Praktische informatie - hoe doe je?

Als je open leermateriaal gevonden of gemaakt hebt, is het belangrijk om dit leermateriaal ook in de goede volgorde, met de juiste dosering, met een passende techniek en motiverend aan de leerling aan te bieden. Om goed te zoeken, kiezen en daarna eventueel ook maken, heb je al helder wat de leerlijn is. Het einddoel is in zicht en de tussendoelen bekend. Vanuit deze structuur zet je nu het gevonden of gemaakte leermateriaal klaar. Dit totaal is het arrangement. Deze arrangementen bied je aan aan de leerling, bijvoorbeeld via een elektronische leeromgeving (ELO).

Zoals in de blog van Allard Strijker 'Arrangeren van leermiddelen' te lezen valt is arrangeren het beredeneerd selecteren, combineren en bewerken van leermiddelen voor onderwijsdoeleinden.

Deze andere definities zijn van belang voor je aan de slag gaat:

Bron: SLO

Op de Godelindeschool in Naarden werkt men met Stichting Talent Primair aan leermateriaal op het gebied van digitale geletterdheid. In het praktijkverhaal is te lezen dat Marleen het arrangement, de lessenserie, toepast in haar groep 6. Om dit goed te kunnen doen, kreeg zij les van Jim. Hij is leerkracht en iCoach en ontwikkelde ook het lesmateriaal voor de programmeerlessen. In het arrangement van lessen is ook duidelijk aangegeven welke didactische aanpak wordt aanbevolen en welke doelen worden behandeld. 

Basisschool Kronenburgh in Rijswijk doet mee aan de pilot van Pool West, dit is een arrangement van innovatieve lessen voor burgerschap. In dit praktijkverhaal is te lezen hoe Joke, vakdocent Ontwerpen, deelneemt aan deze pilot en ook hielp bij de ontwikkeling van lessen. Voor veel leraren bestaat nog onduidelijkheid over de invulling van burgerschap in de lespraktijk. Ook zijn de conceptkerndoelen pas recent gepubliceerd, dus werd het tijd om een arrangement te maken. De gemaakte lessenserie voor groep 5-6 werd getest op twee scholen, waaronder die van Joke. De lessen behandelen thema's als diversiteit, afkomst, persoonlijke groei, vooroordelen, gelijkwaardigheid, gender en leven met een beperking. 

Op het Twents Carmelcollege locatie Denekamp wordt al meer dan 10 jaar gebruik gemaakt van de Stercollecties in combinatie met Learnbeat. In het praktijkverhaal is te lezen hoe docent Sjoerd de stercollectie van Economie inzet als volwaardige methode. Hij wisselt elk jaar van samenstelling. 'Hierdoor blijf ik mezelf uitdagen en tijdverlies heb ik niet, omdat ik mijn eigen leermateriaal snel bij elkaar zet in Learnbeat. Door de mogelijkheid om zelf je leermateriaal te arrangeren, voel ik me veel vrijer om lesstof aan te bieden op de manier zoals ik het wil. Zo kan ik aandacht geven aan de thema's die ik uitkies. Bij het vak economie gaat dat niet ten koste van de kwaliteit: qua inhoud is deze methode net zo goed als anderen."

Het Martinuscollege neemt deel aan een pilot van Impuls Open Leermateriaal met Betapartners en NVON. In hun praktijkverhaal lees je dat Cathy, natuurkundedocent, al jaren bezig was met uitzoeken hoe ze leerlingen kon laten deelnemen in plaats van alleen zitten en luisteren. Ze verdiepte zich in onderzoekend leren, maar zelfs bij het doen van experimenten bleef het leren aan de oppervlakte. Ze zijn toen de didactische methode modeldidactiek gaan toepassen. Deze methodiek betrekt leerlingen actief bij het verkennen en onderzoeken van verschijnselen door middel van experimenten en het gebruik van diverse representaties. Zo krijg je een diepgaander begrip van natuurkunde. De docent heeft in deze methodiek een andere rol. Zij maken volgens de methodiek gezamenlijk lesactiviteiten en proberen deze ook op elkaar uit. Soms gebruikt Cathy nog het boek maar bijna de helft van het leermateriaal arrangeert Cathy met de lessen volgens de Modeldidactiek. 

Op gespecialiseerde basisschool de Ommezwaai in Arnhem wordt gewerkt aan de pilot 'de kunst van het maken'. In het praktijkverhaal is te lezen dat Marjolein en haar collega deelnemen aan de pilot. Ze wil graag met haar leerlingen op ontdekkingsreis buiten de methodes om. Zij hebben een arrangement van drie lessen uitgeprobeerd en er feedback op gegeven. In de lessenserie gaan leerlingen op een onderzoekende manier lezen hoe ze actie-reactie kunnen veroorzaken. Ze hebben het arrangement aangeboden op de tijdstippen dat de leerlingen normaal handvaardigheid zouden hebben. 

Op Het Bariet, een VSO-school in Lichtenvoorde, is men bezig met de pilot De Kunst van het Maken. In dit praktijkverhaal is te lezen dat de leerlingen spelenderwijs aan de slag gaan met nieuwe materialen, digitale en analoge technieken en apparatuur. Onderdeel van dit programma is de MakerCosmos, opgericht om de onderwijsdoelen op het gebied van wetenschap & technologie en kunst & cultuur een centrale plek te geven binnen curricula. Er wordt nauw samengewerkt met studenten van de lerarenopleiding ArtEZ. In dit project wordt een arrangement gemaakt van analoge technieken en digitale technieken. 

De UNESCO is in hun pilot gestart met een grondige inventarisatie van het al aanwezige leermateriaal voor wereldburgerschap op Wikwijs, daarna is men nieuw leermateriaal gaan ontwikkelen en vervolgens gaan ontsluiten en verspreiden. In het praktijkverhaal is te lezen hoe men met het gevonden en gemaakte materiaal arrangementen heft gemaakt en er metadata aan heeft toegevoegd. Er moesten ook achterhaalde materialen geschapte worden en weer nieuw materialen worden gemaakt om de doorlopende leerlijn te borgen.