Integrale opdracht vijvers en waterpartijen
Dit is een Integrale Opdracht voor klas 1 van Natuur en groene ruimte van AOC Oost.
In deze periode ga je vijvers en/of waterafvoer aanleggen. Je zult wekelijks contact hebben met een opdrachtgever die het waterbeheer in tuin of park wil verbeteren. Ondertussen ga je aan de hand van een aantal opdrachten heel veel leren over aanleg en het onderhoud van vijvers en watervoorzieningen.
Een beschrijving van de integrale opdracht staat hier:
140627 IO water opzichter-uitvoerder.pdf
Een beschrijving van de cursussen en trainingen voor deze integrale opdrachten staat hieronder:
140619 Cursus aanleg vijvers bij integrale opdracht 5.docx
Hieronder staan enkele films over vijvers en waterpartijen (meer films vind je bij "Bronnen"):
Je vijver schoonmaken. Intratuin.
Doelen
Als je deze Integrale Opdracht hebt afgerond,
- kan je vijvers en waterpartijen/waterberging aanleggen;
- heb je kennis van waterkwaliteit en maatregelen om de kwaliteit te verbeteren;
- heb je kennis van de eigenschappen van waterplanten.
NB: "waterberging" komt aan de orde bij de IO Wateroverlast.
Specifieke leerdoelen voor de IO vijvers:
- Kan verschillende soorten vijvers herkennen en benoemen.
- Heeft kennis van biologisch evenwicht in een vijver en hoe je dat kunt bevorderen.
- Heeft kennis van de belangrijkste onderhoudsmaatregelen in een vijver.
- Heeft kennis van de aanleg en het onderhoud van een kikkerpoel.
- Heeft kennis van de verschillende materialen die gebruikt worden om het water vast te houden in een vijver: folie, beton, polyester, HDPE, leem, klei.
- Heeft kennis van het belang van een goede randafwerking en de verschillende mogelijkheden voor de randafwerking van een vijver.
- Kan randafwerkingen maken.
- Heeft kennis van de kosten van de aanleg van een vijver.
- Kan eenvoudige kostenberekeningen maken.
- Heeft kennis van de verschillende soorten vijverplanten (indeling in verschillende zones).
- Heeft kennis van tenminste 40 water-, moeras- en oeverplanten.
- Heeft kennis van tenminste 15 vissen en/of amfibieën.
- Heeft kennis van de werking van een rwzi.
- Kan het benodigde onderhoud van verschillende vijvers benoemen.
- Heeft kennis van de verschillende soorten filters en de werking hiervan.
- Kan een filtersysteem maken.
- Kan benoemen hoe je vijvers veilig voor kinderen kunt maken.
- Heeft kennis van de kringloop van het water (waterketen) en de verschillende processen die zich hierbij voordoen.
- Kan grondverzet berekenen.
- Kan grondverzet plannen en organiseren.
Oriëntatie
Vijver met troebel water.
Een klant heeft een vijver van 2 bij 4 meter en een diepte van 60 cm.
Hij heeft ongeveer 20 karpertjes in de vijver. Het gaat hierbij om vissen met een lengte van ongeveer 20 cm.
In de winter ziet het er best aardig uit, maar in de zomer wordt het water vaak troebel.
Heel jammer!
Hij wil namelijk helder water!
Hij vraagt jou om raad.
Wat ga je deze klant adviseren?
Werk deze vraag uit in groepen van drie leerlingen. Schrijf tenminste 5 punten op die van belang zijn voor een goede waterkwaliteit in de tuinvijver.
Deel de uitkomsten met de andere leerlingen in de klas.
Voorkennis
Bij het schrijven van deze Integrale Opdracht is er vanuit gegaan dat de leerling al wat ervaring heeft met het voeren van gesprekken en het maken van afspraken met een echte opdrachtgever.
Verder is het wenselijk dat de leerling al enige praktijkervaring heeft opgedaan bij de aanleg en onderhoud van vijvers, bijvoorbeeld tijdens de stage.
Cursussen
Voor deze integrale opdracht zijn de volgende cursushandleidingen beschikbaar:
150205 Cursushandleiding aanleg tuinvijvers.docx
150223 Cursushandleiding onderhouden van waterbeplanting en tuinvijvers.docx
150225 Cursushandleiding waterkwaliteit.docx
150511 Cursushandleiding wateroverlast.docx
Schoon water, noodzaak of luxe.pdf
Boorstaat bodemonderzoek.xlsx
150529 Cursushandleiding water vasthouden in de tuin.docx
150409 Cursushandleiding keerwanden en oevers.docx
150410 Cursushandleiding aanleg en onderhoud van kikkerpoelen.docx
150411 Cursushandleiding onderhoud van watergangen.docx
Onderstaande cursushandleidingen zijn nog in ontwikkeling. Deze zullen het komende jaar aangevuld worden.
- Cursushandleiding Aanleg stuwen en vistrappen
- Cursushandleiding Aanleg bruggen en steigers
- Cursushandleiding Aanleg watergangen
- Cursushandleiding Aanleg rioleringen
- Cursushandleiding Aanleg faunavoorzieningen.
140625 Cursus aanleg vijvers bij integrale opdracht 5.docx
Presentaties
160511 Wateroverlast in tuin en park.pdf
160512 Het werk van de waterschappen.pdf
160525 Presentatie waterkwaliteit
150529 Presentatie afkoppelen.pptx
160516 Wateroverlast in tuin en park les 2 op 18 mei.pdf
Trainingen
Voor deze integrale opdracht zijn de volgende trainingshandleidingen in ontwikkeling:
> Trainingshandleiding randafwerking
Wat ga je doen?
Integrale opdracht
In deze periode ga je in een groep van drie personen een vijver maken. Je zult wekelijks contact hebben met een opdrachtgever die een nieuwe vijver wil laten maken. Ondertussen ga je aan de hand van een aantal opdrachten veel leren over de aanleg en het onderhoud van vijvers.
Bedenk ruim van te voren wie je gaat benaderen voor de aanleg van een vijver of waterpartij. Als het goed is, dan ben je hier al een paar maanden voor deze integrale opdracht mee begonnen.
De opdracht kan bij jou thuis uitgevoerd worden, of bij de buren, het stagebedrijf, op de school of bij de buren van de school. Overleg met je docent. Er is van alles mogelijk, maar in week 8 van deze periode is iedereen straks echt bezig met het aanleggen van vijver.
Opdracht 1: Werkdocument vijvers en kikkerpoelen
Je volgt lessen over vijvers en kikkerpoelen. Dit leg je vast door het invullen van een werkdocument.
Je kunt dit werkdocument hier downloaden:
140619 Werkdocument aanleg en onderhoud van vijvers.docx
Belangrijke informatie over vijvers en waterpartijen vind je hier:
140626 Aanleg en onderhoud van vijvers en waterpartijen.pptx
140627 Eigenschappen van waterplanten.pptx
140623 Opzetje voor een presentatie over de eigenschappen van waterplanten.docx
Opdracht 2: Beschrijf een vijver
Beschrijf een vijver in de buurt van school of woonplaats. Maak een schets op een groot vel papier en zet de afmetingen er bij. Maak foto’s. (Werken in groepen van 3 personen).
- Hoe groot is de vijver?
- Hoe diep?
- Wat is de inhoud; hoeveel liter water zit er in?
- Hoeveel vissen zitten en in de vijver? Welke soorten?
- Wat voor waterplanten?
- Is het een mooie vijver?
- Hoe is de helderheid?
- Hoe is de randafwerking?
- Hoe is de onderhoudstoestand? Is het nodig om nu onderhoud te doen of kan het nog een maand of een jaar wachten?
Hang het vel papier aan de wand en presenteer aan je klasgenoten. De docent beoordeelt de inbreng van de deelnemers met voldoende of onvoldoende.
Opdracht 3: Werktekeningen en begroting
Een klant wil een vijver. Ze laat jou de vrije hand.
Natuurvijver, kikkerpoel, waterpartij. Het maakt niet uit. Kom maar met een voorstel en een serieuze kostenraming.
Je tekent een vijver en maakt een schatting van de kosten van materialen, machines en arbeid. Aandacht voor biologisch evenwicht, randafwerking en werkvolgorde.
Deze opdracht werk je uit in groepen van 3:
- Tekenaar, presentator. De tekenaar maakt de tekeningen. Hij zorgt ook voor de presentatie met posters.
- Rekenaar, calculator, planner. De rekenaar maakt berekeningen van grondverzet, materialen, arbeid. Bovendien stelt hij de werkvolgorde op.
- Meewerkend voorman, observator. De voorman houdt de voortgang van het project in de gaten en werkt met de tekenaar en de rekenaar samen. Ook observeert hij de groepsleden en geeft de groepsleden aan of ze al of niet goed bezig zijn.
Je levert de volgende producten op:
- Minimaal twee tekeningen (bovenaanzicht en doorsnede)
- Materialenlijst (inclusief flora en fauna)
- Berekening grondverzet
- Werkvolgorde
- Randafwerking
- Kostenberekening
- Samenvatting op grote vellen papier (posters).
Opdracht 4: Schoon water
Deze opdracht doen we in samenwerking met CIV Water (Nordwin en VHL in Leeuwarden).
http://www.civ-water.nl/mboprojecten/default.htm
Projectopdracht Schoon water: noodzaak of luxe.
Inleiding
Afvalwaterzuivering is nodig om te voorkomen dat het biologische leven in rivieren, meren en zeeën wordt verstoord. Bij het zuiveren worden organische en chemische afvalstoffen uit het water verwijderd. Bij het lozen van ongezuiverd afval- en rioolwater komt er een moment dat de toevoer van afvalstoffen te groot wordt voor het natuurlijke zelfreinigingsvermogen van het water waarin wordt geloosd. Het biologische evenwicht wordt dan verstoord. Hierdoor kan het zicht en de zuurstofconcentratie in het water zo sterk afnemen dat het aquatisch leven afsterft. Om dit te voorkomen is kunstmatige waterzuivering nodig, met behulp van bijvoorbeeld rioolwaterzuiveringsinstallaties of helofytenfilters. In deze installaties worden de natuurlijke zuiveringsprocessen intensiever toegepast tot een niveau dat een natuurlijke waterloop aan kan na lozing. Materialen die niet afgebroken kunnen worden, zoals zware metalen, worden via een (chemische) scheiding (coagulatie, flocculatie en sedimentatie) uit het water gehaald.
Bij dit project worden enkele lessen gegeven en kun je praktisch aan de slag. Uiteindelijk moet je de resultaten presenteren waar een medewerker van het waterschap bij aanwezig is. De studenten die de beste resultaten en presentatie tonen, kunnen een leuke attentie winnen. Heb je de opdracht volbracht, dan ontvang je een certificaat van het waterschap.
Opdracht 5: Excursies
Je brengt een bezoek aan een vijvercentrum en aan een kikkerpoel.
5.1 Bij het vijvercentrum ga je van 10 vijvers benoemen wat voor soort het is, hoe mooi de vijver is en welk onderhoud er nodig is. Je vult hierbij het volledige beoordelingsformulier in.
Beoordelingsformulier vijvers bij modeltuinen.xlsx
5.2 Bij de excursie naar de kikkerpoel maak je een schets van het bovenaanzicht en de doorsnede van Noord naar Zuid. Geef aan: afmetingen, noordpijl, diepte.
Maak een schatting van het grondverzet dat nodig was om deze poel te graven.
Benoem tenminste 10 moeras-, oever- of waterplanten die je bij de poel ziet.
Geef aan welke amfibieën hier voorkomen.
Training 1: randafwerking
Maak een ondiepe vijver. Oefen met de verschillende mogelijkheden voor de randafwerking. Dit doe je door tenminste 2 mogelijkheden uit te werken en te maken.
Training 2: bouw een vijver
Bouw een vijver van minimaal 4000 liter. Sluit op een goede manier een filterinstallatie aan. Maak gebruik van de materialen die op school of op de werkplek aanwezig zijn.
Werk hierbij in groepen van 3 of 4 leerlingen.
Dit is een oefening die gedaan moet worden voordat de vijver bij de opdrachtgever aangelegd wordt. Je wordt onder meer beoordeeld op het aansluiten van de leidingen en de electriciteit. NB: bij het maken van de vijver voor de echte opdrachtgever is het in veel gevallen niet nodig om een filtersysteem aan te leggen.
Bronnen
In dit arrangement hebben we een selectie gemaakt uit de volgende materialen:
- Leereenheden uit het ECC
- Internet
- Films op internet
- Divers
Leereenheden en films uit de ECC van Groen Kennisnet
Leereenheden
Tuinvijvers aanleggen OC-34041
Water- en moerasbeplanting onderhouden OC-34018
Watergangen, oevers en poelen onderhouden OC-34040
Watergangen, oevers en poelen aanleggen OC-34039
Onderhouden van watergangen OC-37082
Films
ECC_werkwijzer 1 Vijver uitgraven
ECC_werkwijzer 2 Voorbereiding plaatsen vijverfolie
ECC_werkwijzer 3 Aanleggen drainage onder vijver
ECC_werkwijzer 4 Randafwerking
ECC_werkwijzer 5 Filtersysteem
ECC_werkwijzer 6 Aanleg vijverfolie
ECC_werkwijzer 7 Fundering vlonder
ECC_werkwijzer 8 Planten water en moerasplanten
Wikiwijs
Drainage:
maken.wikiwijs.nl/49100/Aanleg_en_onderhoud_van_drainage_voor_niveau_2
Bronbemaling:
maken.wikiwijs.nl/37718/Bronbemaling
Bepaling doorlaatfactor K:
arrangeren.wikiwijs.nl/38243/Bepaling_doorlaatfactor_K
Rioleringen:
maken.wikiwijs.nl/49052/Aanleg_en_onderhoud_van_rioleringen
Internet
Sites:
Een duidelijke beschijving over de aanleg van een vijver vind je op de site van Hilbert de Vries:
home.versatel.nl/h-devries/aanleg.html
Het cursusmateriaal "Schoon water, noodzaak of luxe" komt van de site van het Woudagemaal in Friesland: woudagemaal.nl/10479/mbo/
Nuttige informatie over plantenfilters kan je op de volgende site vinden:
www.pondlibrary.com/waterplanten/de-beste-planten-voor-plantenfilters/
Op deze site van het bedrijf Pond Library staat ook veel informatie en tips over de aanleg van vijvers.
Informatie over waterplanten in de grotere waterpartijen vind je bij Rijkswaterstaat.
www.rijkswaterstaat.nl/water/natuur_en_milieu/veelgestelde_vragen_over_waterplanten.aspx
Op deze site staan ook een aantal vragen en antwoorden over waterplanten:
Op de site van InfoNu vind je informatie over waterplanten en waterlelies:
huis-en-tuin.infonu.nl/tuin/37909-vijver-in-de-tuin-geschikte-waterplanten-en-waterlelies.html
Films
Zwemvijvers
Reportage over de aanleg van een zwemvijver met zuivering door I&S Tuinaanleg uit Herentals, België.
Donker & Wit Tuintechniek, aanleg van een vijver
Diavoorstelling (1:49) van de aanleg van een vijver door Donker & Wit Tuintechniek.
Hieronder nog enkele video's van youtube-amateurs:
> Aanleg grotere koivijver
Time-lapse van de aanleg van een rechthoekige vijver in een kleine tuin (3:05).
> Vijver met raam (11 mei 2011)
Diavoorstelling van de aanleg van een vijver met raam.
> de aanleg van mijn vijver
Diavoorstelling (2:34) van de aanleg van een kleine vijver in een kleine tuin.
> aanleg van een reiger-proof vijver
Filmpje waarin geprobeerd wordt de reigers af te schrikken.
Reportage over de aanleg van een zwemvijver met zuivering.
Diavoorstelling van de aanleg van een vijver door het bedrijf Donker en De Wit.
Time-lap van de aanleg van een rechthoekige koi-vijver in een kleine tuin.
Divers
Het Nordwin College heeft in 2010 een arrangement uitgebracht over de aanleg van vijvers, met veel films, links en opdrachten. Het arrangement is in ieder geval tot en met 2014 nog regelmatig aangepast en verbeterd:
arrangeren.wikiwijs.nl/26385
Het vakblad Tuin & Landschap heeft in 2001 een special uitgebracht over vijvers. Deze artikelen zijn hier in zijn geheel te downloaden:
Toetsen
Voor de leereenheden over vijvers zijn 2 interactieve toetsen beschikbaar. Je moet hiervoor een schoolaccount hebben.
Interactieve toets bij 'Tuinvijvers aanleggen'
Interactieve toets bij Water- en moerasbeplanting onderhouden
Voorbeeld van toets als Wordbestand:
Toetsvragen aanleg en onderhoud van vijvers voor Niveau 2.docx
150424 Vragen Vijvers aanleg.doc
150424 Vragen Vijvers onderhoud.doc
Voorbeeld waterplantentoets:
Beoordeling
Je wordt beoordeeld op de volgende punten:
-groepswerk “helder water”
-groepswerk “beschrijf een vijver”
-verslag excursies (inclusief beoordelingen van 10 vijvers bij vijvercentrum)
-werkstuk “ontwerp een vijver”
-opdrachten helder water
-werkdocument goed en duidelijk ingevuld
-toetsen vakkennis en plantenkennis
-inzet bij training randafwerking
-inzet bij de training vijveraanleg
>>> alle onderdelen moeten voldoende zijn om te mogen starten met de vijveraanleg.
-Aanleg vijver in de praktijk. Beoordeling op de volgende punten:
> totaalbeeld,
> randafwerking (waterpas),
> planning,
> organisatie van het werk,
> samenwerking,
> communicatie, overleg met klant, oplevering.
Docentinformatie
Het is de belangrijk dat de begeleidende docenten tijdig afspraken maken bij de bedrijven en instellingen voor de excursies.
Wat betreft het bezoek aan een vijvercentrum kan je een beroep doen op Boomkamp Gardens in Borne. Hier zijn de leerlingen van AOC Oost de afgelopen jaren op een plezierige wijze ontvangen.
>>> Nog belangrijker is het dat de leerlingen al een half jaar van te voren op zoek gaan naar mensen waar een vijver aangelegd kan gaan worden. Eventueel kan ook voorgesteld worden om vijvers te gaan maken of renoveren bij een vijvercentrum.
Het is wenselijk dat de leerling voor deze Integrale Opdracht al enige ervaring heeft opgedaan bij de aanleg en onderhoud van vijvers, bijvoorbeeld in de stage, thuis of als vakantiewerker. Het zou mooi zijn als de coach en de docenten in een vroeg stadium deze wenselijkheid bij de leerlingen en de stagebedrijven aangeven.
Controleer ruim van te voren of de benodigde materialen op tijd beschikbaar zijn:
-Bijvoorbeeld voor de randafwerking (zie werktekeningen in dit arrangement):
- folie
- palen en vlechtmatten voor de grondkeringen
- opsluitbanden voor de fundering
- klinkers voor de vijverwand
- tegels.
Docenten kunnen het ingevulde werkdocument en de antwoorden op de toetsvragen verkrijgen door een mail te sturen aan dvdneut@aoc-oost.nl. Stuur u verbeteringen en suggesties ook graag naar dit mailadres.
Hieronder vind je een aantal opzetjes voor de ontbrekende presentaties:
140623 Opzetje voor een presentatie over de eigenschappen van waterplanten.docx
140623 Opzetje voor een presentatie over de waterkwaliteit.docx
140623 Opzetje voor een presentatie over filtersystemen.docx
140624 Opzetje voor een presentatie over de randafwerking bij vijvers.docx
Toetsvragen en antwoorden aanleg en onderhoud van vijvers Niveau 2.docx
Draaiboek voor docenten
Het is nuttig om bij de begeleiding van deze Integrale Opdracht te werken met een draaiboek. Elementen daarin:
- leerlingen zoeken een half jaar voor de integrale opdracht naar geschikte opdrachtgevers; dat moet ze dus al in oktober uitgelegd worden.
- materialen bestellen: een maand van te voren.
- benodigde materialen opnemen in de begroting: een jaar van te voren.
- excursies afspreken: twee maanden van te voren.
- afspraken vastleggen over de begeleiding van de IO: twee maanden van te voren
- ruimte reserveren voor de trainingen: twee maanden van te voren.
Materialen
Denk hierbij onder meer aan:
- folie (voor de trainingen met de randafwerking mag dit ook van een goedkope soort zijn
- kleine filtersystemen
- slangen voor de aansluiting op de filtersystemen; denk hierbij ook om flenzen om de doorvoer door het folie waterdicht te maken.
Vijverfilterset
Wanddoorvoer
Opmerkingen
De integrale opdracht staat nu grotendeels klaar. Hij voldoet in hoge mate aan de criteria voor goede integrale opdrachten. De vraag is nog of het uitvoerbaar is. Gaat het lukken om een groep van ongeveer 45 leerlingen op 15 plaatsen in de regio voor echte opdrachtgevers vijvers te laten bouwen?
Hoe begeleid je dat? Je zult bij de begeleiding van de aanleg ook leerlingen in kunnen zetten. Kan een 1e klasser van niv 4 dat aan? Of heb je leerlingen van hogere klassen nodig?
