vinden welke partijen er in de gemeenteraad zitten?
Verwerk alle informatie die je hebt gevonden tot een poster.
De poster laat je beoordelen door je docent.
De poster zal beoordeeld worden op de inhoud en op de vormgeving.
Op een informatieve poster kun je laten zien wat de belangrijkste delen van de lesstof zijn. Ook kun je weergeven hoe bepaalde delen zich tot elkaar verhouden.
Begrippen
Overheid
Er zijn vier overheden: de gemeente, de provincie, het Rijk en de Europese Unie.
Het arrangement Opdracht: Bestuur vmbo12 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema 'Overheid', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Mens en Maatschappij voor vmbo-12. In deze opdracht leer je over wetten en regels. Je leert onder andere door welke instanties wetten worden gemaakt, wat het verschil is tussen de particuliere en collectieve sector, wat het verschil is tussen individuele en collectieve overheidsproducten en waarom de overheid soms subsidie geeft en accijns heft. Om de opdracht af te sluiten maak je een toets en een poster waarop je laat zien wat de gemeente waarin jij woont doet voor haar inwoners. Denk hierbij aan het onderwijs, het huisvuil, huisvesting etc.
Deze opdracht hoort bij het thema 'Overheid', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Mens en Maatschappij voor vmbo-12. In deze opdracht leer je over wetten en regels. Je leert onder andere door welke instanties wetten worden gemaakt, wat het verschil is tussen de particuliere en collectieve sector, wat het verschil is tussen individuele en collectieve overheidsproducten en waarom de overheid soms subsidie geeft en accijns heft. Om de opdracht af te sluiten maak je een toets en een poster waarop je laat zien wat de gemeente waarin jij woont doet voor haar inwoners. Denk hierbij aan het onderwijs, het huisvuil, huisvesting etc.
Ga naar de kennisbank economie en bestudeer het onderdeel:
Er zijn in Nederland drie overheden het Rijk, de provincies en de gemeenten.
Ga opnieuw naar de kennisbank economie. Bestudeer nu het onderdeel
Soms wordt een overheidsbedrijf geheel of gedeeltelijk verkocht aan particulieren.
Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Bestuur'.
