Bepaling van het aldehydegehalte met natriumsulfiet
Bepaling van het aldehydegehalte met natriumsulfiet
Bronvermelding
Instituut voor Didactiek en Onderwijsontwikkeling Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen is de beheerder van de rechten van dit arrangement. Nijenborgh 9, 9747 AG Groningen tel. 0503634365 / fax 0503634500
Inleiding
De meeste aldehyden reageren met een geconcentreerde oplossing van natriumwaterstofsulfiet (NaHS03) volgens:
Deze reaktie kan gebruikt worden om de hoeveelheid van een aldehyde in een oplossing te bepalen.
Bij een aldehyde-oplossing voegt men een natriumsulfietoplossing, waaraan een bepaalde hoeveelheid zwavelzuur is toegevoegd. De hoeveelheid zwavelzuur bepaalt de concentratie van de waterstofsulfietionen die in de oplossing worden gevormd volgens:
S032-(aq) + H+(aq) -> HSO3- (aq)
De hoeveelheid waterstofsulfiet, die niet met het aldehyde reageert, wordt daarna met behulp van loog gemeten.
HSO3- (aq) + OH-(aq) -> H2O + SO32-(aq)
Dit kan door gebruik te maken van een pH-meter waarbij de equimolaire hoeveelheid loog grafisch wordt bepaald.
Benodigdheden + Chemicaliën
erlenmeyer
500 mL
ethanaloplossing
volpipet
50 mL
natriumsulfiet
volpipet
10 mL
0,5 M zwavelzuuroplossing (gesteld)
buret
0,1 M natronloog (gesteld)
pH-meter
magnetische roerder
Uitvoering
Los 31,5 g natriumsulfiet op in 250 mL water, in een erlenmeyer van 500 mL.
Pipetteer onder roeren 50,0 mL 0, molair zwavelzuuroplossing van bekende molariteit toe en onmiddellijk daarna pipetteer je 10 mL van de te onderzoeken ethanaloplossing.
Sluit de erlenmeyer af en schud gedurende vijf minuten.
Meet de pH van de oplossing.
Voeg vanuit een buret 10 mL natronloog van bekende molariteit toe en meet weer de pH.
Herhaal de pH-meting na toevoeging van 10 mL (of afhankelijk van de pH-verandering van 5 mL of 1 mL) natronloog.
Zet de gemeten pH-waarden in een grafiek uit tegen de toegevoegde hoeveelheid loog.
Bereken het aantal gram ethanol in 10,00 mL van de onderzochte oplossing.
Opmerking 1.
De ethanaloplossing moet ongeveer 1 g ethanal/10 mL bevatten.
Opmerking 2.
De pH van de natriumsuflietoplossing is ongeveer 9,7; na toevoegen van het zwavelzuur onder de 7,3.
Literatuur
VWO-examen scheikunde 1e tijdvak 1977,opgave 2.
S.Siggia, Quantitative Organic Analysis via Functional Groups, 2e ed (1949), 10.
RIS-publicatie XIV, P.J. de Rijke en W. van der Veer, met medewerking van J. Bergsma
VWO 1977 eerste tijdvak opgave 2
Aldehyden zijn stoffen waarvan de algemene formule R- CHO wordt toegekend:
Een eigenschap van de meeste aldehyden is dat ze met een geconcentreerde oplossing van
natriumwaterstofsulfiet NaHS03 neerslagen vormen:
De vorming van een dergelijke slecht oplosbare verbinding wordt soms gebruikt om de aanwezigheid van een aldehyde aan te tonen.
De reactie kan ook gebruikt worden om de hoeveelheid van een aldehyde in een oplossing te bepalen. Zo kan de hoeveelheid ethanal in een oplossing worden bepaald volgens een op bovenbeschreven reactie gebaseerde methode, die door S. Siggia in 1949 werd gepubliceerd.
Bij deze methode wordt bovendien gebruik gemaakt van het feit dat HS03- een zwak zuur is (Kz = 1, 0 x 10-7).
Een deel van het verslag van een bepaling volgens deze methode wordt hier gegeven:
Er werd een natriumsulfietoplossing bereid door 31,5 gram natriumsulfiet op te lossen in 250 ml water, in een erlenmeyer van 500 ml. Aan deze oplossing werd onder voortdurend roeren 50,0 ml 0,500 molair zwavelzuur toegevoegd. Onmiddellijk hierna werd 10,00 ml van de te onderzoeken ethanaloplossing toegevoegd en werd de erlenmeyer afgesloten en gedurende vijf minuten geschud. Vervolgens werd getitreerd met 1,000 molair natronloog. Na elke toevoeging van natronloog werd de pH van de oplossing gemeten met behulp van een pH-meter.
Deze resultaten van deze metingen zijn hieronder vermeld.
Totaal aantal mL loog toegevoegd
pH
0,0
7,66
10,0
7,71
20,0
7,98
25,0
8,50
26,0
8,69
27,0
9,02
28,0
9,59
29,0
10,05
30,0
10,34
35,0
10,86
a Geef de vergelijkingen voor de reacties die kunnen optreden als verdund zwavelzuur wordt toegevoegd
aan een oplossing van natriumsulfiet.
b Bij de beschreven bepaling was ook na toevoeging van het zwavelzuur aan de sulfietoplossing, de
oplossing nog enigszins basisch. Geef hiervoor een verklaring.
c Welke reactie treedt op tijdens de titratie met natronloog?
d Maak een zo nauwkeurig mogelijke schatting van het eindpunt (bedoeld: equivalentiepunt) van de
titratie. Licht je antwoord toe.
e Geef met behulp van je antwoord onder d een berekening van het aantal grammen ethanal in de
10,00 mL van de onderzochte oplossing.
f. Zou men de bepaling met fenolftaleïen als indicator kunnen uitvoeren in plaats van met een pH-meter?
Licht je antwoord toe.
Oefening 1977 Examen VWO eerste tijdvak opgave 2
Aldehyden zijn stoffen waarvan de algemene formule R- CHO wordt toegekend:
Een eigenschap van de meeste aldehyden is dat ze met een geconcentreerde oplossing van
natriumwaterstofsulfiet NaHS03 neerslagen vormen:
De vorming van een dergelijke slecht oplosbare verbinding wordt soms gebruikt om de aanwezigheid van een aldehyde aan te tonen.
De reactie kan ook gebruikt worden om de hoeveelheid van een aldehyde in een oplossing te bepalen. Zo kan de hoeveelheid ethanal in een oplossing worden bepaald volgens een op bovenbeschreven reactie gebaseerde methode, die door S. Siggia in 1949 werd gepubliceerd.
Bij deze methode wordt bovendien gebruik gemaakt van het feit dat HS03- een zwak zuur is (Kz = 1, 0 x 10-7).
Een deel van het verslag van een bepaling volgens deze methode wordt hier gegeven:
Er werd een natriumsulfietoplossing bereid door 31,5 gram natriumsulfiet op te lossen in 250 ml water, in een erlenmeyer van 500 ml. Aan deze oplossing werd onder voortdurend roeren 50,0 ml 0,500 molair zwavelzuur toegevoegd. Onmiddellijk hierna werd 10,00 ml van de te onderzoeken ethanaloplossing toegevoegd en werd de erlenmeyer afgesloten en gedurende vijf minuten geschud. Vervolgens werd getitreerd met 1,000 molair natronloog. Na elke toevoeging van natronloog werd de pH van de oplossing gemeten met behulp van een pH-meter.
Deze resultaten van deze metingen zijn hieronder vermeld.
Het arrangement Bepaling van het aldehydegehalte met natriumsulfiet is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Dick Naafs
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2016-02-25 14:05:38
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
