De vorming van een koperspiegel

De vorming van een koperspiegel

Bronvermelding

cc-by-nc-sa

Instituut voor Didactiek en Onderwijsontwikkeling Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen is de beheerder van de rechten van dit arrangement.
Nijenborgh 9, 9747 AG Groningen
tel. 0503634365 / fax 0503634500

Inleiding

Bij oxidatie van alkanalen zoals methanal (for­maldehyde) of glucose door Fehling’s reagens,
ontstaat uiteindelijk meestal een oranjerood neerslag, het koper(I)oxide Cu2O, zie vergelijking I.

Onder bepaalde omstandigheden kan echter ook koper worden gevormd. De kopervorming lukt met
methanal, als hiervan een overmaat wordt gebruikt, en als de reactie wordt uitgevoerd in reageerbuizen waarvan de glaswand aan de binnenkant op één of andere manier ruw is gemaakt, zie vergelijking II.

Met andere alkanalen bv. ethanal en glucose is het niet gelukt een koperspiegel te vormen.

Benodigdheden + Chemicaliën

 

 2 bekerglazen

400 mL

 koper(II)sulfaat

 1 bekerglas

150 mL

 natriumkaliumtartraat

 2 bekerglazen    

100 mL

 natriumhydroxide

 2 maatcilinders

  50 mL

 tin(II)chloride

 2 maatcilinders     

   5 mL

 zilvernitraat

 reageerbuizen

 gedestilleerd water

 schuurpapier

 

 brander

 

 waterbad

 

 

 

Uitvoering

Bereiding Fehling’s reagens I :

Weeg 3,46 gram CuSO4 . 5H2O af in een bekerglas van 100 mL en los de stof op in 50 mL gedestilleerd water.

 

Bereid Fehling’s reagens II :

Weeg 17,3 g natrium­kaliumtartraat en 6,00 g natriumhydroxide af in een bekerglas van 100 mL en los de stoffen op in 50 mL gedestilleerd water.

Meng deze oplossingen voor gebruik in de volumeverhouding 1:1.

Schuur de onderste 4 cm van de binnenkant van een reageerbuis met niet te grof schuurpapier (zie opmerking 1).

Voeg in deze reageerbuis 3 mL Fehling’s reagens bij 3 mL verse formaline (35 massa %) en plaats deze reageerbuis in bekerglas van 400 mL gedurende 30 tot 40 minuten in een waterbad van 55-60°C ( zie opmerking 2).

Na enkele minuten begint een gasontwikkeling (dit is formaldehyde) en na tien minuten de koperafzetting.

De fraaiheid van de koperspiegel is erg afhankelijk van de voorbehandeling van de reageerbuis, van de ouderdom van de formalineoplossing en van de temperatuur. Een neerslag van koper is van een neerslag van koper(l)oxide te onderscheiden met zoutzuur.

 

Opmerking 1:

In plaats van te schuren kan de reageerbuis ook met koningswater of met waterstoffluoride worden behandeld. De beste resultaten worden verkregen als de reageerbuis achtereenvolgens wordt gewassen met een oplossing van SnCl2 (2 g/300 ml) en een oplossing van AgNO3 (1 g/100 ml), waardoor een laagje fijn verdeeld zilver ontstaat

                          Sn2+(aq)  + 2 Ag+(aq)    -->  Sn 4+(aq)   + 2 Ag (s)

Bij verwarmen in het waterbad ontstaat na enkele minuten een goede koperspiegel.

 

Opmerking 2:

Soms ontstaan ook koperspiegels als de reageer­buis direct in de vlam wordt verwarmd.

 

Literatuur

P.J. de Rijke en W. v.d Veer, RIS-publicatie XII, met medewerking van: A.J. Bosch, M. Emmens, D. Fekkes, R. Hemmel, J.H.C. Hoge, G.Tans en M. van Wijk

  • Het arrangement De vorming van een koperspiegel is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Dick Naafs Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2015-10-06 21:09:46
    Licentie
    CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Bij oxidatie van alkanalen zoals methanal (for­maldehyde) of glucose door Fehling’s reagens, ontstaat uiteindelijk meestal een oranjerood neerslag, het koper(I)oxide. Onder bepaalde omstandigheden kan echter ook koper worden gevormd. De kopervorming lukt met methanal, als hiervan een overmaat wordt gebruikt, en als de reactie wordt uitgevoerd in reageerbuizen waarvan de glaswand aan de binnenkant op één of andere manier ruw is gemaakt. Met andere alkanalen bv. ethanal en glucose is het niet gelukt een koperspiegel te vormen.
    Leerniveau
    HAVO 4; VWO 6; HAVO; VWO; HAVO 5; VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Scheikunde;
    Eindgebruiker
    leraar
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    0 uur en 50 minuten
    Trefwoorden
    aldehyde, aldehyden, alkanal, alkanalen, fehling's reagens, formaline, koperspiegel, methanal, reacties van koolstofverbindingen, redox, redox als proces, redoxreacties, ris, ris-publicatie, ris-publicatie xii, technisch-instrumentele vaardigheden, toepassingen
  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van