Algemene informatie

Deze kennisbank ondersteunt scholen bij het implementeren van open leermateriaal en specifiek de professionalisering daarbij. Het Open LeerProgramma, onderdeel van het Nationaal Groeifondsprogramma Impuls Open Leermateriaal, biedt kennis die ingezet kan worden om open leermateriaal effectief te integreren in de onderwijspraktijk.

De kennisbank is een verzamelplek van informatie gerangschikt op basis van het 'Leerwiel'. In het leerwiel zijn relevante onderdelen opgenomen die van belang zijn bij het toepassen en implementeren van open leermateriaal binnen de school.

De onderdelen zijn:

Visieontwikkeling: Het formuleren van een visie op leermiddelen.
Leermiddelenbeleid: Het ontwikkelen van beleid rondom de inzet van leermiddelen.
Zoeken en vinden: Het identificeren en selecteren van geschikt open leermateriaal.
Onderbouwde keuze maken: Het maken van gefundeerde keuzes voor leermiddelen.
Leerdoeldenken/curriculumbewustzijn: Het koppelen van leermateriaal aan leerdoelen en curriculum.
Beoordelen op kwaliteit: Het evalueren van de kwaliteit van leermateriaal.
Maken en delen: ontwerpproces: Het creëren en delen van eigen leermateriaal.
Arrangeren tot leermiddelenmix: Het samenstellen van een mix van leermiddelen.
Toepassen op school: Het implementeren van leermateriaal in de schoolpraktijk.
Evalueren en borgen: Het evalueren en verankeren van het gebruik van leermateriaal.

Het Leerwiel:

Download Infographic Leerwiel Open Leermateriaal met toelichting op de verschillende onderdelen

Deze onderdelen zijn verder uitgewerkt met competenties, praktische informatie, achtergrondinformatie en evidence-informed onderbouwingen. De kennisbank is afgestemd op verschillende doelgroepen binnen het onderwijs, zoals leraren, schoolmanagement en besturen, en houdt rekening met de mate waarin scholen open leermateriaal gebruiken:

scholen die open leermateriaal gebruiken als aanvulling op gesloten leermateriaal
scholen die open en gesloten leermateriaal combineren
scholen die volledig met open leermateriaal werken

Niet altijd zal ieder onderdeel van het Leerwiel voor iedere doelgroep even relevant zijn. We hebben voor ieder arrangement een keuze gemaakt welke onderdelen relevant zijn. Daarnaast zul je niet alle onderdelen chronologisch doorlopen. Een onderbouwde keuze maak je bijvoorbeeld in eerste instantie in het proces na het zoeken en vinden, maar de echte keuze voor onderdelen van je leermiddelenmix maak je pas nadat je het gekoppeld hebt aan je leerdoelen en een beoordeling hebt gegeven op kwaliteit.

Per onderdeel van het Leerwiel staan altijd eerst de competenties benoemd. Daarnaast is de kennis opgedeeld in drie niveaus:

praktische handleidingen: hoe doe je iets?
informatieve documenten: wat is het en waar gaat het om?
wetenschappelijke onderbouwing: waarom doen we dit op deze manier?

Binnen ieder niveau kun je aan deze competenties werken op de manier zoals bij je past. In de kennisbank zullen elke keer nieuwe inzichten worden toegevoegd. Dit kan nieuwe kennis zijn, maar het kan ook zijn dat er onderdelen toegevoegd worden aan de kennisbank die relevant zijn bij het succesvol toepassen en implementeren van open leermateriaal binnen jouw school. Doelstelling is om aan het einde van het programma Impuls Open Leermateriaal op alle relevante onderdelen professionaliseringsmateriaal en kennis aan te bieden. Bezoek de kennisbank daarom regelmatig opnieuw!

Je kunt hier altijd terug naar het hoofdmenu met de verschillende arrangementen en ook een ander arrangement bekijken.

Impuls Open Leermateriaal richt zich op het primair- voortgezet- en gespecialiseerd onderwijs. Werk je in het mbo of hoger onderwijs, dan kun je terecht bij de transformatiehub Digitale leermaterialen van Npuls. Zij hebben de missie om digitale leermiddelen voor het vervolgonderwijs 100% FAIR te maken: Findable, Accessible, Interoperable, Reusable.

Colofon

Het arrangement MOEDER - niet publiceren - Kennisbank Open LeerProgramma is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: IOL
Laatst gewijzigd: 2025-05-12 13:52:44
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting: Overkoepelend arrangement met alle onderdelen
Eindgebruiker: leerling/student
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld

Bronnen

Bron	Type
Wat is open leermateriaal? https://vimeo.com/1070972465?share=copy	Video
Algemene informatie over open/digitale leermaterialen https://www.youtube.com/watch?v=kgoLqlVF0Tc	Video
Evidence-informed werken met open leermateriaal https://vimeo.com/940646845/084dd937de	Video
Wat is Wikiwijs? https://vimeo.com/941135305/5ab559decf	Video
Wikiwijs Zoeken https://vimeo.com/943981924/83b7518df1	Video
Zoeken naar kwaliteit https://vimeo.com/943981897/fc043ceacc	Video
Startpagina's en verzamelsites Wikiwijs https://vimeo.com/943981877/59c54a3cb0	Video
Aanmelden op Wikiwijs https://vimeo.com/943982977/ca6a7319b5	Video
Keuzeproces leermaterialen Kennisnet https://vimeo.com/757488964	Video
Kennisclip: curriculair spinnenweb https://vimeo.com/832222802?h=68de2f659a&badge=0&autopause=0&player_id=0&app_id=58479	Video
NOS-Stories voor leerlingen: wie bepaalt wat er in je schoolboek staat? https://www.youtube.com/watch?v=3mqXmiCBawY	Video
Liemers college: denken in leerdoelen https://www.youtube.com/watch?v=9cmjY6urSqw	Video
Het Stormink: persoonlijk leren https://www.youtube.com/watch?v=cNNBz-xFhz4	Video
Het Houtkamp college: werken vanuit leerdoelen https://www.youtube.com/watch?v=RSBgfJFIk_Y	Video
PCBO Apeldoorn over het werken met open leermateriaal https://vimeo.com/943226278/735f2da95e	Video
Pilotdeelnemer St Bonifatiuscollege Utrecht over open leermateriaal maken https://vimeo.com/943225811/571e39cc96	Video
Wikiwijs Maken: je eerste les https://vimeo.com/943982380/78232f2f4c	Video
Wikiwijs Maken: een les kopiëren https://vimeo.com/943982301/4cbb53c1b7	Video
Wikiwijs Maken: een les importeren in je eigen les https://vimeo.com/943982285/e371d60f74	Video
Wikiwijs Maken: een les insluiten (embedden) https://vimeo.com/943982256/07b48ca6f5	Video
Wikiwijs Maken: interactieve vragen hergebruiken https://vimeo.com/943982229/69187d3bf8	Video
Wikiwijs Maken: vormgeven en werken met sjablonen https://vimeo.com/943982353/b861fcbab1	Video
Wikiwijs Maken: interactieve oefening maken https://vimeo.com/943982330/145881b00c	Video
Wikiwijs Maken: samenwerken in een team https://vimeo.com/943982953/c55ab23e64	Video
Wikiwijs Maken: metadateren bij het delen https://vimeo.com/943982580/43f4f7f698	Video
Wikiwijs Maken: metadateren met een sjabloon https://vimeo.com/943982557/ba7ac57b27	Video
100 jaar AI samengevat in 5 minuten https://vimeo.com/307238879?share=copy#t=0	Video
Animatie: kennisgedreven en datagedreven AI https://vimeo.com/707935996?share=copy#t=0	Video
ChatGPT en andere taalmodellen - Barend legt uit https://youtu.be/iOaJZ3oP2T4?si=ebxEjgQ71oU62Tz2	Video
AI - een optimale samenwerking tussen mens en machine https://vimeo.com/1043105996/07abb2692a?share=copy	Video
Regiemodel - de rol van de leraar https://vimeo.com/707210860?share=copy#t=0	Video
Ethisch handelen met AI https://vimeo.com/1051504216	Video
Pieter legt uit wat er gebeurde toen ChatGPT werd geïntroduceerd https://vimeo.com/875701016?share=copy#t=0	Video
Wouter legt uit wat hij zag gebeuren toen ChatGPT in het onderwijs kwam. https://vimeo.com/926618728?share=copy#t=0	Video
Wouter geeft aan wat hij in de klas doet met ChatGPT https://vimeo.com/926828797?share=copy#t=0	Video
Prompt engineering - Barend legt uit https://www.youtube.com/watch?v=Z_-dW77zuwg	Video

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

IOL thema 4. (2025).

Toolkit Leermateriaal maken met AI

https://maken.wikiwijs.nl/212584/Toolkit_Leermateriaal_maken_met_AI

Kwaliteitstools. (z.d.).

Kwaliteitstools

https://maken.wikiwijs.nl/205282/Kwaliteitstools

VO-content - Gereedschapskist. (2019).

Gereedschapskist activerende werkvormen

https://maken.wikiwijs.nl/105906/Gereedschapskist_activerende_werkvormen

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

Metadata overzicht (Excel)

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

IMSCC package

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.