Introductie
Hoeveel verschillende soorten Nederlandse dieren ken jij? Fazant, ree, das, steenmarter, wilde zwijn, kerkuil, enzovoort. En hoeveel daarvan heb je wel eens in het echt gezien? Vast nog niet de helft. Hoewel een aantal van deze dieren ooit uit Nederland dreigde te verdwijnen, gaat het nu weer beter met ze.
Helaas gaat het nog niet goed genoeg. Zo wordt nu nog zo'n 35% van alle in Nederland levende wilde diersoorten met uitsterven bedreigd. Ook voor een aantal wilde planten ziet het er niet rooskleurig uit: bijna 40% is bedreigd. Gelukkig wordt er veel aan gedaan om te voorkomen dat ze ook echt zullen verdwijnen.
Zo heeft het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) twee wetten gemaakt om planten en dieren te beschermen. Een wet waarmee de omgeving waarin planten en dieren leven, wordt veiliggesteld. Met die wet worden onder meer beschermde natuurgebieden aangewezen, zodat planten en dieren daar
ongestoord kunnen leven. En dan is er nog een wet die planten- en diersoorten zelf beschermt, dat is de Flora- en faunawet (flora en fauna zijn de Latijnse woorden voor planten en dieren). Die wet is er gekomen omdat we met z'n allen vinden dat planten en dieren van zichzelf waardevol zijn. Daarom staat in de wet dat je ze met rust moet laten. De wet beschermt planten en dieren tegen het direct ingrijpen van mensen. Je mag bijvoorbeeld geen orchideeën plukken in het bos of kikkers vangen uit de sloot.
Bij de voorbereiding en uitvoering van een project moet rekening gehouden met de wet- en regelgeving. Als je dit niet goed regelt ontstaan veel onnodige kosten, ontevredenheid en stress. Je leert welke belangrijkste wetten en regels er gelden voor het werken in de openbare ruimte van stad en landelijk gebied. Je leert hoe je de wet- en regelgeving goed en praktisch kunt borgen in je project, zowel tijdend de voorbereidingsfase als tijdens de uitvoering van het werk.
De wetten - Recht en wet
In dit hoofdstuk lees je over de wet- en regelgeving waar je als vakbekwaam hovenier mee te maken krijgt. Je leert waar je op moet letten als je een hoveniersbedrijf wilt beginnen, hoe je een overeenkomst sluit en ontbindt en hoe de rechterlijke macht in Nederland werkt.
De wetten - Wetten en beplanting
In dit hoofdstuk lees je wat je wel en niet mag doen met beplanting. Je leert over beschermde planten, over je rechten en plichten als burger ten aanzien van tuinbeplanting en je leert wanneer je wel of niet een boom mag kappen.
Natuur in Nederland; Beleid, wet en regelgeving
het industriebeleid.
Wat leer ik hiervan?
Je krijgt inzicht in de diverse wetten, waar we in de groenbranche mee te maken hebben. Het gaat hierbij om:
- Natuurwetgeving - [flora en fauna]
- Wetgeving ARBO en Veiligheid
- Wetgeving openbare ruimte [WABO]
- Waterwetgeving [KRW / NBW / Watertoets]
- Wetgeving archeologie [Verdrag van Malta]
Achter een paar van de wetgevingen staan afkortingen. Deze afkortingen komen hier onder aan de orde. Veelal is het een onderdeel of toelichting op de wet, zoals die omschreven is. Het is wel van belang om hier kennis van te nemen.
Je zult je moeten verdiepen in de regelgeving en op de toepassing ervan. Daarnaast zijn er in de loop der tijd aanpassingen geweest, ook die moet je kunnen achterhalen.
Beleid, vergunningen en handhaving, Theorie
Deze uitgave gaat over het onderdeel beleid en wetgeving, waarin wordt beschreven wat de doelen zijn die de overheid wil bereiken. Een onderdeel wat ook ter sprake komt, gaat over vergunningen, met andere woorden het toestaan van gewenste of toegelaten activiteiten. Als laatste komt het onderdeel handhaving aan bod oftewel, het voorkomen of herstellen van schade als gevolg van ongewenste en niet toegelaten activiteiten.
Natuurwetgeving - flora en fauna
Het Expertisecentrum Natuurwetgeving maakt deel uit van het landelijke Rijkswaterstaatprogramma Natuurwetgeving. Eén van de doelen van het programma is ervoor te zorgen dat Rijkswaterstaat op een goede en efficiënte manier met natuurwetgeving omgaat. Maar ook dat de Rijkswaterstaatbelangen goed in beeld zijn bij nieuwe natuurwet- of regelgeving.
Uitgangspunt is dat risico’s voor Rijkswaterstaat, zoals vertraging van projecten, het niet behalen van projectdoelen of onvoorziene kostenverhogingen, zoveel mogelijk worden voorkomen of in ieder geval beter te beheersen zijn.
Bij het uitvoeren van zijn kerntaken, het zorgen voor droge voeten, voldoende en schoon water en vlot en veilig verkeer over weg en water, is Rijkswaterstaat gehouden aan wetten en regels. Waaronder de natuurwetgeving. De Nederlandse natuurwetgeving bestaat uit de Flora- en faunawet (Ff-wet) en de Natuurbeschermingswet (Nb-wet).
Flora- en faunawet
De Ff-wet zorgt voor de bescherming van individuele dier- en plantensoorten. Rijkswaterstaat heeft hier altijd mee te maken, omdat deze overal in Nederland van toepassing is.
Als tijdens werkzaamheden aanwezige beschermde planten en dieren worden verstoord of beschadigd, bijvoorbeeld bij het bermbeheer of het baggeren, dan moet een Ff-wet ontheffing voor de werkzaamheden worden aangevraagd. Of er kan gewerkt worden met de Rijkswaterstaat Gedragscode Flora- en faunawet.
Natuurbeschermingswet
De Nb-wet zorgt voor de bescherming van habitats en soorten in Natura2000-gebieden en beschermde natuurmonumenten. Voor het uitvoeren van werkzaamheden in of rond Natura2000-gebieden en beschermde natuurgebieden kan een Nb-wet vergunning nodig zijn.
Rijkswaterstaat heeft hiermee te maken als zijn beheergebied hiervan onderdeel uitmaakt, een Natura2000-gebied of beschermd natuurmonument raakt of doorsnijdt, of wanneer Rijkswaterstaat een initiatief ontplooit waarbij effecten optreden op de beschermde habitats of soorten in deze gebieden, de zogenaamde externe werking.
Doel Expertisecentrum Natuurwetgeving
Rijkswaterstaat heeft bij de uitvoering van zijn werkzaamheden vanuit verschillende rollen met de natuurwetgeving te maken. Als beheerder van het hoofdvaarwegennet bijvoorbeeld. Of als voortouwnemer voor Natura2000-gebieden, als bevoegd gezag en initiatiefnemer of als adviseur bij projecten, planstudies en verkenningen. Om risico’s als vertragingen, financiële verliezen en imagoschade te voorkomen of te beheersen, is het Expertisecentrum Natuurwetgeving Rijkswaterstaat opgericht.
Het Expertisecentrum Natuurwetgeving Rijkswaterstaat opereert onder het mom van proactief voldoen aan de bepalingen van de natuurwetgeving als vanzelfsprekend onderdeel van de werkzaamheden van Rijkswaterstaat. En dat corporate waar het kan en regionaal waar het moet. Uitgangspunt is het waarborgen van de eigen kerntaken.
Activiteiten Expertisecentrum
Activiteiten van het Expertisecentrum zijn het oppakken van regio-overstijgende vragen, het ontwikkelen van handreikingen en hulpmiddelen, en communicatie en advisering over de (toepassing van) natuurwetgeving.
Binnen het Expertisecentrum werken de natte en droge regionale en landelijke diensten van Rijkswaterstaat intensief samen. De regionale contactpersonen natuurwetgeving spelen hierbij een cruciale rol als schakel tussen de regionale dienst en het Expertisecentrum Natuurwetgeving.
Taken/producten van het Expertisecentrum Natuurwetgeving
- Communicatie en voorlichting (o.a. Nieuwsbrief Natuurwetgeving, intranet en regionale contactpersonen dagen);
- Productie en implementatie van hulpmiddelen en kaders voor de uitvoeringspraktijk van Rijkswaterstaat (o.a. Gedragscode Flora- en faunawet; landelijk meetnet Ff-wet soorten);
- Advisering van de regionale diensten en programma’s bij de implementatie en uitvoering van de natuurwetgeving;
- Risicobeheersing (Risicoanalyses Rijkswaterstaatprojecten, Handreiking ‘Rijkswaterstaat gebruik in Natura2000 beheerplannen’ en Toetsing van Natura2000 aanwijzingsbesluiten).
Wetgeving flora en fauna
Informatie over de wetgeving op het gebied van flora en fauna, zoals de Natuurbeschermingswet, de Flora- en faunawet, de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn. Deze informatie is relevant bij het bespreken van opdrachten.
Naturium - advies in natuur, toezicht en handhaving
Nieuwe ontwikkelingen natuurwetgeving
Wetgeving ARBO en Veiligheid
De Arbeidsomstandighedenwet (of kortweg Arbowet) is een Nederlandse wet die regels bevat voor werkgevers en werknemers om de gezondheid, de veiligheid en het welzijn van werknemers en zelfstandig ondernemers te bevorderen. Doel is om ongevallen en ziekten, veroorzaakt door het werk, te voorkomen.
De Arbowet is een kaderwet. Dat betekent dat hierin geen concrete regels staan maar algemene bepalingen en richtlijnen over het arbeidsomstandighedenbeleid (arbobeleid) in bedrijven. De Arbowetgeving valt uiteen in vier delen:
Verantwoordelijkheden
Werkgever en werknemer zorgen samen voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. De werkgever is uiteindelijk verantwoordelijk, maar overleg met de werknemers is verplicht. Ieder heeft daarin zijn eigen taak:
- Werkgevers moeten de risico's van het werk in kaart brengen, verbeteringen voorstellen en het gevoerde beleid evalueren: de RIE-procedure (ook wel RI&E: risico-inventarisatie & -evaluatie). Zij moeten voorlichting en instructies geven over deze risico's en over de maatregelen die daartegen genomen zijn. Vooral jeugdigen verdienen hier extra aandacht.
- Werknemers moeten de veiligheidsinstructies opvolgen en beschikbaar gestelde beschermingsmiddelen gebruiken.
- De ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging moet instemmen met het arbobeleid. De ondernemingsraad heeft ook instemmingsrecht op de keuze van de arbodienstverlening (maatwerkregeling of vangnetregeling), het contract met de arbodienstverlener en benoemen van preventietaken. Als er geen ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging is, overlegt de werkgever met de belanghebbende werknemers. Bij een conflict over de arbeidsomstandigheden, moeten werkgever en werknemers samen naar een oplossing zoeken.
- De arbodienst, waarbij elke werkgever aangesloten kan zijn. Door een wijziging van de Arbowet mag elke werkgever sinds 1 juli 2005 zelf kiezen of hij een gecertificeerde arbodienst (vangnetregeling) of een gecertificeerde arbodeskundige (arbeids en organisatiedeskundige, veiligheidskundige, arbeidshygiënist of bedrijfsarts) inschakelt, of dat hij de arbotaken zelf uitvoert. Voor de volgende taken is het inschakelen van een bedrijfsartsverplicht:
- een eventuele aanstellingskeuring (wet op de aanstellingskeuringen);
- het Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (AGO);
- advies bij opstellen plan van aanpak na 6 weken ziekteverlof (re-integratie en wet verbetering poortwachter)
- De Arbeidsinspectie kan sanctionerend optreden indien er niet aan de bepalingen van de wet voldaan wordt; bij incidenten onderzoekt zij altijd de zaak.
V&G-plan
Informatie over een V&G-plan. Bij bepaalde projecten die in de groene sector worden uitgevoerd, is het bedrijf verplicht om een V&G-plan op te stellen. Waar staat V&G voor? Wanneer is een V&G-plan verplicht? En uit welke onderdelen bestaat dit plan?
Wetgeving openbare ruimte
Wat is de Wabo?
Wabo betekent Wet Algemene Bepalingen Omgeving.
Met de Wabo worden circa 25 bestaande vergunningstelsels vervangen door één omgevingsvergunning. Voor burgers en bedrijven is het vanaf 1 oktober 2010 mogelijk om via één overzichtelijke procedure en bij één bevoegd gezag toestemming te vragen voor activiteiten die van invloed zijn op de fysieke leefomgeving. De vergunning kan integraal worden aangevraagd en na behandeling van de aanvraag volgt één besluit.
Onder het thema Wetgeving vindt u alle informatie over het parlementaire traject dat de Wabo heeft doorlopen.
Binnen het thema Invoering staan de activiteiten centraal die VROM heeft ondernomen om het land voor te bereiden op de omgevingsvergunning. Hier zijn resultaten te vinden uit pilots en andere proefprojecten. Maar ook brochures, handleidingen en andere zaken die u nodig heeft om aan de slag te gaan.
Alle informatie over de ICT-voorziening die VROM heeft ontwikkeld, is te vinden onder het thema Omgevingsloket online.
Verder vindt u onder het thema Handhaving informatie over integraal en ‘Wabo-proof’ handhaven en onder de kop Bedrijfsleven nuttige tips waar u als bedrijf rekening mee moet houden bij het aanvragen van een omgevingsvergunning. Ten slotte is het thema Communicatie ingericht voor communicatieadviseurs bij
gemeenten en leest u onder Wabo-opleiding alles over het opleidingstraject dat VROM heeft aangeboden.
Flora en faunawet en de Wabo
Handhaving en toezicht omgevingsrecht
Informatie over handhaving en toezicht omgevingsrecht: wie controleert en wanneer, mogelijkheden om een vergunning in te trekken.
Rechtsbescherming omgevingsrecht
Informatie over rechtsbescherming bij omgevingsrecht: voor wie geldt het, welke mogelijkheden tot bezwaar en beroep zijn er en in welke gevallen?
Natuurwetgeving binnen het omgevingsrecht
Omgevingsvergunningen
Informatie over diverse omgevingsvergunningen: bouwen, uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde en slopen.
Waterwetgeving
De Nederlandse Waterwet voegt de volgende acht bestaande waterbeheerwetten samen:
- Wet op de waterhuishouding
- Wet verontreiniging oppervlaktewateren
- Wet verontreiniging zeewater
- Grondwaterwet
- Wet droogmakerijen en indijkingen
- Wet op de waterkering
- Wet beheer rijkswaterstaatswerken (de 'natte' delen daarvan)
- Waterstaatswet 1900 (het 'natte' gedeelte ervan).
Daarnaast wordt vanuit de Wet bodembescherming de regeling voor waterbodems ondergebracht bij de Waterwet. De Waterwet is per 22 december 2009 in werking getreden.
Waterwet
De Waterwet regelt in hoofdzaak het beheer van watersystemen, waaronder waterkeringen, oppervlaktewater- en grondwaterlichamen. De wet is gericht op het voorkomen dan wel beperken van overstromingen, wateroverlast en waterschaarste, de bescherming en verbetering van kwaliteit van watersystemen en de vervulling van maatschappelijke functies door watersystemen. Niet in de laatste plaats
levert de Waterwet een belangrijke bijdrage aan kabinetsdoelstellingen zoals:
- vermindering van regels,
- vereenvoudiging van vergunningstelsels en
- vermindering
- administratieve lasten.
Handboek waterwetgeving
Kaderrichtlijn water [KRW]
Nationaal Bestuursakkoord Water [NBW]
De watertoets
Het watertoetsproces
Wetgeving archeologie
Verdrag van Malta
Omdat het Europese archeologische erfgoed in toenemende mate wordt bedreigd door natuurlijke processen, ondeskundig gebruik van het bodemarchief en door ontwikkelingen in de ruimtelijke ordening, hebben op 16 april 1992 een aantal Europese lidstaten het zog. Verdrag van Malta ondertekend.
De uitgangspunten van het Verdrag van Malta zijn:
- Streven naar behoud in situ van archeologische waarden. De bodem is de beste garantie voor een goede conservering van archeologische resten;
- Tijdig rekening houden in de ruimtelijke ordening met de mogelijkheid of aanwezigheid van archeologische waarden, zodat er nog ruimte is voor archeologievriendelijke alternatieven;
- De verstoorder betaalt voor het doen van opgravingen en het documenteren van archeologische waarde, wanneer behoud in situ niet mogelijk is.
Ratificatie
Door het verdrag van Malta te ondertekenen en te ratificeren heeft Nederland zich ertoe verplicht een aantal wettelijke en feitelijke voorzieningen te treffen, zoals:
- het bijhouden van een inventarislijst van haar cultureel erfgoed en de aanwijzing van beschermde monumenten en gebieden;
- de vorming van archeologische reservaten voor het behoud van tastbaar bewijs voor bestudering door toekomstige generaties;
- het voorzien in een verplichting voor de vinder om een toevallige ontdekking van bestanddelen van het archeologisch erfgoed te melden aan de bevoegde autoriteiten en deze ter beschikking te stellen voor onderzoek;
- het voorzien in procedures voor de verlening van vergunningen voor en het toezicht op opgravingen en andere archelogische activiteiten zodat;
- het illegaal opgraven of verwijderen van bestanddelen van het archeologisch erfgoed wordt voorkomen;
- is gewaarborgd dat archeologische opgravingen en onderzoeken op wetenschappelijke wijze worden verricht;
- zoveel mogelijk non-destructieve onderzoeksmethoden worden toegepast;
- te waarborgen dat opgravingen en andere mogelijk tot vernietiging leidende technieken uitsluitend worden uitgevoerd door bekwame en speciaal daartoe bevoegde personen;
- het conserveren en instandhouden van het archeologische erfgoed, bij voorkeur in situ;
- het inrichten van passende bewaarplaatsen voor archeologische overblijfselen die van de oorspronkelijke vindplaats zijn verwijderd;
- te streven naar afstemming en overeenstemming tussen de onderscheiden behoeften van de archeologie en de ruimtelijke ordening.
Wet op de Archeologische Monumentenzorg (WAMZ)
Het verdrag, officieel het 'Europees Verdrag inzake de bescherming van het archeologisch erfgoed', werd in 1998 door een goedkeuringswet in Nederland bekrachtigd. In oktober 2003 is bij de Tweede Kamer een voorstel voor een Wet op de Archeologische Monumentenzorg (WAMZ), een wijziging van de Monumentenwet 1988, de Wet milieubeheer, Woningwet en Ontgrondingenwet, ingediend. Met dit wetsvoorstel worden de principes van Malta doorgevoerd in de Nederlandse wetgeving. Rijk, provincies, gemeenten en bedrijven krijgen door de nieuwe wetgeving te maken met nieuwe voorschriften. Het wetsvoorstel is op 4 april 2006 door de Tweede Kamer aangenomen en in december 2006 in de Eerste Kamer. Op 1 september 2007 is de WAMZ in werking getreden.
Gedetailleerde inhoudelijke informatie over wet- en regelgeving rond Malta en de implementatie in de Nederlandse wetgeving vindt u op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Ruimte en milieu [Archeologie]
Wat heb ik hiervan geleerd?
Je zult geleerd hebben dat er diverse wetgevingen zijn waar we binnen ons vakgebied mee te maken hebben. Daarnaast zijn er diverse manieren van uitleg aan de orde geweest. Veel van de regelgeving is waarschijnlijk "taaie kost", maar zeer boeiend en noodzakelijk.
Jij, die bouwt aan het groen in de toekomst krijgt hier zeker mee te maken. Neem de uitdaging aan om binnen het circuit van de wetgeving aan een optimale groenstructuur te komen.
Theorie:
Wetgeving - Er zijn vijf wetten aan de orde geweest. Bestudeer deze om zo de eindtoets te kunnen maken.
Opdracht:
Opstellen Plan van aanpak FFwet
Opstellen Veiligheids- en Gezondheidsplan Ontwerpfase
Opstellen Veiligheids- en Gezondheidsplan Uitvoeringsfase
Veel succes!!?
Leidraad beheer groenvoorzieningen, Wet- en regelgeving
Dit object gaat over de diverse wettelijke bepalingen en regels die de speelruimte voor het groenbeheer beperken. In het groenbeheerplan wordt aangegeven welke wetten en regels van toepassing zijn en de consequenties ervan worden in de beheervisie verwerkt. Dit hoofdstuk maakt deel uit van de uitgave Leidraad beheer groenvoorzieningen, uitgegeven door de Dienst Weg- en Waterbouwkunde van Rijkswaterstaat (DWW).
Nemen van maatregelen om aan wet- en regelgeving te voldoen
Complete leereenheid over de beroepshandeling nemen van maatregelen om aan wet- en regelgeving te voldoen. Deze leereenheid bevat een ori?ntatie, informatie, instructievideo?s, bronnen & links en een toets.
Afronding
Je bent aan het einde gekomen van deze leereenheid, die je voerde door het doolhof van de wetgeving. Toch is het een boeiend en leerzaam onderdeel van de complete opleiding.
Regelmatig vinden er aanpassingen plaats aan wetten. Het is dus zaak om de veranderingen nauwgezet in de gaten te houden, zodat je altijd op de hoogte bent van de wetgeving, dieje nodig hebt voor de uitoefening van je vak.
Maak de opdrachten die in deze leereenheid aan de orde zijn geweest.
Portfolio bewijs:
Beoordeling: Plan van aanpak FFwet en Veiligheid- en Gezondheidsplannen
Toets: wetgeving
Wet- en regelgeving - flora en fauna
veilig werken (niveau 4)
Je moet zorgen dat jij en je collega's veilig en gezond kunnen werken bij het gebruik van machines en gewasbeschermingsmiddelen. Daarom leer je in deze webquest op welke dingen je moet letten.
