TEKENING EN BESTEK LEZEN
Inleiding
Tekening lezen, natuurlijk kun je dat. Op de basisschool heb je al geleerd om met een Atlas te werken. Een leganda, schaal en dit soort begrippen zijn toen uitgelegd. Veel kennis is misschien weggezakt, dus dat gaan we nu weer ophalen. Verder gaan we nu ook op een wat meer 'professionele' manier naar tekeningen kijken. Je zult hier bij je stage/werk veel mee te maken krijgen. Bestekken zijn nieuw, maar heel belangrijk in het werk (van de toekomst).
Na deze leereenheid ben je in staat om tekeningen en bestekken te lezen, begrijpen en met andere vakgenoten te delen.
Eeen goede bron om te gebruiken bij dit hoofdstuk: Handboek tuintekenen Barnier en Schuring
De basis van een tekening
kaarten
Kaartmateriaal
Om een duidelijk beeld te krijgen van een locatie gebruik je kaarten. De kaarten die gebruikt worden om informatie te krijgen over de omgeving, zijn topografische en kadastrale kaarten.
Soorten kaarten
Topografische kaart
De topografische kaarten zijn voorzien van een uitvoerige legenda met de belangrijkste terreinkenmerken en de aard van het bodemgebruik. Op kadastrale kaarten staan kadastrale gegevens per perceel aangegeven. Deze percelen zijn genummerd en hier is bv oppervlakte, eigenaar en evnetueel belast met hypotheek terug te vinden. Deze kaarten kunnen via het kadaster tegen betaling aangevraagd worden. Deze kaarten geven de excacte eigendomsgrenzen aan en worden daarom ook regelmatig gebruikt bij 'grensgeschillen'
Zoek op plattegronden of in de https://www.atlasleefomgeving.nl/kaarten de topofrafische kaart van je woonplaats op.
Kadastralekaart
Voor informatie over afmetingen van een perceel, de eigenaar en of er een hypotheek op de grond ligt moet je kijken op de kadastrale kaart. Nederland bgon begin 1800 met het in kaart brengen van wege, landerijen etc. Napoleon kon dit goed gebruiken om belasting te heffen en heeft dit verder uitgebreid met een systeem om stukken grond in Nederland een code te geven met daaraan gekoppeld informatie.
https://kadastralekaart.com/
Grootschalige Basiskaart Nederland
De Grootschalige Basiskaart Nederland (GBKN) is een gedetailleerde topografische kaart van Nederland. Op deze kaart staan onder andere gebouwen, wegen, bruggen, spoorlijnen, waterlopen, dijken en hoogspanningsmasten aangegeven. De basis voor de GBKN is het coördinatenstelsel van de Rijksdriehoeksmeting. Overheden en organisaties die veel vastgoed beheren, gebruiken de GBKN als basiskaart bij onder andere planvorming of om inzicht te krijgen in de ligging van bepaalde topografische elementen. Maar ook kabel- en leidingbeheerders gebruiken de GBKN voor registratie van ondergrondse kabels en leidingen ten opzichte van zichtbare topografie.
soorten tekeningen
In je werk krijg je te maken met verschillende soorten tekeningen, apart benaamd omdat er op de tekening andere informatie staat.
In deze tekening is het plan van een bouwwerk, een tuin of een andere invulling van ruimte door de ontwerper weergegeven. Het doel is om de klant/opdrachtgever een beeld te geven van hetgeen hij of zij gevraagd heeft. Het kan gaan om een boven, zij of vooraanzicht van bv een huis, of een bovenaanzicht (plattegrond) van een tuin of park. De onwerper hanteert hierbij schaal en gestandariseerde symbolen (bv een boom is een cirkel met een punt erin), al dan niet in kleur.
Hierin wordt aangegeven welke beplanting waar staat , ook deze tekening is op schaal. Vaak worden de planten naam in de tekening geschreven, het kan ook met een code/afkorting gebeuren ivm de ruimte op de tekening. Vaak zit er dan een lijst met verklaringen bij. Uit deze tekening wordt dan weer een palnten(bestel)lijst gemaakt die naar de kweker/leverancier gaat.
Als er een bouwwerk of constructie in een plan opgenomen is wordt er vaak een technische tekening gemaakt, op deze tekeningen staan de details van een constructie getekend, dit om de constructie te kunnen maken. Dit zijn vaak hele preciese tekeningen, bv om een machine onderdeel te maken. De schaal van deze tekeningen wordt ook aangepast, soms zelfs schaal 1:10 of zelfs nog kleiner. Technisch tekenen is een precisie werkje en je moet natuurlijk goed weten hoe iets gemaakt moet worden, met welke materialen en wele afmetingen!!
- uitzettekening of matenplan
Als een werk uitgevoerd moet worden heb je in het veld de juiste plaats en afmetingen nodig. Je kan buiten natuurlijk niet met je liniaal alle maten uit de tekenihng gaan nameten. Die wordt vooraf op kantoor gedaan en direct verwerkt in een uitzettekening. Tegenwoordig met CAD tekenen en GPS gaat dit sneller en is er alleen maar een digitale tekening.
Vooral in de weg en waterbouw, maar ook in de tuinaanleg worden ter verduidelijking ook doorsnedetekeningen gemaakt. Je kunt hierin bv goed diverse hoogtes/dieptes (terreinkenmerken) laten zien. Ook hoeveel een constructie onder en/of boven het maaiveld staat.
Een doorsnede tekening wordt vaak gecombineerd met een aanzicht.
Een ontwerp of plattegrond is een 2D tekening, of en 'platte' tekening. Wil je de klant een meer op de werkelijk lijkende tekening laten zien dan maak je een perspectief tekening, eigenlijk een 3D tekening Er zijn verschillende soorten perspctief, kikkerperspectief, vogelvlucht perspectief. Tegenwoordig kunnen (tuin)ontwerpen snel in 3D gezet worden.
legenda
Een legenda is een verklarende lijst waarbij je symbolen en kleuren uit de tekening haalt, deze naast de tekening zet en er tekst bijzet.
In het voorbeeld van deze legenda wordt vooral gewerkt met kleuren, maar er kan ook gewerkt worden met sybbolen, rasters en arceringen etc. Een legenda is vooral belangrijk voor derden die met de tekening moeten werken of deze willen begrijpen. Het is De presentartie waarde wordt hiermee dus verhoogd, immers de tekeningmaker weet zelf precies wat met de tekenning bedoeld wordt, hij of zij is er meestal niet bij als de tekening bekeken wordt.
Legenda's zijn niet gestandariseerd, vandaar dat er bij vrijwel iedere tekening een zit. De legenda's van bouwtekeningen zien er ook heel anders uit als legenda's bij bv tuinontwerpen.
Opdracht 1:
Zoek via Google met de zoekterm 'Legenda' eens voorbeelden op van andere soorten legenda's. Knip en plak deze in een document en schrijf bij iedere legenda bij wat voor een soort tekening deze hoort.
Opdracht 2: Zoek uit de kranten van komende week voorbeelden van legenda's bij kaartjes ed. Scan deze en voeg ze toe aan de verzameling van opdracht 1
schaal
Schaal is eigenlijk de verkleining van de werkelijkheid. De cijfers in de schaal geven aan hoe vaak de werkelijkheid verkleind is dit noemen wij de schaalaanduiding. Als we de werkelijke maten op een tiende (1/10) van de ware grootte tekenen, dan is de tekening schaal 1:10, een op 10 in de spreektaal. De schaal moet altijd op de tekening vermeld staan. Getallen in (werk)tekeningen zijn altijd de werkelijke maten, onafhankelijk van welke schaal gebruik gemaakt is.
Een grote schaal is bv 1:50 en een kleine schaal 1:5000. Schalen worden meestal in hele getallen uitgedrukt, een schaal van bv 1:12,5 werkt en rekent zeer lastig!!
Wat te denken van het bouwen van schaalmodellen (een verkleining van de werkelijkheid), Madurodam?
Ga nu de filmpjes van de volgende 2 links kijken
https://www.youtube.com/watch?v=F9Y-4-sTshg
uitleg schaal youtube
https://www.youtube.com/watch?v=L9nZX__PHzY
teken schalen
voorbeeld rekensommen
peilen
We kennen in het Nederlands peilen en pijlen.
Als we het over tekening lezen hebben en het woord peil dan betekend het woord peil 'hoogte'. In de tekening worden dus de hoogtes (peilen) aangegeven. Dit gebeur simpel door een getal in de tekening te zetten (vaak met een rondje erom). Bij het onderdeel Landmeten en waterpassen wordt hier dieper op ingegaan.
Maar pijl betekend 'richting'. In dit geval spreken we vaak van Noordpijl, een pijl welke naar het Noorden wijst. Dit is er belangrijk in een tekening om te bepalen hoe de tekening gehouden moet worden. Een tekening is vaak een onderdeel van een groter geheel en om duidelijk te maken waar het Noorden is, kun je nagaan waar en hoe de tekening in een groter geheel past. Maar het is ook belangrijk om bv de heersende windrichting, stand van de zon etc in de tekening te kunnen bepalen.
Opdracht 4:
Teken jouw favoriete noordpijl. Let wel, het moet altijd duidelijk zijn waar de punt van de pijl zit (je mag ook een mooi voorbeeld van een tekening natekenen)
identificatie kader
Andere woorden hiervoor zijn 'stempel' of 'onderhoek'. Zo'n ding is eigenlijk een vaste plek op de tekening (rechtsonder) waar veel informatie over de tekening in kan komen te staan. De lezer van de tekening kan zo alle informatie in een oogopslag vinden. Duidelijk en overzichtelijk. Als een grote tekening terug gevouwen wordt naar A4 dan ligt het stempel altijd voorop, je hoeft dan niet de hele tekening eerst uit te vouwen voor je weet of je de juiste te pakken hebt.
Opdracht 5:
Schrijf op welke informatie je allemaal in een stempel kunt vinden. Zoek zoveel mogelijk en gebruik daarvoor minstens 3 verschillende tekeningen
papiersoorten en formaten
papierformaten
samenvatting papierformaten
Calqueerpapier is een goed lichtdoorlatende papiersoort, die voornamelijk op tekenkamers en ontwerpbureaus werd gebruikt. Van oudsher gebruikte men hiervoor rijstpapier. Hierop werden met inkt transparante vaak technische tekeningen getekend, waarvan daarna afdrukken werden gemaakt als kopie. Oost-Indische inkt loopt namelijk niet uit op dit papier en dus kunnen er scherpe lijnen met de trekpen op worden getrokken. Het product van een tekening op calqueerpapier wordt calque genoemd. Dit papier wordt vaak op een rol verkocht of in blocs op A4 en A3 formaat.
De kwaliteit van het papier wordt uitgedrukt in grammen (80 gr/m2, 95 gr/m2), dit zijn de meest voorkomende kwaliteiten.
In de moderne tijd is het rijstpapier vervangen door polyesterfilm, dat maatvaster is dan het organisch papier.
Voor technisch tekenwerk wordt tegenwoordig echter meestal de computer gebruikt. De tekeningen worden dan zo nodig met behulp van een plotter of printer afgedrukt in zwart wit of kleur afgedrukt. Hierna worden de tekeningen vaak bijgesneden en daarna gevouwen.
Opdracht 6:
Haal in de mediatheek een wit stuk tekenpapier. Zet inde rechteronderhoek een stempel. Vervolgens ga je uitzoeken hoe een tekening gevouwen moet worden. Probeer dit en laat de docent het resultaat zien (hij kan het dan afvinken)
tekenbenodigheden
Als je wilt gaan tekenen (ontwerpen, presenteren, aanvullen) op papier heb je een aantal hulpmiddelen nodig. Er zijn heel veel kantoorboekhandels of gespecialiseerde tekenzaken die deze spullen aanbieden.
Opdracht:
Stel een lijst met tekenhulpmiddelen welke je nodig hebt om in een plattegrondtekening de plaatsing van een schotten stuw in te tekenen.
digitale tekeningen
Tegenwoordig wordt er veel digitaal getekend (met de computer). Dit scheelt veel papier, tekeningen kunnen snel verzonden worden en het opslaan kost veel minder ruimte (niet meer in kasten maar op de harddisk).
We kennen twee systemen welke we in ons vak gebruiken bij het tekenen of het gebruiken van kaarten te weten CAD (Computer Aided Design)en GIS (Geografisch Informatie Systeem).
Het CAD systeem wordt meer gebruikt in de creatieve en ontwerp sector. Met dit programma worden bv constructies, tuinen, tedebouwkundige ontwerpen etc. gemaakt. Later in de opleiding leer je simpel met zo een systeem te werken.
GIS is een karteringssysteem voor computers, het verbindt database informatie aan kaarten en wordt vervolgens veel als 'naslag' werk gebruikt. Hiermee kun je gekoppeld aan GPS op iedermoment op de plek waar je bent informatie opzoeken op diverse kaarten. We kennen bv topografische kaarten maar ook themakaarten. Uit het watermanagement kennen we vooral kaarten waarop de schouw wordt weergegeven of de grondwaterstromen (isohypsenkaart).
Tijdens deze leereenheid krijg je een introductietraining over bedie systemen. Later in de opleiding leer je er mee te werken en er opdrachten mee te maken.
Technische tekening
Voor het uitvoeren van een bouwkundig, constructief werk wordt vaak een extra gedetaileerde tekening gemaakt. Dit om volledigheid en duidelijkheid van het te maken object te krijgen. De opdrachtgever wil immers iets hebben wat excact bedacht is door de ontwerper.
Je collega en jij moeten de constructie maken volgens de technische tekening, excact volgens de gegeven maten, aangegeven materialen materialen en constructieve oplossingen. Dus niet 'koude' verbindingen maar houtverbinding zoals getekend, niet met stalen schroeven maar met RVS schroeven, ook welke maat!! 2 balken niet met een lange schroef vast zetten, maar met een slotbout door en door. Je kunt dit overbodig vinden of meer werk, maar je zal het werk volgens tekening moeten uitvoeren!!
Voor een technische tekening zijn er een aantal afspraken:
- je geeft een plattegrond, een aanzicht en doorsnede aan op schaal (en benoem deze)!
- is een detail niet goed zichtbaar, moet je dit in een kleinere schaal als detail uitwerken
- als de tekening (excact) op schaal is hoeven er geen maten bij
sommige technische tekeningen zijn niet op schaal en dan moeten er maten bij staan
- een legenda voor de gebruikte materialen
- gebruik dubbele stippellijn om lengte in te korten
- kops hout of ijzer geeft men aan met een arcering
Voorbeeld
BESTEKKEN LEZEN
Bestekken worden in veel branches gebruikt. Oorspronkelijk is dit systeem van werkbeschrijving afkomstig uit de weg en waterbouw. Later is dit systeem overgenomen in de bouw, het (openbaar)groen en andere branches. Een bestek is niets meer en niets minder dan een nauwkeurige omschrijving van een uit te voeren werk. Door het werk nauwkeurig te omschrijven hebben alle partijen (zowel opdrachtgever als aannemer) een document in handen waar afspraken over het werk in staan vastgelegd.
De CROW
Voor dit onderdeel maken we gebruik van de sylabus van de CROW. Samen met de docent werk je de syllabus door.
