Webquest
De haven van Monyaq. Het water van het Aralmeer is verdwenen, de vissersboten zijn achtergebleven.
Nog niet zo lang geleden was Moynaq een welvarende Oezbeekse visserstad aan de kust van het Aralmeer. Het Aralmeer was de op vier na grootste binnenzee ter wereld. Nu echter hebben de oevers zich meer dan 120 kilometer teruggetrokken en wordt Moynaq omgeven door een desolate zoutvlakte.
De door de Sovjet Unie opgelegde omschakeling naar een monocultuur van katoen betekende de doodsteek voor de binnenzee. In Oezbekistan werd de verbouw van rijst, tarwe en paprika's verboden. Alles moest wijken voor de verbouw van "het witte goud". Eeuwenoude landbouwgrond werd vernietigd om grote velden te creëren voor de katoenverbouw. Dit bleef niet zonder gevolgen voor het water in het Aralmeer en het leven in en rond het meer.
Je komt in deze webquest meer te weten over het Aralmeer. Je leert over de oorzaken waardoor het Aralmeer vernietigd is en de manier waarop dit is gebeurd. Ook leer je over de rampzalige gevolgen van deze vernietiging.
Je leert ook over andere zaken die met de katoenteelt samenhangen zoals verschillende manieren om katoen te produceren en de mensen die op de katoenvelden werken. Misschien verandert deze kennis jouw manier van kledingshoppen! ?
Tot slot werp je nog een blik op de toekomst. Is er nog een toekomst voor het Aralmeer? Een belangrijke vraag want zonder water is er geen leven mogelijk voor mens, dier en plant. Na deze webquest zul je deze vraag zeker kunnen beantwoorden!
Inleiding
De voormalige haven van het visserijstadje Moynaq aan het Aralmeer
Hoe het was...
Het Aralmeer ligt in Azië, op de grens van Oezbekistan en Kazachstan. Tot 1991 waren deze landen onderdeel van de Sovjet Unie. Het Aralmeer ligt in een gebied met een woestijnklimaat. Het water in het meer werd aangevoerd door twee rivieren. De bevolking was niet arm want de visvangst en de verkoop van pelzen van de muskusrat leverde hen goede handel op. Ook was er op kleine schaal geïrrigeerde akkerbouw. Er leefden veel dieren in de rivierdelta.
Katoenteelt vanaf 1961
In de planeconomie van de Sovjet Unie werd besloten om katoen te gaan telen in het geAralmeergebied enhet water van de rivieren te gebruiken voor de bevloeiing van deze grote katoenbedrijven. Er werden veel kanalen gegraven en deze voerden het water over honderden kilometers afstand. Onderweg verdampte er veel water door verdamping en lekkages. Door het aftappen van zoveel water kwam de Oezbeekse rivier de Amu Darja helemaal droog te staan en de andere rivier in Kazachstan, de Syr Darja kreeg een zeer lage waterstand.
Gevolg: een ramp voor mens en dier
De verminderde watertoevoer van de twee rivieren had grote gevolgen voor het Aralmeer.
Doordat de waterspiegel in het meer daalde kromp het meer tot een kwart van de oorspronkelijke oppervlakte. Op sommige plekken is de kustlijn meer dan 120 kilometer verplaatst!
Dat was nog niet alles. Bij de katoenteelt werd veel gebruik gemaakt van bestrijdingsmiddelen, kunstmest en chemicaliën voor de ontbladering die nodig is voordat katoen geoogst wordt.
Een deel van deze giftige middelen is in het grond- en drinkwater terechtgekomen. Ook ligt het gif als een korst op de opgedroogde zoutbodem van het Aralmeer. Door de wind worden deze giftige bodemdeeltjes samen met het zout over honderden kilometers verplaatst. Daardoor zijn veel mensen ongezond. Veel kinderen en volwassenen hebben ziektes als bloedarmoede, ontstekingen aan hun nieren en lever, ademhalingsproblemen en leukemie.
De omgeving is door het zout en de gifstoffen ongeschikt voor landbouw. Daardoor is er te weinig voedsel voor de bevolking. Ook is er nauwelijks nog vis in het Aralmeer. Dit betekende voor de mensen dat de visserij niet meer als bestaansmiddel kon dienen.
Het klimaat is ook veranderd. Vroeger had het meer een matigende invloed op het klimaat. Nu zijn de zomers heter en de winters kouder.
Werkwijze
- Je werkt zelfstandig aan je opdracht.
- Je gaat een aantal bronnen raadplegen om meer over de geschiedenis en de ramp van het Aralmeer te weten te komen.
- Met de informatie uit deze bronnen kun je de vragen op het opdrachtenblad maken.
- Lees de vragen op het opdrachtenblad goed door. Bij de beantwoording let je erop dat de uitleg duidelijk en volledig is. Vanzelfsprekend let je op hoofdletters en punten en een duidelijk schrift.
- Je levert het ingevulde opdrachtenblad de volgende les in bij je docent.
Opdrachtenblad
- Je leest de opdrachten op het antwoordblad door.
- Je raadpleegt de bronnen om de vragen te kunnen beantwoorden. De bronnen kun je op de volgende pagina vinden.
Bronnen
Je gaat stap voor stap de bronnen bekijken en/of lezen. Vervolgens kun je de vragen beantwoorden.
Opdrachten en bronnen
Topografie: De ligging van het Aralmeer
1. Bekijk het derde kaartje uit de website in het linkje die hoort bij de omgeving van het Aralmeer en maak opdracht 1 op je opdrachtenblad.
Topografie van het gebied rond het Aralmeer
2. Het Aralmeer wordt steeds kleiner en dit proces verloopt steeds sneller. Bekijk volgende animatie maar eens.
Animatie hoe het Aralmeer opdroogt
Sattelietfoto animatie hoe het Aralmeer verdwijnt
De oorzaken van de vernietiging van het Aralmeer
3. Bekijk het filmpje. Het duurt 16 minuten.
Het trieste verhaal van het Aralmeer.
Er is sprake van verwoestijning in het gebied van het Aralmeer. Zoek op met gebruik making van het linkje wat verwoestijning is.
Het begrip verwoestijning
Verwoestijning volgens Wikipedia
Katoenteelt: De feiten over waterverbruik en bestrijdingsmiddelen
4. Katoenteelt heeft veel water nodig. Hier leer je hoeveel water er nodig is voor je spijkerbroek. En ook hoeveel bestrijdingsmiddelen.
Hoeveel water heeft jouw jeans opgeslurpt? en hoeveel gif was daarbij nodig?
Katoenteelt en waterverbruik
Katoenteelt en giftige bestrijdingsmiddelen
Katoenteelt kan het milieu beschadigen
Nog een ander probleem...
5. Katoenteelt is door het gebruik van de bestrijdingsmiddelen/giftige pesticiden levensgevaarlijk voor de katoenplukkers. Deze mensen zijn vaak niet voorgelicht over de risico´s. Er is ook nog een ander probleem.
Kinderarbeid bij katoenplukken in Oezbekistan
Krantenartikel uit Trouw over Kinderarbeid op de katoenvelden in Oezbekistan.
Mensenrechten mbt kinderarbeid
Kinderslavernij
´Reclamefilmpje´
\"Schone\" kleren
"Schone" katoenteelt ?
6. Er is inmiddels een nieuwe manier om katoenteelt te bedrijven. Bekijk de bronnen. Het filmpje mag je even bewaren totdat je de webquest hebt afgerond ivm de tijd.
Katoenteelt: Het kan ook anders
Biokatoen
Biologische fairtrade katoenteelt in Afrika
De toekomst van het Aralmeer
7. Hoe verder? Kazachstan werkt aan een oplossing.
Aralmeer weer vol?
Aralmeer aan Kazachstanse zijde...
