Samenstellingen

Een samenstelling is een woord dat uit twee of drie woorden bestaat.
Deze woorden moet je in het Nederlands gewoon aan elkaar vast schrijven.

Voorbeelden:

• fiets + sleutel = fietssleutel
• operatie + kamer = operatiekamer
• rode wijn + glazen = rodewijnglazen (niet: rode wijnglazen)
• lange afstand + loper = langeafstandsloper (niet: lange afstandsloper)
• water + leiding = waterleiding
• leiding + water = leidingwater

De samenstellingen hierboven hebben allemaal een zelfstandig naamwoord als kern.

De meeste samenstellingen met een zelfstandig naamwoord als kern zijn 'rechtshoofdig', dat wil zeggen dat het rechter woord in de samenstelling de kern is van het samengestelde woord:

• Een fietssleutel is een soort sleutel.
• Een operatiekamer is een soort kamer.
• Rodewijnglazen zijn een soort glazen.
• Een langeafstandsloper is een soort loper.
• Een waterleiding is een soort leiding.
• Leidingwater is een soort water.

Niet iedere samenstelling heeft een zelfstandig naamwoord als kern. In de volgende samenstellingen is het tweede deel van de samenstelling een bijvoeglijk naamwoord:

• brood + mager = broodmager
• ijzer + sterk = ijzersterk
• licht + blauw = lichtblauw
• kots(en) + misselijk = kotsmisselijk
• wel + bekend = welbekend

In veel gevallen heeft het eerste deel van de samenstelling een versterkende werking: ijzersterk is 'zeer sterk', kotsmisselijk is 'heel erg misselijk'.

Een samenstelling schrijf je in het Nederlands meestal gewoon aan elkaar vast, maar soms gebruik je, bijvoorbeeld om de leesbaarheid te vergroten of bij zogenaamde klinkerbotsing, in samenstellingen een koppelteken.

Voorbeelden:

• stro + pop = stropop of stro-pop
• niet + officieel = niet-officieel
• minister + president = minister-president
• diploma + uitreiking = diploma-uitreiking