Het Donutmodel, ontwikkeld door de Britse econoom Kate Raworth, is een vernieuwend economisch model dat pleit voor een alternatieve benadering van economische groei. Het model is ontworpen om de manier waarop we over economie en welvaart denken te heroverwegen en heeft als doel een evenwichtige en duurzame samenleving te creëren.
De binnenste ring van de donut vertegenwoordigt de minimale voorwaarden voor een goed en menswaardig leven. Dit betekent dat iedereen toegang moet hebben tot de basisbehoeften en rechten, zoals:
Voedsel, water en energie
Gezondheidszorg en onderdak
Onderwijs en sociale veiligheid
Werkgelegenheid en participatie
Als een samenleving onder deze binnenring valt, betekent dit dat er onvoldoende welzijn is voor haar inwoners. Er wordt te veel armoede, ongelijkheid of andere sociale tekorten ervaren. Het doel is om te zorgen dat niemand onder deze sociale basis valt.
2. De Buitenring (Ecologische Limieten):
De buitenste ring van de donut vertegenwoordigt de ecologische grenzen die de aarde niet mag overschrijden. Dit zijn de ecologische grenzen van de planeet die we niet mogen overschrijden om de aarde leefbaar en gezond te houden. Het gaat om zaken als:
Klimaatverandering (CO2-uitstoot)
Biodiversiteitsverlies (soortensterfte)
Grond- en watervervuiling
Overconsumptie van natuurlijke hulpbronnen
Afname van gezonde ecosystemen
Wanneer een samenleving deze buitenring overschrijdt, veroorzaakt ze ecologische schade die de stabiliteit van het milieu bedreigt, wat uiteindelijk ook het welzijn van mensen kan schaden. Het is dus van cruciaal belang om binnen de ecologische grenzen van de aarde te blijven.
3. Het Donut-gebied (Het Gezonde Gebied):
Het gebied tussen de binnenste ring (sociale basis) en de buitenste ring (ecologische limieten) vormt de "donut" zelf. Dit is het ruimtegebied waarin een samenleving haar economische en sociale activiteit moet uitvoeren, waarbij beide dimensies in balans zijn. Het betekent dat er zowel een sociaal rechtvaardige samenleving is (waar ieders basisbehoeften worden vervuld) als een duurzame economie die binnen de ecologische draagkracht van de aarde opereert.
Dit is het gewenste doelgebied waar de menselijke activiteit zich zou moeten bevinden, en het gaat verder dan de traditionele focus op economische groei als maatstaf voor succes. In plaats van groei als einddoel, richt het donutmodel zich op welzijn voor iedereen, met respect voor de natuur.
De 7 principes van het Donutmodel
De 7 principes van het Donutmodel
Duurzaamheid: Het model benadrukt het belang van ecologische duurzaamheid. Het erkent dat de aarde grenzen heeft aan wat deze kan dragen, zoals de beschikbare natuurlijke hulpbronnen en het vermogen van de planeet om vervuiling te absorberen.
Gelijkheid: Het model legt de nadruk op sociale rechtvaardigheid. De binnenste cirkel symboliseert de basisbehoeften die voor iedereen toegankelijk moeten zijn, en de focus ligt op het verminderen van ongelijkheid.
Ecologische grenzen: De buitenste cirkel vertegenwoordigt de ecologische grenzen waarbinnen de samenleving zich moet bewegen. Het model is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten over wat ecologisch verantwoord is, zoals het beperken van CO2-uitstoot, het behoud van biodiversiteit, en het beheer van watervoorraden.
Sociaal fundament: Het model is gebaseerd op het idee dat er basisbehoeften zijn die niet alleen financieel, maar ook sociaal en ethisch vervuld moeten worden. Dit betreft onder andere toegang tot gezondheidszorg, onderwijs, en een leefbaar inkomen.
Verantwoordelijkheid naar toekomstige generaties: Het donutmodel moedigt aan om niet alleen naar de huidige situatie te kijken, maar ook naar de lange termijn impact van economische en maatschappelijke keuzes.
Collectieve welvaart: Het model stelt dat welvaart niet alleen gemeten moet worden door economische groei of het bruto binnenlands product (bbp), maar door de collectieve toestand van zowel het sociale als ecologische welzijn.
De economische transitie: Het donutmodel roept op tot een transitie in de manier waarop we economieën organiseren. Het pleit voor een paradigma waarin groei niet het enige doel is, maar waarin zowel de ecologische als de sociale dimensie centraal staan.
Waarom het Donutmodel
Kate Raworth stelde het donutmodel voor als reactie op traditionele economische modellen die gericht zijn op eindeloze groei (zoals het bruto binnenlands product of BBP). Het traditionele model gaat ervan uit dat groei altijd goed is en dat meer economische activiteit betekent dat we beter af zijn. Het donutmodel daarentegen erkent dat oneindige groei onhoudbaar is, zowel ecologisch als sociaal.
In plaats van enkel economische groei na te streven, wil het donutmodel een balans creëren tussen de sociale en ecologische dimensies van het leven, door:
Sociale rechtvaardigheid te waarborgen door te zorgen dat iedereen toegang heeft tot basisbehoeften.
Duurzaamheid te bereiken door de ecologische grenzen te respecteren.
Het donutmodel is bedoeld als een richtlijn voor beleid, stadsontwikkeling en bedrijfsvoering, waarbij wordt geïnvesteerd in welzijn en ecologische verantwoordelijkheid in plaats van alleen in economische expansie.
Het arrangement Les over het Donutmodel is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Denizcan Imre
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2025-01-26 18:14:53
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
