Ik klaag niet gauw, maar...

Inleiding

Ik klaag niet gauw, maar nu doe ik het toch!

In Nederland wordt heel wat afgeklaagd in de media. Vooral op internetforums vind je de meest verschrikkelijke aanklachten tegen de overheid, de politici, de media...
Ook op tv kun je regelmatig van klagende mensen genieten. Ken je het programma De Rijdende Rechter?

Soms is er sprake van een AANklacht. Journalisten vragen aandacht voor zaken die echt niet kunnen, zoals dierenmishandeling of overlast op straat door geweld. Zo'n aanklacht krijgt soms de vorm van een kort stukje waarin de schrijver duidelijk zijn mening geeft: een cursiefje.

Het verhaal van Theo Klepzanik hieronder is hiervan een mooi voorbeeld.

Verhaal van Theo Klepzanik
Zoals elk jaar, was ook nu de intocht van Sint Nicolaas een hoogtepunt voor de jonge kinderen in Nederland. Ze hadden er zolang naar uitgekeken en nu kwam hij er eindelijk echt aan! Natuurlijk was er weer een Sinterklaasjournaal waarin de komst van de kindervriend weer prachtig werd aangekondigd met allerlei verwikkelingen. Toch heb ik serieuze bezwaren tegen de manier waarop dit feest werd ingeluid. Hieronder leg ik uit waarom.
Om te beginnen: de drukte. Waarom kan niemand die kinderen een beetje rustig houden daar op die kade? Snappen die ouders niet dat ze hun grut moeten opvoeden? De kinderen moeten leren dat Sint een hoogbejaard iemand is, die niet tegen dat geschreeuw kan. Er moet een plechtige rust heersen als zo’n hoge heilige ons een bezoek brengt. Kindergezang is prima, maar dan: zachtjes, rustig en netjes op toon. GEEN GEGIL! Maar ook sommige volwassenen op de kade verdienen een ernstig standje.

Tegen alle fatsoensregels in, wordt Sint ook door volwassenen ontvangen met een ongelooflijke herrie van toeterende blaasorkesten en geluidswagens, maar vooral van allerlei hoge lieden, die hun kans schoon zien om ook eens in de belangstelling te komen. Sinterklaas is nauwelijks te verstaan, maar de burgemeester brult overal bovenuit om te laten horen hoe geweldig belangrijk hij wel is. Dat is onbehoorlijk. Alleen de Sint zou het woord moeten voeren. Voor hem zijn we tenslotte gekomen.
Ten slotte maak ik ernstig bezwaar tegen de aanwezigheid van politie tijdens de ontvangst. De politie kent haar plaats tegenwoordig niet meer. Is het niet vanzelfsprekend dat de macht op het aankomstplein wordt overgenomen door de Zwarte Pieten? Zij zijn immers de enige officiële knechten van Sint? Zij zijn ook prima in staat om door hun vermakelijke streken de jeugd rustig te houden, iets dat politie, leraren enz. nu eenmaal nooit voor elkaar krijgen. En anders hebben ze niet voor niets een roe.
Kortom: bespaar ons de herrie. Een rustige plechtigheid, alle macht aan de Sint en zijn Pieten, en burgemeesters, politie en andere rustverstoorders: in de zak!

Wat kan ik straks?

Hier vind je de leerdoelen die horen bij het thema: Ik klaag niet gauw, maar... .

Leerdoel	Opdracht
Ik kan uitleggen waarom Anne Frank een belangrijke figuur is.	Fictie - Anne Frank
Ik kan scheidbare werkwoorden in een tekst herkennen en gebruiken.	Grammatica - Scheidbare werkwoorden
Ik kan de kenmerken van een column noemen en ik kan een column schrijven.	Schrijven - Column
Ik kan het weglatingsteken en het koppelteken op de juiste manier gebruiken.	Spelling - Streepje

Wat ga ik doen?

Het thema 'Ik klaag niet gauw, maar...' bestaat uit de volgende onderdelen:

Onderdeel	Tijd	Eindproduct
Inleiding	0,5 lesuur	-
Fictie - Anne Frank	3 lesuren	Brief
Grammatica - Scheidbare werkwoorden	1 lesuur	Puzzel
Schrijven - Een column schrijven	1 lesuur	Beoordeling of battle
Spelling - Koppelteken en weglatingsteken	1 lesuur	Toets
Afsluiting	2 lesuren	Column
Totaal	8,5 lesuren

De tijd is een indicatie en afhankelijk van de keuze van het eindproduct.

Opdrachten

Fictie - Anne Frank

Anne Frank

Intro

In deze opdracht onderzoek je het leven en het dagboek van Anne Frank.

Bekijk deze clipphanger over het leven van Anne Frank.
Maak daarna een mindmap met een klasgenoot. Schrijf op wat je al van Anne Frank wist.
Je mag de informatie uit de video ook gebruiken.

Mindmap maken

Woorden bij een onderwerp bedenken en met elkaar verbinden.

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

uitleggen waarom Anne tot een symbool is geworden voor iedereen die van vrijheid houdt.
mijn eigen gedachten en gevoelens bij haar verhaal verwoorden in een brief.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
Stap		Activiteit
Stap 1		Bekijk het filmpjes over Anne Frank en beantwoord de vragen.
Stap 2	en	Ik bekijk fragmenten uit Anne's dagboek en probeert deze in chronologische volgorde te zetten.
Stap 3		Ik ga het Achterhuis van Anne Frank verkennen en beantwoord hier vragen over.
Stap 4		Bekijk een filmpje over de herinnering van door de ogen van Miep Gies.
Afronding
Onderdeel		Activiteit
Eindopdracht		Ga zelf een brief schrijven aan Anne.
Extra		Maak de extra oefening.
Terugkijken		Terugkijken op de opdracht.

Benodigdheden
Het werkblad Anne Frank.
De website.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 3 lesuren nodig.

Aan de slag

Stap 1: Kennisbank

Anne Frank is één van de 50 items van de canon van Nederland. Op de website van de canon staat onder andere deze video. Bekijk een deel van deze video. De vragen gaan over de informatie die je in de video hebt gehoord.

Beantwoord nu de volgende vragen.

Stap 2: Uit het dagboek

Je krijgt vijf fragmenten uit Anne's dagboek.

Fragment 1:

Fragment 1 is een luisterfragment op de website entoen.nu.
De andere vier fragmenten zijn leesfragmenten.

Ga naar www.entoen.nu en zoek het 'dagboekfragment van 22 mei 1944'.Je vindt het in de rij met afbeeldingen door naar rechts te klikken.

Fragment 2:

Lieve Kitty,

We kleedden ons allevier zo dik aan, alsof we in een ijskast zouden moeten overnachten en dat alleen om nog wat kleren mee te nemen. Geen Jood zou het in onze toestand gewaagd hebben met een koffer vol kleren uit huis te gaan. Ik had twee hemdjes, drie broeken, een jurk en daarover een rok, zomerjas, twee paar kousen, dichte schoenen, muts, sjaal en nog veel meer aan. Ik stikte thuis al, maar daar vroeg niemand naar.
Margot stopte haar schooltas vol met schoolboeken, haalde haar fiets uit de stalling en reed achter Miep aan weg, naar voor mij onbekende verten. Ik wist namelijk nog steeds niet waar de geheimzinnige plaats van onze bestemming zou zijn. Om half acht sloten ook wij de deur achter ons; de enige van wie ik afscheid te nemen had was Moortje, m'n kleine poesje, die een goed tehuis bij de buren zou krijgen, zoals aangegeven stond op een briefje aan mijnheer Goldschmidt geadresseerd.
De afgehaalde bedden, de ontbijtboel op tafel, een pond vlees voor de kat in de keuken dat alles wekte de indruk alsof we halsoverkop vertrokken waren. Indrukken konden ons niet schelen, weg wilden we, alleen maar weg en veilig aankomen, anders niets.

(Fragment afkomstig uit 'Het Achterhuis' van Anne Frank, Uitgeverij Prometheus)

Fragment 3:

Nawoord.

Op 4 augustus 1944 stopte 's ochtends tussen tien uur en half elf een auto voor het huis aan de Prinsengracht 263. De SS-Oberscharführer Karl Josef Silberbauer, in uniform, stapte samen met ten minste drie Nederlandse helpers van de Grüne Polizei, die in burger waren, maar wel gewapend, uit. Het is zeker dat de onderduikers verraden werden. De Grüne Polizei arresteerde de acht onderduikers alsook de twee helpers Victor Kugler en Johannes Kleiman en nam alle kostbaarheden en het nog voorhanden zijnde geld mee. De onderduikers werden na hun arrestatie vier dagen in de Haftanstalt op de Weteringschans in Amsterdam vastgehouden; daarna werden ze naar Westerbork, het Nederlandse doorgangskamp voor joden, vervoerd. Met het laatste transport dat van daar naar concentratiekampen in het oosten ging, werden ze op 3 september 1944 gedeporteerd en ze bereikten na drie dagen Auschwitz in Polen.
Margot en Anne werden eind oktober met een zogenoemd evacueringstransport naar het concentratiekamp Bergen-Belsen gedeporteerd. Als gevolg van de bijzonder slechte hygiënische toestanden brak er in de winter van '44 – '45 een tyfusepidemie uit, waaraan duizenden van de gevangenen stierven; daarbij was ook Margot en enkele dagen later na haar Anne. Haar overlijdensdatum moet tussen eind februari en begin maart liggen. De lichamen van beide meisjes liggen waarschijnlijk in de massagraven van Bergen-Belsen. Op 12 april 1945 werd het concentratiekamp door Engelse troepen bevrijdt.

(Fragment afkomstig uit 'Het Achterhuis' van Anne Frank, Uitgeverij Prometheus)

Fragment 4:

Lieve Kitty,

Vanaf zondagmorgen tot nu lijkt een afstand van jaren. Er is zoveel gebeurd dat het is of de hele wereld zich plotseling omgedraaid heeft, maar Kitty, je merkt dat ik nog leef, en dat is de hoofdzaak zegt vader. Ja, inderdaad ik leef nog, maar vraag niet waar en hoe. Ik snap dat je vandaag helemaal niets van me begrijpt, daarom zal ik maar beginnen met je te vertellen wat er is zondagmiddag gebeurd is. Om drie uur (Hello was even weggegaan, om later terug te komen) belde iemand aan de deur, ik hoorde het niet, daar ik lui in een ligstoel op de veranda in de zon lag te lezen. Even later verscheen Margot in opgewonden toestand aan de keukendeur. 'Er is een oproep van de SS voor vader gekomen,' fluisterde ze. 'Moeder is al naar mijnheer Van Daan gegaan.' (Van Daan is een goede bekende en compagnon van vaders firma.)
Ik schrok ontzettend, een oproep, iedereen weet wat dat betekent, concentratiekampen en eenzame cellen zag ik al in m'n geest opdoemen en daarnaartoe zouden wij vader moeten laten vertrekken? 'Hij gaat natuurlijk niet,' verklaarde Margot mij toen wij in de kamer op moeder zaten te wachten. 'Moeder is naar Van Daan om te vragen, of we morgen naar onze schuilplaats kunnen vertrekken.Van Daan gaat met ons mee schuilen. We zijn daar dan met ons zevenen.' Stilte. Wij konden niet meer spreken, de gedachte aan vader, die geen kwaad vermoedend op bezoek in de Joodse Invalide was, het wachten op moeder, de warmte, de spanning, dat alles deed ons zwijgen.

(Fragment afkomstig uit 'Het Achterhuis' van Anne Frank, Uitgeverij Prometheus)

Fragment 5:

Lieve Kitty,

Niets dan nare en neerdrukkende berichten heb ik vandaag te vertellen. Onze vele joodse kennissen worden bij groepjes opgepakt. De Gestapo gaat met deze mensen allerminst zachtzinnig om, ze worden gewoon in veewagens naar Westerbork, het grote jodenkamp in Drenthe gebracht. Miep heeft over iemand verteld die uit Westerbork gevlucht is. Westerbork moet vreselijk zijn. De mensen krijgen haast niets te eten laat staan drinken. Er is maar een paar uur per dag water en een wc en een wastafel voor een paar duizend mensen. Slapen doen ze allemaal door elkaar, mannen, vrouwen en die laatsten en de kinderen krijgen vaak de haren afgeschoren. Vluchten is haast onmogelijk. De mensen zijn gebrandmerkt door hun afgeschoren hoofden en velen ook door hun joodse uiterlijk.
Als 't in Holland al zo erg is, hoe zullen ze dan in de verre en barbaarse streken leven waar ze heengezonden worden? Wij nemen aan dat de meesten vermoord worden. De Engelse radio spreekt van vergassing, misschien is dat wel de vlugste sterfmethode. Ik ben helemaal van streek.

(Fragment afkomstig uit 'Het Achterhuis' van Anne Frank, Uitgeverij Prometheus)

Zoek uit in welke volgorde de fragmenten in het dagboek voorkomen.
Vergelijk jouw antwoord met het antwoord van een klasgenoot.
Hebben jullie dezelfde volgorde? Nee? Bespreek het verschil.

Stap 3: Verkenning achterhuis van Anne Frank

Download nu eerst het werkblad Anne Frank.

Ga vervolgens naar het achterhuis Anne Frank in 3D .

Bekijk alles goed en luister naar de uitleg.

Kun je antwoord vinden op de vragen op het werkblad?

Stap 4: Miep Gies en de herinnering aan Anne

Miep Gies en de herinnering aan Anne
Bekijk de twee filmpjes over de helpster van de familie Frank:

Op het werkblad 'Anne Frank' vind je onder stap 4 de volgende vragen naar aanleiding van deze twee videofragmenten:

Zou jij net als Miep Gies de onderduikers hebben geholpen?
Waarom wel of niet?
Miep Gies stierf toen ze 100 jaar was.
Wat zou je tegen haar willen zeggen als je haar nog had ontmoet?

Beantwoord nu de vragen op het werkblad.

Afronding

Eindopdracht: Brief

Dan wordt het nu tijd voor de brief! Je gaat een brief schrijven aan Anne Frank. Wat je in de brief zet, is aan jou. Maar om je een beetje op weg te helpen zijn dit enkele tips:

Je kunt vragen stellen.
Je kunt je mening geven over gebeurtenissen uit het dagboek.
Je kunt vertellen hoe je het zou vinden om te moeten leven in oorlog.
Je kunt vertellen hoe het is om te leven zonder oorlog.
Je kunt vertellen over bedreigde kinderen in onze tijd.

Of je bedenkt zelf iets!
Waar moet je nog meer op letten?

Spelling
Lay-out; je mag een plaatje, tekening of foto bij je brief doen.
Je brief is minimaal 300 en maximaal 400 woorden.

Zet je brief in je werkblad 'Anne Frank' en laat dit bestand beoordelen door je docent
Je docent beoordeelt je verslag op de volgende punten:

Je hebt een brief geschreven waarin je je persoonlijke gevoelens duidelijk en begrijpelijk onder woorden brengt.
Je brief is daadwerkelijk in briefvorm.
Je brief is tussen de 300 en 400 woorden?
Je brief bevat niet teveel taalfouten.

Succes!

Extra opdracht

In het boek 'Kinderen die wereld hebben veranderd' staan verhalen over kinderen van wie de rechten zijn geschonden. Ze hebben daardoor de aandacht gevestigd op een probleem in onze maatschappij.

Eén van deze verhalen gaat over Anne Frank. Anne Frank (1929 -1945) moest zich tijdens de Tweede Wereldoorlog met haar Joodse familieleden verbergen voor de Nazi's, die Nederland hadden bezet. Ze hield een dagboek bij, waarin ze opschreef hoe het was om als meisje op te groeien in een te krappe ruimte terwijl buiten de oorlog woedt. Na twee jaar werden zij en de andere onderduikers ontdekt en weggevoerd naar een concentratiekamp, waar ze omkwamen. Anne's dagboek staat symbool voor het leed van miljoenen mensen.

De canon van Nederland is een lijst met 50 vensters. Deze 'vensters' geven een samenvatting van de geschiedenis van Nederland. Anne Frank is één van deze vijftig thema's. Bezoek het canonvenster Anne Frank .
Bekijk in ieder geval de canon-clip over Anne Frank.

Download en lees nu het verhaal uit het boek:
Kinderen die wereld hebben veranderd: Anne Frank

Anne Frank - kinderrechten

Mensenrechten zijn in diverse wetten en verdragen vastgelegd. Ze gelden in Nederland en in de rest van de wereld - voor iedereen en voor altijd. Dankzij deze rechten kunnen mensen een volwaardig bestaan opbouwen. Omdat kinderen speciale behoeften hebben, bestaan er ook kinderrechten. Helaas wordt er niet overal even netjes met deze rechten omgegaan.

Ga naar de website klikplaat mensenrechten en bekijk welke mensenrechten er zijn. Klik op de verschillende afbeeldingen en lees de informatie.

Het verhaal van Anne Frank gaat over discriminatie en privacy. Bij dit verhaal spelen in ieder geval de volgende kinderrechten een rol:

art 2: Discriminatie is verboden.
art 16: Je hebt recht op privacy.

Zijn er volgens jou nog meer (kinder-)rechten die betrekking hebben op het verhaal van Anne Frank? Zo ja, schrijf ze op.

Anne Frank - Jodenvervolging

Antisemitisme of jodenhaat is de discriminatie van Joden gebaseerd op hun etniciteit en religie. Joden en het jodendom hebben in de geschiedenis dikwijls te maken gehad met weerstand of zelfs haat van anderen. In de loop van de geschiedenis heeft antisemitisme zich meerdere malen geuit in discriminerende overheidsmaatregelen en ook meerdere keren in moord op Joden, zoals de Holocaust.

Ga op zoek naar een omschrijving van het begrip etniciteit.
Het antisemitisme van Hitler is wel het bekendste voorbeeld van jodenhaat, maar niet het enige.
Ga op zoek naar een ander voorbeeld van jodenhaat in de geschiedenis.
Om een massamoord van een specifieke bevolkingsgroep aan te duiden wordt vaak een bepaald woord gebruikt. Welk woord?
De Joden zijn niet de enige groep die is vervolgd op grond van hun etniciteit en/of religie. Ga op zoek naar andere voorbeelden van vervolgingen van groepen mensen op basis van etniciteit en/of religie.

Anne Frank - eindproduct

Gebruik de informatie uit de vorige stappen bij het maken van een eindproduct over Anne Frank. Je mag zelf kiezen wat voor soort eindproduct je maakt.
In je eindproduct maak je duidelijk:

welke kinderrechten een rol spelen in het verhaal van Anne Frank.
waarom dagelijks honderden mensen het Anne Frankhuis in Amsterdam bezoeken.
wat jij vindt van het verhaal van Anne Frank.

Voor het maken van het eindproduct kun je gebruikmaken van de Gereedschapskist .

In de gereedschapskist vind je voor veel verschillende eindproducten een plan van aanpak en kun je zien hoe de eindproducten beoordeeld worden.

Voor je begint met het maken van eindproduct bespreek je plan van aanpak met je docent.

Succes.

Gereedschapskist

Welkom bij de gereedschapskist. Hier vind je uitleg over alle werkvormen waarmee je je eindproducten maakt. Bij iedere werkvorm staat beschreven hoe je deze uitvoert, kun je inspiratiefilmpjes bekijken en vind je de beoordelingscriteria waaraan jouw product moet voldoen. Ook zie je welke digitale middelen je kunt gebruiken en aan welke vaardigheden je werkt tijdens het maken van je eindproduct. Veel succes!

Terugkijken

Intro

Heb je het filmpje ter introductie gekeken? Wat vond je van het filmpje?
Is het gelukt om de voorkennis die je al had in de mindmap te schrijven? Heb je nog veel nieuwe informatie in het filmpje gehoord?

Kan ik wat ik moet kunnen?

Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je uitleggen waarom Anne Frank zo bekend is geworden?

Hoe ging het?

Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 3 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Had je die tijd ook nodig voor deze opdracht of kwam je tijd te kort?

Inhoud
In deze opdracht bekijk je veel filmfragmenten. Vond je dat leuk?

Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Ben je tevreden over de brief die je geschreven hebt?

Extra opdracht
Heb je de extra opdracht gedaan. Vond je het een leuke opdracht?
Had je voldoende tijd om die opdracht te doen?

Grammatica - Scheidbare werkwoorden