Misinformatie en misconcepten bij seksuele voorlichting
Misinformatie en misconcepten bij seksuele voorlichting
Introductie
Waarom maak je deze module?
Via social media krijg je de hele dag informatie binnen: sommige informatie klopt, andere informatie klopt niet.
Soms worden wetenschappelijke artikelen verkeerd geïnterpreteerd, wordt nieuws overdreven of heeft de schrijver van een bericht bepaalde vooroordelen. Het is belangrijk dat je leert hoe je nepinformatie kunt onderscheiden van echte informatie. Zo kun je een mening formuleren op basis van feiten en niet op verkeerde informatie of de meningen van anderen.
In deze module volgen we telkens dezelfde stappen:
Check de bron;
Check de info;
Vorm je mening.
Waar vind je goede info?
'Hormonale anticonceptie is niet goed voor je.'
'Een besneden penis is schoner.'
'Door tampongebruik scheurt het maagdenvlies.'
Als het gaat om seksuele voorlichting bestaan er bepaalde misconcepten: opvattingen of meningen die niet (helemaal) kloppen.
Sommige misconcepten bestaan al heel lang, sommige misconcepten zijn nieuw leven in geblazen door de nieuwe media.
Hoe herken je foutieve informatie? Wanneer is een bron betrouwbaar? Hoe wordt je beeld van seksualiteit en diversiteit gevormd?
Ben je op zoek naar betrouwbare informatie over seksualiteit, seksuele gezondheid en diversiteit? Raadpleeg dan onderstaande websites:
Je kunt informatie controleren door op te zoeken wie het heeft geschreven. Door meer te weten te komen over de schrijver van een stuk informatie kun je beter beoordelen of deze persoon (en daarmee de informatie) betrouwbaar is.
In een artikel van een nieuwswebsite (Misinformatie anticonceptie) staat het volgende: "Via populaire sociale media als TikTok of Instagram delen en ontdekken jongeren tegenwoordig tal van seksgerelateerde tips, bijvoorbeeld dat één gemiste pil tot zwangerschap kan leiden of dat terugtrekken een veilige seksmethode is.
Sarah Hulsmans, beleidsmedewerker bij Sensoa, wikt en weegt die informatie en belicht drie mythes. "Het is op zich niet slecht dat de hormonenpil nu in twijfel wordt getrokken", zegt ze."
II. Check de bron.
Je kunt informatie controleren door op te zoeken op welk platform de informatie wordt gegeven. Wie zit er achter het platform? Ook kun je kijken naar 'experts' die in een artikel worden genoemd.
Je kunt bepalen of informatie betrouwbaar is door te kijken met welk doel de informatie geschreven is. Is het geschreven als entertainment? Of om te overtuigen? Of te informeren over een bepaald onderwerp?
Eén van de mythes (= hardnekkig verhaal, dat niet waar is) waar Sarah Hulsmans op in gaat is die van het meten van de temperatuur, zodat de vrouw weet wanneer ze wel of niet vruchtbaar is (de temperatuur geeft aan of de ovulatie plaatsvindt). Ze zegt daarover het volgende:
"Op zich is die informatie niet fout en het zou een alternatief voor het innemen van hormonen kunnen zijn. Alleen gaat het wel uit van een grote nauwkeurigheid. Je moet je temperatuur bijvoorbeeld altijd op hetzelfde moment van de dag meten en als je bijvoorbeeld een kater hebt na het drinken, heeft dat ook weer invloed op de resultaten van die meting."
Volgens Hulsmans is het wel goed dat jonge vrouwen op sociale media alternatieven zoeken voor de pil en het debat erover zo ook op gang komt. "De pil heeft in het verleden een grote vrijheid gegeven aan veel vrouwen. Maar nu komen er ook vragen over de werking en de effecten ervan op ons lichaam. Dat is op zich geen slechte beweging."
Ook op KRO-NCRV-platform Pointer wordt ingegaan op de temperatuurmethode. Daaruit blijkt dat deze strategie, samen met andere 'natuurlijke' anticonceptiemethoden, steeds populairder wordt.
IV. Check de bron.
Soms is het fijn om meningen en ervaringen van anderen te lezen. Dat maakt dat je zelf beter een beeld kunt vormen. Aan de andere kant kan het gevaarlijk zijn als iedereen zomaar kan zeggen wat hij of zij wil. Want je weet niet altijd zeker of die informatie ook klopt. Als het bijvoorbeeld gaat om geneesmiddelen of medicatie kun je informatie beter van platforms halen waarvan je weet dat ze betrouwbaar zijn. Zo kun je de bijsluiter lezen, contact opnemen met je huisarts of de informatie opzoeken op bijv. https://thuisarts.nl.
Bij het controleren van bronnen (zoals je hierboven hebt gedaan!) kun je jezelf de volgende vragen stellen:
1. Waar komt de informatie in deze bron vandaan? - een betrouwbare nieuwssite of een sociaal medium?
2. Wie is de auteur van deze bron? - een wetenschapper in het onderwerp of iemand met een bepaalde activistische overtuiging?
3. Met welk doel is deze bron geschreven? - informeren of entertainen?
I. Check de info.
"Jongeren gebruiken steeds minder condooms of de anticonceptiepil als voorbehoedsmiddel. Dat bleek uit een bevraging over seksualiteit bij 20.000 Vlaamse jongeren tussen 11 en 18 jaar.
Jongeren halen hun informatie al lang niet meer alleen van school of bij hun ouders. Het internet heeft overal wel een antwoord op. Ook over seks en anticonceptie wordt heel wat info verspreid. Op kanalen als TikTok of Instagram delen jongeren tips of leggen ze voor een grote schare volgers uit welke manieren van zwangerschapspreventie er allemaal zijn.
"Dat hoeft op zich niet te verbazen", zegt Sarah Hulsmans. "Vanaf een bepaalde leeftijd wordt de peergroup, leeftijdsgenoten, zeg maar, een belangrijkere bron van informatie dan autoriteiten als leerkrachten of ouders.""
Als je vragen hebt over anticonceptiemiddelen dan kun je allerlei websites raadplegen. Een zeer prettige website daarvoor is www.thuisarts.nl. Gebruik deze site voor het beantwoorden van de volgende vragen.
Als je niet wil dat je browsergeschiedenis of zoekgeschiedenis over condooms gaat kun je de incognitomodus van je browser selecteren. In Google Chrome ziet dat er zo uit:
III. Check de info.
Clipphanger: Hoe werkt de pil?
IV. Check de info.
Naast condooms en de anticonceptiepil zijn er nog veel meer anticonceptiemiddelen, mét en zónder hormonen. Denk dan aan de spiraal (koper- en hormoon-), hormoonpleisters of de prikpil.
Niet al deze middelen zijn even betrouwbaar of handig in gebruik. Dat kun je zien in het overzicht hieronder.
V. Check de info.
De laatste jaren worden vooral jonge mensen dus steeds kritischer op het gebruik van anticonceptiemiddelen met hormonen. Daarom worden 'natuurlijke' methodes populairder. Drie van die methodes zijn:
1. (Sympto-)thermale meting: Door het meten van de temperatuur en het bestuderen van bijvoorbeeld de vaginale afscheiding bepaalt de vrouw of ze in haar vruchtbare periode zit.
2. Terugtrekmethode: Ook wel coïtus interuptus of 'voor het zingen de kerk uit'. Voordat de man klaarkomt en er dus sperma uit de penis komt trekt hij zijn penis terug uit de vagina.
3. Kalendermethode: Bij een regelmatige cyclus is de eisprong en daarmee de vruchtbare periode altijd rond de helft van de cyclus. Als je dan geen seks hebt kan de eicel niet worden bevrucht.
Voorbeeld van app die wordt gebruikt om de menstruatiecyclus bij te houden.
Uit onderzoek van de Rutgers Stichting blijkt dat 1 op de 7 vrouwen wel eens gebruik maakt van één van de natuurlijke anticonceptiemethode.
Hun redenen daarvoor verschillen van: geen pillen met hormonen (meer) willen slikken, het fijn vinden dat de menstruatiecyclus natuurlijk verloopt, geen bijwerkingen van anticonceptiemiddelen ervaren en positieve ervaringen van anderen (Rutgers, 2024).
I. Vorm je mening.
Geef in ongeveer 20 zinnen antwoord op de volgende vragen. Maak van je antwoorden een goed lopend verhaal. Lever dit in bij je docent.
1. Waarom is het belangrijk dat je goed leert beoordelen of informatie van een betrouwbare bron komt?
2. Waarom zou het gevaarlijk kunnen zijn dat er veel verkeerde informatie rondzwerft over anticonceptie?
3. Wat zijn de voor- en nadelen van anticonceptiemiddelen met hormonen erin?
4. Wat heb je geleerd van het maken van deze module?
Het arrangement Misinformatie en misconcepten bij seksuele voorlichting is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Susan Mulder
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2025-02-11 09:53:48
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
'Hormonale anticonceptie is niet goed voor je', 'een besneden penis is schoner', 'door tampongebruik scheurt het maagdenvlies'; misconcepten en misinformatie. Hoe herken je foutieve informatie? Wanneer is een bron betrouwbaar? Hoe wordt je beeld van seksualiteit en diversiteit gevormd?
Misinformatie en misconcepten bij seksuele voorlichting
nl
Susan Mulder
2025-02-11 09:53:48
'Hormonale anticonceptie is niet goed voor je', 'een besneden penis is schoner', 'door tampongebruik scheurt het maagdenvlies'; misconcepten en misinformatie. Hoe herken je foutieve informatie? Wanneer is een bron betrouwbaar? Hoe wordt je beeld van seksualiteit en diversiteit gevormd?
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
