In Nederland kun je water uit de kraan drinken.
Het water is gezuiverd grondwater of oppervlaktewater.
Het drinken van voldoende water is belangrijk voor onze gezondheid. Kun je drie redenen noemen waarom het zo gezond is?
In deze opdracht staat het drinkwater centraal.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
uitleggen waarom zout water niet geschikt is voor consumptie.
aangeven waar je zoet water kunt vinden.
uitleggen waarom vooral grondwater wordt gebruikt voor het maken van drinkwater.
omschrijven hoe waterzuiveringsbedrijven grond- en oppervlaktewater zuiveren tot drinkwater.
de drie belangrijkste taken van een waterschap noemen.
Wat ga ik doen?
De activiteiten in deze opdracht dragen bij tot het volgende leerdoel:
Je analyseert en waardeert watervraagstukken op (te veel, te weinig, te slechte kwaliteit) op verschillende ruimtelijke schalen.
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je leert over de waterverdeling op aarde, over watersoorten en je maakt er oefeningen over.
Stap 2
Je bekijkt een video over een waterzuivering en beantwoordt er vragen over.
Stap 3
Je bekijkt een video over oppervlaktewater zuiveren en je kunt aangeven in welke volgorde dat plaatsvindt.
Stap 4
en
Je bekijkt een video over een waterschap. Daarna kun je uitleggen welke taken drinkwaterbedrijven en waterschappen hebben.
Stap 5
en
Je bekijkt video's over waterverbruik en waterschaarste. Ook lees je een krantenartikel over waterschaarste. Bij de video's en het krantenartikel zitten een aantal vragen en opdrachten, onder meer over hoe je waterverbruik kunt terugdringen en de betekenis van je voetafdruk.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippen
In de begrippenlijst vind je begrippen terug die gaan over drinkwater.
Eindopdracht A
Kies je voor eindopdracht A, dan maak je een toets.
Eindopdracht B
en
Kies je voor eindopdracht B, dan maak je een drinkwaterkrant.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Voor deze opdracht heb je materiaal voor het maken van een krant nodig.
Zie: www.krantenmaken.nl
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 uur nodig.
Aan de slag
Stap 1: Zoet en zout water
Brak kwelwater in Texel.
De zoutkristallen en de aanwezigheid
van micro-algen zorgen ervoor dat
het water deze kleur aanneemt. Bron: Natuurmonumenten, 18 juli 2017
Foto: Flying Focus Aerial Photography
Bestudeer alle pagina's van de Kennisbank en bekijk de video in de Kennisbank.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Ooit waren er bijna 200 waterbedrijven in Nederland, maar uiteindelijk zijn tien grote drinkwaterbedrijven overgebleven.
In Nederland komt er schoon en lekker water uit de kraan. Dat hebben we te danken aan deze drinkwaterbedrijven. Zij maken het water schoon en drinkbaar.
Je krijgt in het filmpje uitleg over hoe in een drinkwaterbedrijf grondwater wordt gezuiverd totdat het gebruikt kan worden als drinkwater.
Bekijk het volgende filmpje tot 03:56 min.
Daarna maak je een oefening waarin je de ontbrekende woorden in de tekst invult.
Stap 3: Oppervlaktewater zuiveren
In deze video over de rioolwaterzuivering krijg je uitleg over hoe oppervlaktewater en grondwater wordt gezuiverd tot drinkwater.
Bekijk nu de video en beantwoord daarna de twee vragen over de video.
Stap 4: Drinkwaterbedrijven
Nederland heeft tien grotere drinkwaterbedrijven. Zij zorgen ervoor dat er op elk moment schoon water uit de kraan stroomt.
Zij halen het uit de grond of uit de rivier en maken dat water vervolgens schoon.
Het gezuiverde water gaat via leidingen naar alle huizen en als je de kraan opendraait heb je schoon drinkwater.
Van al het water dat uit de kraan komt, gebruik je maar een beetje.
De rest verdwijnt via het putje of de afvoer in het riool. Dat is afvalwater.
Het schoonmaken van afvalwater gebeurt door waterschappen. Maar waterschappen hebben nog andere taken.
Bekijk de volgende video over het waterschap Aa en Maas.
Je krijgt daardoor inzicht in wat de taken van een waterschap zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je gaat nu een toets maken over waterverbruik en waterschaarste.
Deze toets bestaat uit vier verschillende onderdelen.
Opdracht 1 Waterverbruik
In Nederland is het heel gewoon om de kraan open te draaien en onze drinkfles te vullen of een douche te nemen.
In Kenia is dat niet zo gewoon.
Bekijk onderstaande video. Je ziet hierin de verschillen in waterverbruik in Nederland en Kenia.
De gemiddelde Nederlandse gebruiker verbruikt ongeveer 128 liter drinkwater per dag.
Hiervan wordt ongeveer 1.8 liter gebruikt om daadwerkelijk ook op te drinken.
Hoe verklaren jullie de 128 liter waterverbruik per dag als daarvan maar 1.8 liter wordt gedronken?
Maak samen een lijst waar die 128 liter waterverbruik vandaan zou kunnen komen.
Zouden jullie je waterverbruik onder de 128 liter kunnen krijgen?
Opdracht 2 Besparen op waterverbruik
Bekijk de video ‘Over waterverbruik en hoe we waterverspilling kunnen bestrijden’.
Kies uit de door jullie gemaakte lijst in opdracht 1 twee mogelijkheden.
Hoeveel zou je kunnen bezuinigen?
Opdracht 3: Waterschaarste
De aarde bestaat voor tweederde uit water, maar helaas is niet al dat water drinkbaar of bruikbaar voor landbouw.
Hoe gaan we om met die waterschaarste?
Wat kunnen we doen om die schaarste te verminderen?
Lees onderstaand krantenartikel van de Volkskrant uit 2016.
Vier miljard mensen geconfronteerd met waterschaarste
Het tekort aan zoet water in de wereld is nijpender dan werd aangenomen. Wereldwijd hebben vier miljard mensen minstens een maand per jaar last van ernstige waterschaarste. Dat concludeert Arjen Hoekstra, hoogleraar watermanagement aan de Universiteit Twente, in een onderzoek dat vrijdag is gepubliceerd in Science Advances.
Volgens Hoekstra hebben wetenschappers de waterschaarste tot nu toe onderschat. Dat komt doordat in eerdere studies is gekeken naar de beschikbaarheid van water op jaarbasis en geen rekening werd gehouden met seizoenschommelingen. 'Dat is misleidend', zegt Hoekstra. 'Door naar het tijdsbestek van een jaar te kijken wordt een deel van de schaarste weggepoetst. Het geeft een positiever beeld. Schaarste doet zich vooral voelen in droge periodes. Een watertekort kan in hetzelfde jaar nog worden gevolgd door overstromingen.'
Eerdere berekeningen geven aan dat 2 tot 3 miljard mensen worden geconfronteerd met ernstige waterschaarste. Door voor elke plek op aarde te kijken naar het aantal mensen dat een of meer maanden per jaar met schaarste wordt geconfronteerd komt Hoekstra op het aanzienlijk hogere getal van 4 miljard. Tussen de 1,8 en 2,9 miljard mensen heeft er 4 tot 6 maanden per jaar mee te maken. Een half miljard wereldbewoners kampt het hele jaar door met watertekort.
Meeste slachtoffers in China en India
In de berekeningen van Hoekstra is sprake van waterschaarste als de feitelijke waterconsumptie groter is dan de hoeveelheid water die voor duurzaam gebruik beschikbaar is. Hij spreekt van ernstige schaarste als de vraag naar water minstens 2 keer groter is dan de beschikbaarheid bij duurzaam verbruik. Hoekstra: 'Dan wordt de watervoorraad uitgeput. Dan daalt het grondwater, drogen meren op, stroomt er minder water door de rivieren en komt de watervoorziening voor landbouw en industrie in gevaar.' Bij schaarste wordt de landbouw gewoonlijk het eerst getroffen. Er is te weinig water voor de gewassen, de voedselzekerheid komt in gevaar. Dan volgt de industrie en pas later komt de drinkwatervoorziening in het geding. Het verbruik van drinkwater is slechts een klein deel (gemiddeld 4 procent) van de totale waterconsumptie. Hoekstra: 'Tekort aan drinkwater is vooral een kwestie van infrastructuur: het water is niet daar waar het nodig is.' Bijna de helft van de 4 miljard mensen die te maken heeft met waterschaarste woont in China en India. Maar ook elders in de wereld zijn omvangrijke regio's met problemen. Behalve in India en China heerst schaarste in het westen van de VS, Mexico, Australië, Noord- en Zuid-Afrika, het Midden-Oosten en Zuid-Europa.
Uitvinder van de 'watervoetafdruk'
Hoekstra is degene die het steeds vaker gebruikte begrip 'watervoetafdruk' introduceerde. Het is een manier om te berekenen hoeveel water nodig is voor de productie van bijvoorbeeld een kilo vlees, fruit of een spijkerbroek. Hij becijferde dat de gemiddelde wereldburger 4.000 liter water per dag gebruikt, voor een aanzienlijk deel in de vorm van dierlijke producten.
Bekijk de video’s en lees het krantenartikel.
Bespreek met je klasgenoot of je kunt bezuinigen op je eigen voetafdruk.
Noteer minstens drie manieren. Waarom is bezuiniging volgens jou nodig?
Zout water
Water waarin zout is opgelost. In zout water zit meer zout dan mensen aankunnen: zout zuigt vocht op.
Zoet water
Water dat wel drinkbaar is. Toch is zoet water in meren, oppervlakten en grondwater vaak wel vervuild.
Brak water
Dit vind je op plaatsen waar zoet water en zout water in elkaar overvloeien.
Kwelwater
Water dat onder de dijk door sijpelt en terug de polder in loopt.
Drinkwaterbedrijf
Een bedrijf dat ervoor zorgt dat grondwater gezuiverd wordt tot drinkbaar kraanwater.
Waterschappen
Een waterschap zorgt voor het waterbeheer in een bepaald gebied. Het is een overheidsorganisatie.
Normaal Amsterdams Peil (NAP)
Om te controleren of de dijken nog hoog genoeg zijn, worden de waterhoogte en hoogte van het land regelmatig gemeten. Deze hoogten worden gemeten ten opzichte van het niveau, het Normaal Amsterdams Peil (NAP).
Peilmerken
Meetmerken waarmee het NAP inzichtelijk gemaakt wordt.
Wadden
Delen van de Waddenzee die bij laag water droog vallen. Een wad is een modder- of zandplaat die in een ondiepe zee is ontstaan.
Getijde
De op- en neergaande beweging van de zee. Deze beweging wordt veroorzaakt door de aantrekkingskracht van de maan. De gemiddelde duur van een getijde is iets meer dan 12 uur.
Eb
De periode tussen hoogwater en laagwater.
Vloed
De periode tussen laagwater en hoogwater.
Stormvloed Het opstuwen van zeewater door stormwinden.
Springtij Is de periode van het getij waarin het verschil tussen hoog- en laagwater het grootst is. Springtij treedt eens in de ongeveer 14 dagen op.
Waterhuishouding De organisatie van het afvoeren van regen- en afvalwater en de zuivering daarvan. Verder heeft het te maken met de zorg voor drinkwater.
Waterbeheer Het zorgen voor veiligheid tegen overstromingen en het zorgen voor de aanwezigheid of aanvoer van voldoende water van goede kwaliteit.
Eindopdracht A: Toets
Hier vind je een afsluitende toets over 'Drinkwater'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Jullie gaan aan de slag met het maken van het eindproduct: een drinkwaterkrant.
In de drinkwaterkrant komen allerlei 'waterweetjes'.
Ga op internet op zoek naar informatie over de winning en het gebruik van drinkwater.
Zoek bijvoorbeeld eens uit hoeveel water een Nederlander gemiddeld per dag gebruikt.
Of hoeveel je moet betalen voor al het water dat je gebruikt. Of zoek uit wat wordt bedoeld met een waterwingebied.
Gebruik eventueel de website www.krantenmaken.nl.
Verwerk al die weetjes in jullie drinkwaterkrant. Zorg ook voor passende afbeeldingen. Zorg ervoor dat je krant op tijd klaar is. Maak hierover afspraken met je docent.
Klaar?
Kijk nog even of de krant voldoet aan de beoordelingscriteria.
Die vind je in de gereedschapskist.
Lever je krant in bij je docent. Die zal de krant beoordelen.
Beoordeling
Je krijgt een goede beoordeling voor je drinkwaterkrant als in de krant:
minimaal tien weetjes over de winning en het gebruik van drinkwater staan;
vermeld staat hoe drinkwater wordt gewonnen;
de rol van de drinkwaterbedrijven en de waterschappen bij de winning en het gebruik van drinkwater duidelijk is beschreven;
weinig of geen taalfouten staan.
Hij/zij zal ook bekijken of de krant er verzorgd uitziet en weinig of geen taalfouten bevat.
Een krant kun je natuurlijk hartstikke goed zelf maken! Je verzamelt foto’s, tekeningen, schema’s, tekststukjes en quotes over een bepaald onderwerp.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Waarom is water drinken zo gezond?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je het proces van waterzuivering nu beter begrijpen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn. Had je die tijd ook nodig om de krant te maken of kwam je tijd te kort?
Eindopdracht B
Wat vond je van de eindopdracht?
Hebben jullie genoeg informatie verwerkt over de winning en het gebruik van water?
Waren de taken gelijk verdeeld tussen je klasgenoot en jou?
Het arrangement Drinkwater - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema ''Water'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. Deze opdracht gaat over zoet en zout water en wanneer water geschikt is om te drinken. Er wordt uitgelegd hoe je van water drinkwater kunt maken, bijvoorbeeld door oppervlaktewater te zuiveren, en dat drinkwaterbedrijven dit doen. Daarna wordt aandacht besteed aan waterverbruik en waterschaarste, en de problemen die hierdoor ontstaan.
Leerniveau
HAVO 1;
HAVO 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Water;
Nederland waterland;
Aardrijkskunde;
Waterbeleid in Nederland;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
2 uur en 0 minuten
Trefwoorden
aardrijkskunde, arrangeerbaar, brak water, drinkwater, havo123, stercollectie, water, waterschaarste, waterverbruik, zout en zoet water
Deze opdracht hoort bij het thema ''Water'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. Deze opdracht gaat over zoet en zout water en wanneer water geschikt is om te drinken. Er wordt uitgelegd hoe je van water drinkwater kunt maken, bijvoorbeeld door oppervlaktewater te zuiveren, en dat drinkwaterbedrijven dit doen. Daarna wordt aandacht besteed aan waterverbruik en waterschaarste, en de problemen die hierdoor ontstaan.
In Nederland kun je water uit de kraan drinken.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Benodigdheden 
Ooit waren er bijna 200 waterbedrijven in Nederland, maar uiteindelijk zijn tien grote drinkwaterbedrijven overgebleven.
In deze video over de rioolwaterzuivering krijg je uitleg over hoe oppervlaktewater en grondwater wordt gezuiverd tot drinkwater.
Nederland heeft tien grotere drinkwaterbedrijven. Zij zorgen ervoor dat er op elk moment schoon water uit de kraan stroomt.
Je gaat nu een toets maken over waterverbruik en waterschaarste.
Jullie gaan aan de slag met het maken van het eindproduct: een drinkwaterkrant.
Intro
