Refractiemeting voedingsmiddelen

Refractiemeting voedingsmiddelen

Wat is refractie?

Met een refractometer kun je op een snelle manier het suikergehalte vaststellen.  Deze metingen worden op de werkvloer verricht. De meter maakt gebruik van de lichtbreking door een vloeistof. Suikerwater zal het licht meer breken dan zuiver water. De mate waarin licht gebroken wordt, noemen we refractie of brekingsindex. We drukken de refractie uit in een getal. Voor water is dat 1,333. Oliën zitten rond de 1,5. Naast de refractieschaal loopt een schaal waarop je direct het suikergehalte in procenten kunt aflezen. Op de werkvloer is meestal de laatste schaal van belang. Het suikerpercentage kan op één decimaal nauwkeurig worden vastgesteld.

Vraag 1

Graden Brix

Brix (°Brix) is een maat voor de hoeveelheid opgeloste droge stof, suiker, in een vloeistof. °Brix geeft aan hoeveel massa-% van de vloeistof uit vaste stof bestaat. De Brix-waarde wordt onder andere veel gebruikt in de verwerking van landbouwproducten voor het meten van de kwaliteit van fruit en groenten. In het algemeen geldt dat hoe hoger de BRix-waarde des te beter de kwaliteit. Hogere Brix-waarden duiden op een zoetere smaak en een betere houdbaarheid.

Hieronder zie je suikergehaltes van een aantal fruitsoorten.

Suikergehaltes fruit
Suikergehaltes fruit

Vraag 2

Vraag 3

Handmatige refractiemeting

Het meten van de refractie wordt vooral gedaan in de fruit- en frisdrankindustrie maar ook in de wijn- en bierdindustrie. Je kunt de refractie op verschillende manieren meten. De eerste manier is met een handrefractometer. De werking van dit meetinstrument is, zoals uitgelegd, gebaseerd op de breking van licht door een vloeistof. Om met een handrefractometer te kunnen meten wordt het belichtingsplaatje omhoog geklapt. Hierna worden enige druppels vloeistof op het prisma gebracht. Dan wordt het belichtingsplaatje dichtgeklapt. De refractometer wordt vervolgens op een grote lichtbron (bv. de zon) gericht. Nu kun je door het oculair de grens van helder/donker aflezen. De refractometer is erg gevoelig voor temperatuur. Daarom heeft het ook een rubberen handvat zodat de meting niet wordt beindvloed door de warmte van je handen. Het rubber rond het oculair voorkomt lichtinval tijdens de meting. Alle refractometers zijn geijkt bij 20°C, er moet dus ook bij deze temperatuur gemeten worden.

 

 

 

 

 

Handmatig meten van de refractie
Handmatig meten van de refractie

Vraag 4

Digitale refractiemeting

Naast de handmatige zijn er ook digitale refractometers. Deze meters werken volgens hetzelfde principe. Het enige verschil is dat je de refractie niet zelf af hoeft te lezen. Dit doet de meter voor je. Hierdoor is deze meting nauwkeuriger dan de hand refractometer. Hieronder zie je een voorbeeld van een digitale refractometer en een mobiele digitale refractometer. Die laatste is handig om mee te nemen in de productie.

Digitale refractometer
Digitale refractometer
Mobiele refractometer
Mobiele refractometer

Vraag 5

Vraag 6

Refractie bij jam

Formule voor berekenen suikergehalte in jam
Formule voor berekenen suikergehalte in jam

In de warenwet staat dat jam minimaal 65% suiker moet bevatten. Het fruit waarvan de jam gemaakt wordt bevat ook al een bepaalde hoeveelheid suiker, dit kun je bepalen door de refractie van het fruit te meten. Als je de refractie van het fruit weet, kun je uitrekenen hoeveel suiker er nog toegevoegd moet worden om jam te maken.

Het suikergehalte van sinaasappels is 24,4%. Als ik 1000 gram sinaasappels gebruik moet ik dus 406 gram suiker toevoegen aan de jam.

 

 

Sinaasappeljam
Sinaasappeljam

Vraag 7

Vraag 8

  • Het arrangement Refractiemeting voedingsmiddelen is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Martine Leuvelink
    Laatst gewijzigd
    2016-03-04 15:10:18
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van