Moet je in staat zijn om een gedicht te analyseren. Hierbij moet je de begrippen toepassen en je moet een betekenis kunnen geven aan een gedicht.
Heb je samen met de andere leden van je groepje een eigen Nederlandstalige songtekst gemaakt. In deze songtekst komen een refrein, couplet en bridge voor.
Muziek
Heb je muziek bij de songtekst gemaakt.
Heb je een opname gemaakt van je eigen songtekst bij het vak muziek.
Handvaardigheid
Heb je een Surrealistisch CD-hoesje gemaakt, passend bij jullie songtekst en muziek.
Heb je een videoclip gemaakt die een verbeelding van jullie songtekst is. Hierbij gebruik je de beeldaspecten.
Hebben jullie het eindresultaat op YouTube staan.
Eindproduct-Beoordeling
In deze module gaan we op allerlei manieren bezig met poëzie.
We herhalen natuurlijk even wat theorie, maar het belangrijkste is dat we met die theorie aan de slag gaan bij verschillende vakken.
Nederlands - je maakt individueel een toets en als groepsopdracht een songtekst.
Muziek - je maakt een melodie en muziek bij je songtekst
Handvaardigheid - je maakt een ontwerp voor een cd-hoes en een videoclip die het verhaal van jullie songtekst verbeelden
Nederlands
Je maakt individueel een toets over de module poëzieanalyse.
Als groepje maak je een Nederlandstalige songtekst met een refrein, 3 coupletten en een bridge.
Beoordeling
Je songtekst laat je beoordelen door je docent Nederlands.
Hij/zij beoordeelt op de volgende punten:
Heeft de tekst inhoud; laat het je nadenken over het onderwerp.
De songtekst moet in goed Nederlands.
Je bent vrij in het gebruik van eindrijm.
De songtekst heeft een refrein.
De songtekst heeft minimaal 3 coupletten.
Komen de coupletten met elkaar overeen.
De songtekst bevat 1 brug.
De songtekst bevat een metrum: jambe, trochee, anapest of dactylus.
In de songtekst zitten minimaal de volgende zaken:
Alliteratie (2 keer)
Als-vergelijking (2 keer)
Vergelijking zonder als (1 keer)
Personificatie (2 keer)
Binnenrijm (2 keer)
Middenrijm (1 keer)
Kettingrijm (1 keer)
Handvaardigheid
Je gaat deze periode als groep bezig met het thema poëzie maar ook individueel.
-Maak per persoon een CD hoesje waarin je laat zien waar jullie songtekst over gaat. Dus kleuren en sfeer moeten overeenkomen met jullie verhaal.
-Maak als groep een videoclip. Deze clip moet natuurlijk laten zien waar jullie tekst over gaat. Het is niet de bedoeling om als bandje steeds in beeld te zijn. In jullie clip vertellen jullie een verhaal, dat moeten we zien. Denk daarbij aan kleurgebruik, licht, enz. Jullie spelen zelf in de clip wel een rol(letje).
Werkwijze
Groepsgrootte
Nederlands:De oefenopdrachten doe je alleen. De poëzieanalyse en het maken van een songtekst doe je in een groepje van ongeveer 4 personen. De groepjes worden in overleg met docent Nederlands samengesteld.
De groepjes zijn bij Nederlands, muziek en handvaardigheid dezelfde.
Benodigdheden
Een computer met een internetverbinding.
Tijd Nederlands - 6 lessen (waarvan 1 toetsles en 1 werkles)
Muziek - Periode 4
Handvaardigheid - Periode 4
Inleverdata
Nederlands
Songtekst uiterlijk vrijdag 14 april 2023 inleveren bij je docent Nederlands
Toets in week 16 2023 individueel tijdens de toetsweek periode 3.
Muziek
?
Handvaardigheid
?
Groepsindeling
Klas 3F
Klas 3GH
Klas 3I
De theorie
Bekijk voor de theorie je aantekeningen en kijk op onderstaande site..
Lees nu de tekst van de site Bruuttaal In deze tekst staat tevens alle theorie die je voor de toets moet kennen.
Lessen Nederlands
Les 1
Bløf is een popgroep die soms zeer wazige, maar soms ook zeer mooie songteksten maakt.
Luister en kijk naar Het regent harder dan ik hebben kan.
We gaan nu eens naar de tekst kijken. Wat zit er voor rijm in, welke beeldspraak is er gebruikt, etc.
Gebruik hiervoor de theorie en download de tekst van Bløf hieronder.
We duiken even in de geschiedenis van de poëzie en bekijken 4 bekende dichters. Waarom schreven ze zulke gedichten, past hun stijl in de tijdsgeest, etc.
Maak nu de opdrachten bij de gedichten 3 en 4 van je Werkblad oefengedichten.
Les 3 Spelen met taal
Dichten is spelen met taal, woorden en vormen. Kijk eens naar het volgende gedicht en probeer te ontdekken hoe er met woorden wordt gespeeld:
Spelen met taal kan op verschillende manieren. Kijk maar eens naar het volgende filmpje:
Zomaar wat zinnetjes:
Nicholas is pas veertien jaar oud, maar schreef nu al een bijzonder gedicht. Op het eerste gezicht lijkt het gedicht negatief en hopeloos, tot je het nog eens leest.
Our generation will be known for nothing (Onze generatie zal om niets bekend staan) Never will anybody say, (Nooit zal iemand zeggen) We were the peak of mankind (Dat wij het hoogtepunt van de mensheid waren) That is wrong, the truth is (Dat is fout, de waarheid is) Our generation was a failure. (Onze generatie was een mislukking) Thinking that (Denken dat) We actually succeeded (We eigenlijk succesvol zijn) Is a waste. And we know (Is verspilling. En we weten) Living only for money and power (Enkel leven voor geld en macht) Is the way to go. (Is hoe het moet) Being loving, respectful, and kind (Liefdevol, respectvol en aardig) Is a dumb thing to do. (is dom om te doen) Forgetting about that time, (Die tijd vergeten) Will not be easy, but we will try. (Zal niet eenvoudig zijn, maar we proberen het) Changing our world for the better (Onze wereld veranderen voor een betere) Is something we never did. (Is iets wat we nooit hebben gedaan) Giving up (Opgegeven) Was how we handled our problems. (Zo hebben we onze problemen aangepakt) Working hard (Hard werken) Was a joke. (Was een grap) We knew that (Dat wisten we) People thought we couldn’t come back (Men dacht dat we niet terug konden komen) That might be true (En dat zou waar kunnen zijn) Unless we turn things around (Behalve als we iets veranderen)
Heb je het positieve gemist? Lees het gedicht dan nu nog eens, maar dan achterstevoren.
Unless we turn things around (Behalve als we iets veranderen) That might be true, (En dat zou waar kunnen zijn) People thought we couldn’t come back (Dacht men dat we niet terug konden komen) We knew that (Wij wisten dat) Was a joke. (dat een grap was) Working hard (Door hard te werken) Was how we handled our problems. (hebben we onze problemen opgelost) Giving up (opgeven) Is something we never did. (Hebben we nooit gedaan) Changing our world for the better (Onze wereld veranderen voor een betere) Will not be easy, but we will try. (Zal niet eenvoudig zijn, maar we proberen het) Forgetting about that time, (Die tijd vergeten) Is a dumb thing to do. (is dom om te doen) Being loving, respectful, and kind (Liefdevol, respectvol en aardig) Is the way to go. (Is hoe het moet) Living only for money and power (Enkel leven voor geld en macht) Is a waste. And we know (Is verspilling. En we weten) We actually succeeded (dat we uiteindelijk zullen slagen) Thinking that (Denken dat) Our generation was a failure. (we een mislukte generatie zijn) That is wrong, the truth is (is verkeerd. De waarheid is) We were the peak of mankind. (Wij waren het hoogtepunt van de mensheid) Never will anybody say, (Nooit zal iemand zeggen) Our generation will be known for nothing. (Dat onze generatie om niets bekend zal staan)
Les 4 Aparte dichtvormen
Een Sonnet is in Italië ontstaan tijdens de Renaissance. Daarna verspreidde deze dichtvorm zich over Europa waarbij er verschillende varianten ontstonden. De belangrijkste vormen zijn het klassieke sonnet, het Engelse sonnet en het modern sonnet.
De regels van het spel
Mijn buurmeisje wist het altijd beter
bij het hinkelen of gewoon in het spel.
'Hier moet je wachten, en daarna draaien,'
als ik langer meedeed begreep ik het wel.
Maar voor ik het wist was zij weer verder,
'Dan ben jij de koning en ik de prinses.'
En terwijl ik langzaam, statig rondschreed
bleek ik een bediende, en zij danseres.
Sindsdien ging ik beter luisteren
op de sportschool, op het koor
zocht ik naarstig naar de code.
Toch blijk ik steeds weer uit de mode,
hoor haar tussen de regels fluisteren:
'Heb je het nu nog niet door?'
Over het gedicht:
Bovenstaande gedicht is het titelgedicht van de bundel De regels van het spel. Dat is de debuutbundel van Eric van Loo uit 2016. Het gedicht is een mooi voorbeeld van een modern sonnet.
Kenmerken sonnet:
1. Eindrijm.
Een sonnet heeft (bijna) altijd eindrijm. Het oorspronkelijke schema is: ABBA ABBA CDC DCD
maar daar wordt flink mee gevarieerd.
2. Strofen.
Zo gauw je een gedicht met 14 regels ziet, ga je kijken of het een sonnet zou kunnen zijn.
De 14 regels zijn verschillend gegroepeerd, meestal 4 strofen met een vast aantal versregels: 4-4-3-3, maar ook de volgende vormen komen voor: 8-6, 8-3-3, 4-4-6, 8-2-2-2 en een heel bijzonder sonnet: 12-2, 4-4-4-2 (het ‘Shakespearesonnet’).
3. De wending.
Deze wending (ook wel: chute of volta) zit in elk sonnet. De wending houdt in dat er een verandering van toon komt: deel 1 gaat over de man, deel 2 over de vrouw of deel 1 is positief, deel 2 negatief of deel 1 gaat over het leven, deel 2 over de dood.
Traditioneel zit de wending na 8 regels (maar na 11 komt ook vaak voor), bij het Shakespearesonnet na 12 regels. Meestal dus bij een witregel.
Een rondeel is een rijmend gedicht van 8 regels waarin versregels 1, 4 en 7 hetzelfde zijn, net als versregels 2 en 8. Daarnaast kent een rondeel een vast rijmschema: ABAAABAB
Het rondeel was vooral populair in de middeleeuwen en dan vooral bij dichters die deel uitmaakten van een rederijkerskamer. Het schijnt dat destijds rondelen vooral werden gezongen. Ik kan me er iets bij voorstellen, want een rondeel leent zich prima om de regels die zich herhalen mee te blèren.
Voorbeeld van een rondeel
Het volgende rondeel is in de vijftiende eeuw geschreven door de bekende rederijkersdichter Anthonis de Roovere. De thematiek van deze rondeel is in de eenentwintigste eeuw nog opmerkelijk actueel.
RONDEEL
Die gheen pluymen kan en can strijcken
Die en dooch ter werelt niet
Is hy aerm, hy en sal niet rijcken
Die gheen plymen kan en can strijcken
Alomme soe heeft hy 't achterkijcken
Hy wordt verschouen waer men hem siet
Die gheen pluymen en can strijcken
Die en dooch ter wereldt niet.
Voor diegene die niet zo goed is in het lezen van Middelnederlandse teksten volgt hieronder een vrije vertaling naar modern Nederlands:
RONDEEL
Hij die niet kan vleien of iemands eer kan strijken
Voor deze wereld deugt hij niet
Is hij arm, hij zal zich niet kunnen verrijken
Hij die niet kan vleien of iemands eer kan strijken
Eeuwig en altijd heeft hij het nakijken
Men schuift hem opzij als men hem ziet
Hij die niet kan vleien of iemands eer kan strijken
Voor deze wereld deugt hij niet.
De limerick is een gedichtje genoemd naar de Ierse plaats Limerick.
Het versje bestaat uit vijf dichtregels.
Het rijmschema is aabba.
Regel 1, 2 en 5 zijn even lang: zij hebben elk drie accenten.
Regel 3 en 4 zijn korter: zij hebben elk twee accenten.
Het versje beschrijft een grappige, soms pikante situatie.
In de eerste regel wordt een persoon of een dier geëntroduceerd en eindigt vaak op een plaatsnaam.
De laatste regel heeft vaak een verrassende wending (pointe).
Een limerick heeft een strak metrum: twee regels met drie amfibrachen (∪—∪ ∪—∪ ∪—∪), twee regels met een amfibrachys en een jambe (∪—∪ ∪—) en afgesloten door weer een regel met drie amfibrachen.
Een limerick heeft vaak een humoristische of dubbelzinnige inhoud.
Een voorbeeld van een limerick:
Er was eens een naaister uit Knokke
die naaide per dag twintig rokken.
Dat ging niet meer goed,
dus werd ze met spoed
verplaatst naar de afdeling sokken.
Een elfje is een gedicht, dat uit elf woorden in vijf regels bestaat. Die elf woorden zijn als volgt verdeeld over de dichtregels:
Regel 1: één woord: een kleur, of een eigenschap.
Regel 2: twee woorden: iets dat deze kleur of eigenschap heeft (een voorwerp, of een persoon).
Regel 3: drie woorden: begin deze regel met een persoonlijk voornaamwoord (bijvoorbeeld 'ik', 'hij'), gevolgd door een werkwoord. De drie woorden geven een nadere toelichting op het voorwerp of de persoon.
Regel 4: vier woorden: Schrijf in deze regel over jezelf in verband met het voorwerp of de persoon.
Regel 5: één slotwoord.
Een voor beeld van de dichter Nico van den Raad:
krokus
kom op
wees niet bang
kom maar te voorschijn
lentebode
Een haiku is een van oorsprong Japans mediatief natuurgedicht en bestaat uit 17 lettergrepen, die verdeeld zijn over 3 dichtregels:
Regel 1: vijf lettergrepen.
Regel 2: zeven lettergrepen.
Regel 3: vijf lettergrepen.
In maar drie regels, die in één ademtocht worden uitgesproken, moet alles uiterst beknopt gezegd worden:
Meestal gaat het om een waarneming in de natuur en de stemming die dat oproept.
Bedenk een woord uit de natuur: b.v. bloem, dier, landschap, seizoen.
Voorbeeld:
Matsuo Bashô (1644-1694)
(vertaling uit het Japans)
door zomerregens
zijn de kraanvogelpoten
korter geworden
Huiswerk les 4
Download het werkblad Aparte dichtvormen en maak de opdracht individueel. Lever de opdracht in via Classroom.
Het arrangement Poëzie klas 3 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteurs
Jelle Huizenga
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2025-02-05 09:59:21
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Kennen en kunnen algemeen
Groepsgrootte
Bløf - Het regent harder
