H3: Water

H3: Water

3.5: Nederland, de zee klopt op de voordeur

2.5 Hebben we vorige week behandeld. Daarin ging het over het gevaar van de zee, welke overstromingsrisico's we kennen in Nederland en hoe Nederland op verschillende manieren beschermt is tegen het water. Ook ging het over alle soorten en maten van polders die we kennen in Nederland.

Wat weet je hier nog van?

 

Klik op de link: Socrative
Classroom: MOED5512

Dit is een extra uitleg over 3.5.

Had je 1 of meer fout, lees dan nog even de tekst en maak de opdracht

Had je alles goed, dan mag je door. Je mag dan deze tekst en de opdracht skippen.

 

Aan de kust van Nederland vinden we een lange duinenrij, de zeereep. Deze is natuurlijk ontstaan. Soms worden er extra maatregelen genomen voor de versteviging van de zeewering. Dat kan doormiddel van harde en zachte kustwering. Zandsuppletie is een voorbeeld van zachte kustwering, daarbij wordt zand vanuit de bodem van de zee opgespoten langs de kust zodat de kustlijn breder wordt en de kans op een overstroming vertraagt wordt. Harde kustverdediging kan bijvoorbeeld worden gedaan aan de hand van het verzwaren van dijken. Bij dynamisch kustbeheer laat de mens de duinen en de natuur vooral zijn gang gaan. Natuurlijke processen zorgen hierbij voor de verdediging van het land tegen het water, Een groot voorbeeld hiervan is de Waddenzee. Dit is een getijdengebied waar eb en vloed de waterspiegel regelen, de natuur wordt hier met rust gelaten.

In Nederland kennen we ook veel polders, een polder is een stuk land beschermt en omringt door dijken. We kunnen vier polders onderscheiden: Zeepolders, veenpolders, droogmakerijen en de IJsselmeerpolders. De eerste is de zeepolder, Deze polder ontstaat na de indijking van vroeger aangeslibt land, ook wel een kwelder genoemd. Na de indijking van het gebied is het beschermd tegen water van bijten af en kunnen mensen er wonen. We vinden deze polders vooral in de provincies Zeeland, Friesland en Groningen dicht bij de zee. de tweede polder is de veenpolder, deze polder ontstaat in een veengebied waarin sloten zijn gegraven en mensen vroeger het veen uit de grond haalden als brandstof. Veenpolders vinden we vooral in het Groene Hart tussen alle grote steden. De derde is de droogmakerij. Dit waren vroeger plassen en meren die door gemalen zijn leeggepompt en mensen nu kunnen wonen. Voorbeelden hiervan zijn het Haarlemmermeer en de Beemster. De laatste soort polders zijn de IJsselmeerpolders, dit zijn hele grote droogmakerijen, stukken drooggeld land in de vroegere Zuiderzee. Dit is bijvoorbeeld Flevoland.

 

De bijna-overstroming van 1995

In 1953 vond de Watersnoodramp plaats, een grote overstroming veroorzaakt door extreem weer vanaf zee. Een zware storm in combinatie met springvloed zorgde ervoor dat de dijken het begaven.

In de winter van 1995 bleek dat ook de rivieren een bedreiging konden vormen. Het waterpeil steeg toen zo hoog dat er vrees was voor overstromingen. Meer dan 250.000 mensen en veel dieren moesten uit voorzorg geëvacueerd worden. De rivieren liepen uiteindelijk net niet over, maar het incident maakte wel duidelijk hoe kwetsbaar Nederland is.

Doordat er voortdurend slib wordt afgezet in buitendijkse gebieden, stijgt de bodem en daarmee ook het waterpeil. Alleen het ophogen van dijken is dan niet genoeg. Daarom werd het project ‘Ruimte voor de Rivier’ ontwikkeld, om op een andere manier met hoogwater om te gaan.

Op deze plek ligt het dorp Stavenisse. Dit dorp is erg zwaar getroffen tijdens de watersnoodramp van 1953. Waarom is juist deze plek zo zwaar getroffen? Kijk goed naar de ligging en waar het water vandaan kwam..
Op deze plek ligt het dorp Stavenisse. Dit dorp is erg zwaar getroffen tijdens de watersnoodramp van 1953. Waarom is juist deze plek zo zwaar getroffen? Kijk goed naar de ligging en waar het water vandaan kwam..

De Driestapsstrategie

Na de bijna-overstroming van 1995 is in 2000 besloten om de rivieren meer ruimte te geven. Dit gebeurt volgens de driestapsstrategie, een planmatige aanpak in drie stappen:

1. Vasthouden

Bij veel neerslag probeert men het water eerst lokaal vast te houden. Dit kan door de rivierbedding te verbreden of door uiterwaarden te verlagen, zodat het water daar naartoe kan stromen in plaats van naar lager gelegen gebieden.

2. Bergen

Als vasthouden niet genoeg is, wordt het water tijdelijk opgeslagen in zogeheten retentiegebieden. Het water staat dan stil en kan later opnieuw worden gebruikt.

3. Lozen

Als laatste redmiddel wordt overtollig water afgevoerd naar zee. Om dit zo snel mogelijk te laten gebeuren, worden obstakels langs de rivier – zoals bebouwing of begroeiing in de uiterwaarden – verwijderd.

 

Kijk naar deze video voor uitleg met plaatjes: 

De Driestapsstrategie

Meervoudig ruimtegebruik

Maatregelen kunnen ook gericht zijn op de lange termijn. Dat noemen we preventie – het voorkomen van problemen, in plaats van pas in actie komen als het water al te hoog staat, wat rampenbestrijding wordt genoemd. Omdat Nederland dichtbevolkt is, met veel steden en landbouw langs de rivieren, is het slim om het landschap zó in te richten dat het meerdere functies heeft.

Een retentiegebied – een plek waar tijdelijk water kan worden opgeslagen – kan bijvoorbeeld ook worden gebruikt voor recreatie, of zelfs voor een drijvende woonwijk. Ook woonwijken zelf moeten water kunnen opvangen, bijvoorbeeld met waterpleinen, regentuinen en groene daken.

Met integraal waterbeheer werkt Nederland samen met andere landen om rivieren beter te beheersen, meer ruimte te geven aan het water, en op een klimaatbestendige manier te bouwen.

Keuzeopdracht

In dit gedeelte kies je een van de drie onderstaande opdrachten om te maken.

Als je de stof uit deze paragraaf nog niet goed begrijpt. Maak dan de eerste opgave met meer uitleg. Als je het aardig onder de knie hebt maak je de tweede opdracht om even voor jezelf te testen waar je staat. Snap je alles helemaal dan maak je de uitdagende derde opdracht die lastiger maar ook korter is.

Denk hier goed over na, je leert hierbij al voor de toets!!

Eindtoets + feedback

Je mag nu een eindtoets/test gaan maken over paragraaf 3.6 en een gedeelte herhaling van eerdere paragrafen, daarna kom nog een deel waarin jij je menig mag geven over dit programma en deze les.

Klik op deze link/kopieer deze link: https://forms.office.com/r/p1NidLZatE?origin=lprLink

Klik op deze link voor het spel in Blooket: Play Blooket | Blooket

Bronnenlijst

Bronnenlijst

 

Foto van de veenpolder: 

Leeuwarder Courant. (2021, 2 juli). Welke maatregelen remmen veenoxidatie af? Proeftuin Bodem van start in Groote Veenpolder. Geraadpleegd op 2 april 2025, van https://lc.nl/friesland/weststellingwerf/Welke-maatregelen-remmen-veenoxidatie-af-Proeftuin-Bodem-van-start-in-Groote-Veenpolder-26917933.html

Foto van de zeepolder:

Swart, S. (2013, 9 mei). SMS_20130509_1012.A3.jpg [Luchtfoto]. Geraadpleegd op 2 april 2025, van https://www.siebeswart.nl/image/I0000wBigixJ1Ep8​Siebe Swart+10Siebe Swart+10Siebe Swart+10

Foto van de droogmakerij:

Aerophoto-Schiphol. (z.d.). Luchtfoto's Schiphol. Geraadpleegd op 3 april 2025, van https://www.aerophoto-schiphol.nl/luchtfoto's%20schiphol.php 

Foto van de rivier: 

Advragen.nl. (z.d.). Waar ontspringt de Rijn? Geraadpleegd op 3 april 2025, van https://www.advragen.nl/waar-ontspringt-de-rijn/

Alle stukken tekst:

Noordhoff Uitgevers. (2021). buiteNLand: Aardrijkskunde voor de onderbouw 2 vwo leerboek (4e ed., p. 77). Noordhoff Uitgevers.

 

  • Het arrangement H3: Water is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Gerben Moed
    Laatst gewijzigd
    2025-04-16 01:59:28
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    In deze omgeving kunnen jullie aan de slag met de stof, de begrippen en opdrachten die horen bij hoofdstuk 3: water.
    Leerniveau
    VWO 2;
    Leerinhoud en doelen
    Watervraagstukken in de wereld; Relatie tussen Nederland en het water [vervallen na 2014]; Water; Nederland waterland; Aardrijkskunde; Watervraagstukken op verschillende ruimtelijke schalen;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    0 uur 45 minuten

    Bronnen

    Bron Type
    De Driestapsstrategie
    https://youtu.be/uowwgpoHg-Y     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van