Fokkerij - genetica & rassenkennis

Fokkerij - genetica & rassenkennis

Inleiding

 

 

Binnen het project Animal Love gaan we met fokkerij in op genetica. Genetica (van grieks γενετικς (genetikos), genitief van γνεσις (genesis),"oorsprong") of erfelijkheidsleer is een wetenschap die erfelijkheid probeert te beschrijven en verklaren.

Genetica is de basis waarmee je met dieren kunt gaan fokken. Als je niet weet hoe de genetica werkt kun je ook geen goede selectiecriteria opstellen voor je fokkerij. Wil je fokken op kleur, moet je wel weten hoe kleur vererft. Om een goed fokplan te maken voor je dieren zul je moeten weten wat voor genen zowel het vaderdier als het moederdier bezit om te weten wat voor nakomelingen je krijgt. Welke kenmerken zullen tot uiting komen, welke zie je in een van de ouderdieren en zou je liever niet zien in de jongen, hoe kun je dat dan voorkomen. Dit zijn dingen die je in de gentica leert.

Daarnaast gaan we in dit blok in op rassenkennis. Wil je werken in de dierenwereld dan is het belangrijk om ook kennis te hebben van rassen binnen een soort. Wil je dieren houden dan zul je eerst moeten weten welke diersoort je voorkeur naar uitgaat. Afhankelijk van het doel dat je voor ogen hebt zul je binnen deze soort voor een bepaald ras kiezen. Dit kan zijn omdat je dit ras gewoon mooi vindt, omdat het karakter bij je past of omdat ze qua productie precies bij je doel passen. Wil je koeien houden voor melkproductie dan zul je geen Piemontese koeien moeten houden. Wil je graag honden fokken om mee te werken dan zul je niet voor een Lhasa Apso moeten kiezen. Schapen die gefokt zijn om wol te produceren zullen over het algemeen weinig vlees opleveren en zijn dan ook niet geschikt om te houden als je ze voor het vlees wilt.

Kwalificatie dossier

In het kwalificatie dossier van jouw opleiding staan een vijftal kerntaken. Bij Fokkerij in het derde blok van leerjaar 3 werk je vooral aan de kerntaak 2: Begeleidt voortplanting van dieren.

Bij deze kerntaak behoren de volgende werkprocessen:
2.1 Begeleidt fokproces

2.2 Begeleidt geboorte

2.3 Socialiseert jonge dieren

Tijdens dit blok gaan we ons vooral richten op werkproces 2.1

Opbouw van de taak

Deze taak bestaat eigenlijk uit twee delen.

Het eerste deel heeft te maken met genetica en het tweede deel heeft te maken met rassenkennis.

 

A. Genetica

Voor genetica gaan jullie als groep een leermiddel ontwikkelen voor het onderdeel genetica. Een leermiddel is een hulpmiddel om kennis en vaardigeheden eigen te maken. Je gaat dus een middel ontwikkelen waardoor de andere groepen de kennis over genetica kunnen leren. Dit doe je op een zo origineel mogelijke manier. Een voorbeeld van een leermiddel is een memoryspel.

De lesstof die eigen gemaakt moet worden is de lesstof die behandeld wordt en de lesstof Algemene theorie genetica 

Wat moet je kennen uit de lesstof Algemene theorie genetica:

- H1: helemaal

- H2: 2.5 t/m 2.7

- H3: helemaal

- H4: 4.1 t/m 4.8

- H5: 5.1 t/m 5.4

- H6: helemaal

- H7: helemaal

 

Daarnaast maken jullie uit het Electronisch leerboek fokkerij één vraag uit het hoofdstuk hond, één vraag uit het hoofdstuk paard en één vraag uit het hoofdstuk kat. Deze lever je digitaal in. Aan het einde van de lessenserie krijg je van mij de uitgewrktte antwoorden voor de behandelde vragen.

Om zoveel mogelijk rendement uit deze opdracht te halen zul je eerst als groep moeten beslissen welke opdrachten je wilt gaan maken, daarna kijken we als klas gezamenlijk welke opdrachten er gemaakt worden en proberen deze zoveel mogelijk te verdelen. Elke vraag mag dus maar door één groep gemaakt worden.


 

B. Rassenkennis

Voor rassenkennis ga je kijken naar verschillende rassen binnen een soort. De hondenrassen behandelen hebben jullie behandeld in de les Evolutie en Domesticatie. Met je groep krijg je één of meerdere soorten toegewezen.

De groepen zijn als volgt:

1: kat (30)

2: geiten (7) + vissen (10)

3: knaagdieren (5) + konijnen (10) + kippen (7)

4: paarden (15) + reptielen en amfibieën (5)

5: rundvee (10) + varkens (7)

6: Volierevogels (10) + schapen (10)

 

Tussen haakjes staat het aantal rassen dat je moet verzamelen. Je kiest zelf de rassen die je wilt leren. Onderbouw de keuze die je maakt. Voor alle rassen geldt dat je naast een plaatje en de naam ook de oorsprong vermeldt, bij de katten vermeldt je het vachttype en bij de andere dieren het gebruiksdoel.

Uiteindelijk maken jullie er met de klas één lijst van die je moet kennen voor de toets. Als klas zorgen jullie ervoor dat er 1 groep is die eindverantwoordelijk is voor deze taak. Dat betekent dat deze groep alles aangeleverd krijgt en dit netjes in 1 document verwerkt. Zorg er dus voor dat jullie van te voren afspreken hoe het document eruit moet zien en dat alles op de juiste manier en op tijd aangeleverd wordt. Het is niet de bedoeling dat de eindeverantwoordelijke ook nog alle lay-out aan elkaar moet passen. 

 

Fokkerij wordt afgesloten met de volgende onderdelen:

* Leermiddel genetica 

* Toets genetica

* Toets rassenkennis overige dieren 

 

Weging van de afzonderlijke onderdelen:

toets: 4

leermiddel + toets rassenkennis niet hond: 1

Genetica

Genetica of erfelijkheid is het verschijnsel dat voorouders en nakomelingen gelijke of op elkaar lijkende kenmerken bezitten, en het proces waardoor deze van de ene generatie op de volgende wordt overgedragen.

De lesstof die we voor genetica gaan behandelen kun je vinden op: Algemene theorie fokkerij.

 

We gaan de wetten van Mendel behandelen en gaan leren hoe je kruisschema's maakt.

 

 

 

 

Termen die je moet kennen:

* genen: erfelijk materiaal waarmee organismen erfelijke eigenschappen doorgeven aan nakomelingen. Onderdeel van chromosomen.

* chromosomen: kleine celonderdelen die bestaan uit DNA

* allel: uitvoering van een gen

* homozygoot: in de cellen zitten twee dezelfde allelen

* heterozygoot: in de cellen zitten twee verschillende allelen

* dominant: overheersende vorm van een gen

* recessief: ondergeschikte vorm van een gen

* genotype: de informatie voor de erfelijke eigenschappen van een organisme

* fenotype: zichtbare eigenschappen van een organisme. Fenotype = genotype + milieu

 

 

Oefeningen met simpele kruisingsschema's

 

Oefeningen met dubbele kruisingsschema's

 

Oefening stamboom cavia

 

Open bestand voorbeeld leermiddel genetica

Pedigree Analysis Practice

Pedigree Review Worksheet

Pedigree Analysis Worksheet answers

Beoordeling

Bronnen

Voor dit leerarrangement is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

Digischool: http://leermiddel.digischool.nl/vo/leermiddel/f27e54ef7d65f601f703e4a6c1dd68e2 (opdracht erfelijkheid)

Nederlandse grote Münsterlander vereniging: www.grotemunsterlander.nl (foto)

 Raad van Beheer op Kynologisch gebied in Nederland: www.raadvanbeheer.nl

The Biology Corner: www.biologycorner.com (opdrachten)

 Biologiepagina: biologiepagina.nl

 

 

  • Het arrangement Fokkerij - genetica & rassenkennis is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Dier en Paard Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2013-02-03 18:04:40
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Erfelijkheid en rassenkennis van de hond.
    Leerniveau
    MBO, Niveau 4: Middenkaderopleiding; Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie;
    Leerinhoud en doelen
    Dieren;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    0 uur en 50 minuten
    Trefwoorden
    erfelijkheid, fokkerij, genetica, rassenkennis

    Bronnen

    Bron Type
    https://youtu.be/mx6maAOOfxQ
    https://youtu.be/mx6maAOOfxQ
    Video
    Pedigree Analysis Practice
    https://youtu.be/2930XAuGXCI
    Video
    Pedigree Review Worksheet
    https://youtu.be/hfXJfmp9aSc
    Video
    Pedigree Analysis Worksheet answers
    https://youtu.be/PKvqPwEpDF8
    Video