Inleiding
Wat ga je leren?
In dit project leer je meer over het onderwijs in Guatemala. Guatemala is een ontwikkelingsland. Ontwikkelingslanden kennen veel armoede. Onderwijs is een manier om armoede tegen te gaan. Daarom is goed onderwijs zo belangrijk in ontwikkelingslanden. Tijdens het project leer je het land Guatemala beter kennen. Je leert wat de samenleving belangrijk vindt en welke mogelijkheden tot goed onderwijs er zijn.
Wat ga je doen?
1. Je gaat onderzoek doen naar het land. Daarbij bedenk je zelf wat je allemaal wilt weten over Guatemala.
2. Je maakt een weekrooster voor leerlingen van 10 tot en met 12 jaar in Guatemala.
3. Je maakt een presentatie over alles wat je te weten bent gekomen.
Wat heb je nodig?
• computer met internet en tekstverwerker (bijvoorbeeld Word);
• printer;
• rekenmachine;
• eventueel een videocamera.
Aanpak
Voor dit project werk je soms samen en soms individueel. Je levert een gezamenlijk eindproduct in.
Tijdens het samenwerken neem je een bepaalde rol in. Verdeel voordat jullie aan de slag gaan de rollen. De rollen zijn:
• opdrachtleider;
• notulist;
• tijdsbewaker;
• rekenaar.
In het document Uitleg over de rollen vind je meer uitleg over de verantwoordelijkheden bij elke rol. Lees de uitleg bij jouw rol goed door. Houd tijdens het samenwerken steeds jouw eigen rol in de gaten!
Tip! Print het document uit. Tijdens het samenwerken kan je dan snel lezen wat jij ook weer moet doen.
Het is heel belangrijk dat je je rol serieus neemt. Op deze manier kan je goed samenwerken.
De opdrachten kunnen jullie voor een groot deel zelfstandig maken. Gebruik jullie leerkracht wanneer jullie vastlopen.
Uitleg bij de rollen
Leeractiviteiten
Klik op de afzonderlijke leeractiviteiten voor de opdrachten.
1. Onderwijs in Guatemala
Opdracht 1
Bekijk het filmpje Naar school in Guatemala.
Naar school in Guatemala
Opdracht 2
Download het bestand Verschil onderwijs Guatemala/Nederland. Vergelijk het onderwijs in Guatemala met het onderwijs in Nederland. Wat zijn overeenkomsten en wat zijn verschillen? Schrijf het in het document en sla jullie werk op. Neem 5 minuten de tijd voor deze opdracht.
Verschil onderwijs Guatemala/Nederland
Opdracht 3
Bekijk de tekst samen. Begrijpen jullie alle woorden? Bespreek de woorden die jullie niet begrijpen. Weet iemand anders wel wat het betekent? De notulist schrijft alle woorden die niemand kent op een lijstje. Hebben jullie de hele tekst doorlopen? Zoek dan de woorden op het lijstje op in een woordenboek of op internet. Schrijf de betekenis bij de woorden.
2. Leer Guatemala kennen!
Om een goed onderwijsrooster voor de leerlingen in Guatemala te kunnen maken is het nodig dat je voldoende over het land weet. Zo merk je wat er allemaal mogelijk is voor de Guatemalteekse samenleving en wat zij zelf belangrijk vinden.
Opdracht 1
Brainstorm eerst samen over het land: wat weten jullie er al van? Schrijf zoveel mogelijk dingen op. Neem 3 minuten de tijd voor deze opdracht.
Opdracht 2
Breng in kaart wat jullie allemaal willen weten over Guatemala. Maak hiervoor een woordweb. Kijk voor een voorbeeld naar het bestand Woordweb Guatemala. Neem 3 minuten de tijd om het woordweb te maken.
Klaar? Verdeel dan het woordweb in categorieën. Gebruik daarvoor een nieuw vel papier. Kijk voor een voorbeeld naar het bestand Categoriseren van het woordweb.
Woordweb Guatemala
Categoriseren van het woordweb
Opdracht 3
Zoek op wat jullie te weten wilden komen over Guatemala. Dit kunnen jullie op de volgende manier doen. Eerst geven jullie alle categorieën van de woordweb een nummer. Alle woorden die bij de categorie horen geven jullie daarna ook weer een nummer. Kijk voor een voorbeeld naar het bestand Nummeren van het woordweb. Verdeel vervolgens de categorieën. Ieder zoekt de antwoorden op de vragen van zijn categorie(ën).
Sla de vragen en antwoorden op in een tekstverwerken (bijvoorbeeld Word). Voeg wanneer iedereen klaar is alle documenten samen om een compleet antwoorddocument te hebben.
Tip! Komt het niet uit? Dan kan je de overige categorieën opdelen. Geef bijvoorbeeld de vragen 1 en 2 uit categorie 4 aan iemand, vragen 3 en 4 aan een ander, enzovoort.
Nummeren van het woordweb
3. Guatemala anders bekeken
De volgende opdrachten doe je individueel.
Opdracht 1
Print het bestand Vergelijking Guatemala/Nederland. Vul deze tabel in. In de lege hokjes kan je zelf dingen bedenken.
Vergelijken Guatemala/Nederland
Opdracht 2
Print het bestand Onderwijs in Guatemala. Gebruik dit bestand om de volgende opdracht te maken.
De Guatemalteekse overheid besteedt op dit moment weinig geld aan het onderwijs. Bedenk 3 redenen waarom de overheid weinig geld in het onderwijs steekt. Bedenk ook 3 goede redenen voor de Guatemalteekse overheid om juist wel geld in het onderwijs te steken.
Onderwijs in Guatemala
Opdracht 3
Bedenk een manier om meer geld voor het onderwijs in Guatemala bij elkaar te brengen.
Opdracht 4
Een belangrijk exportproduct van Guatemala is koffie. Koffie wordt geoogst in september en december. Hoe kan de familie Diaz rondkomen wanneer er geen koffie wordt geoogst? Bedenk 3 andere dingen die zij kunnen doen om geld te verdienen.
Opdracht 5
Stel dat een Guatemalteeks kind kettingen maakt en deze op de markt verkoopt. Hij moet eerst draad en kralen kopen. Per ketting heeft hij ongeveer 1 quetzal aan kosten. Als hij de kettingen op de markt verkoopt krijgt hij ongeveer 2 quetzal per ketting. Hoeveel zou dit kind op een dag kunnen verdienen? En hoeveel is dat in euro? Schrijf ook op hoe je rekent.
Opdracht 6
Hoeveel verdient de familie Diaz ongeveer per maand?
Opdracht 7
Hoe zou het zijn als jij in Guatemala zou wonen? Beschrijf een Guatemalteekse dag voor jou.
Tip! Op de site van stichting Los Ninos vind je een filmpje over een Guatemalteeks kind.
4. Onderwijs indelen
De volgende opdracht doe je individueel.
Opdracht 1
Bedenk een opzet voor een weekrooster (zie afbeelding 1). Deze hoef je nog niet met vakken te vullen.
Tip! Daarvoor moet je de volgende zaken bedenken:
• Op welke dagen wil je dat de Guatemalteekse kinderen naar school?
• Van hoe laat tot hoe laat wil je dat de Guatemalteekse kinderen naar school gaan?
• Wanneer op een dag zijn de pauzes en hoe lang duren die?
• Hoe lang duren de lessen telkens?
Afbeelding 1
5. Eerste rooster
Opdracht 1
Bedenk eerst welke vakken jij belangrijk vindt voor de Guatemalteekse leerlingen. Schrijf ook telkens op waarom het belangrijk is. Maak tot slot een lijstje van de vakken waarbij je het belangrijkste vak bovenaan de lijst zet en het minst belangrijke vak onderaan de lijst.
Opdracht 2
Hoe helpen de door jou bedachte lessen om de Guatemalteekse kinderen een betere toekomst te geven?
Tip! Misschien wil je nu nog wat lessen toevoegen of je belangrijkste vakkenlijstje aanpassen.
Opdracht 3
Bedenk hoeveel uur de leerlingen elk vak gaan hebben. Dit kan je bijvoorbeeld achter het belangrijkste vakkenlijstje plaatsen.
Tip! Reken eerst uit hoeveel uur de leerlingen per week les hebben. Haal hier de pauzes uit. Je kan nu berekenen hoeveel uur je gemiddeld kan geven per vak. Daarna ga je belangrijke vakken meer uur geven en minder belangrijke vakken minder uur.
Tip! Excel kan een handig hulpmiddel zijn. Hier kan je formules inzetten die automatisch voor je uitrekenen hoeveel uur je verdeeld hebt en hoeveel uur je nog over hebt.
Opdracht 4
Verdeel de vakken in je rooster.
6. Het nieuwe rooster
Jullie hebben allemaal een apart rooster gemaakt. Nu gaan jullie deze roosters vergelijken en een nieuw rooster maken. Het nieuwe rooster maak je samen, maar niet iedereen vindt dezelfde vakken even belangrijk. Daarom gaan jullie een discussie voeren. Tijdens de discussie bepalen jullie de vakken die de leerlingen gaan krijgen en verdelen jullie de uren voor de vakken.
Opdracht 1
Schrijf op een papiertje welke 4 dingen jij het meest belangrijk vindt in het nieuwe rooster. Schrijf ook in steekwoorden op waarom je deze dingen zo belangrijk vindt.
Tip! Belangrijke dingen kunnen bijvoorbeeld zijn:
• Hoeveel uur een bepaald vak per week gegeven wordt.
• Hoeveel uur les de leerlingen per week krijgen.
• Hoeveel dagen les de leerlingen per week krijgen.
• Welke vakken gegeven worden.
Opdracht 2
Bedenk een eis aan het onderwijs in Guatemala waarvan je wilt dat die terugkomt in het definitieve rooster dat jullie gaan maken. Zorg er in de discussie voor dat deze eis meegenomen wordt in het nieuwe rooster.
Opdracht 3
Zorg samen voor de volgende voorbereidingen voor de discussie:
• iedereen print het rooster dat hij gemaakt heeft uit;
• deze roosters worden neergelegd en door iedereen bekeken;
• iedereen zorgt dat hij de 4 meest belangrijke dingen en de eis bij de hand heeft tijdens de discussie.
Opdracht 4
Start de discussie! Print het document Discussie uit en volg de stappen.
Discussie
Opdracht 5
Maak samen het nieuwe rooster.
Opdracht 6
Je rooster moet wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Hieronder lees je welke.
1. In Guatemala is het traditie om de schooldag met alle klassen te beginnen. Er wordt dan gezongen en gebeden en sommige leerlingen vertellen iets over waar zij mee bezig zijn. De Guatemalteekse overheid en de samenleving willen dat dit zo blijft.
2. Wanneer leerlingen bepaalde vaardigheden verbeteren kunnen zij bijvoorbeeld meer geld binnenhalen. In het rooster moet ruimte zijn om aan zulke dingen te werken.
3. Veel kinderen kunnen ‘s middags niet naar school. Zij moeten dan werken om geld te verdienen. De meest belangrijke lessen moeten daarom in de ochtend vallen.
Voldoet jullie rooster aan deze voorwaarden? Bespreek het met elkaar. Pas het rooster aan wanneer nodig.
7. Eindproduct
Tot slot maken jullie een eindproduct over wat jullie hebben geleerd. In jullie eindproduct moeten jullie de volgende punten verwerken:
• het rooster dat jullie samen hebben bedacht;
• informatie over het land Guatemala;
• wat jouw mening over/beeld van Guatemala is en of dat veranderd is door dit project;
• hoe de samenwerking in jullie groepje verliep;
• welke rol je had en wat je daarvan hebt geleerd.
Deze informatie kan je op verschillende manieren in een eindproduct verwerken. Kies samen wat voor eindproduct jullie willen maken. Kies uit:
• een website;
• een nieuwskrantje;
• een filmpje.
Verdeel bij het maken van jullie eindproduct de taken. Daarbij kan je bijvoorbeeld denken aan een soortgelijke verdeling:
• 2 leerlingen schrijven de stukjes;
• 1 leerling maakt de lay-out;
• 1 leerling maakt afbeeldingen.
Tip! Jullie kunnen het natuurlijk ook op een andere manier verdelen.
Tip! Let ook goed op de punten in de beoordeling van het eindproduct.
Hieronder vind je enkele tips bij het maken van de verschillende onderdelen:
Een website maken
• Op de site van kennisnet vind je veel tips en informatie om je eigen website te bouwen.
• Denk eraan dat je website toegankelijk is voor veel mensen. Het is dan belangrijk dat je website goed leesbaar is en zonder spelfouten.
• Wanneer je een website maakt, kan je goed gebruik maken van plaatjes en filmpjes op internet.
Een nieuwskrantje maken
• In een nieuwskrantje kan je goed verschillende artikels kwijt. Je kan ook een bepaald onderwerp belichten vanuit verschillende invalshoeken. Je kunt bijvoorbeeld een discussiestukje kwijt in je nieuwskrantje. Daarbij kan je allemaal een stukje kwijt over jouw beeld over Guatemala. (En misschien kan je nog een ander vragen om ook een stukje hierover te schrijven. Zo zie je goed welke verschillen er zijn tussen jullie en andere leerlingen.)
• Gebruik mooie foto’s van Guatemala om je krantje op te fleuren. Zoek deze foto’s op internet.
• In Word kan je ook meer kolommen maken. Zo lijkt je nieuwskrantje nog echter!
Een filmpje maken
• Denk eerst goed na over het script van het filmpje. Schrijf deze helemaal uit en verdeel de rollen.
• De rollen bij het filmen kunnen de volgende zijn: 2 acteurs, een cameraman en een regisseur. Je kunt de rollen bij het filmen ook omdraaien: de acteurs kunnen in een volgende scène cameraman en regisseur spelen.
• In een filmpje is beeld heel belangrijk. Je kunt hier goed gebruik van maken om je film interessanter te maken. Ga bijvoorbeeld voor een grote kaart van Guatemala staan of maak een eigen achtergrond waarop je Guatemala afbeeldt.
Evaluatie
Print het document Evaluatie uit. Beoordeel jezelf op deze punten en reken je totaalscore uit.
Evaluatie
Afsluiting
Je presentatie moet je natuurlijk ook presenteren! Vraag je docent waar en aan wie je het resultaat mag presenteren.
Bereid je daarna voor op de presentatie. Spreek af:
• wat jullie willen bespreken in de presentatie;
• welke materialen jullie gaan gebruiken in de presentatie;
• wie wat vertelt in de presentatie;
• wie welke materialen verzorgt en klaarzet.
Tip! Houd rekening met het lokaal waar je gaat presenteren. Kunnen jullie je presentatie daar geven zoals jullie willen?
Veel succes!
Bronnen
Nederlands:
YouTube-filmpje over het onderwijs in Guatemala:
http://www.youtube.com/watch?v=GyboUIRhgWs
Informatie over (het onderwijs in) Guatemala:
http://www.woordendaad.nl/Page/sp1819/ml1/from_sp_id=1822/nctrue/system_id=4010/so_id=2768/Index.html
http://www.schooltv.nl/eigenwijzer/2157310/aardrijkskunde/item/2594066/guatemala/
http://nl.wikipedia.org/wiki/Guatemala
Site van stichting Los Ninos, die zich onder andere inzet voor het verbeteren van het onderwijs in Guatemala:
http://www.stichtinglosninos.nl
Kids United:
Op Kids United kun je informatie over onderwijs downloaden. Ga naar www.kidsunited.nl, klik op info over Unicef en kies het boekje ‘Onderwijs’.
Engels:
Feiten over het land Guatemala:
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gt.html
http://www.ifitweremyhome.com/compare/NL/GT
Voor de leerkracht
Soorten opdrachten
Leerlingen werken soms samen, soms individueel. Wanneer zij samen moeten werken, worden zij aangespoord de taken te verdelen. Het project bestaat grofweg uit drie fasen:
Fase 1: Kennismaking met het land Guatemala. Leerlingen brainstormen over wat zij al weten van het land, doen onderzoek doen naar Guatemala (met eigen leervragen), en ordenen kennis in schema’s en tabellen.
Fase 2: Lesrooster voor Guatemalteekse leerlingen van 10-12 maken. Leerlingen maken eerst individueel een lesrooster en gaan daarna met elkaar in discussie. Uit de discussie volgt een lesrooster die weer getoetst moet orden aan eisen van de samenleving en overheid.
Fase 3: Presentatiemateriaal. Leerlingen kiezen een vorm voor hun eindproduct (website, nieuwskrantje of filmpje). Hier vermelden zij in wat zij hebben geleerd en op welke manier zij dat hebben gedaan.
Doelen
Kennis:
• Leerlingen weten dat onderwijs een manier is om armoede tegen te gaan.
• Leerlingen krijgen een duidelijker beeld van een ontwikkelingsland door Guatemala te ‘onderzoeken’.
• Leerlingen beseffen welke vakken belangrijk zijn voor een ontwikkelingsland.
• Leerlingen kunnen verschillen betreffende land, samenleving en onderwijs tussen Nederland en Guatemala aangeven.
Vaardigheden:
• Leerlingen oefenen met samenwerken.
• Leerlingen oefenen met discussiëren (mening verwoorden, opkomen voor de eigen mening, argumenten aandragen, durven spreken).
• Leerlingen oefenen met een samenwerkingsrol uitdragen (opdrachtleider, tijdsbewaker, notulist en rekenaar).
• Leerlingen oefenen met presenteren.
• Leerlingen oefenen met schrijfvaardigheden.
• Leerlingen oefenen met het zoeken van informatie op internet.
Kerndoelen
Hieronder staan de belangrijkste kerndoelen die in dit project aan de orde komen vermeld.
Nederlands (mondeling onderwijs)
2 De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren.
3 De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren.
Nederlands (schriftelijk onderwijs)
4 De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen.
Rekenen/wiskunde (wiskundig inzicht en handelen)
24 De leerlingen leren praktische en formele rekenwiskundige problemen op te lossen en redeneringen helder weer te geven.
Rekenen/wiskunde (meten en meetkunde)
33 De leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden en maten, zoals bij tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur.
Oriëntatie op jezelf en de wereld (ruimte)
47 De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen, werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing.
Kunstzinnige oriëntatie
55 De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.
Rol van de leerkracht
Ter voorbereiding is het een goed idee om op de computer een werkmapje voor de leerlingen te maken. In dit mapje kunnen leerlingen documenten kwijt die zij voor deze opdracht downloaden of maken. U kunt de leerlingen zelfstandig laten werken en daarbij benadrukken dat u er bent wanneer de leerlingen vragen hebben of vastlopen in de opdracht.
U kunt tevens de opdracht wat meer specificeren voor de leerlingen op de volgende punten:
• u kunt de rollen voor de leerlingen verdelen (zie ‘Aanpak’);
• u kunt hen verplichte onderzoeksvragen meegeven (zie ‘Leeractiviteiten’, punt ‘2. Leer Guatemala kennen!’);
• u kunt de vragen over Guatemala uitbreiden (zie ‘Leeractiviteiten’, punt ‘3. Guatemala anders bekeken’);
• u kunt de indeling van het rooster voor de Guatemalteekse leerlingen alvast geven, zodat punt ‘4. Onderwijs indelen’ uit de leeractiviteiten wegvalt;
• u kunt het eindproduct bij punt ‘7. Eindproduct’ selecteren en eventueel de punten hierin aanpassen of de leerlingen juist een nieuwe keuze aanbieden of hen zelf een idee laten aandragen;
• wellicht is het mogelijk aan te sluiten op de actualiteit.
Moeilijke punten in het project
Leerlingen zullen de meeste steun nodig hebben bij onderstaande punten. U kunt de leerlingen aansporen bij u te komen met vragen wanneer ze aan deze punten werken of tijdens deze punten de leerlingen zelf meer in het oog houden.
1. (2. Leer Guatemala kennen!) Leerlingen kunnen hulp nodig hebben bij het bedenken van leervragen over Guatemala en het categoriseren van deze leervragen. U kunt hun bijvoorbeeld onderwerpen geven als politiek, geografie, godsdienst, taal, enzovoort.
2. (3. Guatemala anders bekeken) Leerlingen werken hier individueel. Er zitten een aantal pittige vragen bij de opdrachten. U kunt de leerlingen aansporen hulp te zoeken bij u of hun medeleerlingen die aan dezelfde opdracht werken.
3. (5. Eerste rooster) Leerlingen moeten uren berekenen en verdelen. Dit vergt goede rekenvaardigheden. Het kan leerlingen erg helpen om te leren werken met Excel. U kunt hun bijvoorbeeld laten zien hoe zij formules in kunnen voeren die het totaal aantal uren voor hen berekenen. Dit helpt bij het verdelen van de uren, ook bij ‘6. Het nieuwe rooster’.
4. (6. Het nieuwe rooster) Zie ook punt 3. Leerlingen gaan hier discussiëren over het nieuwe rooster. Daarbij is het zelfbedachte rooster uitgangspunt. Leerlingen zullen misschien niet eerder hebben gediscussieerd en voor veel leerlingen is het lastig om onder vuur hun argumenten te vinden en hun standpunten te verdedigen. Enige oefening in en voorbereiding op het discussiëren is hier dan zeker niet overbodig.
5. (7. Eindproduct) Leerlingen kiezen hier een eindproduct. Zij kunnen inzien waar zij op beoordeeld zullen worden (of waar zij zichzelf op kunnen beoordelen. Het is een goed idee om leerlingen hier nog eens op te drukken wanneer zij werken aan het eindproduct. U kunt ook afspreken dat leerlingen de eerste versie van het eindproduct aan u laten zien, waarna u hun feedback geeft.
Woordweb Guatemala
Categoriseren van het woordweb
Nummeren van het woordweb
Vergelijken Guatemala/Nederland
Onderwijs in Guatemala
