Soms klagen oudere bewoners van een buurt dat ze zich niet meer prettig voelen in hun wijk.
Vooral in grote steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag komt dat steeds vaker voor.
De samenstelling van de bevolking is daar in veel buurten in de loop van de jaren enorm veranderd.
Dit komt door 'verkleuring' en door suburbanisatie, waardoor bepaalde bevolkingsgroepen steeds dichter bij elkaar wonen.
Over hoe dat zo gekomen is, gaat deze opdracht.
Heb je een idee wat 'verkleuring' van een wijk betekent?
Wat kan ik straks?
Leerdoelen
Aan het eind van deze opdracht kun je:
het begrip suburbanisatie omschrijven en uitleggen wat de gevolgen zijn van suburbanisatie.
uitleggen wat wordt bedoeld met 'witte vlucht'.
uitleggen wat een aandachtswijk is en welke maatregelen worden genomen om de leefbaarheid te verbeteren.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
De activiteiten in deze opdracht dragen bij tot het volgende leerdoel:
Je verklaart de spreiding van verschillende bevolkingsgroepen in Nederland en beschrijft de ruimtelijke verdeling in steden.
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
en
Je leert over de verandering van wijken en over suburbanisatie. Je bekijkt met een klasgenoot een video over verschillende types huizen en wijken. Je bespreekt samen de video aan de hand van vragen.
Stap 2
Je leest een tekst over 'verkleuring' van wijken en kunt uitleggen wat 'witte vlucht' betekent.
Stap 3
Je leert hoe de leefbaarheid kan worden vergroot in aandachtswijken. Je bekijkt twee video's en beantwoordt vragen over probleemwijken waar door de overheid flink in is geïnvesteerd.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Eindopdracht
Je schrijft een verhaal met een huis uit een oude volkswijk als 'hoofdpersoon'.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Geen bijzonderheden.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 uur nodig.
Aan de slag
Stap 1: Verhuizen
Een buurt is constant in verandering. Mensen vertrekken en er komen nieuwe mensen voor terug.
In bepaalde wijken is de samenstelling van de bevolking de laatste 60 jaar enorm veranderd. Het gaat dan vooral om wijken in grote steden waar vroeger veel arbeiders woonden in goedkope huizen.
Met de stijging van de welvaart in de vorige eeuw en de opkomst van de auto gingen steeds meer mensen buiten de stad wonen. Ze trokken naar het omringende platteland, waar flink wat huizen werden gebouwd.
Deze trek vanuit de stad naar het omringende platteland heet suburbanisatie.
Bekijk samen met een klasgenoot de video in de opdracht.
Daarin komen allerlei type woningen en wijken voor.
Je krijgt een indruk om welke redenen mensen uit de steden wegtrekken.
Maar ook waarom mensen er willen blijven wonen.
Stap 2: Witte vlucht
Lees de volgende tekst over 'verkleuring' in stadswijken en waarom oorspronkelijke bewoners wegtrekken.
Beantwoord daarna de vragen over deze tekst.
Door de suburbanisatie wonen bepaalde bevolkingsgroepen steeds meer bij elkaar. De rijken wonen bij elkaar in wijken met dure huizen en de minder rijke mensen in wijken met minder dure huizen.
Ook zie je de stadswijken die 'verkleuren'. Hier gaat het vaak om buurten met goedkopere huizen.
Omdat de oorspronkelijke bewoners verhuizen, komen de huizen vrij.
‘Gekleurde’ nieuwe Nederlanders met een laag inkomen van bijvoorbeeld Turkse of Marokkaanse oorsprong vinden in deze wijken een huis.
Zij hebben vaak grote gezinnen waardoor de buurt steeds verder ‘verkleurt’.
Meneer Hofmans woont in de Amsterdamse wijk Slotervaart in een portiekflat: “Toen ik hier twintig jaar geleden kwam wonen, was de verhouding op 8 portiekwoningen: 6 Nederlanders en 2 nieuwe Nederlanders.
Tegenwoordig is die verhouding omgekeerd.”
Door de komst van de immigranten verandert de buurt. De nieuwe Nederlanders nemen een andere cultuur mee, een andere religie en andere gewoonten.
De achtergebleven oorspronkelijke bewoners voelen zich steeds minder thuis in hun wijk.
Mevrouw Krooswijk woont al lang in de Rotterdamse wijk Hillesluis. “Als ik ’s morgen mijn krantje ga halen, ga ik door tien landen. Het begint op de hoek van mijn straat met de schoolbus van de islamitische school. Er wordt geen woord Nederlands gesproken. Pas als ik bij mijn krantenwinkeltje kom, is daar de eerste persoon die Nederlands met me spreekt.”
“Ik voel me vaak een vreemdeling in mijn eigen wijk”, vertelt meneer Hofmans.
Je niet meer thuis voelen in je eigen wijk is voor veel oorspronkelijke bewoners reden om alsnog naar de voorsteden te verhuizen.
Dit verschijnsel noem je ‘witte vlucht’.
Stap 3: Aandachtswijken
De samenstelling van de bevolking in een wijk verandert voortdurend. Maar als de problemen in bepaalde wijken zich opstapelen moet er wat gebeuren. Bij de problemen in die wijken moet je denken aan overlast, onveiligheid en verloedering.
In 2007 wees de overheid 40 aandachtswijken aan in 18 steden. Met gerichte maatregelen probeert de overheid de leefbaarheid in deze wijken te verbeteren. Bijvoorbeeld door de huizen beter te onderhouden en duurdere nieuwe huizen te bouwen.
Op die manier komen er weer andere mensen in de buurt wonen en krijg je een andere ‘mix’ van bewoners, waardoor de buurt verbetert.
Bekijk deze twee video’s over maatregelen van de overheid.
1. In de Hertogenwijk in Tiel is fors geïnvesteerd.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je schrijft een verhaal (maximaal één A4'tje) waarin de 'hoofdpersoon' een huis is dat al meer dan 50 jaar in een oude volkswijk van een grote stad staat.
Het huis vertelt:
Wie hebben er in die jaren allemaal gewoond?
Wat voor mensen waren dat?
Waarom kwamen ze er wonen?
Waarom verhuisden ze weer?
In je verhaal gebruik je de informatie uit de bronnen over de veranderingen in zo'n wijk. Laat je fantasie de vrije loop, maar gebruik ook de geleerde begrippen, zodat je de leerdoelen behaalt.
Bij elkaar geven jullie verhalen een mooi beeld van de veranderingen in zulke wijken in de loop der jaren.
Beoordeling
Het eindproduct lever je in bij je docent.
Hij/zij zal het verhaal beoordelen op de volgende punten:
Het verhaal geeft een duidelijk beeld van de veranderingen in bevolkingssamenstelling in een oude volkswijk.
Het verhaal is leesbaar en boeiend geschreven.
Het verhaal is in goed Nederlands geschreven.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Vind je het een goede intro om de opdracht mee te beginnen?
Kun je uitleggen wat suburbanisatie inhoudt?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je al van het bestaan van aandachtswijken?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Vond je het leuk om een verhaal te schrijven met een huis als onderwerp?
Hadden je klasgenoten weer heel andere verhalen? Leg uit.
Het arrangement Als huizen konden praten - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema ''Arm en rijk'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. ". Deze opdrachten leggen het begrip suburbanisatie uit en geeft een voorbeeld van een aandachtswijk in Nederland, namelijk de Arnhemse wijk Klarendal. Er wordt uitgelegd hoe deze ontwikkeling heeft plaatsgevonden en welke problemen ermee gepaard gaan. Je bekijkt een video en bespreekt dan met je klasgenoten welke belangrijke dingen je daarin zijn opgevallen.
Deze opdracht hoort bij het thema ''Arm en rijk'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. ". Deze opdrachten leggen het begrip suburbanisatie uit en geeft een voorbeeld van een aandachtswijk in Nederland, namelijk de Arnhemse wijk Klarendal. Er wordt uitgelegd hoe deze ontwikkeling heeft plaatsgevonden en welke problemen ermee gepaard gaan. Je bekijkt een video en bespreekt dan met je klasgenoten welke belangrijke dingen je daarin zijn opgevallen.
Soms klagen oudere bewoners van een buurt dat ze zich niet meer prettig voelen in hun wijk.
Leerdoelen
en 
Benodigdheden
Een buurt is constant in verandering. Mensen vertrekken en er komen nieuwe mensen voor terug.
Door de suburbanisatie wonen bepaalde bevolkingsgroepen steeds meer bij elkaar. De rijken wonen bij elkaar in wijken met dure huizen en de minder rijke mensen in wijken met minder dure huizen.
De samenstelling van de bevolking in een wijk verandert voortdurend. Maar als de problemen in bepaalde wijken zich opstapelen moet er wat gebeuren. Bij de problemen in die wijken moet je denken aan overlast, onveiligheid en verloedering.
Je schrijft een verhaal (maximaal één A4'tje) waarin de 'hoofdpersoon' een huis is dat al meer dan 50 jaar in een oude volkswijk van een grote stad staat.
