Positie bepalen met alleen VRM /EBL of Snellius methode

Positie bepalen met alleen VRM /EBL of Snellius methode

Inleiding

De beste methode om met behulp van radar de positie te bepalen is door middel van peiling en afstand op een vast object.
Maar het kan dat dat niet mogelijk is.
Er is bijvoorbeeld geen mooi punt waar een EBL (Electrical Bearing Line) overheen gelegd kan worden.
Of het is, om wat voor reden dan ook, alleen mogelijk om met de afstandsringen te werken.

Dan is het nog steeds heel goed mogelijk om de MWS behoorlijk nauwkeurig te bepalen.

Dat kan met een zichtpeiling, maar we gaan het in deze Wiki doen met behulp van radar.
 

VRM Stap 1

Hoe je een VRM op je scherm krijgt wordt uitgelegd in de wikiRadar en ARPA.

Het begint uiteraard met iets uitzoeken op het radarbeeld waarmee we kunnen werken.
Iets dat op de kaart of de ECDIS goed te herkennen is, maar ook op de Radar.
Een Lichtopstand in zee is ideaal, maar die zijn lang niet overal.

Landtongen en kaapjes zijn een goede tweede optie.

De baai op het radarbeeld heeft mooie kaapjes en landtongen.
Als ze goed zichtbaar zijn op de radar, zijn ze ook goed zichtbaar op de kaart.
Hier zijn heel goed afstandsringen op te leggen.

VRM Stap 2

 

Ergens op de bediening van de radar zit een knop waar VRM bij staat.


Wanneer je die indrukt verschijnt er op het scherm een (gestippelde) ring die je kunt verstellen.
Soms kan dat met een draaiknop, soms met + en - knoppen op het scherm en soms kun je hem met de linker muisknop oppakken en verslepen.

Deze leg je tegen (dus niet erdoor) het object waarvan je de afstand wilt weten.
Daar komt een bepaalde afstand uit. Bijvoorbeeld 3 Mijl


Deze afstand zet je met de passer in de papieren kaart of met de elektronische VRM in de ECDIS uit vanaf datzelfde punt.

Je zit nu dus ergens op deze cirkel.
Maar daar hebben we natuurlijk niets aan.




 

VRM Stap 3

We weten dus dat we ergens op de cirkel zitten die in stap 2 op de kaart hebben gezet.
Nu gaan we een tweede punt zoeken waar we de afstand van kunnen bepalen.

Als dat kan zetten we een tweede VRM aan op de radar.
Het is merkafhankelijk of dit kan.
Soms hebben ze maar één, maar dat is vooral op ouderwetsere radars.

Het is belangrijk dat dit tweede object wel op enige afstand ligt van het eerste object, anders snijden de cirkels elkaar niet genoeg.
Hier komt een afstand X,y mijl uit.

Ook deze afstand zetten we vanuit het object uit, wat ook weer een positiecirkel geeft.
Dan weten we dat we op één van de twee snijpunten van de twee cirkels zitten.
Eigenlijk is dit al genoeg, want we kunnen zelf we beredeneren of we op de ene of de ander zitten.
Kwestie van vergelijken met het radarbeeld.


Maar om zeker te zijn nemen we nog een derde afstand op een derde object.


We krijgen dan een snijpunt van drie cirkels .
Onze MWS is op die plek.




 

VRM Vergelijking Radar, Kaart

Wanneer we de beelden van de radar en de kaart op elkaar leggen zien we dat het nauwelijks van elkaar verschilt als je nauwkeurig werkt.

De werkelijke Positie (begin van de headingflash) ligt maar een haartje ten zuiden van de MWS.
Het is dus een zeer nauwkeurige manier van plaats bepalen.

Het kan natuurlijk dat er onnauwkeurigheden sluipen in het nemen van de afstand en het uitzetten ervan in de ECDIS/kaart.
Dan zul je een foutendriehoek krijgen.
De MWS ligt dan in het midden van die driehoek.
Is die driehoek erg groot, of heeft die een vreemde vorm, dan is de meting of de constructie in de ECDIS/kaart niet onnauwkeurig geweest, maar heb je echt een fout gemaakt.
Meestal heb je dan fouten gemaakt als 3,2 Mijl gemeten, maar 2,3 mijl uitgezet in de kaart.
Of je hebt een ander object genomen in de kaart dan die je op de radar had uitgezocht.
Dan zit er niets anders op dan het nog een keer te doen.

Dus vergelijk je MWS altijd met het radarbeeld!

 

3 peilingen met EBL

Hoe je een EBL op je scherm krijgt wordt uitgelegd in de wiki Radar en ARPA.

 

Zoek weer minimaal twee, liefst drie, opvallende punten waarop je kunt peilen.
Bijvoorbeeld landtongen en een platform.
 


-Neem peilingen op de drie punten.
-Zet de peilingen tegengesteld (Dus plus of min 180°) vanuit de punten in de kaart.
Het kruispunt is de MWS.

 

De Snellius methode

Willibrord Snellius

Wie was Willebrord Snellius?


Willebrord Snel van Royen (Leiden, 1580 – aldaar, 30 oktober 1626), ook bekend onder zijn Latijnse naam Snellius, was een Nederlandse wis- en natuurkundige, humanist, taalkundige en astronoom. Hij was van 1613 tot zijn dood in 1626 hoogleraar wiskunde aan de Universiteit Leiden. 
(Bron: Wikipedia)

Hij bedacht dat als je de hoek tussen minimaal twee, liefst drie objecten weet je gemakkelijk je kan uitrekenen.
Dat is namelijk op het krijspunt van die twee (drie) lijnen.

Werkwijze

Bij de Snellius methode kun je door met de sextant de hoek te meten tussen minimaal twee, maar beter drie, punten vrij snel de MWS bepalen.
Dit houdt wel in dat het typisch een kustnavigatiemethode is.
Of je moet in een gebied zitten met boeien en/of platforms, dan zou het ook op volle zee kunnen.

1) Zoek herkenbare punten.
     Je moet zeker weten dat de punten ook in de kaart staan.


Dat zouden bijvoorbeeld een vuurtoren, een oud kasteel en een monument kunnen zijn.

2) Houd de sextant horizontaal, met de gradenboog op 0°.
    Stel de sextant zo af dat het object in het vaste glas en het object in de verdraaibare spiegel één lijn vormen.
Het object mag dus niet verspringen.
Dit is je nulpunt.
De spiegels staan dan allemaal netjes in één lijn.

Kijk of de gradenboog ook op nul staat.
Is dat niet zo dan kan je dat corrigeren, maar je kunt de waarde ook even opschrijven.
Later tel je dat bij je gemeten hoek op (of trekt het ervan af).



3) Hier is het verticaal gedaan, met de zon die op de horizon gelegd wordt, maar zo kan het ook horizontaal.
-Verschuif de gradenboog nu totdat het midden van de vuurtoren en het het midden van het tweede object (kasteel) precies op elkaar vallen.

Waarom het midden?
Omdat het midden van de objecten de positie in de kaart is van die objecten.
Dat kan nog een aardig klusje zijn als één van de objecten nogal groot is.

4) Zet de gemeten hoek uit in de kaart.
5) Herhaal dit met een derde object, door object 2 in dekking te brengen met object 3



De peilingen in de kaart zetten gaat in de praktijk nog het handigst met een geodriehoek.
Dan plak je de rand van een stukje tape bij de 0° en bij de (in ons voorbeeld) 42°.
De tapjes moeten over de hele geodriehoek geplakt worden, zodat ze "aan de overkant" elkaar snijden.
Vervolgens verschuif je op de kaart de geodriehoek zo dat de randen van de tape-jes over L1 en L2.
De MWS is dan waar de tapejes elkaar snijden.

Natuurlijk kan het ook met de pleischaal, maar dan is het een beetje vogelen hoe je de peillijnen moet uitzetten vanuit de objecten.

Herhaal dit met L2 en L3.
 

Aandachtspunten

Er is een aantal zaken waar we om moeten denken.

- Zorg dat de objecten die je uitkiest een beetje afstand tot elkaar hebben.

Wanneer de objecten (te) dicht bij elkaar liggen zullen de peillijnen elkaar over een groot gebied snijden.
Je houdt dus een groot gebied over dat je MWS kan zijn.


Als de objecten goed ver van elkaar liggen snijden de peillijnen elkaar onder een grote hoek.
Hierdoor is het oppervlak waar de lijnen elkaar kruisen veel kleiner en je MWS nauwkeuriger.

-Het resultaat staat of valt met hoe nauwkeurig je werkt.

 


- Bij uitzonderlijk mooie warme dagen kan er sprake zijn van refractie ("Luchtspiegeling).
   De objecten liggen in het echt dan misschien niet waar jij ze ziet.
   De objecten op de foto hierboven liggen zelfs áchter de horizon!
   De peilingen zullen dan niet kloppen.

- Besef dat het een illusie is dat je drie lijnen/cirkels krijgt die elkaar precies snijden.
  Tijdens het peilen vaart het schip en zit er dus een kleine afstand tussen de waarnemingen.
Je zult (bijna) altijd een MWS driehoek krijgen.
Je meest MW'ste MWS is dan in het midden van die driehoek.

  • Het arrangement Positie bepalen met alleen VRM /EBL of Snellius methode is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Menno Jacobs
    Laatst gewijzigd
    2025-06-16 15:06:25
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Met behulp van radar de positie bepalen met behulp van alleen EBL (peillijnen) of alleen VRM (afstandsringen). Tevens hoe met behulp van sextant en snelliusmethode de MWS bepaald kan wore=den
    Leerniveau
    MBO, Niveau 2: Basisberoepsopleiding; MBO, Niveau 3: Vakopleiding; MBO, Niveau 4: Middenkaderopleiding;
    Leerinhoud en doelen
    Loopbaan;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    ebl, electrical baaring line, radarpeiling, sextant, snellius methode, variable range marker, vrm

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van