Bodem onderzoeken
Zand, zeeklei, rivierklei, veen, löss. Allemaal bodemsoorten. Misschien ken je er nog wel meer. Maar wat zijn nou de verschillen? En wat zijn de gevolgen van deze verschillen voor het gebruik in de land- en tuinbouw? In dit arrangement gaan we in op de eigenschappen van de bodem en de gevolgen daarvan voor het (landbouw)bedrijf.
|
 |
 |
 |
|
Muziek: ode aan de bodem
Als eerste komen de bodemeigenschappen aan bod. Daarna de verschillende structuurelementen. Onderzoek van de bodem via een profielkuil en hoe dat beoordeeld dient te worden. Tenslotte ga je op je praktijkbedrijf de bodem onderzoeken en beoordelen. Bij elk onderdeel staan vragen. Een overzicht van alle vragen staat in het werkdocument.
|
|
Dit arrangement is gemaakt voor het werkproces: bodemvoorbereiding. Dit is een onderdeel van de kerntaak: voert open teelt uit.
Als lesstof bij dit werkproces zijn de volgende arrangementen ontwikkeld:
|
|
|
 |
|
| zoek naar bodeminfo met Davindi |
zoek binnen de groene sites |
zoeken in Edurep |
werkdocument/video's
werkdocument arrangement Bodem onderzoeken
In het werkdocument kan je de vragen en opdrachten maken. Je kunt het werkdocument downloaden.
bodemeigenschappen
Bodem en grond; De bodemdeeltjes
De bodem vormt een zeer ingewikkeld geheel.Zij bestaat uit allerlei verschillende stoffen en organismen met elk hun specifieke eigenschappen.
Handboek: hfst 1 bodem en water
bodemdeeltjes
bodemdeeltjes
Grondsoorten bekijken
In deze module leren de leerlingen de verschillen tussen grondsoorten (her)kennen, met de bijbehorende kenmerken
toets
Met behulp van bovenstaande documenten uit de ECC ga je de vragen maken. De vragen kan je maken in het werkdocument.
|
 |
 |
| Samenstelling bodem |
Gronddeeltjes |
|
Vragen over onderdelen van de bodem en hun eigenschappen
1. Maak een schema met de belangrijkste eigenschappen van de verschillende bodemdeeltjes. Geef aan voor: zand, leem, klei en humus hoe het gesteld is met:
• de waterdoorlatendheid;
• de watervasthoudendheid;
• de draagkracht (onder natte en droge omstandigheden);
• de bewerkbaarheid;
• het vermogen om voedingsstoffen vast te houden.
2. Wat is de afmeting van: grind, zand, leem, slib en lutum?
3. Bodemdeeltjes van welke fractie blijven het langst in water zweven: grind, zand of slib? Verklaar.
4. Welk verschil zal er zijn in de verhouding tussen zand en slib bij rivierklei die dicht bij de rivier is afgezet en rivierklei die verder van de rivier is afgezet?
5. Wat zal na een langdurige droge periode het opmerkelijke waarneembare verschil in het veld zijn tussen een zandgrond en een kleigrond?
6. Waarom levert de oogst in een natte periode op kleigrond meer problemen op dan op een zandgrond?
7. Welke invloed zal leem op de droogtegevoeligheid van een grond hebben?
8. Wanneer spreken we van een zware en wanneer van een lichte kleigrond? Welke van de twee is geschikter voor landbouw? Waarom?
9. Wanneer spreken we van een zware en wanneer van een lichte zandgrond? Welke van de twee is geschikter voor landbouw? Waarom?
10. Noem twee redenen waarom de voedingstoestand van kleigronden van nature beter zal zijn dan die van zandgronden.
11. Welk percentage afslibbaar hoort bij zand-, zavel-, en kleigrond?
12. Leg uit waarom een natte grond in het voorjaar langer koud blijft dan een drogere grond. Welke conclusie kun je trekken als grond veel regenwormen bevat?
|
bodemstructuur
Foto's bodemstructuur
Bodemstructuur
Informatie: Reliëf, bodemstructuur en groeimilieu bij het aanleggen van landschappelijke beplanting.
Structuur, profiel en groeiomstandigheden; Bodemstructuur
In teelthandleidingen van diverse gewassen staat dikwijls in het onderdeel \'eisen aan de grond\' dat de grond goed doorwortelbaar moet zijn en dat het gewas voldoende vocht moet kunnen opnemen.Dat is logisch, omdat de groei van een plant afhankelijk is van de beschikbaarheid van water, lucht, voedingselementen en warmte.
| |
|
|
Maak de volgende vragen( in het werkdocument) met behulp van de bronnen die hierboven staan.
1. Hoe zou jij het begrip bodemstructuur omschrijven?
2. Welke structuur elementen zijn er te onderscheiden?
3. Bedenk 7 punten waar je op gaat letten bij de bedoordeling van de bodemstructuur.
|
structuur-elementen |
bodemprofiel maken
Bodem en grond; Het bodemprofiel
Bij het graven van een kuil is het je vast wel eens opgevallen dat er van boven naar beneden in de bodemopbouw allerlei verschillen kunnen optreden.Erg opvallend zijn bijvoorbeeld kleurverschillen.
De kuil : bodembeoordeling aan de hand van een kuil
Meer zicht op de bodemkwaliteit maakt het mogelijk percelen en bedrijven rendabeler, milieuvriendelijker en duurzamer te beheren. Een effectieve manier om inzicht te krijgen in de conditie van de bodem en de kwaliteit ervan te beoordelen is het graven van een kuil in een perceel. Hierin kunnen indicatoren zoals de bodemstructuur, de beworteling door het gewas en de activiteit van het bodemleven worden beoordeeld. In deze brochure wordt met hulp van veel foto\'s en lijsten toegelicht hoe je het beste een kuil kunt graven en waar je op moet letten bij de beoordeling van de bodem.
Structuur, profiel en groeiomstandigheden
Een profiel beoordelen, Grondsoorten en bodemvruchtbaarheid
Bodemhorizonten
Werkwijze
1 Kies in overleg met de docent een plaats waar je met een groepje de profielkuil gaat graven.
2 Graaf een kuil tot ongeveer 1 meter diepte. Maak hierin een verticale wand en graaf de tegenoverstaande wand schuin weg. Zo kun je al van bovenaf een beeld van het profiel krijgen.
|
|
Opdracht:
Maak een profielbeschrijving met aandacht voor de volgende zaken:
• dikte van de horizonten: kijk goed op welke diepte er een overgang naar een volgende horizont is;
• materiaal in de horizonten: let goed op het voorkomen van grof/fijn zand, klei, veen, humusrijke en humusarme delen;
• storende lagen: op welke diepte en wat is de aard van de storende laag; bijvoorbeeld grindlaag, ijzer- of oerlaag, veenlaagje;
• bewortelingsdiepte: hoe diep komen nog wortels voor in het profiel;
• roestverschijnselen: kijk goed of en waar je roestvlekken waarneemt;
• opmerkingen/bijzonderheden: heeft het profiel een bijzondere achtergrond of zijn er andere opmerkelijke zaken te melden.
Maak een tekening van het profiel. Teken de gevonden horizonten in het profiel. Schrijf rechts naast de profieltekening de samenstelling van de horizonten.
|
|
bodem beoordelen
bodemkwaliteit beoordelen
Bodemsignalen - Onderwijseditie, Bodems beoordelen
Dit object gaat over beoordeling van de bodem, nodig om de groei van het gewas te begrijpen. Dit kan met de chemische bodemanalyse. Daarnaast is het nuttig de bodem zelf te beoordelen om de wisselwerking tussen mineralen, bodemstructuur en beworteling te kunnen begrijpen. Dit hoofdstuk is onderdeel van de uitgave Bodemsignalen - Onderwijseditie, uitgegeven door Roodbont Uitgeverij.
Nu ga je de structuur van de bodem op je praktijkbedrijf bekijken en beoordelen.
Hoe pak je dat aan? In de hierboven vermelde links en bij de links van de vorige hoofdstukken staan documenten die je kunnen helpen dit gestructureerd aan te pakken.
Ga de bodem onderzoeken en maak daarvan een van de volgende producten:
a. Powerpoint-presentatie;
b. verslag met foto’s;
c. collage met teksten, tekeningen en foto’s.
Stel vooraf een plan van aanpak op en laat dat aan je docent zien.
|
 |
Als extra suggesties krijg je de volgende aandachtspunten bij je onderzoek:
• de toestand van de grond in het voorjaar en gedurende het groeiseizoen;
• grondsoort; profielkuil,
• bewerkbaarheid, structuurelementen, bewortelbaarheid, slempgevoeligheid van de grond;
• het vochtbindendvermogen, de waterdoorlatendheid;
• humusgehalte;
• de betekenis van humus voor het bedrijf;
• grondwaterstand;
|
 |
toets bodem
Groeiplaats bodem
Dit is een oefentoets over het gekozen onderwerp. Je kunt het resultaat van de toets afdrukken of opslaan.
links/zoeken
Zoeken in zoekmachines naar educatieve bronnen
|
|
|
|
| zoek naar bodeminfo met Davindi |
zoek binnen de groene sites |
zoeken in Edurep |
|
Dit arrangement is gemaakt voor het werkproces: bodemvoorbereiding. Dit is een onderdeel van de kerntaak: voert open teelt uit.
Als lesstof bij dit werkproces zijn de volgende arrangementen ontwikkeld:
|
OVERIGE LINKS EN BRONNEN
ode aan de bodem
Bodemacademie
Bodemcursus wageningen universiteit
Bodemhorizonten
bodemkaart
bodemkwaliteit beoordelen
Bodemsignalen - Onderwijseditie, Praktijkopdrachten
Dit object bevat de praktijkopdrachten uit deze onderwijseditie. De prikkelende opdrachten leren op een andere manier naar de bodem te kijken en zetten de leerling letterlijk met de \'poten in de klei\'. Dit hoofdstuk is onderdeel van de uitgave Bodemsignalen - Onderwijseditie, uitgegeven door Roodbont Uitgeverij.
bodemstartpagina
alles over bodem
Foto's bodemstructuur
Grondig bekeken
kennisnet natuursites
landschappen in nederland
ontdek de bodem
