Achtergrond
In de lessen vreemde talen wordt veel aandacht besteed aan de lees- en luistervaardigheid. Met deze toepassing kun je zowel het lezen, luisteren, schrijven en vertalen in één keer oefenen.
Tools
Er worden meerdere tools gebruikt, die niet alledaags zijn:
1. Een tool om een video-fragment te downloaden (optioneel: alleen nodig indien het video-fragment nog niet voorhanden is)
2. Een video-editor om het fragment eventueel te bewerken, bijvoorbeeld in te korten
3. Een applicatie waarmee een video kunt afspelen
4. En 'last but not least' een tool waarmee je een video kunt ondertitelen.
Een video-fragment downloaden
Als je geen kant en klaar video-fragment hebt wat je kunt gebruiken, heb je een tool nodig voor het verkrijgen van het videofragment.
Als men Firefox als browser gebruikt (is een gerenommeerde en gratis te downloaden browser: www.mozilla.org/nl/firefox/) dan kan men een zogenaamde plugin installeren waarmee filmpjes die men bekijkt tegelijkertijd te downloaden zijn als videofragment: Downloadhelper (http://www.downloadhelper.net/) is daar een voorbeeld van, werkt bijna overal mee en is zeer eenvoudig te bedienen.
Zodra je de plugin hebt geïnstalleerd en je gaat naar een site waarin een video wordt afgespeeld, dan begint er een icoontje met drie gekleurde balletjes te draaien. Door op het pijltje naast dat icoontje te drukken krijg je de mogelijkheid om dat videofragment te downloaden. Kies indien mogelijk het formaat: mp4.
Een video-fragment bewerken
De vertaalopdracht moet uiteraard niet te lang duren. Je kunt de leerlingen uiteraard in groepjes delen van het fragment laten vertalen, maar in het algemeen zul je het fragment willen beperken tot 2 minuten. Als de video te lang is, dan moet je die bewerken. Dat kan in een video-editor, waarvan Microsoft er een heeft die gratis is: MovieMaker.
Uitleg over de bediening en het downloaden: http://windows.microsoft.com/nl-nl/windows-live/movie-maker#t1=overview
Met zo'n video-editor kun je het fragment ook in een ander formaat bewaren. Het formaat dat op de meeste devices is af te spelen is MP4.
Afspelen van een video-fragment
Het afspelen van een video-fragment kan nogal eens mislukken omdat het formaat niet herkend wordt door de computer. Een tool waarmee je bijna allle formaten kunt afspelen:
VLC is een zeer goede en bekende media-speler (http://www.videolan.org/vlc/).
Ondertitelen
Om te ondertitelen kun je gebruik maken van de tool SubtitleEdit (http://www.nikse.dk/). Dit tooltje is gratis en werkt redelijk eenvoudig. Op de site is een handleiding beschikbaar.
Het belangrijkste om te weten is:
- Open de video die je wilt ondertitelen in het video-menu.
Tip: geef onder opties aan dat je VLC wilt gebruiken om video’s af te spelen, omdat je anders foutmeldingen kunt krijgen.
- Speel de video onderin af, totdat je een zin tegenkomt die vertaald moet worden. Stop de video, speel eventueel terug tot het punt waarop de zin begint. Type de vertaling in het tekstvak. Speel door totdat de zin eindigt, stop en type de vertaling in. Druk op de knop ‘volgende zin’ en speel door. De tijd wordt dan automatisch ingevuld en herhaal dit voor de volgende zinnen. De tijd kun je eventueel bijstellen.
Tip: SubtitelEdit kan ook automatisch vertalen. Als leerlingen dat doorhebben wordt het weliswaar eenvoudiger, maar dat lijkt maar zo. De vertaalde zinnen lijken vaak nergens op. Wel is de spellingchecker handig.
- Een gele of rode indicatie geeft aan dat de zin te lang wordt of de tijden niet kloppen.
- Als je klaar bent wordt het vertaalbestand bewaard onder dezelfde naam als de video, maar dan met het achtervoegsel ‘.srt’.
- Terugspelen in VLC gaat dan als vanzelf, omdat normaal gesproken de ondertiteling dan automatisch wordt gevonden. Zet zowel het video-fragment als het ondertitelbestand in dezelfde map!
- Als je in groepjes laat vertalen, dan is het mogelijk de srt-bestanden bij het opslaan te nummeren en daarna in één moederbestand in te lezen (via het menu Tools – Append subtitle).
Wees mediawijs!
Deze tooltjes worden nogal eens gebruikt om illegaal verkregen films te ondertitelen en via het Internet te verspreiden. Voor men het weet heeft men dan ook een tooltje te pakken dat allerlei vervelende zaken op de computer installeert. Een voorbeeld daarvan is SubtitleSeeker. Wees dus voorzichtig met het downloaden en installeren van onbekende software van onbekende uitgevers.
Ook kun je bij het zoeken op download-sites uitkomen, die je overspoelen met teksten en knoppen. Als je op de verkeerde downloadknop drukt krijg je ineens een heel ander tooltje op de PC te staan. Kijk dus goed uit en maak het liefst gebruik van de sites van de leverancier.
Voorbeeld lesopzet
We geven de leerlingen in groepjes van twee de opdracht een gekozen videofragment, documentaire, interview in de vreemde taal de voorzien van ondertiteling. Hiervoor gebruiken de leerlingen een tooltje, dat in deze opdracht is beschreven.
Laat videofragmenten niet langer dan ongeveer drie minuten duren. Afhankelijk van de hoeveelheid tekst meerdere leerlingen in tweetallen aan hetzelfde fragment zetten: het eerste tweetal vertaalt de eerste minuut, het tweede tweetal de tweede minuut, …
Alternatieven zijn:
- Laat de leerlingen zelf een fragment laten kiezen.
- Laat niet alleen de Nederlandse tekst zien, maar ook de tekst in de vreemde taal. Gebruik voor de tekst in de vreemde taal de bovenste ondertitelingsregel (eventueel schuingedrukt) en zet in de onderste regel de Nederlandse vertaling.
Vertoon tegen het einde van de les de ondertitelde filmpjes.
