Praktische tips       

Praktische tips

Professionaliseren

Schoolbreed

Door met elkaar in teams, jaar- en bouwgroepen of vaksecties te bespreken hoe jullie willen werken met open leermateriaal, wordt inzichtelijk wie welke taken kan uitvoeren en welke vaardigheden daarvoor nodig zijn. Willen jullie als school vooral bestaand materiaal inzetten of willen jullie liever eigen leermaterialen ontwikkelen?

Dialoogvragen

Onderstaande vragen zijn helpend bij het gesprek over de deskundigheid van het team.

Competenties

  • ​Welke competenties zijn nodig om op onze school met open leermateriaal te werken?
  • ​Welke zijn al aanwezig in het team en waar liggen prioriteiten?

Ondersteuning

  • ​Welke ondersteuning is nodig voor het werken met open leermaterialen?
  • ​Welke ondersteuning is nodig vanuit de directie en wie krijgt welke taken en verantwoordelijkheden in het team?
  • ​Welke investeringen in tijd en middelen vraagt dit?
  • ​Hoe organiseer je dit binnen de school? Is er ondersteuning mogelijk binnen het bestuur of regionaal?

Motivatie

  • ​Wat motiveert je om met open leermateriaal te werken?  
  • ​In hoeverre komt dat overeen met de motieven van het bestuur en de schoolleiding?
  • ​Wat zou je motiveren om meer met open leermateriaal te werken?

Roadshow als vorm voor professionalisering

Een praktische route naar kwaliteit, flexibiliteit en kostenbeheersing met open leermateriaal als structureel onderdeel van de leermiddelenmix.

Grip op het leermiddelenbeleid

Als bestuurder, schoolleider, leraar of leermiddelencoördinator zoek je naar grip op je leermiddelenbeleid. De kosten stijgen, beleid is versnipperd, en het is lastig om ruimte te creëren voor vernieuwing en open leermateriaal. De Roadshow Leermiddelen helpt jouw school op weg naar een doordachte aanpak die werkt in de praktijk én past bij jullie onderwijsvisie.

Kies de route die bij jouw school past

Iedere school staat ergens anders in de ontwikkeling van haar leermiddelenbeleid. Daarom kun je kiezen uit drie verschillende routes om aan de slag te gaan met het leermiddelenbeleid van jouw school:

Oriëntatieroute

Breng met het Groeikompas in kaart waar je nu staat en waar je kunt bijsturen op het gebied van je leermiddelenbeleid.

Inspiratieroute

Laat je inspireren door praktijkvoorbeelden en verken samen met onze leermiddelenexperts welke vervolgstappen het beste aansluiten bij jouw vraagstuk(ken). Dit kan zowel fysiek als online.

Bouwroute

Ga direct aan de slag in een reeks werksessies waarin je samen met onze experts bouwt aan slim, concreet en gedragen leermiddelenbeleid. Samen stippelen we de route uit op basis van jullie specifieke situatie.

Ga je mee op reis?

De Roadshow wordt begeleid door ervaren leermiddelenexperts betrokken bij Impuls Open Leermateriaal. Zij weten als geen ander hoe je meer grip krijgt op leermiddelenbeleid. Ga je mee op reis? Vul dan onderstaand formulier in dan nemen onze leermiddelenexperts zo spoedig mogelijk contact met je op.

 

Handleidingen

Handleiding Kenniskring

Handleiding Wikiwijs

Zodra je bent ingelogd in Wikiwijs, verschijnt je naam rechtsboven in de hoek van je scherm. In de header.

Links naast je naam staat een knop met een vraagteken. Via deze knop kun je onder andere handleidingen bekijken, vragen stellen aan de servicedesk, ons feedback geven en lezen over de laatste Wikiwijs-updates.

Wat vind je van deze extra knop? Helpt die jou om antwoord op je vraag te krijgen zodat je vlug verder kunt met het zoeken, delen of maken van open lesmateriaal? We zijn benieuwd naar jouw mening. Wil je die geven? Mail naar info@wikiwijs.nl of bel 0800-321 22 33. Samen maken we Wikiwijs steeds beter.

Wil je jouw materiaal via Wikiwijs ontwerpen of deelbaar maken? Wij supporten dit!

- We hebben een inloopspreekuur.

- Vul het formulier in, en we nemen contact op.

- Of ga naar https://www.wikiwijs.nl/contact/ en zoek in de kennisbank.

Vrij herbruikbaar beeld en geluid

In wikiwijs vind je een fijn overzicht van de online broncollecties van foto’s, video’s en audiofragmenten. Bij elkaar opgeteld heb je vanaf nu honderden miljoenen bronnen achter de hand om je lesmateriaal tot leven te brengen.

Hieronder staan links naar 26 websites, gerangschikt op type (beeld, video, audio). En we sluiten af met een categorie waarin educatieve bronnen zijn opgenomen die in het bijzonder geschikt zijn voor de kunstvakken, geschiedenis en maatschappijleer.

https://www.wikiwijs.nl/tips-ondersteuning/26-websites-met-vrij-herbruikbaar-beeld-en-geluid/

Wees voorzichtig met gratis foto's en illustraties die u op internet worden aangeboden!

Handleiding Kwaliteitsmodel

Download dit document: Kwaliteitsmodel Impuls Open leermateriaal

De redenen dat je de kwaliteit van open leermateriaal wilt beoordelen kunnen divers zijn. Voor verschillende situaties zijn gebruiksscenario's beschreven met daarbij passende kwaliteitscriteria.

Het meest uitgebreide model hoort bij het gebruiksscenario Aanbod kwalitatief goed open leermateriaal door IOL. De overige gebruiksscenario's bevatten een selectie van relevante criteria.

Ga naar Wikiwijs voor meer informatie over het Kwaliteitsmodel.

Visiedocument Evidence informed werken

Verrijking van je les

Open leermateriaal is inzetbaar op heel veel verschillende manieren. Hieronder vind je 10 voorbeelden van manieren om Open leermateriaal in te zetten als verrijking. De links zijn handig om direct het juiste materiaal te vinden.

 

1. Je wilt differentiëren

In je klas zitten leerlingen die extra uitdaging of juist extra hulp kunnen gebruiken. Voor beide groepen vind je op Wikiwijs gratis open leermateriaal over tal van onderwerpen. Door de zoekfilters te gebruiken, vind je eenvoudig lessen die aansluiten bij het niveau van jouw leerlingen. Voor vrijwel elk vak is materiaal te vinden via Wikiwijs: van het vermenigvuldigen van breuken tot Engelstalige moppen.

2. Je wilt aansluiten bij de interesses van je klas

Een les over duurzaamheid? Die komt pas echt tot leven als hij aansluit bij de belevingswereld en interesses van je leerlingen. Vraag bijvoorbeeld hoe duurzaam de sneakers zijn die ze dragen en stel een les op maat samen met open leermateriaal. Zo kun je de les starten met een video op Schooltv.

3. Je wilt een creatieve invulling geven aan je les

Open leermateriaal leent zich goed om een creatieve invulling mee aan je les te geven. Laat leerlingen bijvoorbeeld leren door te doen. Op Wikiwijs staan verschillende aansprekende lessen die daaraan bijdragen. Bij Natuurlijk Nieuwsgierig gaan leerlingen aan de slag met actuele en herkenbare problemen, zoals hoe ze het geluid van een TikTok-video kunnen versterken zonder speaker.

4. Je wilt een onderwerp vanuit een ander perspectief belichten

Hoe was het om onder te duiken tijdens de Tweede Wereldoorlog? Met dagboekfragmenten en lesmateriaal van Anne Frank bekijken leerlingen dit vanuit het perspectief van een leeftijdsgenoot die dit heeft meegemaakt. Ook via een muziekfragment kun je verhalen dichterbij laten komen en van verschillende kanten belichten. Zo koppelt Whatskeburt? – muziek in de geschiedenisles honderd liedjes aan historische gebeurtenissen.

5. Je wilt aansluiten bij de actualiteit

Vandaag een aardbeving? Dat is een goede aanleiding voor een aardrijkskundeles over de verschuiving van aardplaten. Heeft Roxy Dekker een poliep op haar stembanden? Geef een les over de werking van stembanden. Op deze manier kun je aan bijna elke actualiteit open leermateriaal koppelen.

6. Je wilt invulling geven aan een projectweek

Een projectweek leent zich goed om een bepaald thema uit te diepen. Op Wikiwijs vind je verzameld materiaal rond verschillende onderwerpen, zoals het slavernijverleden en cybercrime.

7. Je wilt een les in een andere taal aanbieden

Dat een leermiddel open is, houdt in dat je een aangepaste versie ervan mag maken, mits de licentie dat toestaat. Aanpassen hoeft niet altijd te betekenen dat je iets toevoegt of weglaat. Je kunt het materiaal bijvoorbeeld ook vertalen naar het Fries of het Engels en het inzetten in tweetalig onderwijs.

8. Je wilt leerlingen extra toetsen of laten oefenen

Bepaalde lesstof vraagt om veel oefening. Open leermateriaal kan dan een uitkomst bieden. Zoek bijvoorbeeld naar extra uitleg, oefenmateriaal of een tussentijdse toets. Zo is het project diagnostische vragen bètavakken erop gericht snel inzicht te krijgen in veelvoorkomende misvattingen bij leerlingen.

9. Je wilt een onderwerp uitdiepen

Soms wil je langer stilstaan bij een onderwerp of er dieper op ingaan. Dan kun je via Wikiwijs op zoek gaan naar extra lesmateriaal of verdiepende informatie. Je hebt in de klas bijvoorbeeld te maken met een leerling die langdurig ziek is. Met het lespakket Zenna in het ziekenhuis kunnen klasgenoten zich inleven in deze situatie. Lessen die je vindt, kun je vaak aanpassen zodat ze nog beter aansluiten bij jouw leerlingen of bij wat er speelt in jouw gemeente of provincie.

10. Je wilt extra vaardigheden koppelen aan de les

Wil je specifieke vaardigheden, zoals burgerschap, basisvaardigheden of digitale geletterdheid, combineren of in een vak integreren? Ook daar is open leermateriaal heel geschikt voor. Neem bijvoorbeeld de lessenserie burgerschap Kinderen aan de macht, waarbij leerlingen in zes lessen een nieuwe schoolwet opstellen. Een ander voorbeeld is het materiaal van App Noot Muis. Hierin worden taal en digitale geletterdheid gecombineerd.

Meer regie met open

Het gebruiken van open leermateriaal geeft leraren de vrijheid om lesmateriaal aan te passen, te combineren en te delen. Zo hebben ze meer de regie en kunnen ze lessen geven die:  

  • ​Aansluiten bij de interesses en het niveau van leerlingen.
  • ​Passen binnen de doelen en werkwijze van een school.
  • ​Ruimte geven voor creativiteit en eigenaarschap.

 

In welke situaties zet je het in? En hoe zorg je ervoor dat de leermiddelen aansluiten bij de leerbehoeften van de leerlingen?

 

Op Het Griftland in Soest werken ze met flexibel en open leermateriaal. In het voorbeeld staat beschreven hoe ze zorgdragen voor kwalitatief goede lessen.

Ook had VO-content een open gesprek met de directie van Het Griftland over open leermateriaal. Hierin wordt ook het manifest 'Meer Grip op kwaliteit leermiddelen' van een groot aantal onderwijsorganisaties (AOb, CNV, AVS, Sectorraad GO, Sectorraad praktijkonderwijs, PO-Raad, VO-Raad, FVOV, Platform theoretische leerweg, Stichting platforms VMBO) benoemd.

 

 

  • Het arrangement Praktische tips is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Starterkit Pilots Impuls Open Leermateriaal
    Laatst gewijzigd
    2025-10-20 12:30:29
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    vindbaarheid
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van