Een uitgebreide instructie over werken met VHF krijg je bij de Marcom cursus.
Het blijkt dat er dan toch nog wat praktische dingen over blijven.
Daar gaan we in deze Wiki nader op in.
VHFof Marifoon?
Om te beginnen:
Hoe noemen we zo'n ding aan boord?
De binnenvaart heeft het over een marifoon (Maritieme telefoon).
Op zee spreekt men bijna zonder uitzondering over de VHF (Very High Frequency), genoemd naar de band waarop het werkt.
Beide benamingen zijn dus goed, maar VHF wordt het meest gebruikt op zee.
De werking
Net als je mobieltje werkt VHF met radiogolven.
De reikwijdte is niet alleen sterk afhankelijk van het vermogen waarop je uitzendt (1W of 25W) maar ook van de hoogte van de antenne.
De vuistregel is 1M per W.
Maar dit is heel grofweg.
Een zeeschip mag op open zee met 25W zenden, maar in binnenwateren is maximaal 1W toegestaan.
Meer is doorgaans ook niet nodig.
De VHF wordt dan het meest gebruikt om afspraken te maken met andere radiostations, en die zijn doorgaans niet heel erg ver van je weg.
Dus hoe hoger de antenne hoe verder je komt.
Maar dit heeft wel een grens.
Door de kromming van de aarde kom je op een gegeven moment als ontvanger zelfs met de hoogste antenne "onder" de straal.
De radiogolf gedraagt zich als licht en is dus rechtlijnig.
Bovendien komt ook 25W niet oneindig ver.
Het apparaat
-Met de meest linkse draaiknop zetten we het apparaat aan en stel je het volume in.
Een "fijne" volumestand bij de meeste VHF's is de knop 3/4 open.
Meer dan dat dan gaat het vervormen en minder dan dat hoor je het niet lekker over de andere geluiden heen.
-Waarschijnlijk staat de VHF nu op het aanroepkanaal, en het kanaal voor nood- spoed - en veiligheidsverkeer: kanaal 16
Alle procedures hiervoor krijg je op de MARCOM cursus.
Indien nodig kun je het kanaal veranderen met het nummerieke toetsenbord.
-De middelste draaiknop draai je nu naar links tot de VHF een nare ruis laat horen.
Je draait hem nu een klein stukje weer naar rechts totdat dat ophoudt.
Nu heb je de ruisonderdrukking ingesteld.
-De knop Channel laten we hier even buiten beschouwing.
Die zit niet op elke VHF.
(Je kunt bepaalde frequenties inprogrammeren die je dan een kanaalnummer kunt geven.)
De VHF is nu klaar voor gebruik.
De spreeksleutel
De telefoonhoorn heet niet zo, maar wordt een spreeksleutel genoemd.
Wanneer hij niet in gebruik is zit hij ingeklemd in een houder.
Laat de sleutel nooit los op het console liggen of aan zijn snoer hangen.
De kans dat de draad dan beschadigd is heel groot.
Aan de binnenkant van de hoorn zit een spreekknop.
Ook wel de PTT (Push To Talk) button genoemd.
Wanneer je deze indrukt gaat de VHF zenden.
Wanneer je hem indrukt moet er in de VHF van alles elektronisch geschakeld worden.
De VHF moet als het ware even doorkrijgen dat de knop ingedrukt is en dat hij moet gaan zenden. Wacht dus even met praten, seconde of 2, voor je gaat spreken.
Anders heb je grote kans dat het eerste gedeelte van wat je zegt niet ontvangen wordt.
Om te kunnen horen wat de ander zegt moet je de spreeksleutel weer loslaten.
Met zogenaamde "duplex kanalen" is dit niet van toepassing.
Dan zenden beide VHF's op een andere frequentie uit. En die frequentie wordt door het andere apparaat ontvangen.
Bijvoorbeeld:
App A zendt op 1234 mHz en ontvangt op 5678 mHz.
App B zendt op 5678 mHz en ontvangt op 1234 mHz.
Meestal zijn dit kanalen om met walstations te kunnen communiceren.
Kanalen om met andere schepen te praten zijn doorgaans van het type "Simplex".
De zend- en ontvangstfrequentie zijn dan gelijk.
Dit wordt uitgebreid behandeld in de MARCOM cursus.
De antenne
Aan boord is het verplicht om tenminste twee kanalen tegelijk te kunnen uitluisteren.
Zee schepen zullen dus tenminste twee, meestal wel meer, VHF's aan boord hebben.
De antennes daarvan zullen ergens boven de brug gemonteerd zijn.
Eentje daarvan het liefst zo hoog mogelijk in de mast.
Dit in verband met het bereik.
Deze VHF is doorgaans bij de stuurconsole gemonteerd.
De lagere antenne is meestal voor de communicatie dichterbij, met sluizen bijvoorbeeld, of communicatie met dekpersoneel.
Het bereik hiervan is van wat minder belang en die antenne wordt vaak op de railing van het schavotje geplaatst.
Het antenneplan wijst uit welke antenne voor welke VHF is.
De ideale lengte van de antenne is zodanig dat de golflengte er precies op past.
Maar de installatie werkt ook redelijk als die golflengte er :
Voor de helft....
Voor een kwart...
Of zelfs voor een 1/8 erop past.
De werking wordt dan wel steeds een beetje minder goed.
De antenne moet dan steeds een stukje van de golf er op laten, die wegsturen en dan het volgende stukje erop zetten en wegsturen.
Dat gaat ten koste van het zendvermogen.
Dit soort antennes zien we daarom eigenlijk alleen op jachten.
Op zeeschepen zullen dus bijna altijd de lange antennes geplaatst worden.
Het spreken
De meest gemaakte "fout" tijdens het werken met VHF is te snel praten.
Zeker als er een taalbarrière is, is het raadzaam om voor je gevoel lang-za-mer te spre-ken dan je nor-maal doet.
Dat is heel erg wennen, maar helpt echt.
Merk in dit filmpje maar eens op hoe rustig de medewerker van Scheveningen Radio spreekt.
Spellingsalfabet
VHF heeft goede geluidskwaliteit.
Maar wanneer de stations wat verder uit elkaar liggen kan het moeilijk zijn om t.g.v ruis bepaalde klanken uit elkaar te houden.
Denk maar aan de H en de A of de V en de W.
Daarom maakt men tijdens het spellen van woorden gebruik van het NATO SPELLINGSALFABET.
Alfa: Alfaa Bravo: Braavoo Charlie: Tsjarlie Delta: Deltaa Echo: Ekko Foxtrot: Fokstrot Golf: Kolf (zo'n zacht K-tje. )
Hotel
India:
Kilo
Lima
Mike: Maik
November: novembah
Oscar
Papa
Quebec: Kwiebek
Romeo
Sierra: sjerrah
Tango: Tenko (zaht K-tje)
Uniform: Joeniform
Victor
Whisky
Zulu: zoeloe
Bij de getallen worden gewoon de engelse cijfers gebruikt.
Maar nooit de tientallen.
Dus 20 is niet twenty maar two zero.
Voor de duidelijkheid wil men nog wel eens de 5 en de negen uitspreken als Fiver (Faivuhr) en Niner (Nainuhr)
De 3 wordt dan op zijn harde Hollands uitgesproken.
Dus niet THree, maar Trie.
Manier van spreken
Spreken over de VHF gaat niet zoals per telefoon.
Het gaat om twee zaken:
KORT en BONDIG
Dit alles voor de duidelijkheid.
Vergelijk maar eens:
"Deck, Bridge"
"Yes, go ahead"
"Yes, thank you for answering my call.
I just silenced an alarm on the fire alarmpanel.
I don't think it is a problem, but there is an alarm never the less.
When I look at the panel I see an indicatorlamp in the aft ship in the steering engine room.
Could you please have a look, and if it's ok give me a call but of course if it is not ok certainly give me a call".
Of:
"Deck, Bridge"
"Yes, go ahead."
"Deck; firealarm in steering engineroom.
Please check and report."
Welk bericht zal door de (misschien niet zo goed Engels sprekende) matroos het beste begrepen worden?
En dan is het voor de ontvanger ook raadzaam om het bericht heel kort te herhalen als teken dat je het begrepen hebt.
"Roger" klinkt wel lekker professioneel, maar weet de verzender dan zeker dat je het begrepen hebt?
Dus de matroos zal dan antwoorden met: "Fire alarm in steering engineroom.
I check and report."
Oproepen en spreken.
Er is een internationaal afgesproken methode om aan te roepen en een gesprek af te wikkelen.
"Mafski Ruski, Mafski Ruski, Mafski Ruski (pauzetje), this is Abel Tasman Abel Tasman, Abel Tasman.
Do you read me on Channel XX?
Over".
'Over' wil zeggen: ik ben klaar met wat ik wil zeggen en ik ga luisteren.
Geef nooit het bericht in dezelfde uitzending als dat je aangeroepen hebt.
Altijd wachten op reactie.
Het kán zijn dat het andere station je bericht ontvangen heeft, maar het kan net zo goed zijn dat hij even niet in staat was om het te horen.
Om wat voor reden dan ook.
Wacht dus altijd op reactie voor je je bericht geeft.
MR zal reageren:
"Abel Tasman (gewoon 1 keer) This is Mafski Ruski, read you loud and clear, over."
Vanaf nu mag je elkaar gewoon 1 keer noemen aan het begin, en later in het gesprek, als je weet hoe de ander klinkt, kun je het zelfs weglaten.
Als je het andere schip via Ch 16 aangeroepen hebt moet je nu overstappen op een werkkanaal.
Voor het maken van navigatieafspraken is dat (op zee) kanaal 6.
Maar het kan ook een ander kanaal zijn.
"MR, AT, please come to Ch6, over"
"AT, MR going to Ch6."
Beide stations schakelen nu over naar kanaal 6.
een andere VHF moet tijdens het gesprek op kanaal 16 blijven staan. "MR, AT Ch6, over?"
"AT, MR, Read you at 6, over" "MR, AT, Can we please pass port to port?" "AT, MR, Port to port passage confirmed."
(Bemerk dat het "over" hier weggelaten begint te worden. Dat is niet heel erg. Wanneer je de spreeksleutel loslaat hoort de andere partij een kraakje. Dat is voor de geoefende bediener van de VHF genoeg.)
"MR, AT. Thank you for the cooperation, sir. Back to Ch 16. Over and out."
Bemerk dat de AT nu "Over and Out" zegt.
Dat wil zeggen: Ik heb niets meer te melden, maar ik luister nog even of jij nog wat te melden hebt.
Wanneer de MR ook niks meer te melden heeft zal hij antwoorden met: "Back to 16. Out".
En Out wil zeggen: ik heb ook niks meer.
Het gesprek is nu afgesloten en beide stations schakelen weer over op 16.
Het arrangement VHF, Marifoon (werken met) is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Menno Jacobs
Laatst gewijzigd
2025-03-24 13:50:53
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0
Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Voor de helft....
Voor een kwart...
Of zelfs voor een 1/8 erop past.
