Iedere leraar heeft een visie op onderwijs. Vaak een op de visie van de school en het bestuur gebaseerde visie en soms een geheel eigen visie. De visie op leermiddelen is hier een afgeleide van, want je leermiddelen zijn de hulpmiddelen om je onderwijs goed vorm te geven.
Visie en beleid ontstaan in een dialoog. Dat betekent dat om te komen tot het hoe, je met elkaar praat over hoe je onderwijs wil geven en op welke manier je dat vormgeeft. Wanneer je als leraar positieve ervaring hebt met je mix van leermiddelen, dan kan je visie ook praktisch vorm krijgen. Dat een dialoog essentieel is om tot een goede visie te komen, bewijst ook dit praktijkverhaal van IKC de Piramide in Zoetermeer. Op dit Integraal Kind Centrum (IKC) hebben zij ervoor gekozen om de mensen fysiek in dezelfde ruimte te zetten zodat deze dialoog - die essentieel is voor het zijn van een IKC waarin kinderopvang en school samenkomen - goed op gang kan komen.
Open leermiddelen maken niet standaard onderdeel uit van een leermiddelenmix. Eigen leermateriaal vaak wel. Het aantal leraren dat nooit een les zelf maakt of vermaakt is klein. Vaak komt dit voort uit de visie op leren.
Kijk eens kritisch naar je leermateriaal: kun je met je huidige leermiddelenmix het onderwijs geven zoals je het wil geven? Passend bij jullie visie op onderwijs?

De implementatie op schoolniveau van open leermateriaal kent twee startpunten. Het eerste startpunt is een heldere onderwijsvisie, die start bij het schoolbestuur en hier werkt de schoolleiding op door. De bestuursvisie biedt richtlijnen voor bijvoorbeeld onderwijskwaliteit, inclusie, innovatie en personeelsbeleid. De aangesloten scholen geven op basis hiervan hun eigen visie vorm. Daarin kan de school rekening houden met hun specifieke identiteit. Bijvoorbeeld gebaseerd op een specifieke onderwijsfilosofie, zoals Montessori of Dalton, of op een bepaalde levensbeschouwing. De schoolvisie wordt vervolgens omgezet in concrete plannen en acties binnen het schoolbeleid.
Visie en beleid ontstaan vanuit dialoog. Het gesprek over open leermateriaal, de waarde ervan en hoe dat uiteindelijk verankerd kan worden in visie en beleid van de school, wordt in de praktijk via verschillende aanvliegroutes gevoerd. En heel belangrijk daarbij, er is niet één manier die beter is dan de andere! Het allerbelangrijkste is dát het gesprek gevoerd wordt en wat er uitkomt, aansluit bij zowel de ambities als bij de praktijk. De ambities én de praktijk moeten helder zijn.

Om toe te werken naar een gedegen visie op leermiddelen zijn de volgende stappen essentieel:
Het is mogelijk deze uitkomsten van de dialogen te vertalen in een statement, maar ook om ze te vertalen in een richtinggevende uitspraak.
Tips:
Op bestuursniveau worden vaak kaders gemaakt waar de visie op leermiddelen op schoolniveau op aansluit. Deze kaders geven de richting aan. Het ontwikkelen van een visie op leermateriaal is een gedeeld proces dat betrokkenheid en afstemming binnen de hele keten bestuur - school - onderwijsprofessional vereist. Het bestuur faciliteert dat de visie op schoolniveau, gevoed vanuit de leraar, vorm krijgt.

Dit voorbeeld van basisschool de Vijfsprong laat zien hoe zij in het project App Noot Muis met open leermateriaal digitale geletterdheid integreren in hun taalonderwijs. De integratie van het vak digitale geletterdheid in andere vakken paste beter bij hun visie op onderwijs dan het los aanbieden van dit vak. Open leermateriaal maakt het mogelijk om op deze manier hun visie vorm te geven.
Op deze middelbare school Het Streek laten ze zien hoe zij hun visie, het vormgeven van onderwijs vanuit het principe Onderzoek & Ontwerpen, vormgeven met open leermateriaal. Het koppelen van het vak informatica aan deze principes wordt met open leermateriaal vormgegeven.
Deze school voor gespecialiseerd onderwijs De Wegwijzer werkt vanuit een visie op leren die uitgaat van bewegend leren als principe. De visie op onderwijs is het uitgangspunt om expliciet voor open leermateriaal te kiezen en zo het onderwijs vorm te geven.