Klik op de links en zie dat je bloemen of bladeren van een tuinplant kunt eten!
Deze bloemen kan je ook eten:
Tulpen
Oost-Indische kers
dahlia's
rozen
viooltjes
afrikaantjes
anjers
begonia's
chrysanten
lavendel
madeliefjes
geraniums
leeuwenbekjes
salie
vlijtige liesjes
gladiolen
Niet alleen maar rozengeur en maneschijn
Bij het eten van de bloemen moet je goed opletten of ze niet giftig zijn. De bloemen van tomaten, pepers en paprika's zijn bijvoorbeeld giftig. Zo zijn bloemen van de daglelie eetbaar, maar de bloemen van een echte lelie zijn dan weer heel giftig.
Als je last hebt van astma, hooikoorts of gevoelig bent voor allergieën kan je ook beter voorzichtig zijn met het eten van bloemen.
Wat is onkruid?
Bij de tuinen van A. Vogel staan de paardebloemen keurig in rijtjes geplant. Als er een vaste plant tussen groeit wordt deze tuinplant verwijderd. Wat is dus onkruid? A. Vogel haalt uit de wortel van paardebloemen een stof die ze gebruiken in homeopatische middelen.
De acacia groeit door tot het gaat vriezen. De takken worden niet op tijd afgehard waardoor
de toppen in kunnen vriezen.
De acacia heeft veel last van dood hout, wat al op jeugdige leeftijd begint. De acacia is geen
straatboom bij uitstek.
Berk (Betula)
Berken maken van nature graag zuigers en dubbele to
ppen. Snoeien is een noodzaak. In verband met bloeden is snoei in het voorjaar niet aan te raden.
Beuk (Fagus)
De beuk heeft een dunne bast waaronder het groeiweefsel (het cambium) zeer gevoelig is
voor een sterke zonbestraling. Dit geldt zowel voor jonge als oude bomen. Door te sterke
verhitting sterft het cambium af en de bast verdroogt. Hierdoor ontstaan scheuren, welke de
verrotting van het hout inleiden. De gehele boom kan daardoor afsterven.
De beuk heeft de neiging plakoksels te vormen.
Eik (Quercus)
Eiken moeten in de jeugdfase goed begeleid worden.
In de kroon van de eik ontstaan makkelijk zuigers, zware zijtakken, dubbele toppen
en takkransen.
De eik verdraagt snoei goed. Bij sterke snoei of plotselinge vrijstelling aan licht zal zeker
waterlot ontstaan. De eik vormt ook waterlot op de stam als de conditie van de eik niet goed
is. We noemen deze takjes “de baard” van de eik
Els (Alnus)
Het hout van elzen rot vrij snel in. Voor het verkrijgen van een takvrije stamlengte is het
wegnemen van de onderste takken noodzakelijk. Verdere groeiproblemen hebben elzen
niet.
Es (Fraxinus)
Bij de es treedt makkelijk gaffelvorming op. Tevens groeien de takken bolvormig uit, wat op
elleboogtakken lijkt. Het vrijhouden van de top is erg belangrijk.
Esdoorn (Acer)
De esdoorn vormt makkelijk plakoksels en dubbele toppen. Deze probleemtakken dienen
tijdig uit de kroon gehaald te worden.
Snoeien mag pas na de langste dag, omdat anders sterke bloeding optreedt.
Haagbeuk (Carpinus)
Omdat de haagbeuk een dunne bast heeft is deze gevoelig voor zonnebrand. Bij het snoeien
dient de stam bedekt te blijven om dunne takjes. Als de onderste takken breed genoeg
geworden zijn, kunnen deze de beschaduwing overnemen.
Iep (Ulmus)
De iep heeft een veervormige kroon, waar regelmatige snoei noodzakelijk is. Snoei tijdens
het planten is noodzakelijk om de groei van de wortels te activeren. De boom zal dan eerder
vast komen staan.
Linde (Tilia)
Veel lindesoorten vormen door hun bolvormige groei geen duidelijke doorgaande top.
Door snoei moet de top vrijgehouden worden. Zware zijtakken moeten tijdig in het geheel
weggenomen worden.
De linde staat bekend om de vorming van voetlot.
Bij zware snoei wordt de vorming van waterlot geactiveerd. Bij de leilinde wordt hiervan
dankbaar gebruik gemaakt.
Noot (Juglans)
De noot verdraagt, vooral in de jeugdfase, snoei sl
echt. De noot bloedt sterk bij snoei in het voorjaar. Het cambium kan slecht tegen vorst, zodat
bij snoei in de winter de wond slecht zal overgroeien.
aandachtspunten snoei 2
Plantsoort
Schorstbrand
Gom ziekte
Waterlot +20%
Opschot
Bloeden, verkeerde tijd snoei
Abies
Acer
Aesculus
Alnus
Betula pendula
Fagus
Juglans
Liquidambar
Liriodendron
Malus
Metasequoia
Picea
Pinus
Platanus
Populus
Prunus
Pseudotsuga
Pterocarya
Pyrus
Quercus
Rhus
Robinia
Salix
Sophora
Sorbus
Thuja
Tillia
Toona
Tsuga
Ulmus
aandachtspunten snoei bomen 3
bloeden
Bij sommige planten komt de sapstroom op gang voordat de knoppen gaan uitlopen. Als je de boom snoeit in de periode tussen kerst totdat de plant in blad komt, gaat de plant bloeden. Zie ook video van de berk. Deze werd omgezaagd begin maart. Nadat de valkerf is gezet, zie je het water uit de wond lekken. De plant verzwakt door het bloeden. Hierdoor meer kans op ziekten en minder kans op vruchten.
Bomen/struiken die bloeden zijn:
ABC Bomen. (Acer = esdoorn, Betula is berk en Carpinus is haagbeuk)
Fruitbomen: Noot (Juglans) en tamme kastanje (Castanea)
klimplanten: Kiwi (Actinidia) en Druif (vitis)
berk
herkenning schors
schors of bast herkennen
Zonnebrand en bemantelingssnoei
Bemanteling en jute
De jonge bomen zijn niet opgekroond. De zijtakken zitten nog aan de stam. Je ziet ook dat de verdorde bladeren nog aan de tak zitten. Beuken zijn gevoelig voor fel zonlicht op hun gladde bast. Die takken met bladeren beschermen de boom in de winter tegen zonnebrand. Bij de oude beuk zie je jute om de stam. Vermoedelijk is een grote boom weggezaagd, die schaduw gaf aan deze boom. De jute beschermt tegen dit zonlicht. Jute zorgt dat de boomstam kan blijven ademen.
Veel katten hebben de eigenschap ontzettend nieuwsgierig te zijn en daarom overal aan te willen snuffelen, likken of kauwen. Leuk om te zien, maar toch kun je hier maar beter goed mee oppassen. Zeker wanneer je regelmatig verse bloemen op tafel hebt staan. Met één extreem giftige bloem in het bijzonder.
Lelie giftig voor katten
Hoewel lelies prachtige bloemen zijn om te zien, hebben ze jammer genoeg wel verschillende nadelen. Ze kunnen behoorlijk stinken – al zijn de meningen daarover verdeeld–, het stuifmeel kan lelijke vlekken geven én ze zijn erg giftig voor katten. Met hele vervelende complicaties tot gevolg.
In principe is alles aan de lelie giftig voor een kat. De bloem zelf, het stuifmeel en zelfs het water waarin de lelies staan of hebben gestaan. Let dan ook extra goed op dat de kat niet uit de vaas drinkt wanneer je de bloemen weggooit. Daarnaast kan het zelfs al gevaarlijk zijn wanneer er wat stuifmeel op de vacht van de kat terechtkomt. Omdat katten zichzelf meerdere keren per dag wassen is de kans aanwezig dat ze het stuifmeel evengoed binnen krijgen.
Deze lelies zijn giftig voor katten
Wel zit er een verschil in het type lelie dat giftig kan zijn voor katten. De Liliaceae familie – oftewel de leliefamilie – bestaat namelijk uit ruim 160 soorten, maar hiervan zijn alleen de genera Lilium (ware lelie) en Hemerocallis (daglelie) giftig voor katten.
De Lilium groep bestaat uit:
Lilium asiatic (Aziatische lelie)
Lilium elegans
Lilium lancifolium (tijgerlelie)
Lilium longiflorum (graflelie)
Lilium orientalis (star gazer)
Lilium speciosum rubrum
Lilium umbellatum
De Hemerocallis groep bestaat uit:
Hemerocallis dumortieri
Hemerocallis fulva (daglelie)
Hemerocallis graminea (oranje daglelie)
Hemerocallis sieboldii (vroege daglelie)
Daarnaast bestaat er ook nog een zogenoemde ‘vredeslelie’ (Spathiphyllum), wat officieel geen lelie is, maar die wél evengoed giftig is voor katten.
Nierfalen
Als gevolg van lelievergiftiging kan een kat binnen 12 tot 36 uur acute nierfalen krijgen. Het is dan ook belangrijk direct in te grijpen en de dierenarts in te schakelen wanneer je vermoedt dat dit het geval is. Doe je dit niet, dan kunnen katten binnen drie tot vijf dagen overlijden als gevolg van deze nierfalen. En wanneer de kat zelfs meerdere bloemen heeft opgegeten, dan kan dit de kat al binnen een paar uur fataal worden.
Symptomen
Nierfalen herken je doordat katten gaan braken, sloom worden en stoppen met eten en drinken. Ook klachten als kwijlen, veel plassen of juist niet kunnen plassen kunnen wijzen op nierfalen. Daarnaast kan het er op een gegeven moment op lijken dat de klachten over zijn, maar komen ze na 12 tot 24 uur soms toch weer terug door verergerde nierschade.
Al met al is het dus heel belangrijk om goed op te letten welke lelies je in huis haalt en of je kat daar in de buurt kan komen. Daarnaast is het verstandig alert te blijven op de eerdergenoemde symptomen die kunnen wijzen op nierfalen en bij twijfel altijd de dierenarts te raadplegen.
Inheems betekent dat deze planten al heel lang in Nederland voorkomen. Deze beplanting zie je vaak in houtwallen, bossen en andere landschappelijke beplantingen. Hieronder de soorten die als boom groeien, dus met 1 stam uit de grond komen. Na het afzagen kan de stobbe van loofbomen (bomen met blad) weer uitlopen. De groei lijkt dan meer op een struik.
Net als inheemse bomen zijn inheemse struiken planten die van nature in het landschsap voorkomen.
De struiken komen meestal met meerdere stammen uit de grond. Inheemse struiken kunnen uitgroeien tot behoorlijk hoge struiken. Een Hazelaar kan op den duur 8 meter hoog en breed worden.
In de lijst staat 1 exoot. Een exoot is een plant die van narture niet thuis hoort in het landschap. De Amerikaanse vogelkers is rond 1950 geimpoteerd uit de bossen van Amerika en Canada. In Nederland bleek de plant veel harder te groeien. De plant verdringt andere soorten en wordt daarom vaak bestreden.
Struiken worden ook wel heesters genoemd. Het verschil tussen een boom en een struik is dat een boom met 1 stam uit de grond komt en boven de grond vertakt. Struiken komen met meerdere stammen uit de grond. In het algemeen blijven struiken kleiner dan bomen, maar er zijn uitzondereingen. Een bolacacia (boom) wordt ongeveer 5 meter hoog, een volwassen hazelaar (struik) kan wel 8 meter hoog worden.
De meeste planten laten in de winter hun blad vallen. In de winter is er minder zonlicht. Daarnaast verdampt een plant door het blad water, terwijl de plant geen water opneemt. Onder de 5 graden celcius gaat het bodemleven in rust.
Een aantal planten kan 's winters het blad behouden. De meeste soorten hebben op het blad een dikke waslaag. Hierdoor verdampt er bijna geen water. Sommige coniferen laten hun naalden niet vallen in de winter. Een naald is een opgerold blad. Ook hierdoor is er minder verdamping.
bolschijf, de sterk gedrongen en verbrede stengel waarin een grote hoeveelheid reservevoedsel is opgeslagen en
rokken of schubben, de verdikte bladeren die op de bolschijf staan ingeplant. Men spreekt van rokken (bijvoorbeeld bij de tulp) als ze elkaar geheel omsluiten, en van schubben (bijvoorbeeld bij de lelie) als ze elkaar gedeeltelijk omsluiten.
Een goed voorbeeld is de ui. Bij het doorsnijden zie je ringen.
Een voorbeeld van een knol is een aardappel. Bij het doorsnijden zie je een vaste massa en ogen.
Een knol is dus een ondergrondse opslag van reservevoedsel.
Bollen en knollen die bloeien in het voorjaar, plant je in het najaar. Na een koudeperiode gaan de bollen en knollen uitlopen emn bloeien. Voorbeelden zijn de tulp, narci en de crocus.
Bollen en knollen die bloeien in de zomer of najaar, plant je in het voorjaar. Voorbeelden zijn de dahlia en de gladiool.
Sommige bollen en knollen moet je na de bloei uit de grond halen en bewaren. Andere bollen en knollen kun je in de grond laten zitten en laten verwilderen. Veel verwilderde soorten worden ook aangeduidt als stinsenplanten. zie link hieronder;
vaste planten kunnen goed tegen vorst, maar sterven vaak wel in de winter bovengronds af. Via de wortels overleeft de plant de winter en loopt dan weer uit. De hoogte verschilt enorm. Er zijn vaste planten van van planten van 5 cm hoog tot planten die wel 250 centimeter hoog kunnen worden. Sommige vaste planten bloeien in het voorjaar, de meeste in de zomer en herfst.
Klimplanten zijn planten die ondersteuning nodig hebben om omhoog te groeien omdat de stengels niet stevig genoeg zijn om de plant zelfstandig te dragen. Als er geen ondersteuning is zullen klimplanten een kruipende groeivorm aannemen. Je kunt klimplanten dus ook als bodembedekker planten!
Er zijn verschillende methoden waarmee klimplanten zich een weg omhoog banen.
Dat kan door middel van kruipen zoals bij de Akebia
Er zijn ook klimplanten die door middel van haakvormige stekels omhoog klimmen zoals bij Bougainvillea en de klimmende vormen van rozen.
Klimop, klimhortensia en trompetklimmer klimmen door middel van hechtwortels
De druif en de meeste soorten passiebloemen hechten zich met behulp van stengelranken.
Lathyrus (siererwten) klimmen met bladranken.
De klimmende soorten uit het geslacht Clematis klimmen door middel van windende bladstelen.
Wilde wingerd klimt door middel van ranken met hechtvoetjes.
Slingerplanten groeien om een draad of paal naar boven. Voorbeeld Wisteria of Blauwe regen.
Leiplanten kun je door te snoeien leiden langs een muur of hekwerk. Voorbeeld Leilinde of leipeer.
Appels en Peren zie je al heel lang in tuinen. Oude hoogstamfruitbomen zie je vaak in boomgaarden. Fruittelers zijn over gegaan op laagstam. Dit omdat je het fruit makkelijk kunt oogsten aan lage struiken.
Ander fruit groeit aan struiken. Denk aan bessenstruiken.
Andere fruitsoorten vallen onder de categorie van klimplanten. Denk aan de kiwi en de braam.
Een kuipplant is een plant die traditioneel in een oranjerie thuishoort. Zoals de naam suggereert wordt een dergelijke plant in een kuip gehouden, zodat de plant (al is het met moeite) verplaatst kan worden. De plant kan in de zomer buiten bewonderd worden en wordt voor de winter in de oranjerie gezet, alwaar ze vorstvrij gehouden wordt.
Kuipplanten zijn meestal (sub)tropische planten die merendeels pas naar Nederland en België kwamen, nadat de handel over zee met verre continenten op gang kwam. Voorbeelden zijn citrusplanten. (bijvoorbeeld een sinaasappelboom,vandaar oranjerie) De kuip zelf wordt traditioneel uit teak gemaakt.
Eenjarigen kunnen niet goed tegen vorst. De planten kun je na de ijsheiligen (half mei) planten. Eerder planten kan, maar als nachtvorst wordt voorspeld, kun je de planten beter binnen zetten. De planten bloeien rijk en lang. De meeste soorten tot de eerste nachtvorst in de herfst.
Tweejarige planten maken in het eerste jaar alleen een bladrozet. Het 2e jaar bloeit de plant, maakt zaden en sterft af. De zaden kiemen en maken een bladrozet. Deze planten blijven dus niet op dezelfde plek staan, maar zullen zich elk jaar op een andere plek vestigen.Tweejarige planten en planten die zich sterk uitzaaien, passen in wildere tuinen.
Kruiden worden gebruikt in de keuken. Ze geven smaak aan het eten. Kruiden bevatten etherische olien. Als het waait, zullen veel kruiden een geur afgeven. Veel insecten zijn dol op deze planten.
Kruiden staan ook bekend om hun geneeskrachtige werking. Het Latijnse woord officinalis betekent geneesskrachtig.
Onkruiden zijn kruiden. Maar omdat de meeste soorten groeien op plekken waar we dat niet willen, noemen we ze onkruiden. Ooievaarsbek (Geranium) vinden we een onkruid, maar de Geranium is door de kwekers in de loop der tijd veredeld. De plant met grotere bloemen en sierlijke bladeren worden nu veel als vaste plant verkocht.
De top 15 van lastige onkruiden, met veel achtergrondinformatie, staat in de volgende link.
Grassen en bamboe zie je steeds vaker. Vooral in strak aangelegde tuinen. De meeste soorten zijn ook in de winter groen. Grassen bloeien daarnaast ook en dit is een mooi gezicht. Bamboe kan ook bloeien, maar daarna gaan de planten dood. Bamboe groeit met name in Azie en wordt gegeten door panda beren. Als in een gebied massaal planten bloeien en afsterven, trekken de panda's naar een ander gebied. Zaden gaan uitgroeien en vormen nieuwe planten. Een andere slechte eigenschap an bamboe; Bamboe kan ondergronds woekeren. Vaak worden woekerende bamboesoorten geplant met om de pol een metalen band.
Het arrangement Plantenkennis onderbouw is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Johan Schuppert
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2024-07-22 11:17:19
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
zevenblad eten
relatie bodem en beplanting
plantdiepte vijverplanten
