Data en AI

Data en AI

Data en AI - hoe zit dat en wat vind jij daar van?

Doel van de les

De leerlingen leren wat data is, hoe data verzameld wordt in verschillende beroepen en begrijpen hoe kunstmatige intelligentie (AI) data gebruikt om beslissingen te nemen. Ze denken na over de voordelen en risico’s van datagebruik en kunnen hierover met elkaar in gesprek gaan.

subdoelen:

De leerlingen kunnen uitleggen wat data is en voorbeelden geven uit hun eigen leefwereld.

De leerlingen kunnen benoemen welke data verzameld wordt binnen verschillende beroepen en hoe dat gebeurt.

De leerlingen begrijpen dat AI systemen data gebruiken om te leren en beslissingen te nemen.

De leerlingen kunnen samen nadenken en discussiëren over de kansen en risico’s van datagebruik en AI.

Kendoelen

Kerndoelen Digitale Geletterdheid
 

Domein: Praktische kennis & vaardigheden

Kerndoel 3 – Veiligheid en privacy
De leerling gaat veilig om met digitale systemen, data en de privacy van zichzelf en anderen.

Kerndoel 4 – Data
De leerling verkent het gebruik van data en dataverwerking.

Kerndoel 5 – Artificiële intelligentie (AI)
De leerling verkent hoe AI-systemen werken.


Domein: Wisselwerking tussen digitale technologie, media, mens en samenleving

Kerndoel 8 – Digitale technologie, jezelf en de ander
De leerling maakt weloverwogen keuzes bij het gebruik van digitale technologie en digitale media.

Kerndoel 9 – Digitale technologie, de samenleving en de wereld
De leerling verkent hoe digitale technologie, digitale media en de samenleving elkaar wederzijds beïnvloeden.
 

Wat heb je nodig?

Om deze les te kunnen geven heb je het volgende nodig:

  • Een digibord
    waar je de PowerPoint mee kunt doorlopen klassikaal. De PowerPoint is onderaan de lesbeschrijving te downloaden. Hieronder kun je er alvast doorheen bladeren.

 

  • Voor elk tweetal of drietal een placemat.
    Deze is ook weer te downloaden onderaan de lesbeschrijving.

 

 

 

 

 

 

 

 

  • Voor elk groepje van 4 of 6 een set kaartjes
    Voor download zie lesbeschrijving.

 

 

 

 

 

Lesomschrijving

Introductie [5 min]
Je stelt een vraag gesteld aan de klas: “Wat denk jij dat data is?” Laat de kinderen hun eerste ingevingen vertellen.
Daarna volgt de instructie vanaf dia 2.

 

 

 

 

Instructie [15 min]
Je bespreekt samen met de klas de dia’s uit de PowerPoint.
Bij elke dia wordt langer of korter stilgestaan bij voorbeelden van dataverzameling uit de leefwereld van de kinderen. (zoals apps, foto's, schooldata).
Er wordt uitgelegd dat AI gebruik maakt van data om te leren en beslissingen te nemen.
De leerkracht benadrukt dat data nuttig kan zijn, maar ook risico’s met zich meebrengt en dus ook verkeerd gebruikt kan worden.
Hieronder staat heel beknopt wat er met elke dia besproken kan worden. In de PowerPoint zelf staat meer informatie bij elke dia in de notities.

 

  Gebruik deze dia om samen met de kinderen te raden voor welke soort data de iconen staan.

 

 

  Raad met de kinderen waar het om gaat op de afbeeldingen mbt data en dataverzameling.

 

 

 

   

  Waarom bewaren we data?  En hoe ging dat vroeger? Bespreek dit met elkaar.

 

 

 

  Welke data is op een computer te bewaren?

 

 

 

   Alles wat een computer opslaat doet hij alleen met de cijfer 1 en 0.  Hoe bijzonder is dat?

 

 

 

  Inleidende dia's om voorbeeld te bespreken.

 

Bespreek dit voorbeeld zodat ze weten wat er bij de opdracht van ze verwacht wordt.

 

Kern [35 min]
Voordat de leerlingen zelf aan de slag gaan, neem je een voorbeeld door. Dit voorbeeld gaat over welke data mogelijk verzameld kan worden in een dierentuin. Wat kan nuttig zijn om te weten en hoe verzamel je deze data?
Ter inspiratie wordt het ingevulde kader ook getoond. [5 min]

Nu verdeel je de klas in tweetallen of groepjes 3 leerlingen.
Elk groepje krijgt het A3-werkblad met de 8 vakken voor verschillende beroepen.
De leerlingen schrijven op welke soorten data verzameld kunnen worden binnen elk beroep. Ze schrijven ook op hoe die data verzameld kan worden.
‘Welke data is handig om te verzamelen en hoe zou je dat kunnen doen?’ [15 min]

 

 

 

 

Na het invullen maak je grotere groepjes door steeds twee kleine groepjes samen te voegen. Elke groep krijgt een set kaartjes met vragen en stellingen.
Ze gebruiken deze om met elkaar in gesprek te gaan over hun bevindingen en over het gebruik van data door AI. Je zou kunnen afspreken dat ze om-en-om een kaartje voorlezen en daar dan samen over praten. De ‘lezer’ begint met zijn inbreng, daarna vullen de anderen aan.
Zo nodig maak je een selectie van kaartjes van te voren, zodat je alleen geschikte stellingen en vragen voor je groep gebruikt.
Tip: laat de leerlingen zelf de kaartjes uitknippen. [15 min]

 

 

 

 

Slot [5 á 10 min]
De leerkracht sluit af met een klassikale terugblik.
Wat hebben de leerlingen geleerd over data?
Wat vonden ze verrassend of juist zorgwekkend?
Er wordt kort besproken hoe je bewust kunt omgaan met data en technologie.

  • Het arrangement Data en AI is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    PCBO Apeldoorn
    Laatst gewijzigd
    2025-07-15 10:47:56
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Deze les is gemaakt binnen de pilot 'PCBO Atelier'. Alle lessen uit dit project zijn te vinden op: www.lespalet.nl

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De leerlingen leren wat data is, hoe data verzameld wordt in verschillende beroepen, en begrijpen hoe kunstmatige intelligentie (AI) data gebruikt om beslissingen te nemen. Ze denken na over de voordelen en risico’s van datagebruik en kunnen hierover met elkaar in gesprek gaan.
    Leerniveau
    VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; PO groep 8; PO groep 7; PO groep 6;
    Leerinhoud en doelen
    Techniek; Computervaardigheden/ICT;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    1 uur 0 minuten

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van