Achtergrond
Instructiefilmpjes zijn bij uitstek geschikt om leerlingen uit te leggen hoe iets werkt, zonder dat je daar zelf bij hoeft te zijn. De leerling kan daardoor dat filmpje op elk moment bekijken waarop hij of zij daar behoefte aan heeft: in de les maar ook daarbuiten, thuis bijvoorbeeld. De Kahn Academy is daar het aloude voorbeeld van. Veelal in het Engels, dat wel. Instructiefilmpjes worden vaak geassocieerd met Flipping The Classroom, maar dat is echter niet meer dan één van de manieren om ze te gebruiken.
Als je Schooltas van Thieme zou gebruiken, dan kun je in de leerstof zogenaamde Prikkers plaatsen, die van uitleg voorzien middels tekst, plaatjes en/of filmpjes! Een ander mooi voorbeeld is onder andere op de Praktijkschool van Stad&Esch in Meppel bedacht: maak QR-codes die verwijzen naar instructiefilmpjes en plak die op apparaten, op posters in de klas of in het (werk)boek, digitaal of papier (zie uitleg over QR-codes).
Veel scholen maken zelf filmpjes. Dat kan nuttig zijn als het iets specifiek is voor jouw school, bijvoorbeeld de bediening van apparaten in het techniek lokaal. Maar over ‘t Kofschip zijn nu al zoveel filmpjes gemaakt, dat je dat zelf niet meer zou moeten willen. Wat ook steeds meer gebeurt is dat een les op video wordt opgenomen, zodat de leerling de les achteraf nog een keer kan bekijken; ook ideaal voor zieke leerlingen.
In het project ‘Leerlingen voor leerlingen’ is een andere, interessante insteek genomen: daar maken niet de docenten de instructiefilmpjes, maar de leerlingen doen dat! Er zijn al ruim duizend (!) filmpjes beschikbaar.
Voorbeelden van toepassingen
Instructiefilmpjes kun je voor een heleboel doeleinden gebruiken:
- als instructiefilmpje, bijvoorbeeld voor een Flipping the classroom-lesmodel
- Opname vd les, door iedereen achteraf te bekijken
- Als ad hoc databank, leerlingen kunnen de filmpjes bekijken wanneer zij dat nodig hebben
- Als verwerking door leerlingen
- Zie www.lvoorl.nl (project Leerlingen voor leerlingen)
- Laat de leerlingen de lesstof verwerken door bijv. animatiefilmpjes te laten maken
- Als differentiatieopdracht voor leerlingen die de basisstof snel beheersen of leelringen die visueel ingesteld zijn.
Zo bestaan instructiefilmpjes er in verschillende soorten:
- Een instructiefilmpje waarin een bepaalde handeling wordt voorgedaan: bijvoorbeeld hoe kook ik een zacht ei of hoe maak ik twee breuken gelijknamig.
- Een StopMotion filmpje, waarin je beeld voor beeld opnames maakt die daarna als een film worden afgespeeld (animatie).
- Je kunt ook een (deel van de) les opnemen en dat bewaren en beschikbaar stellen.
- Een filmpje kan een handeling op de computer weergeven, die je becommentarieert (Screencast): bijvoorbeeld uitleg hoe je in Photoshop een deel van een afbeelding kunt uitsnijden.
Tools
Het maken van filmpjes kun je uiteraard met een digitale filmcamera doen. Opnemen, bewaren, eventueel overzetten in een makkelijk afspeelbaar formaat en beschikbaar stellen.
Met de beschikbare personal devices zoals Smartphones en tablets kun je ook eenvoudig filmpjes maken, die van een redelijke kwaliteit zijn. Gebruik altijd een statief, die ook voor die devices te koop zijn. Zorg voor goed licht.
Als je wilt kun je het resultaat bewerken met een video-editor. Ben je daar (nog) niet handig mee, kijk dan eens of er iemand is die je daarbij kan inwerken.
Voor voorbeelden van tools waarmee je aan de slag kunt gaan kijk even op:
Aandachtspunten
- Zorg ervoor dat het filmpje ook makkelijk afspeelbaar is. Er zijn tientallen formaten voor, sommige apparaatspecifiek, sommige gaan voor beeldkwaliteit. Een formaat dat op zo goed als alle apparaten afspeelt is MP4.
- Een filmpje moet wel aan een aantal kwaliteiten voldoen: uiteraard moet de instructie correct zijn, de film moet niet te lang zijn, beeld en geluid dienen goed te zijn en uiteraard moet het doel bereikt worden. In een aparte bijlage is een checklist opgenomen voor het maken van kwalitatief goede filmpjes: http://tinyurl.com/qual-film
- De filmpjes moeten door de leerlingen eenvoudig te vinden zijn. Dat kan op verschillende manieren:
- Zet de filmpjes in de ELO
- Bewaar ze op een server van de school (zijn ze dan ook buiten schooltijd bereikbaar?)
- Zet ze op Youtube, met een ‘eigen’ kanaal zodat je er zeker van bent dat ze beschikbaar blijven. Je hebt met een eigen Youtube-kanaal ook de mogelijkheid om video's privé te maken, waarmee ze alleen vindbaar zijn voor anderen die de link ernaartoe van jou gekregen hebben. Om een eigen Youtube-kanaal aan te maken heb je wel een Google-account nodig.
Casus uitwerken
Maak een instructiefilmpje met een door jou gekozen device over een door jou gekozen onderwerp. Heb je weinig ervaring met het gebruik van filmpjes, zoek dan eerst eens naar een aantal voorbeelden, bijvoorbeeld:
Er zijn er natuurlijk nog meer, prima om inspiratie op te doen en te zien hoe je zo’n filmpje zou kunnen opzetten.
Welke tool gebruik je? Voldoet het filmpje aan de normen? Hoe zou je het beschikbaar kunnen stellen aan de leerlingen?
