Gras
Gras is iets heel gewoons, maar toch ook weer heel bijzonder. Het is overal om je heen, in de tuin, het voetbalveld, de weilanden, noem maar op. Heel veel mensen zijn afhankelijk van het gras. Doel: in dit arrangement leer je over gras als plantje, gewas en het belang voor jouw vakgebied.
Wist je dat er vele soorten gras waren? Gras is lang niet gewoon overal hetzelfde! We gaan eens kijken of we verschillende soorten gras kunnen ontdekken. Loop maar eens door een grasveldje, je zult zien dat niet alle grassprietjes hetzelfde zijn! Of kijk in de berm, daar is de variatie nog veel groter!
Hieronder zie je de meest gebruikte grassoorten en hun eigenschappen.
Engels raaigras
Veldbeemdgras
Rood Zwenkgras
Struisgras
Opdracht 1
Hier onder vindt je een zoekkaart van verschillende grassoorten. Het handige van een zoekkaart is dat je deze gewoon mee naar buiten kunt nemen en daar terplekke kan uitzoeken welke grassoort je gevonden hebt.
Wat ga je doen?
- Je gaat naar buiten en zoekt 4 verschillende grassoorten op.
- Deze determineer je met behulp van de zoekkaart. Laat dit controleren door je docent.
- Nu ga je de grassen drogen. Dit doe je tussen kranten en in een pers.
- Laat het geheel 3 weken drogen. Nu plak je iedere soort gedroogd gras op een apart A4-tje. Zet de namen er bij, dit heet een herbarium:
- Nederlandse naam
- Latijnse naam
- Familienaam
Zoekkaart Grassen
Gras & Vee
De boeren zijn afhankelijk van gras. Dit komt omdat het het belangrijkste onderdeel is van de veevoeding.
Het grasmengsel dat de boeren zaaien op de velden bestaat voor 75% uit Engels Raaigras. Engels Raaigras is namelijk bijzonder voedzaam en groeit snel. Ook kattegras groeit snel en wordt er wel eens doorheen gemengt. Het kan ook prima tegen betreding (als er overheen gelopen wordt). Dat is heel handig als je ook koeien in de wei wilt laten grazen!
Een weiland kan men ca. 6x in het jaar maaien. In onderstaand filmpje zie je hoe dat gaat.
Na het maaien moet het gemaaide gras geschud worden. Het liefst zo snel mogelijk. Het gras moet namelijk drogen voordat het verpakt kan worden tot balen of verwerkt tot een kuilbult. Hier onder zie je de boer of loonwerker aan het schudden. Het schudden gebeurt meestal 2 a 3 x per snee voordat het droog genoeg is om als voer te dienen.
Als het gras genoeg gedroogd is, wordt het tijd om te harken. Waar het gras bij het schudden uit elkaar getrokken wordt, is het bij het harken juist de bedoeling om het netjes in een lijn op een hoop te krijgen zodat het hierna verwerkt kan worden. Op onderstaand filmpje zie je de boer of loonwerker aan het harken.
Na het harken kan het gedrogde gras verder verwerkt worden. Het kan met de hakselaar versnippert worden of juist met de balenpers tot balen geperst en gewikkelt worden. Ook een mogelijkheid is dat het los vervoerd wordt naar de kuilplaats bij de boer en hier afgedekt wordt met zijl. Het gaat er om dat het gras verpakt wordt zodat er geen zuurstof bij kan komen. Het gras gaat dan fermenteren. Fermenteren is het omzetten van voedingsstoffen (gras) door bacterien en gisten naar lang houdbare voedingsstoffen (kuil). Waarbij er dus geen zuurstof aanwezig is. Zou er wel zuurstof bij kunnen, dan ging het rotten (composteren) en dan lusten de dieren het niet meer!
Hoeronder zie je de loonwerker aan het balenpersen en wikkelen.
Nu de balen klaar zijn, kunnen ze vervoerd worden naar de boer en daar opgeslagen.
Opdracht 2
Het kostenplaatje.
Zoek uit:
- Hoeveel kuil/ vers gras eet een koe per dag?
- Hoeveel kg gras haalt een boer van 1 hectare grond af?
- Hoeveel kg kuil/ vers gras moet een boer per jaar voeren als hij 100 melkkoeien heeft?
- Je kan het gras 6x per jaar maaien. Hoeveel hectare weiland heeft een boer nodig om zijn koeien 1 jaar lang te voeren?
Gras & Recreatie
Grasmat
Als je aan gras en recreatie denkt, dan moet je het toch al vrij snel in de sportwereld zoeken. Denk maar eens aan het voetbalveld, de golfbaan, maar ook de zonneweide bij het zwembad! En wat dacht je van de kampeerveldjes op de camping? Allemaal gras, en allemaal voor de recreatie.
Waar het voor een boer belangrijk is dat het gras voedzaam is, is het in de recreatie vooral belangrijk dat mensen er op kunnen lopen. Het moet dus sterk spul zijn, zeg maar. Natuurlijk wil je ook graag dat het gras er ook netjes uitziet, dus groen en vol.
Het mengsel voor recreatie gras is:
- 65% Engels raaigras
- 25% Veldbeemdgras
- 10% Rood zwenkgras
Het voordeel van het zwenkgras is dat het mooie dichte zoden (grasmatten) vormt. Veldbeemdgras kan goed de winter door en blijft lang groen. Het raaigras is gewoon super sterk, groeit snel en kan goed tegen betreding.
Opdracht 3
De zitmaaier
Op veel campings en sportvelden maait men met een zitmaaier. Maar hoe werkt zo iets?
Zoek uit:
- Welk merk zitmaaier hebben ze bij jou op stage of op school?
- Hoeveel kost hij nieuw?
- Op wat voor brandstof loopt hij?
- Wat is zijn verbruik?
- Is het een viertakt of een tweetakt motor?
Vraag je docent of stagebieder hoe je met een zitmaaier werkt. Maak hiervan een gebruiksaanwijzing in Word.
Gras & Tuin
Voor hoveniers is gras ook een belangrijk onderdeel in het werk. Zo willen de mensen bij het aanleggen van de tuin graag een mooi groen gazon. Een gazon bestaat uit fijner gras dat een mooie groene kleur heeft en er verzorgt uitziet.
Het mengsel voor een gazon bevat de volgende grassoorten:
- Engels Raaigras
- Rood zwenkgras
- Veldbeemdgras
- Struisgras
Struisgras is een grassoort die mooie fijne grassprietjes geeft met een fris groene kleur. Het is wat lichter dan de andere grassoorten en deze grassoort zie je ook wel op golfbanen. Roodzwenkgras heeft als mooie bijkomstigheid dat het vlinders aantrekt als het bloeit. Je kunt je voorstellen dat de klant vlinders in zijn tuin als pluspunt beschouwd.
Deze combinatie levert je de mooiste grasmat op. Echter ook de gevoeligste. Struisgras houd er niet van om vertrapt te worden, dus voor iemand die veel wil voetballen in de tuin zou het geen geschikte soort zijn. Maar voor iemand die wil genieten van zijn gazon en er lekker in het zonnetje wil zitten is het een prima mengsel!
- Aanleg
Als je een stuk gazon gaat aanleggen moet je goed voorbereid te werk gaan. Je kunt op 2 manieren gras leggen:
Wij concentreren ons op het zaaien. Natuurlijk is het belangrijk om goed uit te meten waar het gazon moet komen. Allereerst ga je spitten. De grond wordt omgewoeld en nu kun je er meteen compost e.d. doorheen mengen.
Voor een klein oppervlak kun je het zelf aantrappen, voor een groot oppervlak kun je een verzwaarde rol gebruiken.
Je egaliseert het oppervlak mooi en zorgt dat de stenen en klei brokken er uit zijn. Nu kun je zaaien. Na het zaaien hark je in een V-vorm het gazon netjes aan en kun je het water geven. Let op dat je het met een fijne sproeier doet, anders speoel je het graszaad weg!
Op onderstaand filmpje kun je zien hoe het werkt.
Opdracht 4
Je gaat nu in de kas of tuin bezig. Je gaat een gazon inzaaien zoals je op het filmpje bij Gras & Tuin hebt kunnen zien.
Wat heb je nodig:
- Meetlint
- Piketpaaltjes of haringen
- Lijn
- Spitschep
- Hark
- Graszaad
- Gieter met sproeikop
Je krijgt van je docent een stuk werkterrijn toegewezen. Ook geeft hij je de maten door van het stuk in te zaaien grond. Meet dit uit en zet je werklijnen uit met behulp van de piketpaaltjes of haringen als hoekpunten.
Kijk nog eens goed naar het filmpje. Zaai nu je veldje in en laat dit controleren door je docent. Hij bepaald of je de opdracht voldoende hebt uitgevoerd.
- Onderhoud
Niet alleen de aanleg van een gazon in het werk van een hovenier, veel ondewrhoud wordt ook door hen gedaan. Een mooie grasmat is natuurlijk een mooi gezicht, maar waar gras groeit, groeit ook mos. Mos is een van de grootste problemen in het gazon. In veel gazons is er een voortdurende strijd tussen gras en mos. Door de groei omstandigheden voor het gras gunstiger te maken dan voor het mos is de strijd te winnen.
Mos groeit liefst op zuurstof arme (en daardoor zure) grond en op schaduwrijke vochtige plaatsen. In tegenstelling tot gras groeit mos wel bij 5 graden Celsius, wat een van de redenen is dat er in de winter veel mos in het gazon ontstaat. Mos heeft weinig mest nodig. Door te zorgen dat het gras goed groeit en er voldoende zuurstof in de grond kan komen krijgt mos minder kans. Ook mag er geen zuur milieu ontstaan. Dit ga je tegen door in het voorjaar kalk te strooien. Ook zorg je voor een goede bemesting, in het voorjaar en in het najaar. Het maaien is ook belangrijk. Je maait het niet korter dan 3 cm! Handig is de maat aan te houden van 2 vingers dikte, dan zit je goed.
Kijk naar het onderstaande filmpje over onderhoud van gazon.
Opdracht 5
Je moet een gazon aanleggen in een bestaande tuin. Het stuk wat hiervoor beschikbaar is heeft de volgende afmetingen:
Lengte: 5 meter
Breedte: 3 meter
- Bereken de omtrek van het gazon.
- Bereken de oppervlakte van het gazon.
- Welk grasmengsel heb je nodig?
- Zoek uit hoeveel graszaad je nodig hebt om het gazon in te zaaien.
- Wat kost het om dit gazon in te zaaien?
Tuin ontwerp
Opdracht 6
Graspoppetje
Om het verschil tussen de grassoorten goed te kunnen zien gaan we ze naast elkaar zetten en laten groeien. Een leuke manier om dit te doen is via "graspoppetjes".
Benodigdheden:
- 3 pantykousjes
- Hooi
- Zaagsel
- Gazongraszaad (siergras)
- Kattengraszaad (weiland)
- SV7 graszaad (sportveld)
- 3 plastic bekertjes/ kweekpotjes
- 6 oogjes
- 3 mondjes
Doe wat zaad in de voet van het pantykousje. Maak van hooi en zaagsel een bol ter groote van een grapefruit en stop deze ook in het pantykousje. Druk goed aan! Leg er een strakke knoop onder. Draai het geheel om zodat het graszaad aan de bovenzijde zit en de knoop aan de onderzijde. Zet het geheel in het potje. Plak de oogjes er op en de mond. Geef het poppetje wat water op zijn hoofd.
Nu moet je het laten gras laten groeien... Maak elke week een foto van de 3 popetjes zodat je ziet welke het snelst groeit. Als alle 3 de poppetjes een flinke haardos hebben maak je er een mooi fotoverslag van.
Tip: Vergeet ze geen water te geven!!!!
Nederlands
Sommige mensen zijn allergisch voor gras. Nouja, voor het stuifmeel van gras. Dit noemen we hooikoorts. Onderstaande tekst gaat over hooikoorts. Lees hem goed door en maak de opdrachten die er bijhoren. Deze vindt je onder de link van de tekst.
Tekst Hooikoorts
Opdrachten bij tekst: Hooikoorts
Bronnen
| Determinatiekaarten gras |
www.limagrain.nl |
| Zoekkaart grassen en varens |
Stichting Veldwerk Nederland |
| Nederlands |
Nieuwsbegrip |
|
Filmpjes:
|
|
| - Gras maaien |
Rensen Raalte (via YouTube.nl) |
| - Schudden |
MizaV8 (via YouTube.nl) |
| - Harken |
Sikke Sikkema (via YouTube.nl) |
| - Persen & wilkkelen |
Buts Meulenpas (via YouTube.nl) |
| - Gras zaaien |
ROC Princetuin College (via youTube.nl) |
| - Gras verzorgen |
Tuincentrum van Run (via YouTube.nl) |
