Poëzie klas 3

Poëzie klas 3

Vakken

Bij de module      werken de volgende vakken samen:  

 

                                     

 

 

 

Vooraf

Leerdoelen

Kennen en kunnen algemeen

Aan het eind van deze opdracht:

Nederlands

  • Moet je de theorie goed kennen
  • Moet je in staat zijn om een gedicht te analyseren. Hierbij moet je de begrippen toepassen en je moet een betekenis kunnen geven aan een gedicht.
  • Heb je samen met de andere leden van je groepje een eigen Nederlandstalige songtekst gemaakt. In deze songtekst komen een refrein, couplet en bridge voor.

Muziek

  • Heb je muziek bij de songtekst gemaakt.
  • Heb je een opname gemaakt van je eigen songtekst bij het vak muziek.

Handvaardigheid

  • Heb je een Surrealistisch CD-hoesje gemaakt, passend bij jullie songtekst en muziek.
  • Heb je een videoclip gemaakt die een verbeelding van jullie songtekst is. Hierbij gebruik je de beeldaspecten.
  • Hebben jullie het eindresultaat op YouTube staan.

 

Eindproduct-Beoordeling

In deze module gaan we op allerlei manieren bezig met poëzie.

We herhalen natuurlijk even wat theorie, maar het belangrijkste is dat we met die theorie aan de slag gaan bij verschillende vakken.

Nederlands - je maakt individueel een toets  en als groepsopdracht een songtekst.

Muziek  - je maakt een melodie en muziek bij je songtekst

Handvaardigheid - je maakt een ontwerp voor een cd-hoes en een videoclip die het verhaal van jullie songtekst verbeelden

 

 

Nederlands

Je maakt individueel een toets over de module poëzieanalyse.

Als groepje maak je een Nederlandstalige songtekst met een refrein, 3 coupletten en een bridge.

 

Beoordeling
Je songtekst laat je beoordelen door je docent Nederlands.
Hij/zij beoordeelt op de volgende punten:

 

  • Heeft de tekst inhoud; laat het je nadenken over het onderwerp.
  • De songtekst moet in goed Nederlands.
  • Je bent vrij in het gebruik van eindrijm.
  • De songtekst heeft een refrein.
  • De songtekst heeft minimaal 3 coupletten.
  • Komen de coupletten met elkaar overeen.
  • De songtekst bevat 1 brug.
  • De songtekst bevat een metrum: jambe, trochee, anapest of dactylus.
  • In de songtekst zitten minimaal de volgende zaken:
    1. Alliteratie (2 keer)
    2. Als-vergelijking (2 keer)
    3. Vergelijking zonder als (1 keer)
    4. Personificatie (2 keer)
    5. Binnenrijm (2 keer)
    6. Middenrijm (1 keer)
    7. Kettingrijm (1 keer)

 

Handvaardigheid

Je gaat deze periode als groep bezig met het thema poëzie maar ook individueel.

-Maak per persoon een CD hoesje waarin je laat zien waar jullie songtekst over gaat. Dus kleuren en sfeer moeten overeenkomen met jullie verhaal.

-Maak als groep een videoclip. Deze clip moet natuurlijk laten zien waar jullie tekst over gaat. Het is niet de bedoeling om als bandje steeds in beeld te zijn. In jullie clip vertellen jullie een verhaal, dat moeten we zien. Denk daarbij aan kleurgebruik, licht, enz. Jullie spelen zelf in de clip wel een rol(letje).

 

 

 

Werkwijze

Groepsgrootte

 

Nederlands: De oefenopdrachten doe je alleen. De poëzieanalyse en het maken van een songtekst doe je in een groepje van ongeveer 4 personen. De groepjes worden in overleg met docent Nederlands samengesteld.

De groepjes zijn bij Nederlands, muziek en handvaardigheid dezelfde.


Benodigdheden
Een computer met een internetverbinding.

Tijd
Nederlands     - 6 lessen (waarvan 1 toetsles en 1 werkles)

Muziek           -     Periode 4

Handvaardigheid   - Periode 4

 

 

Inleverdata

Nederlands

Songtekst uiterlijk vrijdag 14 april 2023 inleveren bij je docent Nederlands  

Toets in week 16 2023 individueel tijdens de toetsweek periode 3.

 

Muziek

?

Handvaardigheid

?

Groepsindeling

Klas 3F
  1. Isa, Hanna, Lea, Anna, Marijke
  2. Harm, Mattijn, Nik, Tim, Kris
  3. Liam, Simon, Wesley, Mike, Nathan
  4. Florien, José, Sara, Roos,
  5. Timon, Tycho, Roan, Stan, Erik, Arjen

 

Klas 3GH
  1. Cas, Sebastiaan, Fenna, Rayco, Coco
  2. Romeé, Nina, Fieneke, Davita, Annemarijn
  3. Julia, Isa, Rosanne, Riëlle, Eva
  4. Tara, Lisanne, Lisa, Eva B., Tessa
  5. Manon, Femke, Tesse, Hilde, Josje
  6. Ruben, Joab, Leon, Jelmer
Klas 3I
  1. Joost, Stef, Jurre, Lars, Roland
  2. Jonathan, Guus, Bjorn, Philip
  3. Nicky, Lynn, Elin, Emma, Joris
  4. Hannah, Anna, Mae, Ninthe
  5. Marel, Sara, Esmee, Mirre

De theorie

Bekijk voor de theorie je aantekeningen en kijk op onderstaande site..

Lees nu de tekst van de site Bruuttaal In deze tekst staat tevens alle theorie die je voor de toets moet kennen.

 

Lessen Nederlands

Les 1

Bløf is een popgroep die soms zeer wazige, maar soms ook zeer mooie songteksten maakt.

Luister en kijk naar Het regent harder dan ik hebben kan.

 

We gaan nu eens naar de tekst kijken. Wat zit er voor rijm in, welke beeldspraak is er gebruikt, etc.

Gebruik hiervoor de theorie en download de tekst van Bløf hieronder.

 

Huiswerk les 1

Download het Werkblad oefengedichten en maak de opdrachten bij de gedichten 1 en 2. 

Les 2

We duiken even in de geschiedenis van de poëzie en bekijken 4 bekende dichters. Waarom schreven ze zulke gedichten, past hun stijl in de tijdsgeest, etc.

Een paar bekende Nederlandse dichters op een rij.

 

Dichters door de tijd

Huiswerk les 2

Maak nu de opdrachten bij de gedichten 3 en 4 van je Werkblad oefengedichten.

Les 3 Spelen met taal

Dichten is spelen met taal, woorden en vormen.  Kijk eens naar het volgende gedicht en probeer te ontdekken hoe er met woorden wordt gespeeld:

Spelen met taal kan op verschillende manieren. Kijk maar eens naar het volgende filmpje:

 

 

Zomaar wat zinnetjes:

 

 

Nicholas is pas veertien jaar oud, maar schreef nu al een bijzonder gedicht. Op het eerste gezicht lijkt het gedicht negatief en hopeloos, tot je het nog eens leest.

Our generation will be known for nothing                  (Onze generatie zal om niets bekend staan)
Never will anybody say,                                                   (Nooit zal iemand zeggen)
We were the peak of mankind                                         (Dat wij het hoogtepunt van de mensheid waren)
That is wrong, the truth is                                               (Dat is fout, de waarheid is)
Our generation was a failure.                                        (Onze generatie was een mislukking)
Thinking that                                                                     (Denken dat)
We actually succeeded                                                     (We eigenlijk succesvol zijn)
Is a waste. And we know                                                  (Is verspilling. En we weten)
Living only for money and power                                  (Enkel leven voor geld en macht)
Is the way to go.                                                                 (Is hoe het moet)
Being loving, respectful, and kind                                 (Liefdevol, respectvol en aardig)
Is a dumb thing to do.                                                       (is dom om te doen)
Forgetting about that time,                                             (Die tijd vergeten)
Will not be easy, but we will try.                                    (Zal niet eenvoudig zijn, maar we proberen het)
Changing our world for the better                                                (Onze wereld veranderen voor een betere)
Is something we never did.                                              (Is iets wat we nooit hebben gedaan)
Giving up                                                                            (Opgegeven)
Was how we handled our problems.                              (Zo hebben we onze problemen aangepakt)
Working hard                                                                     (Hard werken)
Was a joke.                                                                         (Was een grap)
We knew that
                                                                   (Dat wisten we)
People thought we couldn’t come back                        (Men dacht dat we niet terug konden komen)
That might be true                                                             (En dat zou waar kunnen zijn)
Unless we turn things around                                         (Behalve als we iets veranderen)

 

 

 

Heb je het positieve gemist? Lees het gedicht dan nu nog eens, maar dan achterstevoren.

Unless we turn things around                                         (Behalve als we iets veranderen)
That might be true,                                                            (En dat zou waar kunnen zijn)
People thought we couldn’t come back                        (Dacht men dat we niet terug konden komen)
We knew that                                                                      (Wij wisten dat)
Was a joke.                                                                         (dat een grap was)
Working hard                                                                     (Door hard te werken)
Was how we handled our problems.                              (hebben we onze problemen opgelost)
Giving up                                                                            (opgeven)
Is something we never did.                                              (Hebben we nooit gedaan)
Changing our world for the better                                                (Onze wereld veranderen voor een betere)
Will not be easy, but we will try.                                    (Zal niet eenvoudig zijn, maar we proberen het)
Forgetting about that time,                                             (Die tijd vergeten)
Is a dumb thing to do.                                                       (is dom om te doen)
Being loving, respectful, and kind                                 (Liefdevol, respectvol en aardig)
Is the way to go.                                                                 (Is hoe het moet)
Living only for money and power                                  (Enkel leven voor geld en macht)
Is a waste. And we know                                                  (Is verspilling. En we weten)
We actually succeeded                                                     (dat we uiteindelijk zullen slagen)
Thinking that                                                                     (Denken dat)
Our generation was a failure.                                        (we een mislukte generatie zijn)
That is wrong, the truth is                                               (is verkeerd. De waarheid is)
We were the peak of mankind.                                        (Wij waren het hoogtepunt van de mensheid)
Never will anybody say,                                                   (Nooit zal iemand zeggen)
Our generation will be known for nothing.                 (Dat onze generatie om niets bekend zal staan)

 

Les 4 Aparte dichtvormen

Een Sonnet is in Italië ontstaan tijdens de Renaissance. Daarna verspreidde deze dichtvorm zich over Europa waarbij er verschillende varianten ontstonden. De belangrijkste vormen zijn het klassieke sonnet, het Engelse sonnet en het modern sonnet.

De regels van het spel

Mijn buurmeisje wist het altijd beter
bij het hinkelen of gewoon in het spel.
'Hier moet je wachten, en daarna draaien,'
als ik langer meedeed begreep ik het wel.

Maar voor ik het wist was zij weer verder,
'Dan ben jij de koning en ik de prinses.'
En terwijl ik langzaam, statig rondschreed
bleek ik een bediende, en zij danseres.

Sindsdien ging ik beter luisteren
op de sportschool, op het koor
zocht ik naarstig naar de code.

Toch blijk ik steeds weer uit de mode,
hoor haar tussen de regels fluisteren:
'Heb je het nu nog niet door?'

Over het gedicht:

Bovenstaande gedicht is het titelgedicht van de bundel De regels van het spel. Dat is de debuutbundel van Eric van Loo uit 2016. Het gedicht is een mooi voorbeeld van een modern sonnet.

Kenmerken sonnet:

1. Eindrijm.

Een sonnet heeft (bijna) altijd eindrijm. Het oorspronkelijke schema is: ABBA ABBA CDC DCD
maar daar wordt flink mee gevarieerd.

2. Strofen.

Zo gauw je een gedicht met 14 regels ziet, ga je kijken of het een sonnet zou kunnen zijn.

De 14 regels zijn verschillend gegroepeerd, meestal 4 strofen met een vast aantal versregels: 4-4-3-3, maar ook de volgende vormen komen voor: 8-6, 8-3-3, 4-4-6, 8-2-2-2 en een heel bijzonder sonnet: 12-2, 4-4-4-2 (het ‘Shakespearesonnet’).

3. De wending.

Deze wending (ook wel: chute of volta) zit in elk sonnet. De wending houdt in dat er een verandering van toon komt: deel 1 gaat over de man, deel 2 over de vrouw of deel 1 is positief, deel 2 negatief of deel 1 gaat over het leven, deel 2 over de dood.

Traditioneel zit de wending na 8 regels (maar na 11 komt ook vaak voor), bij het Shakespearesonnet na 12 regels. Meestal dus bij een witregel.

Een rondeel is een rijmend gedicht van 8 regels waarin versregels 1, 4 en 7 hetzelfde zijn, net als versregels 2 en 8. Daarnaast kent een rondeel een vast rijmschema: ABAAABAB

Het rondeel was vooral populair in de middeleeuwen en dan vooral bij dichters die deel uitmaakten van een rederijkerskamer. Het schijnt dat destijds rondelen vooral werden gezongen. Ik kan me er iets bij voorstellen, want een rondeel leent zich prima om de regels die zich herhalen mee te blèren.

Voorbeeld van een rondeel

Het volgende rondeel is in de vijftiende eeuw geschreven door de bekende rederijkersdichter Anthonis de Roovere. De thematiek van deze rondeel is in de eenentwintigste eeuw nog opmerkelijk actueel.

RONDEEL

Die gheen pluymen kan en can strijcken
Die en dooch ter werelt niet
Is hy aerm, hy en sal niet rijcken
Die gheen plymen kan en can strijcken
Alomme soe heeft hy 't achterkijcken
Hy wordt verschouen waer men hem siet
Die gheen pluymen en can strijcken
Die en dooch ter wereldt niet.

Voor diegene die niet zo goed is in het lezen van Middelnederlandse teksten volgt hieronder een vrije vertaling naar modern Nederlands:

RONDEEL

Hij die niet kan vleien of iemands eer kan strijken
Voor deze wereld deugt hij niet
Is hij arm, hij zal zich niet kunnen verrijken
Hij die niet kan vleien of iemands eer kan strijken
Eeuwig en altijd heeft hij het nakijken
Men schuift hem opzij als men hem ziet
Hij die niet kan vleien of iemands eer kan strijken
Voor deze wereld deugt hij niet.

De limerick is een gedichtje genoemd naar de Ierse plaats Limerick.

  • Het versje bestaat uit vijf dichtregels.
  • Het rijmschema is aabba.
  • Regel 1, 2 en 5 zijn even lang: zij hebben elk drie accenten.
  • Regel 3 en 4 zijn korter: zij hebben elk twee accenten.
  • Het versje beschrijft een grappige, soms pikante situatie.
  • In de eerste regel wordt een persoon of een dier geëntroduceerd en eindigt vaak op een plaatsnaam.
  • De laatste regel heeft vaak een verrassende wending (pointe).

Een limerick heeft een strak metrum: twee regels met drie amfibrachen (∪—∪ ∪—∪ ∪—∪), twee regels met een amfibrachys en een jambe (∪—∪ ∪—) en afgesloten door weer een regel met drie amfibrachen.

Een limerick heeft vaak een humoristische of dubbelzinnige inhoud.

Een voorbeeld van een limerick:

Er was eens een naaister uit Knokke

die naaide per dag twintig rokken.

Dat ging niet meer goed,

dus werd ze met spoed

verplaatst naar de afdeling sokken.

Een elfje is een gedicht, dat uit elf woorden in vijf regels bestaat. Die elf woorden zijn als volgt verdeeld over de dichtregels:

  • Regel 1: één woord: een kleur, of een eigenschap.
  • Regel 2: twee woorden: iets dat deze kleur  of eigenschap heeft (een voorwerp, of een persoon).
  • Regel 3: drie woorden: begin deze regel met een persoonlijk voornaamwoord (bijvoorbeeld 'ik', 'hij'), gevolgd door een werkwoord. De drie woorden geven een nadere toelichting op het voorwerp of de persoon.
  • Regel 4: vier woorden: Schrijf in deze regel over jezelf in verband met het voorwerp of de  persoon.
  • Regel 5: één slotwoord.

Een voor beeld van de dichter Nico van den Raad:

krokus
kom op
wees niet bang
kom maar te voorschijn
lentebode

Een haiku is een van oorsprong Japans mediatief natuurgedicht en bestaat uit 17 lettergrepen, die verdeeld zijn over 3 dichtregels:

  • Regel 1: vijf lettergrepen.
  • Regel 2: zeven lettergrepen.
  • Regel 3: vijf lettergrepen.
  • In maar drie regels, die in één ademtocht worden uitgesproken, moet alles uiterst beknopt gezegd worden:
    Meestal gaat het om een waarneming in de natuur en de stemming die dat oproept.
  • Bedenk een woord uit de natuur: b.v. bloem, dier, landschap, seizoen.

Voorbeeld:

Matsuo Bashô (1644-1694)
(vertaling uit het Japans)

 

door zomerregens

zijn de kraanvogelpoten

korter geworden

 

 

Huiswerk les 4

Download het werkblad Aparte dichtvormen en maak de opdracht individueel. Lever de opdracht in via Classroom.

Eindopdracht Nederlands

Eindopdracht

Nederlands: Je maakt een songtekst. Deze songtekst moet voldoen aan de volgende voorwaarden:

  • Het onderwerp is vrij.
  • De songtekst moet in het Nederlands.
  • Je bent vrij in het gebruik van eindrijm.
  • De songtekst heeft een refrein.
  • De songtekst heeft minimaal 3 coupletten.
  • De songtekst bevat 1 brug.
  • De songtekst bevat een metrum: jambe, trochee, anapest of dactylus.
  • In de songtekst zitten minimaal de volgende zaken:
    1. Alliteratie (2 keer)
    2. Als-vergelijking (2 keer)
    3. Vergelijking zonder als (1 keer)
    4. Personificatie (2 keer)
    5. Binnenrijm (2 keer)
    6. Middenrijm (1 keer)
    7. Kettingrijm (1 keer)

Voorbeelden

Voorbeeld: Hannah Mae met Rode draad

M’n wereld lijkt zo anders                          Wie heeft er hier een antwoord?
Of misschien ben ik veranderd                  En ga ik de goeie kant op?
Ik weet ’t even niet                                     Ik weet ’t even niet
Ik weet ’t even niet                                     Ik weet ’t even niet

Moet ik tellen tot 10?
Ik voel de paniek
Eigenlijk speel ik een rol
Maar zonder publiek
Oh, ik vraag me af
Wat ben ik aan het doen?

REFREIN:
Is er nog een rode draad
Of ben ik ’m kwijtgeraakt?
Leef ik ooit m’n eigen leven?
Of is het al te laat?

Is er nog een rode draad
Of ben ik ’m kwijtgeraakt?
Zeg me waar was ik gebleven
Want ik blijf zoeken naar
Naar een rode draad
Aaah, aaah
Rode draad
Aaah, aaah

Oh ik volg de grote lijnen
Maar zijn dit wel de mijne?
Ik weet het even niet
Ik weet het even niet

Moet ik tellen tot 10?
Ik voel de paniek
Eigenlijk speel ik een rol
Maar zonder publiek
Oh, ik vraag me af
Wat ben ik aan het doen?

REFREIN

Brug:
Iemand wijs me de weg
Want dit voelt niet meer echt
Ik word helemaal gek

Iemand wijs me de weg
Want dit voelt niet meer echt
Ik word helemaal gek

REFREIN
 

Wat kun je allemaal doen met songteksten? Even twee voorbeelden:

De caberatier Kees Torn heeft een hele knappe tekst geschreven en daarbij gebruik gemaakt van Engels en Nederlands.

 

 

 

Een totaal ander voorbeeld. Bløf & Counting Crows - Holiday in Spain   

 

 

Oefentoets poëzieanalyse

Eindopdracht tekenen/ handvaardigheid

Maak een monumentaal kunstwerk dat past bij jullie songtekst en muziekstijl.

Ga naar wikiwijs via de link

https://maken.wikiwijs.nl/99859/H_VWO3_Keuze_Tekenen__Handvaardigheid___4_Module_Po_zie

Daar staat de hele opdracht.

 

Handige sites

Site over metrum in een gedicht

 

Om je alvast een beetje kennis te laten maken met het schrijven van een songtekst even een filmpje:

http://www.schooltv.nl/video/gedichten-en-songteksten-wanneer-wordt-een-tekst-een-liedje-en-wanneer-een-gedicht/

 

Op deze site krijg je uitleg over hoe je een songtekst moet maken en waar je op moet letten.

http://muziek-en-film.infonu.nl/diversen/59795-songteksten-leren-schrijven-hoe-schrijf-je-lyrics.html