Ontbossing in het Amazonegebied
Leerdoelen
§1 Ontbossing in het Amazonegebied
Deelvraag: Waar groeien tropische regenwouden op aarde en waarom daar?
Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?
Theorie:
• waar tropische regenwouden groeien en waarom daar
• waardoor het tropische regenwoud wordt bedreigd
• waarom tropische regenwouden belangrijk zijn
• hoe je tropisch regenwoud kunt beschermen
Samenvatting
Samenvatting Paragraaf 1: Ontbossing in het Amazonegebied
Tropische regenwouden liggen rond de evenaar, in warme en vochtige gebieden, zoals het Amazonegebied in Zuid-Amerika. Deze regenwouden zijn van groot belang vanwege hun biodiversiteit en de zuurstof die ze produceren. Het regenwoud bestaat uit meerdere lagen (etages) van bomen, wat zorgt voor een dichte begroeiing en weinig licht op de bosgrond.
Het regenwoud wordt bedreigd door ontbossing, die wordt veroorzaakt door landbouwuitbreiding, zoals voor de productie van soja en rundvlees, en het ontginnen van natuurlijke hulpbronnen zoals hout en goud. Deze ontbossing heeft grote gevolgen voor de biodiversiteit en het klimaat.
Duurzaam gebruik van het regenwoud, zoals herbebossing, is belangrijk om het regenwoud en zijn functies te behouden. Het Amazonegebied is een belangrijke bron van medicijnen, natuurlijke hulpbronnen en een leefgebied voor inheemse volken.
Begrippenlijst
Begrippenlijst Paragraaf 1: Ontbossing in het Amazonegebied
- Tropische regenwouden: Dichte, ondoordringbare bossen die voorkomen in warme en vochtige gebieden rond de evenaar.
- Evenaar: De breedtecirkel op aarde die precies tussen het noordelijk en zuidelijk halfrond ligt. Rond de evenaar is het altijd warm.
- Biodiversiteit: De verscheidenheid aan plant- en diersoorten in een bepaald gebied. In tropische regenwouden is deze bijzonder groot.
- Ontbossing: Het kappen van bomen en het vernietigen van bossen voor landbouw, veeteelt of ontginning van grondstoffen.
- Natuurlijke hulpbronnen: Stoffen of materialen uit de natuur, zoals hout, goud en rubber, die door mensen gebruikt worden.
- Herbebossing: Het terugplanten van bomen in gebieden waar ontbossing heeft plaatsgevonden, om het bos en de biodiversiteit te herstellen.
- Duurzaam: Zorgen dat iets op lange termijn blijft bestaan, bijvoorbeeld door natuurlijke hulpbronnen zodanig te gebruiken dat het regenwoud niet uitgeput raakt.
Extra informatie
Verdiepende Tekst: De Bedreiging van het Tropisch Regenwoud en de Toekomst van het Amazonegebied
Het tropisch regenwoud, en in het bijzonder het Amazonegebied, wordt vaak de "longen van de aarde" genoemd. Dit heeft alles te maken met de enorme hoeveelheden zuurstof die door deze bossen worden geproduceerd. Maar het regenwoud doet nog veel meer dan dat. Het is een ongelooflijk complex ecosysteem, waarin miljoenen soorten planten, dieren en micro-organismen samenleven. Door de rijke biodiversiteit wordt het regenwoud beschouwd als één van de belangrijkste gebieden op aarde voor het leven zoals wij dat kennen. Helaas wordt dit unieke ecosysteem ernstig bedreigd door menselijke activiteiten.
Wat maakt het regenwoud zo bijzonder?
Tropische regenwouden bevinden zich in de buurt van de evenaar, waar de zon het hele jaar door hoog aan de hemel staat en de temperatuur altijd warm blijft. Deze warmte, gecombineerd met veel regen, zorgt ervoor dat de plantengroei in deze gebieden explosief is. Het regenwoud groeit in verschillende lagen, ook wel etages genoemd. De bovenste laag wordt gevormd door de hoogste bomen, die wel 60 meter hoog kunnen worden. Daaronder bevinden zich verschillende andere lagen van kleinere bomen, struiken en planten. Dit zorgt ervoor dat het bos erg dicht is en dat er op de bodem weinig zonlicht komt. Daarom groeit er op de bodem vooral mos en schimmels.
De enorme biodiversiteit in regenwouden is uniek. Wetenschappers schatten dat regenwouden ongeveer de helft van alle planten- en diersoorten op aarde huisvesten. Veel van deze soorten komen alleen in regenwouden voor en zijn afhankelijk van dit specifieke milieu om te overleven. Bovendien worden veel medicijnen en andere producten die wij dagelijks gebruiken, zoals rubber, afkomstig uit regenwouden.
Waarom verdwijnt het regenwoud?
Een van de grootste bedreigingen voor regenwouden is ontbossing. Ontbossing betekent het grootschalig kappen van bomen om het land daarna voor andere doeleinden te gebruiken. In het Amazonegebied wordt het bos bijvoorbeeld vaak gekapt om ruimte te maken voor landbouw. Grote stukken bos worden omgezet in akkers waar soja wordt verbouwd, of in weilanden voor de veeteelt. Rundvlees is een belangrijk exportproduct van Brazilië, en om de groeiende vraag naar vlees te kunnen bijbenen, worden steeds meer bossen gekapt.
Daarnaast worden regenwouden ontbost om natuurlijke hulpbronnen te winnen. In het regenwoud worden bijvoorbeeld hout, goud en olie gewonnen. Ook het aanleggen van wegen om deze grondstoffen te vervoeren, zorgt voor nog meer ontbossing.
Wat zijn de gevolgen van ontbossing?
De gevolgen van ontbossing zijn enorm en hebben niet alleen invloed op de lokale bevolking en natuur, maar op de hele wereld. Tropische regenwouden spelen een cruciale rol in het wereldwijde klimaat. Ze slaan grote hoeveelheden koolstofdioxide (CO2) op en zorgen voor de productie van zuurstof. Wanneer regenwouden worden gekapt en verbrand, komt deze CO2 vrij in de atmosfeer, wat bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Dit versterkt het broeikaseffect en kan leiden tot meer extreme weersomstandigheden, zoals droogtes en overstromingen.
Daarnaast zorgt ontbossing voor het verlies van leefgebieden voor vele plant- en diersoorten. Dit kan leiden tot het uitsterven van soorten die nergens anders op aarde voorkomen. Ook inheemse volken, zoals de Amazone-indianen, worden direct getroffen door ontbossing. Zij verliezen hun thuis en hun manier van leven, die nauw verbonden is met het regenwoud.
Is er een oplossing?
Gelukkig zijn er wereldwijd initiatieven om ontbossing tegen te gaan en regenwouden te beschermen. Een van de belangrijkste oplossingen is duurzaam bosbeheer. Dit betekent dat mensen het bos wel gebruiken, maar op een manier die ervoor zorgt dat het bos zich kan herstellen en blijven bestaan. Duurzame bosbouw richt zich bijvoorbeeld op het selectief kappen van bomen en het terugplanten van nieuwe bomen om het bos in stand te houden. Ook herbebossing, waarbij gebieden die al zijn ontbost opnieuw worden bebost, is een belangrijke strategie.
Daarnaast wordt er steeds meer aandacht besteed aan het behoud van de biodiversiteit in regenwouden. Er zijn verschillende natuurreservaten opgezet waar ontbossing verboden is en waar de natuur haar gang kan gaan. Internationaal wordt er ook samengewerkt om tropische regenwouden te beschermen, bijvoorbeeld door het beperken van de handel in illegaal gekapt hout.
Hoe kun jij bijdragen?
Ook al lijkt het regenwoud ver weg, er zijn dingen die jij kunt doen om bij te dragen aan de bescherming ervan. Zo kun je bewuster consumeren door producten te kiezen die op een duurzame manier zijn geproduceerd. Let bijvoorbeeld op keurmerken zoals FSC (voor duurzaam hout) en Fairtrade (voor eerlijke handel). Daarnaast kun je je verdiepen in organisaties die zich inzetten voor het behoud van regenwouden en hen ondersteunen door donaties of vrijwilligerswerk.
Het regenwoud is een onmisbaar onderdeel van het leven op aarde. Zonder deze bijzondere ecosystemen zou onze wereld er heel anders uitzien. Daarom is het belangrijk dat we ons bewust worden van de waarde van het regenwoud en ons inspannen om het te behouden voor toekomstige generaties.
Filmpjes
Uitleg filmpje ontbossing
Dit filmpje biedt hulp bij het begrijpen van de ontbossing
Nieuwsartikel over de Amazone
Nu.nl heeft een kort filmpje over ontbossing in de Amazone
NOS artikel
Hier vind je het nieuws artikel van de NOS
Oefenen
Blooket oefening
Hierbij het spel Blooket over de amazone die je kan spelen
PowerPoint
De outback in Australië
Leerdoelen
§2 De outback in Australië
Deelvraag: Waar liggen droge gebieden op aarde en waarom daar?
Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?
Theorie:
• de ongelijke bevolkingsspreiding in Australië beschrijven en verklaren
• wat de gevolgen zijn van de ongelijke neerslag voor het bodemgebruik en de soorten landschappen in Australië
Samenvatting
Samenvatting Paragraaf 2: De Outback in Australië
Australië heeft een ongelijke bevolkingsspreiding. Het grootste deel van de bevolking woont in de kustgebieden, waar het klimaat gematigder is en er meer neerslag valt. In het binnenland, de outback, is het extreem droog en heet, waardoor er nauwelijks mensen wonen. De outback is een uitgestrekt, afgelegen gebied dat vooral bestaat uit woestijnen en halfwoestijnen. Hier valt soms minder dan 250 mm regen per jaar, wat zorgt voor grote droogte en schaarse vegetatie.
In de outback vindt voornamelijk extensieve veeteelt plaats. Dit betekent dat er weinig vee per hectare wordt gehouden omdat de omstandigheden zo zwaar zijn. De veehouders moeten vaak grote stukken land gebruiken om hun dieren te laten grazen.
De droogte en de hitte in de outback hebben grote invloed op het landschap en het bodemgebruik. Het is een plek waar je nauwelijks akkers ziet en waar de natuur vooral bestaat uit droogtebestendige planten, zoals gras en lage struiken. Verder is het een gebied dat bekendstaat om zijn enorme leegte en ruige natuur.
Begrippenlijst
Begrippenlijst Paragraaf 2: De Outback in Australië
- Ongelijke bevolkingsspreiding: De ongelijke verdeling van de bevolking over een land of gebied. In Australië wonen de meeste mensen aan de kust, terwijl het binnenland bijna leeg is.
- Outback: Het afgelegen, droge binnenland van Australië. Dit gebied bestaat vooral uit woestijnen en halfwoestijnen, met zeer weinig neerslag en een lage bevolkingsdichtheid.
- Extensieve veeteelt: Een vorm van landbouw waarbij er weinig vee per hectare wordt gehouden, omdat de natuurlijke omstandigheden, zoals droogte, geen intensieve veeteelt toelaten.
- Droogte: Een langdurige periode met weinig tot geen neerslag, wat zorgt voor een gebrek aan water in het gebied. In de outback is droogte een normaal verschijnsel.
- Woestijn: Een gebied waar minder dan 250 mm regen per jaar valt, vaak met zeer weinig plantengroei door de droogte.
- Savanne: Een landschapstype dat voorkomt in tropische en subtropische gebieden, gekenmerkt door grasland met verspreide bomen en struiken, vaak aan de rand van woestijngebieden.
Extra informatie
Verdiepende Tekst: De Uitdagingen van Leven in de Outback
De outback van Australië is een van de meest afgelegen en ontoegankelijke gebieden ter wereld. Dit immense, droge binnenland beslaat een groot deel van het continent, maar herbergt slechts een klein percentage van de Australische bevolking. De outback staat bekend om zijn extreme klimaat, uitgestrekte vlaktes, en de schijnbaar eindeloze leegte. Maar voor de weinige mensen die hier wonen en werken, vormt de outback niet alleen een thuis, maar ook een uitdaging die een diepgaande band met het land heeft gecreëerd.
Ongelijke Bevolkingsspreiding: Waarom Woont Niemand in de Outback?
Australië heeft een van de meest ongelijk verdeelde bevolkingen ter wereld. De meeste mensen wonen in de kustgebieden, waar het klimaat gematigd is en er voldoende water en vruchtbare grond is voor landbouw en stedenbouw. De grote steden, zoals Sydney, Melbourne en Brisbane, liggen allemaal aan de kust, waar de omstandigheden gunstiger zijn voor mensen om te leven.
De outback, aan de andere kant, is extreem droog en heet. Veel gebieden in het binnenland ontvangen minder dan 250 millimeter regen per jaar, wat onvoldoende is voor traditionele landbouw. De hoge temperaturen en het gebrek aan water maken het leven hier zwaar, waardoor het binnenland vrijwel onbewoond blijft. Deze extreme omstandigheden hebben geleid tot een opvallende tegenstelling: terwijl de kustgebieden dichtbevolkt zijn, is de outback een van de leegste en meest verlaten gebieden ter wereld.
Overleven in de Outback: Extensieve Veeteelt
Hoewel de outback grotendeels onbewoond is, zijn er enkele landbouwbedrijven die in dit extreme klimaat overleven. In tegenstelling tot de intensieve landbouw in de kustgebieden, waar gewassen worden verbouwd en vee op kleine stukken land wordt gehouden, is de landbouw in de outback veel minder intensief. Hier wordt extensieve veeteelt beoefend, wat betekent dat er weinig vee per hectare wordt gehouden. Grote kuddes runderen en schapen grazen over enorme stukken land, soms duizenden hectares groot, om te kunnen overleven in de schrale omstandigheden.
Het runnen van een boerderij in de outback is niet eenvoudig. De boeren zijn vaak afhankelijk van technologie zoals satellieten en drones om hun vee te volgen, omdat de boerderijen zo uitgestrekt zijn dat het onmogelijk is om alles met het blote oog in de gaten te houden. Bovendien is water schaars, en moeten boeren vaak diepe putten slaan of afhankelijk zijn van periodieke regens om hun vee te voorzien van drinkwater.
Klimaat en Landschap van de Outback
De outback is een gebied van extremen. Naast de woestijnen en halfwoestijnen vind je er ook savannegebieden, waar meer regen valt en waar grasland met verspreide bomen en struiken groeit. Deze savannes vormen een overgangsgebied tussen de kust en het binnenland, en hoewel ze iets vruchtbaarder zijn dan de woestijn, zijn ze nog steeds lastig bewoonbaar voor de meeste mensen.
Een van de grootste uitdagingen van de outback is de hitte. In de zomer kunnen de temperaturen oplopen tot meer dan 40 graden Celsius, en de hitte houdt vaak weken aan. In combinatie met de droogte is dit klimaat uiterst vijandig voor zowel mensen als dieren. Veel diersoorten hebben zich aangepast aan deze extreme omstandigheden door 's nachts actief te zijn, wanneer de temperaturen dalen, en overdag te schuilen.
De gevolgen van klimaatverandering worden ook steeds zichtbaarder in de outback. Langdurige droogtes worden intenser en frequenter, waardoor het voor boeren steeds moeilijker wordt om hun vee in leven te houden. Het veranderende klimaat heeft ook invloed op de vegetatie: graslanden veranderen in woestijngebieden, en de biodiversiteit in deze droge ecosystemen neemt af.
Culturele Betekenis van de Outback
Ondanks de uitdagingen blijft de outback een belangrijk symbool voor de Australische cultuur en identiteit. De onherbergzame natuur en het ruige landschap staan voor de veerkracht en onafhankelijkheid van de mensen die hier wonen. Veel inheemse volkeren, zoals de Aboriginals, hebben een diepe spirituele band met de outback. Voor hen is het land heilig, en het vormt de basis van hun eeuwenoude cultuur en levensstijl.
In de moderne tijd wordt de outback ook steeds belangrijker als toeristische bestemming. Mensen van over de hele wereld komen naar Australië om de ongerepte natuur en de unieke landschappen van de outback te verkennen. Van de beroemde rode zandduinen van de Simpson Desert tot de majestueuze rotsformaties van Uluru, de outback blijft een plek van adembenemende schoonheid en mysterieuze aantrekkingskracht.
De Toekomst van de Outback
De toekomst van de outback is onzeker. Door de aanhoudende klimaatverandering en de toenemende druk op de natuurlijke hulpbronnen wordt het steeds moeilijker om in dit gebied te overleven. Toch blijven de bewoners van de outback vechten voor hun manier van leven. Innovatieve landbouwmethoden, duurzame veeteelt en technologische ontwikkelingen bieden hoop voor de toekomst.
Hoewel de outback misschien wel een van de moeilijkste plekken ter wereld is om te leven, blijft het een symbool van het doorzettingsvermogen van de mens in het aangezicht van extreme omstandigheden. Voor Australië blijft de outback een gebied van legenden, verhalen en een onmisbare culturele erfenis.
Filmpjes
Uitleg paragraaf 2
3 op reis
Oefenen
Oefenen
Maak de uitdagende opdrachten die na paragraaf 4 komen. Zie blz. 33/34/35
PowerPoint
De Inuit in het Poolgebied
Leerdoelen
§3 De Inuit in het poolgebied
Deelvraag: Waar liggen toendra’s en ijsvlakten, en waarom daar?
Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?
Theorie:
• wat de bevolkingsdichtheid is van de poolstreken
• de kenmerken van een toendra
• de kenmerken van landijs en zee-ijs
• figuur 15A en 16: topografie en landschappen van het noordpoolgebied
Samenvatting
Samenvatting:
Het poolgebied is een van de koudste plekken op aarde en strekt zich uit over grote delen van het noordpoolgebied, zoals Canada, Groenland en Rusland. Dit gebied bestaat voornamelijk uit ijskappen en toendra's, waar de vegetatie beperkt is tot lage struiken, mossen en grassen. De winters in het poolgebied zijn lang en extreem koud, terwijl de zomers kort en koel zijn.
De Inuit, de inheemse bevolking van het poolgebied, hebben zich goed aangepast aan de extreme kou. Ze leven voornamelijk van de jacht en visserij en gebruiken traditionele technieken om te overleven in de harde omgeving. Hoewel veel Inuit tegenwoordig in moderne dorpen wonen, houden ze vast aan veel van hun oude gebruiken.
Begrippenlijst
Begrippenlijst:
- Poolgebied: Het gebied rond de Noordpool, dat voornamelijk bestaat uit ijsvlakten en toendra's.
- Toendra: Een koud gebied waar alleen lage planten zoals mossen, grassen en struiken groeien, omdat de bodem het grootste deel van het jaar bevroren is.
- Inuit: Het inheemse volk dat in het noordpoolgebied leeft. Ze hebben zich aangepast aan de barre omstandigheden door te leven van de jacht en visserij.
- Permafrost: Een bodemlaag die het hele jaar door bevroren blijft, wat de groei van planten en het gebruik van de grond beperkt.
- Iglo: Een traditionele koepelvormige sneeuwhut die door de Inuit wordt gebruikt als schuilplaats in de winter.
Extra informatie
Verdiepende Tekst: De Inuit en de Koude Wereld van het Poolgebied
Het poolgebied, dat zich uitstrekt over het noordelijkste deel van de aarde, is een van de meest extreme leefomgevingen ter wereld. Het is een gebied waar de temperaturen in de winter tot wel -40°C kunnen dalen en waar de zon in de zomermaanden bijna niet ondergaat. Toch leven er mensen die zich volledig hebben aangepast aan dit ijzige landschap: de Inuit. Deze inheemse bevolking van het poolgebied heeft al duizenden jaren weten te overleven in omstandigheden die voor de meeste mensen ondenkbaar zijn.
De Uitgestrektheid van het Poolgebied
Het noordpoolgebied beslaat een enorme oppervlakte en strekt zich uit over landen zoals Canada, Groenland, Alaska (VS) en Rusland. Het grootste deel van dit gebied bestaat uit toendra's en ijskappen. Een van de opvallendste kenmerken van het poolgebied is de permafrost: een laag bevroren grond die nooit helemaal ontdooit. In de zomer ontdooit alleen het bovenste laagje van de grond, waardoor er kleine plantjes kunnen groeien, zoals mossen, grassen en lage struiken. Dit type landschap staat bekend als toendra.
Het leven in de toendra lijkt op het eerste gezicht misschien onmogelijk, maar juist door deze extreme omstandigheden heeft de natuur zich op unieke wijze aangepast. Planten blijven klein omdat ze niet diep in de bevroren grond kunnen wortelen. Dieren zoals rendieren (kariboes), poolvossen en ijsberen hebben dikke vachten en isolerende vetlagen om te overleven in de kou.
Het Leven van de Inuit
De Inuit, een inheems volk dat in het noordpoolgebied leeft, hebben zich perfect aangepast aan de barre omstandigheden van hun omgeving. Ze hebben geleerd om de natuurlijke hulpbronnen van het poolgebied optimaal te benutten. De Inuit jagen op dieren zoals zeehonden, walvissen en kariboes, die ze gebruiken voor voedsel, kleding en bouwmaterialen. De jacht is een essentieel onderdeel van hun cultuur en manier van leven. Het voedsel dat de Inuit uit de zee en de toendra halen, zorgt ervoor dat ze kunnen overleven in een omgeving waar landbouw niet mogelijk is.
Een van de bekendste symbolen van de Inuit-cultuur is de iglo. Iglo’s zijn huizen gemaakt van ijs en sneeuw, die bijzonder goed isoleren. Hoewel ze er misschien koud uitzien, kunnen iglo's verrassend warm zijn van binnen door de manier waarop de lucht wordt vastgehouden tussen de sneeuwlagen. Iglo's worden nog steeds af en toe gebruikt tijdens jachten of reizen, hoewel de meeste Inuit tegenwoordig in moderne huizen wonen.
Wat de Inuit zo uniek maakt, is hun diepgewortelde verbinding met de natuur. Ze hebben een uitgebreide kennis van hun omgeving, van de bewegingen van de dieren tot de veranderingen in het ijs en de sneeuw. Deze kennis wordt van generatie op generatie doorgegeven en helpt hen te overleven in de extreme omstandigheden van het poolgebied.
Klimaatverandering en de Toekomst van het Poolgebied
Het leven in het poolgebied wordt echter steeds moeilijker door de klimaatverandering. Door de opwarming van de aarde smelt het ijs sneller dan ooit tevoren. Dit heeft grote gevolgen voor zowel de dieren als de mensen die in het poolgebied leven. De dieren waarop de Inuit jagen, zoals de zeehonden, hebben ijs nodig om op te rusten en hun jongen groot te brengen. Als het ijs verdwijnt, verdwijnen ook de leefgebieden van deze dieren, wat de Inuit dwingt hun traditionele levenswijze aan te passen.
Bovendien wordt het poolgebied steeds toegankelijker voor schepen en bedrijven die op zoek zijn naar nieuwe bronnen van olie en gas. Dit brengt nieuwe uitdagingen met zich mee, omdat het kwetsbare ecosysteem van de toendra en het ijs bedreigd wordt door menselijke activiteiten.
Ondanks deze bedreigingen blijven de Inuit vechten om hun cultuur en manier van leven te behouden. Veel Inuit combineren tegenwoordig traditionele gebruiken met moderne technologieën. Ze gebruiken bijvoorbeeld sneeuwscooters en satelliettelefoons naast hun traditionele kennis van het weer en de jacht.
De Magie van de Poolstreken
Het poolgebied is een van de laatste ongerepte gebieden op aarde. De uitgestrekte witte vlaktes, de stilte van de eindeloze sneeuwvlakten en het spectaculaire noorderlicht (aurora borealis) dat de hemel verlicht, geven het gebied een mysterieuze schoonheid. Hoewel het voor de meeste mensen een vijandig en ontoegankelijk gebied lijkt, hebben de Inuit laten zien dat het mogelijk is om in harmonie met deze bijzondere omgeving te leven.
Het poolgebied is een plek waar cultuur, natuur en klimaat allemaal met elkaar verweven zijn. Het is een regio die zowel fascinerend als fragiel is. De toekomst van dit gebied hangt af van de keuzes die de wereld de komende jaren zal maken. Kunnen we de balans tussen ontwikkeling en behoud vinden? En hoe kunnen we de unieke levenswijze van de Inuit beschermen in een veranderende wereld?
Filmpjes
NOS op 3
SchoolTV Noordpool
Als je een beetje een koukleum bent, dan is de Noordpool echt niks voor jou. Het is hier nu -30 graden en je komt hier helemaal niemand tegen. Dat is heel bijzonder, want dat kennen we helemaal niet. Je mobiele telefoon doet het hier ook niet. Je moet een zonnebril op, omdat het licht heel fel is en heel veel laagjes kleren aan, omdat je handen of je neus of je oren anders gewoon bevriezen.
Als je hier ergens heen wilt, dan kun je natuurlijk gaan lopen, maar dat houd je niet zo lang vol hier. Nou, met de fiets kom je ook niet ver. Met de auto, ja, die hebben ze hier wel, maar er zijn niet overal wegen. Kijk: maar dit werkt wel heel goed, dit is een slee en die glijdt lekker door de sneeuw en je kunt veel spullen meenemen en je kunt er zelf op zitten. En die sleeën worden dan getrokken door deze honden. Die vinden het heerlijk in de sneeuw. Die kunnen lange afstanden lopen, worden niet zo snel moe en houden van de kou. Sterker nog: als je deze hond binnen zou zetten, zou-ie heel ongelukkig worden!
Maar de beste manier om je hier te verplaatsen is: met de sneeuwscooter!
National Geographic Inuit
Oefenen
Oefentoets: De Inuit in het Poolgebied (Open vragen)
-
Beschrijf hoe de Inuit zich hebben aangepast aan de extreme kou van het poolgebied.
-
Wat zijn de belangrijkste kenmerken van het poolgebied? Noem er drie.
-
Waarom is de jacht zo belangrijk voor de Inuit?
-
Leg uit wat de gevolgen van klimaatverandering kunnen zijn voor de Inuit en hun manier van leven.
-
Wat is permafrost en waarom is het belangrijk voor het poolgebied?
Oefentoets: De Inuit in het Poolgebied
Meerkeuzevragen
Wat is de toendra?
-
a) Een bevroren laag ijs in de oceaan.
b) Een koud gebied waar alleen lage planten zoals mossen, grassen en struiken groeien.
c) Een berggebied in het zuiden van Canada.
d) Een woestijngebied met veel zandduinen.
-
Welke van de volgende dieren komt NIET voor in het poolgebied? a) Poolvos
b) IJsbeer
c) Kameel
d) Kariboe
-
Wat is permafrost? a) Een laag sneeuw die in de zomer smelt.
b) Een bodemlaag die altijd bevroren blijft.
c) Een type plant dat in de toendra groeit.
d) Het ijs dat op de oceanen drijft.
-
Hoe heet de traditionele sneeuwhut van de Inuit? a) Iglo
b) Tipi
c) Wigwam
d) Longhouse
-
Waarom is het poolgebied zo kwetsbaar voor klimaatverandering? a) Omdat er geen planten kunnen groeien.
b) Omdat het ijs sneller smelt door de opwarming van de aarde.
c) Omdat het gebied geen bewoners heeft.
d) Omdat het poolgebied altijd warm is.
PowerPoint
Het Lötschental
Leerdoelen
§4 Het Lötschental
Deelvraag: Welke plantengroeizones komen voor in berggebieden?
Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?
Theorie:
• wat een hooggebergte is
• welke hoogtegordels er zijn in de bergen
• wat het verband is tussen bevolkingsdichtheid en reliëf
• wat het verband is tussen toerisme en bereikbaarheid in de bergen
Samenvatting
Samenvatting:
Het Lötschental ligt in de Zwitserse Alpen, een van de belangrijkste berggebieden van Europa. Dit gebied staat bekend om zijn hoge bergen, diepe valleien en indrukwekkende natuurlijke schoonheid. Het Lötschental zelf is een vallei met grote hoogteverschillen, waar traditionele dorpen zijn gelegen. De bewoners leven van landbouw en toerisme, waarbij het toerisme de laatste jaren steeds belangrijker is geworden voor de lokale economie.
De Alpen zijn ook bekend om hun hoogtegordels: zones van plantengroei die variëren met de hoogte. Op lagere hoogtes vind je bossen, maar hoger in de bergen groeien alleen nog gras en kruiden op de alpenweiden. Op de hoogste toppen vind je sneeuw en ijs, die zelfs in de zomer niet smelten.
Begrippenlijst
Begrippenlijst:
- Alpen: Het grootste berggebied van Europa, gelegen in onder andere Zwitserland, Oostenrijk, Frankrijk en Italië.
- Lötschental: Een vallei in de Zwitserse Alpen, bekend om zijn hoogteverschillen, traditionele dorpen en toerisme.
- Hoogtegordels: Zones van plantengroei in de bergen, die veranderen naarmate je hoger komt door de dalende temperatuur.
- Alpenweiden: Hooggelegen graslanden in de bergen waar schapen en koeien grazen tijdens de zomermaanden.
- Gletsjer: Een grote massa ijs die langzaam de berg af beweegt. Gletsjers ontstaan in koude gebieden waar meer sneeuw valt dan er smelt.
Extra informatie
Verdiepende Tekst: Het Lötschental en de Alpen – Natuur en Cultuur in Harmonie
De Alpen, het grootste berggebied van Europa, vormen een van de meest indrukwekkende landschappen ter wereld. Met hun majestueuze bergtoppen, diepe valleien en uitgestrekte bossen bieden de Alpen niet alleen een prachtig natuurdecor, maar zijn ze ook het thuis van eeuwenoude culturen. Eén van de mooiste en best bewaarde valleien van de Alpen is het Lötschental in Zwitserland.
De Alpen: Een Wereld van Hoogtegordels
De Alpen zijn niet zomaar bergen; ze zijn een van de rijkste natuurlijke systemen in Europa. De bergen zijn opgebouwd uit verschillende lagen, of hoogtegordels, die elk hun eigen planten en dieren hebben. Op de lagere hoogtes, tot ongeveer 1500 meter, vind je dichte bossen met loofbomen zoals eiken en beuken, maar ook naaldbomen zoals dennen en sparren. Dit zijn de plaatsen waar mensen al eeuwenlang wonen, waar dorpen zijn ontstaan en waar akkers en weilanden zijn aangelegd.
Hoger in de bergen, tussen 1500 en 2500 meter, liggen de alpenweiden. Dit zijn graslanden die in de zomer groen kleuren en waar schapen, geiten en koeien grazen. De boeren in het Lötschental brengen hun vee 's zomers naar deze weiden, waar het gras sappig en gezond is. In deze zone is het landschap ruig, met rotsachtige hellingen en steile kliffen. De zomers zijn hier kort, en in de winter zijn de alpenweiden bedekt met een dikke laag sneeuw.
Nog hoger, boven de 2500 meter, kom je in het domein van de eeuwige sneeuw en de gletsjers. Deze ijsmassa’s bewegen langzaam de berg af en hebben duizenden jaren nodig om naar het dal te stromen. Door de klimaatverandering smelten de gletsjers echter steeds sneller, wat voor grote zorgen zorgt bij de mensen die in de bergen wonen. Het smeltwater van de gletsjers is belangrijk voor de rivieren en landbouw in de valleien.
Het Leven in het Lötschental
Het Lötschental ligt in de Zwitserse Alpen en staat bekend om zijn adembenemende landschappen en traditionele bergdorpen. De dorpen in dit dal hebben hun unieke cultuur weten te behouden, ondanks de toenemende modernisering. Veel van de huizen in het dal zijn gemaakt van hout en steen en hebben karakteristieke daken die bestand zijn tegen de zware sneeuwval in de winter. De mensen in het Lötschental leven al eeuwenlang van landbouw, handwerk en het hoeden van vee.
Tegenwoordig speelt toerisme een steeds grotere rol in het leven van de bewoners van het Lötschental. Bezoekers uit de hele wereld komen naar deze regio om te wandelen, te skiën en de prachtige natuur te bewonderen. Het toerisme heeft voor nieuwe banen en inkomsten gezorgd, maar het brengt ook uitdagingen met zich mee. De bewoners moeten ervoor zorgen dat hun traditionele manier van leven in balans blijft met de groeiende toeristenstroom. Dit betekent dat ze aandacht moeten besteden aan duurzaam toerisme, waarbij de natuur wordt beschermd en de lokale cultuur behouden blijft.
De Toekomst van de Alpen
De klimaatverandering is een grote uitdaging voor de Alpen. Door de stijgende temperaturen smelten de gletsjers sneller dan ooit tevoren. Dit zorgt niet alleen voor veranderingen in het landschap, maar bedreigt ook de waterbronnen die essentieel zijn voor het leven in de bergen. Daarnaast wordt het wintersportseizoen korter, wat gevolgen heeft voor de toerismesector.
Desondanks blijven de bewoners van het Lötschental veerkrachtig. Ze zoeken naar manieren om zich aan te passen aan de veranderingen in het klimaat en de economie, zonder hun verbondenheid met de bergen te verliezen. Nieuwe technologieën, zoals waterkrachtcentrales en duurzame landbouwmethoden, worden steeds vaker gebruikt om ervoor te zorgen dat het Lötschental en de Alpen als geheel ook in de toekomst een plek blijven waar natuur en cultuur in harmonie samenkomen.
Filmpjes
Uitleg video
Oefenen
Oefentoets: Het Lötschental en de Alpen
Meerkeuzevragen (Gesloten vragen)
-
Wat zijn de Alpen? a) Een groot woestijngebied in Zuid-Europa.
b) Het grootste berggebied van Europa, gelegen in onder andere Zwitserland en Oostenrijk.
c) Een groep vulkanische eilanden in de Middellandse Zee.
d) Een rivierengebied in het noorden van Europa.
-
Wat is een hoogtegordel? a) Een gordel die mensen dragen tijdens het bergbeklimmen.
b) Een gebied in een berg waar de temperatuur constant blijft.
c) Een zone van plantengroei in de bergen, die verandert met de hoogte.
d) Een vlak gebied in de bergen waar rivieren doorheen stromen.
-
Waarvoor worden alpenweiden in de zomer gebruikt? a) Voor het verbouwen van graan.
b) Voor het laten grazen van vee zoals schapen en koeien.
c) Voor het bouwen van toeristische accommodaties.
d) Voor het planten van bomen.
-
Wat is de belangrijkste oorzaak van het smelten van gletsjers in de Alpen? a) Verhoogde toerisme-activiteiten.
b) Klimaatverandering en de stijgende temperaturen.
c) Verkeerde landbouwmethoden in de dalen.
d) De stijgende zeespiegel.
-
Hoe verdienen de mensen in het Lötschental tegenwoordig grotendeels hun geld? a) Door landbouw en handwerk.
b) Door visserij en mijnbouw.
c) Door toerisme en veeteelt.
d) Door het winnen van steenkool.
Open vragen
-
Wat zijn de belangrijkste kenmerken van de Alpen als berggebied?
-
Wat is een hoogtegordel en hoe verandert de vegetatie naarmate je hoger in de bergen komt?
-
Leg uit waarom gletsjers zo belangrijk zijn voor de bewoners van het Lötschental.
-
Wat zijn de gevolgen van klimaatverandering voor de Alpen en het Lötschental?
-
Waarom is duurzaam toerisme belangrijk voor gebieden zoals het Lötschental?
PowerPoint
PowerPoint van de Geo (uitgever/methode)
