De kern van onze visie is dat onderwijs duurzaam moet zijn. Met andere woorden: het gaat om onderwijs dat “beklijft” en de leerling in staat stelt om zelfstandig het hoofd te bieden aan nieuwe uitdagingen. Weten wat je moet doen, op het moment dat je niet weet wat je moet doen. Het HVC leidt leerlingen niet alleen op naar een diploma, maar ook naar een zelfredzame en verantwoordelijke houding die van pas komt bij leven, leren en werken. Deze didactische aanpak geeft invulling aan deze HVC-brede visie op onderwijs.
Duurzame didactiek
Duurzaam onderwijs komt tot uiting in de didactische aanpak die je kiest voor je lessen. We willen graag dat je daarover nadenkt, zelfstandig en met je sectiegenoten. Stel daarbij de volgende vragen:
Wat leert de leerling (inhoud, doel van onderwijs, volgorde van de leerstof)
Hoe leert de leerling (leerstrategie, inclusief samenwerking, keuze van hulpmiddelen en pedagogische context)
Wanneer leert de leerling (op welk tijdstip, planning en rooster)
Waar leert de leerling (klas, werkruimte op school, thuis, elders)
Duurzaam onderwijs gedijt bij een persoonlijke benadering, bieden van ruimte en uitdaging en creëren van verbinding.
Hoe wordt de les persoonlijker?
Laat de leerling persoonlijke elementen inbrengen in het leerproces, zoals voorwerpen, foto’s en video’s uit zijn eigen leefomgeving, of zoek verbinding met eigen interesses, voorkeuren en hobby’s.
Stimuleer dat de leerling eigen standpunten bepaalt, toelicht en vergelijkt met klasgenoten.
Laat het huiswerk dat de leerling maakt een functionele rol spelen in de les: laat de uitkomst bijvoorbeeld bepalen wat de leerling de rest van de les doet.
Differentieer, bijvoorbeeld op tempo, werkvorm, inhoud of niveau.
Toets vaker vooraf en tussendoor in plaats van alleen achteraf. Zo kun je de leerstof beter afstemmen op de behoefte van de leerling. Groepeer de leerlingen in twee of drie groepen naar aanleiding van hun resultaten en laat elke groep een eigen leerpad volgen.
Hoe breng ik ruimte aan voor de leerling?
Ruimte heeft te maken met keuzemogelijkheden bieden, vertrouwen geven en vervolgens verantwoording af laten leggen.
Bied ruimte waar het kan, maar nooit zonder kader. Stel hoge eisen en zorg dat de leerling van tevoren goed weet waar de ruimte zit.
Laat de leerling zeker in lagere leerjaren met kortere tijdspannes werken waarin de ruimte gepakt mag worden.
Blijf als docent coachend bezig en observeer je leerlingen.
Hoe daag ik de leerling uit?
Durf grote vragen te stellen en laat de leerlingen zelf naar de oplossingen zoeken. Laat ze gevonden oplossingen met elkaar analyseren en vergelijken. Zoek actief de ‘zone van naastgelegen ontwikkeling’ op.
Breng een competitie-element aan.
Wees altijd helder in wat een leeractiviteit oplevert. Na een opdracht dan kent/kan de leerling…
Werk met wat grotere, substantiële opdrachten in plaats van allerlei kleine oefeningen. Laat de opdrachten leiden tot tastbare ‘producten’. Een opdracht kan overigens wel heel goed uit kleinere stappen bestaan.
Maak de leerling verantwoordelijk.
Hoe zorg ik voor verbinding?
Verbinding kan met actualiteit: het nieuws in de wereld, in het land of in de eigen omgeving.
Verbinding kan met de omgeving om je heen: haal de buitenwereld het klaslokaal binnen (virtueel, maar zeker ook real) en stap zo nu en dan vanuit het klaslokaal de buitenwereld in. Nodig eens een gastspreker uit, zoek externe opdrachtgevers of laat de leerlingen zelf de omgeving opzoeken.
En technologie…
Inzet van technologie helpt om bovenstaande dingen te kunnen realiseren, maar is tevens een natuurlijk element van deze tijd.
De iPad vormt samen met boeken, schriften, pennen en andere materialen de middelen die je kunt inzetten om je lesdoel te bereiken. Het is niet de bedoeling om alleen maar les te geven met de iPad. Het is wel de bedoeling dat je de iPad nuttig inzet. Dat kan om een opdracht mee te laten maken, maar ook om voorkennis te toetsen, iets op te laten zoeken, oefeningen te doen, enzovoort.
Voorbeelden uit de les
Engels Cambridge Course (1-vwo)
Doel van de opdracht was oefenen met voorzetsels. Leerlingen werden gevraagd een eigen voorwerp mee te nemen (persoonlijk) en een collage te maken waarop duidelijk is wat de voorzetsels betekenen en hoe je ze in een zin verwerkt (ruimte, uitdaging). Deze activiteit heeft in de les plaatsgevonden en duurde circa 15 minuten.
Engels Cambridge Course (1-vwo)
Doel van deze opdracht was schrijfvaardigheid met een tekst van minstens 100 woorden, waaronder een aantal uit de woordenlijst van het boek. De leerlingen kregen de taak om een poster met beschrijving te maken van hun eigen festival (persoonlijk, ruimte). Ze moesten beschrijven waar het festival over gaat, wat er te zien en te doen is, wat de kledingstijl is, etc (uitdaging).
Het doel van de opdracht was leren inzien wat nieuwe technologie inhoudt, wat het voor jezelf en voor anderen betekent en wat we er in het algemeen aan hebben. De leerlingen maakten in tweetallen een technologymovie over een zelfgekozen onderwerp (ruimte) waarin zij eigen video (persoonlijk) combineren met materiaal van YouTube (verbondenheid). Dit hebben ze in een korte periode voorbereid en uitgewerkt (uitdaging), waarbij vooral in de les zelf is gewerkt. Leerlingen mochten zelf kiezen waar ze wilden filmen (ruimte), tot het dak van de school aan toe. Hieronder zie je een voorbeelduitwerking.
De opdracht moest eerst individueel worden voorbereid door een mindmap te maken van verschillende soorten filmpjes over het gekozen onderwerp.
Als je lesgeeft in een klas waar de leerlingen niet zelf over een iPad beschikken, dan kun je gebruik maken van een rolkoffer met 15 iPads. We hebben er twee: eentje in de mediatheek (Beurtschipper) en eentje bij de administratie (T-huis). Je kunt beide rolkoffers reserveren via de mediatheek door langs te lopen of te mailen.
Draadloos internet
In principe maken de iPads vanzelf verbinding met het HVC_iOnderwijsUitleen-netwerk. Mocht dit niet goed gebeuren, vraag dan of de leerling zelf verbinding maakt met HVC_Internet-netwerk.
Geïnstalleerde apps
Socrative
Voor het afnemen van kennistests. Je kunt een socrativetest eerst voorbereiden via t.socrative.com.
Kahoot!
Voor het afnemen van kennistests, met sterk competitie-element erin. Populair bij de leerlingen. Je kunt eerst zelf een Kahoot voorbereiden via getkahoot.com.
Padlet
Voor het voeren van een klas- of groepsdiscussie. Bereid de Padlet eerst voor via padlet.com.
Answergarden
Kom snel te weten wat een klas belangrijk vindt. Vaker gegeven antwoorden worden groter. Bereid het voor via answergarden.ch.
Met deze app maken de leerlingen snel collages met beelden, video's en teksten. Mooi om een onderwerp mee te verkennen of eigen gemaakte foto's te gebruiken. Laat ze het resultaat eventueel inleveren via een opdracht op Magister.
Thinglink
Gebruik een afbeelding en benoem onderdelen van deze afbeelding.
Skitch
Bewerk en annoteer afbeeldingen.
Pixlr
Tool om afbeeldingen mee te bewerken.
Picsart
Tool om afbeeldingen mee te bewerken. Bevat mooi gereedschap om stukken uit een afbeelding te knippen.
Mocadeco
Maak mooie teksten en filters.
Photoshop Express
Tool om afbeeldingen mee te bewerken.
Comicbook!
Met deze app maken de leerlingen een fotostrip. Handig om dingen uit te laten leggen. Laat ze eventueel het resultaat inleveren als opdracht op Magister.
Paper
App om mee te tekenen en te schetsen.
Sketches
App om mee te tekenen en te schetsen.
iMovie
Video's maken en bewerken.
Reverse
Tool om video's omgekeerd te laten afspelen (dus van einde naar begin).
Adobe Voice
Prachtige app om uitlegvideo's mee te maken. Laat de leerlingen eventueel inloggen met de volgende gegevens:
App om gegevens mee op te slaan en op te halen uit de Google cloud. Let op: laat de leerlingen na gebruik ervan weer uitloggen!
Onedrive
App om gegevens mee op te slaan en op te halen uit de Microsoft cloud. Let op: laat de leerlingen na gebruik ervan weer uitloggen!
Keynote
Hier laat je leerlingen presentaties mee maken.
Pages
Tekstverwerking.
Calculator
Berekeningen tekenen.
Google earth
Bekijk de aarde.
QR-code maken
Maak via onderstaande widget een QR-code voor een website (klik hiervoor op 'URL' als type QR code).
Een 'duurzame' grotere lessenserie/opdracht
Je kunt als docent meer bereiken met duurzame didactiek als je verder gaat dan het lesniveau. Als je focust op een serie van lessen, dan is meer continuïteit mogelijk, meer diepgang en meer zelfstandigheid bij de leerlingen.
Bij het ontwerpen van een lessenserie kan bovenstaand spinnenweb je helpen om aan alles te denken. Om te kijken of je lessenserie voldoet aan de visie van de school op leren, kan de checklist duurzame didactiek je helpen (zie onderstaand document).
Tips bij het ontwerpen van een lessenserie:
Maak vooraf al een duidelijk overzicht van doelen en beoordelingscriteria en neem dit op in de opdrachtbeschrijving voor de leerlingen. De doelen zijn niet alleen maar inhoudelijk, maar ook gericht op vaardigheden.
Zorg dat de opdracht opgeknipt is in meerdere onderdelen. Breng een in elk geval een onderdeel aan waarin de leerling kennis verwerft en oefent (R/T1) en een onderdeel waarin de leerling iets creëert, analyseert of uitlegt (T2/I). Zorg dat de leering de kennis uit de ene component nodig heeft voor de ander.
Besteed aandacht aan procesinstructie. Vertel goed aan je leerlingen hoe je het wilt hebben: mag er samengewerkt worden, mag er gepraat worden, welke bronnen mogen gebruikt worden, etc.
Maak het moeilijk. Stel 'grote' verklarende of beschouwende vragen, vul niet alles in. Kijk bij het opstellen van richtlijnen goed naar je doelstellingen. Als een richtlijn niet direct te koppelen is aan een doel, laat de richtlijn dan weg.
Betrek collega's bij het ontwerp van je opdracht. Laat ze meelezen en feedback leveren. En soms zou je zelfs kunnen overwegen leerlingen erbij te betrekken.
Laat leerlingen het gemaakte werk inleveren via Showbie en geef daarop gerichte feedback. Je kunt zelfs een tweede ronde inbouwen waarin je vraagt de leerling iets te doen met de feedback (dan wordt het feedforward...).
Bouw peer-review en reflectiestappen in voor de leerlingen.
Het in gebruik nemen van een iPad die je van school in bruikleen hebt gekregen gaat op dezelfde manier als dat je privé een iPad in gebruik zou nemen. Doorloop de volgende stappen:
Zet de iPad aan.
Meld je aan op het draadloze netwerk dat je thuis hebt, of op school op HVC_iOnderwijsBS of HVC_iOnderwijsT.
Gebruikersnaam: hvc\afkorting, bijvoorbeeld hvc\opp
Wachtwoord: zelfde wachtwoord als voor Magister en inloggen op schoolcomputers.
Accepteer het certificaat.
Registreer met een nieuwe Apple ID en doorloop alle vragen. Zet het gebruik van iCloud aan, schakel locatievoorzieningen en 'vind mijn iPad' in. Je kunt eventueel ook een Apple ID gebruiken die je al hebt, maar het kan dan wel zijn dat privé en school door elkaar gaan lopen.
Je iPad is klaar voor gebruik.
Installeren van nieuwe apps gaat met de App store.
Voor het instellen van schoolmail en gebruiken van de Magister-app, zie daarvoor de aparte sectie in het linkermenu.
Schoolmail en magister
Schoolmail
Je kunt op je iPad schoolmail lezen en versturen. Dit moet je wel eenmalig instellen. Doe dat met onderstaande instructie of bekijk de video.
Deze instructie werkt alleen als je een iPad in bruikleen hebt van school of als je de thuiswerkfaciliteit hebt aangevraagd bij HR.
Ga op de iPad naar instellingen
Kies mail, contacten, agenda
Kies voor Nieuwe account
Kies voor Exchange
Typ je emailadres in van school en je wachtwoord van school
Kies rechtsbovenin voor volgende
Typ in het scherm dat nu verschijnt:
E-mail: je mailadres (staat er al)
Server: mail.hvc.nl
Domein: hvc
Gebruikersnaam: je docentafkorting
Wachtwoord: je school/magisterwachtwoord
Klik op volgende. Als het goed is, is het nu klaar!
Schoolmail instellen op de iPad
Magister
Magister werkt helaas voor docenten nog niet goed op de iPad. De verwachting is dat dit vanaf schooljaar 2015-2016 wel het geval zal zijn. Op de iPad kun je via de app Maestro wel gebruikmaken van een deel van Magister. Je kunt:
Cijfers inzien, invoeren en wijzigen
Agenda en absentie invoeren
Leerlinggegevens bekijken
Berichten van leerlingen lezen en beantwoorden
Op de iPad kun je geen studiewijzers en opdrachten inzien of aanmaken.
Download en installeer de app (link naar appstore). Je hebt een code nodig voor activering: die verkrijg je door even een mailtje te sturen aan opp@hvc.nl.
Vaak gebruikte apps
Top 5 apps
Socrative, Kahoot! of AnswerGarden
Met deze tools kun je snel nagaan in hoeverre leerlingen stof hebben begrepen of geleerd. Gebruik het als huiswerkcheck, als controle of de uitleg is begrepen of zelfs voor een klein so-tje. Het is een handig instrument om te kunnen differentiëren in de les.
Socrative is in het algemeen voor de iets langere, 'serieuzere' toetsjes.
Kahoot is grappiger en meer bedoeld als energizer of opening van de les.
AnswerGarden analyseert de antwoorden direct en maakt deze zichtbaar in een tekstwolk. Hoe vaker hetzelfde antwoord voorkomt, hoe groter het woord in de tekstwolk. Ideaal voor brainstorming of om zien welke antwoorden het meest voorkomen.
Showbie
Leerlingen leveren gemaakt werk op de iPad het liefst in via Showbie. Je maakt een klas aan, nodigt leerlingen uit je maakt vervolgens een opdracht. Je kunt heel goed persoonlijke feedback neerzetten per leerling zonder dat het je veel handelingen kost. Showbie heeft geen plagiaatcontrole. Let op: als je een klas aanmaakt, gebruik dan altijd zowel de vakafkorting als de klasnaam in de titel van je vak (bijvoorbeeld Bi 2VG). Zo is dit voor zowel jezelf als voor de klas goed te herkennen.
Piccollage of Popplet
Leerlingen vinden het leuk om leerstof visueel te verwerken. Dat kan 'ongestructureerder' door een collage te laten maken (met tekstjes en plaatjes), of wat gestructureerder met een mindmap in Popplet.
Adobe Voice, Explain Everything, iMovie
Filmpjes maken gaat heel makkelijk, stimuleert hogere denkvormen en creativiteit. Dit zijn populaire apps waarmee dit gebeurt.
Kijk ook eens naar wat onze collega Dirk van der Meulen zoal gebruikt tijdens zijn lessen.
Gebruiksregels
Om het werken met de iPad tijdens de lessen in goede banen te leiden, is het de bedoeling dat de leerlingen en jij als docent zich aan de volgende gebruiksregels houden:
De iPad heb je altijd bij je
Je zorgt ervoor dat de iPad elke dag weer volledig opgeladen is
Aan het begin van de les is je iPad uit en in je tas OF ligt op tafel met scherm naar beneden. De docent spreekt met je af wat in zijn les de bedoeling is.
De docent bepaalt tijdens de les of de iPad gebruikt mag worden en op welke wijze.
De iPad ligt plat op tafel tijdens gebruik in de lessen tenzij de docent toestemming geeft om deze rechtop te gebruiken
Tijdens de lessen stuur je elkaar geen berichten. Je zorgt er bovendien voor dat je berichtennotificaties uit staan. Dit geldt voor alle berichtendiensten, zoals iMessage, WhatsApp, Snapchat, Instagram, etc. Tip: gebruik hiervoor de 'niet storen'-stand tijdens de lessen (te vinden bij de instellingen).
Je zorgt dat je alle apps er op hebt staan die verplicht zijn
Je bent verplicht om een beveiligingscode in te stellen
Je gaat zorgvuldig om met je iPad
Je komt niet aan de iPad van een medeleerling(e) zonder zijn/haar toestemming
Het filmen en/of fotograferen met de iPad is alleen toegestaan met toestemming van de docent
Het geluid op de iPad staat uit, tenzij de docent anders beslist
Je zorgt ervoor dat je altijd oortjes bij je hebt
Als je eerder klaar bent in de les met werk dat opgegeven is overleg je met de docent wat je dan gaat doen.
Aan het eind van de les gaat de iPad uit en stop je deze in je tas, je loopt niet met je iPad in de hand door de gangen of over trappen.
Als je merkt dat een leerling niet goed met de iPad omgaat in de les, dan kun je daarvoor normale sancties treffen. Houd echter nooit een iPad na de les in je bezit. Merk je dat een leerling structureel niet goed omgaat met zijn iPad, schakel dan de mentor in.
Mocht je het vermoeden hebben dat de leerling snel overschakelt naar een andere app als je naar hem/haar toekomt, dan kun je twee keer kort achter elkaar op de homeknop van de iPad drukken. Dan zie je altijd de app in beeld verschijnen die het voorlaatste open was. Een simpele veeg naar de bovenkant van het scherm is genoeg om de app te sluiten.
Wat te doen als...
Mijn iPad reageert raar of reageert niet meer
Voer een 'harde' reset uit. Houd de homeknop en de sleep-/wakeknop (rechtsboven) gelijktijdig gedurende enkele seconden ingedrukt, totdat de iPad uitgaat.
Zet de iPad daarna weer aan door op de sleep-/wakeknop te drukken.
Ik krijg geen verbinding met het draadloos netwerk
Check goed of er linksboven in het scherm naast het woord 'iPad' GEEN wifisymbool staat.
Ga naar Instellingen en klik op Wi-Fi.
Klik op het blauwe i-symbool uiterst rechts van de draadloze netwerken HVC_iOnderwijsBS en/of HVC_iOnderwijsT.
Klik op Vergeet dit netwerk.
Probeer nu opnieuw verbinding te maken met HVC_iOnderwijsBS of HVC_iOnderwijsT.
Gebruikersnaam: hvc\afkorting, bijvoorbeeld hvc\opp
Wachtwoord: zelfde wachtwoord als school/magister
Ik heb wel verbinding, maar het internet is ontzettend traag
Probeer toch opnieuw verbinding te maken volgens de hierboven beschreven stappen.
Als dat echt niet helpt, maak dan verbinding met het Wi-Fi netwerk HVC_Internet.
Als dat ook niet helpt, en u merkt dat meerdere iPads hetzelfde probleem hebben, stuur een bericht naar icthelpdesk@hvc.nl met een duidelijke vermelding van de locatie en het tijdstip.
AirDrop werkt niet goed (met AirDrop kun je bestanden van de ene iPad naar de andere sturen zonder dat daar tussenkomst van internet bij nodig is. Werkt vanaf de iPad 4e generatie)
Beweeg met je vinger van onderaf het scherm naar boven zodat het controlecentrum verschijnt.
Schakel de Wi-Fi en de Bluetooth voorzieningen uit door op de symbooltjes te klikken.
Klik op Airdrop en kies voor Iedereen. De Wi-Fi en Bluetooth symbooltjes gaan nu weer aan.
Probeer nogmaals gebruik te maken van AirDrop.
Showbie
Deze pagina gaat over Showbie. Showbie is 'The Heart of Your Paperless Classroom'. Het is een makkelijk te gebruiken, krachtige app op je iPad voor opdrachten en feedback in je klas.
Hoe werkt Showbie?
Maak een opdracht aan voor je leerlingen. Je kunt de opdracht op allerlei manieren inleiden: met een document, een korte tekstopmerking, een audiofragment, een videoclip, etc. Deze inleiding zet je in de 'Gedeelde map' van de opdracht zodat alle leerlingen dat zien. Je kunt er zelfs (PDF-)werkbladen in zetten die de leerlingen invullen.
Leerlingen maken de opdracht. Dat kunnen ze doen binnen Showbie zelf (zoals een werkblad invullen), maar ze kunnen ook werk uit vrijwel elke andere app op de iPad naar Showbie toesturen. Dat kan tekst zijn, maar ook afbeeldingen, geluiden en video's. Bovendien kunnen ze bestanden inleveren uit hun eigen cloudomgevingen zoals OneDrive, Google Drive of Dropbox. Wat ingeleverd is in Showbie, wordt veilig bewaard in de cloud. Tip: laat ze tekst- en beelddocumenten zoveel mogelijk inleveren als PDF. Dat maakt het voor jou makkelijker om het werk daarna te beoordelen.
Kijk na en geef feedback. Geef 'rijke' feedback aan je leerlingen met de nakijkmiddelen van Showbie (teksten, tekenen, geluidsfragmenten). Leerlingen kunnen eenvoudig reageren op je feedback en indien gewenst nieuwe versies inleveren. Als je klaar bent, geef ze dan een definitieve beoordeling of cijfer.
Hoe begin je met Showbie?
Doorloop de volgende stappen. Aan het einde van de tweede lesweek van het schooljaar kun je verwachten dat elke leerling uit de brugklas en tweede klas een Showbie-account heeft en zonder problemen met Showbie kan werken.
Het arrangement Duurzame didactiek - docentenkit is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Evert-Jan Oppelaar
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2015-11-29 10:34:16
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Checklist duurzame didactiek
