Het produceren van goederen en diensten kan allerlei nadelige gevolgen voor het milieu hebben.
Immers voor het maken van producten zijn grondstoffen nodig en het winnen van grondstoffen kan slecht zijn voor het milieu.
En ook het maken van producten kan slecht zijn voor het milieu; er kunnen allerlei vormen van milieuvervuiling optreden.
Maak de volgende opdracht. Dan zie je hoe het produceren van voedsel belastend kan zijn voor het milieu.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
het begrip natuurlijke grondstoffen omschrijven.
vier verschillende vormen van milieuvervuiling noemen: luchtvervuiling, watervervuiling, bodemvervuiling en horizonvervuiling.
uitleggen wat het verschil is tussen vervuiling, aantasting en uitputting.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
De activiteiten in deze opdracht dragen bij tot het volgende leerdoel:
Je kunt omschrijven welk negatief effect de winning van grondstoffen en het maken van producten kan hebben op het milieu.
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je leert wat natuurlijke grondstoffen zijn, waarom deze worden gebruikt in de productie. Je bekijkt een video en maakt een oefening over grondstoffen.
Stap 2
Je leert welke vormen van milieuvervuiling je kunt onderscheiden. Je leert waardoor de bodem vervuild kan raken en je beantwoordt vragen over milieuvervuiling.
Stap 3
Je leest over de meest vervuilde steden in China, waaronder Linfen. Je bekijkt een video en maakt een tekst compleet.
Stap 4
Je leest over de oorzaken van watervervuiling. Ook lees je over een uitvinding om plastic afval in de oceanen op te ruimen. Je bekijkt een video en beantwoordt een vraag.
Stap 5
Je leest in de Kennisbank over verschillende milieuproblemen. Je maakt een oefening en geeft aan om welke soort vervuiling het gaat.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippen
De begrippenlijst gaat over grondstoffen en milieuvervuiling.
Eindopdracht A
Kies je voor eindopdracht A: dan maak je een toets.
Eindopdracht B
Kies je voor eindopdracht B: dan maak je een eindproduct naar keuze over economie en milieu.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Het materiaal dat je bij deze opdracht nodig hebt, hangt af van je eindproduct.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 uur nodig.
Aan de slag
Stap 1: Grondstoffen
Onder grondstoffen worden materialen verstaan die worden gebruikt om een product te maken.
Natuurlijke grondstoffen zijn stoffen die in de natuur worden gevonden, zoals aarde, gas, olie, koper en ijzererts. Ook gewassen en hout zijn voorbeelden van natuurlijke grondstoffen.
Bekijk het volgende filmpje van Schooltv.
Het gaat over de verbouw van katoen. Waar wordt katoen onder meer voor gebruikt?
Maak de volgende oefeningen.
Stap 2: Milieuvervuiling
De productie van goederen en diensten kan nadelige gevolgen hebben voor het milieu.
Je kunt verschillende vormen van milieuvervuiling onderscheiden.
Vervuiling van:
lucht
water
bodem
horizon
In Nederland komt bodemverontreiniging op grote schaal voor. Er zijn ongeveer 250.000 locaties waar de bodem mogelijk ernstig vervuild is. Veel vervuiling stamt nog uit het verleden.
Het gaat om plekken waar vroeger benzinestations, garages, chemische wasserijen of gasfabrieken stonden, en om landbouwgrond waar vroeger gevaarlijke en inmiddels verboden bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt.
Stortplaatsen zijn jarenlang vervuild met giftige stoffen.
Ondergrondse olietanks in tuinen zijn vaak opgevuld met zand, maar kunnen vroeger olie gelekt hebben.
Beantwoord de volgende vragen over milieuverontreiniging.
Stap 3: Linfen, China
Volgens een rapport van de Wereldbank liggen de meest vervuilde steden in China. Een van die steden heet Linfen.
De luchtkwaliteit in deze stad is zo slecht dan één dag rondlopen in Linfen gelijk staat aan het roken van drie pakjes sigaretten.
Bekijk de video over de stad Linfen.
Daarna maak je de opdracht. Daarin vul je een tekst aan die gaat over deze video.
Bekijk ook de volgende video. Daarin zie je hoe snel smog kan ontstaan.
Watervervuiling ontstaat door menselijke of natuurlijke activiteiten die de kwaliteit van water in negatieve zin aantasten.
Onder watervervuiling wordt verstaan, een verandering in de kwaliteit van het water met een schadelijk effect voor mensen, dieren of planten die met het water in contact komen.
Verontreinigd water is niet meer geschikt als drinkwater en als zwemwater of viswater.
De belangrijkste soorten verontreinigingen zijn stoffen die ziekte kunnen opwekken (bijvoorbeeld virussen en bacteriën), zuurstofverbruikende vervuiling (bijvoorbeeld plantenresten en algen die door bacteriën verteerd worden), anorganische vervuiling (bijvoorbeeld zuren, zouten, metalen of voedingsstoffen), grof drijvend materiaal (bijvoorbeeld olie, plastic, visnetten en pesticiden) en fijn zwevend materiaal dat licht tegenhoudt.
De term watervervuiling wordt meestal gerelateerd aan de mens, maar kan ook van natuurlijke aard zijn. Soms vindt vervuiling plaats door erosie van stoffen uit de rotsen in de ondergrond, of door erosie na hevige regenval.
In 2010 produceerde de wereld 275 miljoen ton plastic afval, waarvan tussen de 5 en 12 miljoen ton in zee terecht kwam.
In Europa en Noord-Amerika is het ophalen en verwerken van afval nu vrij goed geregeld, zodat ‘wij’ slechts een kleine bijdrage aan de plastic soep leveren.
In Azië is het besef dat al dat weggooiplastic op den duur de oceanen kan verstikken nog nauwelijks aanwezig. Maar liefst 80% van al het plastic afval in oceanen wordt geloosd door de industrie en door mensen op het land en belandt in zee via rivieren, kanalen en havens.
Daarnaast zijn schepen, de visserij en de offshore industrie belangrijke veroorzakers van de vervuiling, maar vergeleken met het landaandeel is dit ‘maar’ 20%. Bij bepaalde zeedierpopulaties heeft bijna ieder dier al plastic in zijn maag.
De Ocean Cleanuphaalde in 2021 816.000 kilo afval uit de oceanen. De hoofdgedachte achter The Ocean Cleanup (bedacht door Boyan Slat, een Nederlandse uitvinder en milieuactivist) is om deze oceaanstromingen het werk te laten doen.
Een installatie van drijvende schermen kan zwevend kunststof naar een centraal punt leiden.
Het kunststof kan vervolgens verwijderd en gerecycled worden voor de productie van duurzame producten.
De verwachting is dat de helft van de Great Pacific Garbage Patch in vijf jaar wordt verwijderd.
Bekijk de video van de Ocean Cleanup.
Je kunt dan in versneld tempo zien hoe het zwevend kunststof in de oceaan verzameld wordt.
Beantwoord daarna de vraag.
Klik op Theoceancleanup en vervolgens op 'Start exploring' om te zien hoeveel plastic afval er wereldwijd aanspoelt of ronddrijft.
Stap 5: Aantasting, uitputting
Bestudeer in de Kennisbank de pagina over vervuiling.
Fossiele energiebron
Energie uit organisch materiaal (dierlijke materie en/of (dode) planten) dat in eerdere geologische tijdvakken door fotosynthese is vastgelegd en sinds die tijd bewaard is gebleven. Bijvoorbeeld aardolie, steenkool en aardgas.
Uitputting Het te snel opmaken van natuurlijke hulpbronnen (we halen dus in hoger tempo dingen uit de natuur dan dat ze aangevuld kunnen worden).
Zure regen
Neerslag met een laag zuurstofgehalte die veroorzaakt wordt door allerlei vormen van industrie. Daarnaast dragen ook automobilisten bij aan het verzuren. De neerslag bestaat uit onder andere stikstofoxiden opgelost in regenwater.
Aantasting Afname van de kwaliteit van de natuur en landschappen.
Vervuiling
Het brengen van schadelijke of andere ongewenste stoffen in onze leefomgeving.
Temperatuur
De mate van warmte (of kou) uitgedrukt in graden.
Atmosfeer
De lucht om de aarde die door zwaartekracht aan de aarde gebonden is.
Emissie
Uitstoot van bijvoorbeeld schadelijke stoffen met als gevolg vervuiling van de lucht.
Koolstofdioxide
In zuivere toestand een reukloos en kleurloos gas dat van nature in de aardatmosfeer voorkomt.
Stikstofoxide
Verzamelnaam voor verbindingen van stikstof en zuurstof. Deze ontstaan bij alle vormen van verbranding op hoge temperatuur.
Ecosysteem Een ruimtelijk systeem waarin tussen de levende (dieren en planten) en niet-levende (lucht, water en bodem) onderdelen bepaald wordt welke planten en dieren er leven en kringlopen op gang brengen die met elkaar in evenwicht zijn.
Eindopdracht A: Toets
In deze stap maak je de toets 'Economie en milieu'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen, waarbij je het juiste antwoord moet kiezen.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Ter afsluiting van deze opdracht maak je samen met een klasgenoot een eindproduct over 'Economie en milieu'.
In het eindproduct moet duidelijk tot uiting komen dat het produceren van goederen negatieve effecten op het milieu kan hebben.
Je mag als onderwerp ook een van de soorten milieuvervuiling belichten.
Jullie mogen zelf bedenken wat voor soort eindproduct jullie maken.
Kijk voor ideeën in de gereedschapskist!
Klaar?
Laat jullie eindproduct beoordelen door jullie docent.
Hij/zij zal letten op:
de inhoud: het eindproduct laat zien dat er duidelijke relatie is tussen economie en milieu.
de vorm: het eindproduct origineel is en met zorg gemaakt is.
Welkom bij de gereedschapskist. Hier vind je uitleg over alle werkvormen waarmee je je eindproducten maakt. Bij iedere werkvorm staat beschreven hoe je deze uitvoert, kun je inspiratiefilmpjes bekijken en vind je de beoordelingscriteria waaraan jouw product moet voldoen. Ook zie je welke digitale middelen je kunt gebruiken en aan welke vaardigheden je werkt tijdens het maken van je eindproduct. Veel succes!
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Had je al een idee dat de productie van voedsel zo milieubelastend kan zijn? Waarom wel of waarom niet?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je uitleggen wat horizonvervuiling inhoudt?
Hoe ging het?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je al veel over alle vormen van milieuvervuiling? Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht B
Vond je het fijn om de eindopdracht opdracht samen te doen?
Hebben jullie een eindproduct gekozen waarin economie en milieu duidelijk naar voren kwam?
Hoe verliep de samenwerking?
Het arrangement Economie en milieu - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema ''Duurzaamheid'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. Deze opdrachten beginnen met een uitleg over verschillende soorten grondstoffen en hoe ze gewonnen worden uit diverse producten waarbij je dit oefent in een opdracht. Vervolgens wordt er ingegaan op de milieuvervuiling die kan ontstaan door het winnen van bepaalde grondstoffen en maak je een opdracht over horizon vervuiling. Als voorbeeld wordt de stad Linfen in China genoemd, waar sprake is van aanzienlijke luchtvervuiling. Daarna wordt ook watervervuiling besproken, inclusief aantasting en uitputting van waterbronnen gevolgd door een opdracht hierover.
Deze opdracht hoort bij het thema ''Duurzaamheid'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. Deze opdrachten beginnen met een uitleg over verschillende soorten grondstoffen en hoe ze gewonnen worden uit diverse producten waarbij je dit oefent in een opdracht. Vervolgens wordt er ingegaan op de milieuvervuiling die kan ontstaan door het winnen van bepaalde grondstoffen en maak je een opdracht over horizon vervuiling. Als voorbeeld wordt de stad Linfen in China genoemd, waar sprake is van aanzienlijke luchtvervuiling. Daarna wordt ook watervervuiling besproken, inclusief aantasting en uitputting van waterbronnen gevolgd door een opdracht hierover.
Het produceren van goederen en diensten kan allerlei nadelige gevolgen voor het milieu hebben.
Benodigdheden
Onder grondstoffen worden materialen verstaan die worden gebruikt om een product te maken.
De productie van goederen en diensten kan nadelige gevolgen hebben voor het milieu.
Volgens een rapport van de Wereldbank liggen de meest vervuilde steden in China. Een van die steden heet Linfen.
Watervervuiling ontstaat door menselijke of natuurlijke activiteiten die de kwaliteit van water in negatieve zin aantasten.
Bestudeer in de Kennisbank de pagina over vervuiling.
Intro
