Deze leerroute bestaat uit de stof die jullie lastig vonden en door hebben gegeven in de forms. Er zijn verschillende video's die je kunt bekijken met extra uitleg en opdrachten die je kunt maken!
Groet,
Meneer van Beest
Ontwikkeling van de Wereldeconomie (§1.2)
Vanaf de 16e eeuw vindt er een verandering in de wereld plaats. Mensen en landen beginnen zich steeds meer naar buiten te richten. Landen en mensen wereldwijd komen steeds meer met elkaar in aanraking door de verschillende reizen die werden gemaakt. Daarvoor waren er ook al handelsroutes, zoals de bekende zijderoute, die zorgde voor lange afstandshandel. Toch stond de komende tijd de wereld voor grote veranderingen. De Amerika's werden ontdekt en dit zorgde voor een ongekend verlangen van Europeanen naar het 'ontdekken' van de rest van de wereld.
Dit gebeurde in twee verschillende fasen:
1. 1500-1800: In deze fase stond het handelskolonialisme voorop. Dit was een vorm van kolonialisme waar het vooral draaiden om het drijven van handel en niet zo zeer om het veroveren van gebieden. Er werden zeker gebieden veroverd, maar dat gebeurde vooral langs de kust!
2. 1800-1950: Dit was de tijd van het industrieel kolonialisme. Dit had een hele andere invalshoek, hier ging het namelijk om aanzien. Landen in Europa waren sterk geindustrialiseerd in deze tijd en moesten verzekerd zijn van een stabiele aanvoer van grondstoffen. Daardoor werd het opeens wel aantrekkelijk om hele gebieden over te nemen en trokken de Europeanen ook door naar het binnenland van Afrika en Azië. Een andere rede voor het hebben van een kolonie was het hebben van een afzetmarkt voor je eigen industrieproducten.
De handelsstromen nemen toe, maar het vindt nog wel plaats binnen het koloniale rijk.
Vrijhandel
Wist je dat de wereld in de jaren rond 1990 een enorme transformatie doormaakte? Het was als een spannend hoofdstuk in een geschiedenisboek, maar dan eentje dat onze moderne wereld echt heeft gevormd.
De Val van de Sovjet-Unie: Bye-bye Communisme!
In 1991 viel de Sovjet-Unie uit elkaar, en dat was een enorme deal. De Sovjet-Unie was eerder een groot land met een communisme-systeem. Communisme betekent dat de regering de baas is over alles, zelfs bedrijven en landbouw. Maar het systeem werkte niet zo goed als gehoopt. Mensen wilden meer vrijheid en een betere levensstandaard.
Met de val van de Sovjet-Unie kregen veel landen meer vrijheid. Denk aan Rusland en andere landen in Oost-Europa. Ze konden nu hun eigen koers varen en zelf bepalen hoe ze wilden regeren en handelen.
Hallo Vrijemarkteconomie en Vrijhandel!
Tegelijkertijd begon de wereld meer te kijken naar het idee van vrijemarkteconomie en vrijhandel. Dit betekent dat bedrijven en mensen vrij zijn om te handelen zonder al te veel bemoeienis van de overheid. Stel je voor dat je spullen kunt kopen en verkopen zonder dat iemand je vertelt wat je moet doen!
Landen begonnen barrières af te breken die handel beperkten. Het werd makkelijker voor goederen en geld om van het ene land naar het andere te gaan. Mensen zagen dit als een kans om meer welvaart te creëren en om verschillende culturen met elkaar te verbinden.
Conclusie: Een Nieuw Tijdperk
In de jaren rond 1990 begon de wereld aan een nieuw economisch avontuur. Landen werden zelfstandiger, bedrijven kregen meer vrijheid, en de handel bloeide op. Het was een tijd van verandering, en deze gebeurtenissen hebben ons de wereld gegeven zoals we die nu kennen. Fascinerend, toch?
Dus, de volgende keer dat je iets online bestelt dat van de andere kant van de wereld komt, denk dan eens terug aan die opwindende tijd van verandering rond 1990!
Handelsoorlog
Ruhrbgebiet (§1.4)
Ooit het industriële epicentrum met rokende fabrieken, onderging het Ruhrgebied een opmerkelijke transformatie. De de-industrialisatie maakte plaats voor de opkomst van de kenniseconomie, en het gebied omarmde deze verschuiving met herstructureringen. Oude fabrieken werden omgevormd tot moderne kantoren en laboratoria, en verouderde machines werden vervangen door technologie.
Waarom deze transformatie? Het Ruhrgebied begreep dat kennis het nieuwe goud is. Concurrentie in steenkool dwong vele fabrieken te sluiten, wat de regio aanspoorde om te heroverwegen en te focussen op haar kracht: kennis en innovatie. Het agglomeratievoordeel deed de rest, waarbij de concentratie van kennisintensieve bedrijven leidde tot een bruisend centrum van collectieve creativiteit. Het Ruhrgebied, ooit bekend om zijn hamers en machines, schittert nu als een symbool van kennis en creativiteit.
Rughgebied
Agglomeratievoordeel
Brainport
Eindhoven
Hier hebben we te maken met een bijzondere regio een Brainport. Het is namelijk de slimste regio van Nederland en hier worden dan ook de meer patenten aangevraagd dan in Sillicon Valley (California). Er is een rede dat deze regio juist zo populair is bij veel bedrijven en mensen. Hier gelden namelijk hele gunstige vestigingsfactoren. Voorbeelden hiervan zijn:
De aanwezigheid van bedrijven die elkaar aanvullen en ondersteunen. Het zijn bedrijven die allemaal in de hightech buisness zitten. Veel bedrijven doen onderzoek en het is lonend om samen te werken als bedrijven onder elkaar en hierdoor van elkaar te leren. Zo krijg je een heel innovatieve regio.
In deze regio bevinden zich grote hogescholen en universiteiten die zich vooral richten op technische studies. De bedrijven en het onderwijs werken nou samen en goed opgeleide (technische) beroepsbevolking is wat volgt. Dit wordt allemaal ondersteund door de overheid.
In een straal van 150 kilometer rondom Eindhoven wonen 40 miljoen mensen, dit is ruim twee keer zo veel als in Nederland. Dit zorgt voor een hele grote afzetmarkt naast de 'deur'!
Groningen is een zogenoemde krimpregio. Dit betekent dat de mensen en bedrijven uit je regio vertrekken. Het is niet van de laatste jaren dat Groningen aan het krimpen is, het duurt al decennia. In de jaren 70 en 80 van de vorige heeft de overheid geprobeerd bedrijven en mensen naar Oost-Groingen te lokken door middel van financiële steun. Echter, toen dit stopte zijn veel bedrijven weer terugverhuisd naar de randstad. Dit beleid noemde je regionaal ontwikkelingsbeleid. Het probleem is dan ook dat veel bedrijven zijn vertrokken en er daardoor ook steeds meer mensen willen wonen. Hierdoor verdwijnen ook de andere voorzieningen, zoals basisscholen, middelbare scholen en ziekenhuizen. Dit maakt de regio nog minder aantrekkelijk om te wonen en voila... Hier heb je en vicieuze cirkel te pakken!
Hoofdstuk 2
Ontstaan van de aarde
Precambrium: Het Precambrium beslaat het grootste deel van de geologische tijd en omvat ongeveer 4,6 miljard jaar geleden tot 541 miljoen jaar geleden. Tijdens deze periode ontstond de aarde zelf en onderging het verschillende geologische processen, zoals het ontstaan van continenten, oceanen, en atmosferische veranderingen. Het leven verscheen in de vorm van eenvoudige, microscopische organismen, zoals bacteriën en algen.
Paleozoïcum: Het Paleozoïcum, dat duurde van 541 miljoen jaar geleden tot 252 miljoen jaar geleden, was een tijdperk van significante geologische en biologische veranderingen. Gedurende deze periode ontwikkelden zich complexere levensvormen, waaronder ongewervelde dieren, vissen, planten, en uiteindelijk amfibieën en reptielen. De vorming van Pangea, het supercontinent, was ook een belangrijke geologische gebeurtenis.
Mesozoïcum: Het Mesozoïcum, dat liep van 252 miljoen jaar geleden tot 66 miljoen jaar geleden, wordt vaak aangeduid als het tijdperk van de dinosauriërs. Tijdens deze periode evolueerden dinosauriërs en werden de dominante landdieren. Ook verschenen de eerste zoogdieren en vogels. Continenten begonnen zich verder te scheiden, en aan het einde van het Mesozoïcum vond de massale uitsterving plaats, waaronder het verdwijnen van de dinosauriërs.
Kenozoïcum: Het Kenozoïcum begon ongeveer 66 miljoen jaar geleden en gaat door tot het heden. Het kenmerkt zich door de opkomst en diversificatie van zoogdieren, waaronder primaten, en de uiteindelijke opkomst van de mens. Gedurende deze periode vonden belangrijke klimaatveranderingen plaats, zoals ijstijden, en de continenten bereikten hun huidige posities. Menselijke evolutie en civilisatie vormen de latere stadia van het Kenozoïcum, waarbij de mensheid een aanzienlijke impact heeft op de aarde en het milieu.
Geologische tijdsschaal
Stromatolieten
Stromatolieten zijn structuren die worden gevormd door de groei van micro-organismen, met name cyanobacteriën, in ondiep water. Ze zijn een van de oudste vormen van leven op aarde en spelen een cruciale rol in de vroege geschiedenis van het leven. Stromatolieten zijn opgebouwd uit dunne lagen mineralen, zoals kalksteen, en bevatten fossielen van cyanobacteriën.
Deze micro-organismen voeren fotosynthese uit, waarbij ze zonlicht gebruiken om koolstofdioxide om te zetten in organische verbindingen en zuurstof. Gedurende miljoenen jaren hebben stromatolieten bijgedragen aan de zuurstofproductie in de atmosfeer, wat een fundamentele verandering betekende voor het leven op aarde. Door de toegenomen hoeveelheid O2 in de lucht kon uiteindelijk ook O3 (ozon) ontstaan. Hierdoor ontstond de Ozon-laag en werd schadelijke straling van de zon gefilterd. Uiteindelijk is dit een van de belangrijkste oorzaken voor het mogelijk maken van leven op land.
Relatieve ouderdomsbepaling: Een reis door de geschiedenis
Stel je voor dat je een stap terug in de tijd zet en de aardlagen onder je voeten bestudeert. Deze lagen vertellen een verhaal van geologische gebeurtenissen en veranderingen door de eeuwen heen. Relatieve ouderdomsbepaling is als het lezen van een boek, waarbij de onderste hoofdstukken de oudste gebeurtenissen vertegenwoordigen en de bovenste de recentere.
Fossielen spelen een cruciale rol in relatieve ouderdomsbepaling. Stel je voor dat je een laag hebt met fossielen van uitgestorven schelpdieren. Als je dezelfde schelpdieren in een andere laag vindt, kun je redelijkerwijs aannemen dat die lagen ongeveer even oud zijn. Dit principe staat bekend als het principe van fossiele successie.
Absolute ouderdomsbepaling: Het onthullen van de exacte leeftijd
Maar wat als we meer precisie willen? Wat als we niet alleen willen weten welke laag ouder is, maar ook hoeveel jaar er tussen zit? Dat is waar absolute ouderdomsbepaling om de hoek komt kijken.
Een van de meest krachtige technieken voor absolute ouderdomsbepaling is radiometrische datering. Hierbij wordt gekeken naar isotopen in gesteenten en mineralen die na verloop van tijd radioactief vervallen. Door de verhouding tussen het oorspronkelijke isotoop en het vervalproduct te meten, kunnen wetenschappers berekenen hoe lang het verval heeft plaatsgevonden. Het is als het kijken naar de klok van Moeder Natuur.
Gesteentekringloop
Delfstoffen
Ontdekkingsreis in de Wereld van Delfstoffen!
Delfstoffen zijn als de verborgen schatten van onze aarde, de bouwstenen van alles om ons heen. Laten we eens duiken in de drie belangrijkste groepen: fossiele brandstoffen, metalen en diverse grondstoffen.
Fossiele Brandstoffen: Stel je voor dat miljoenen jaren geleden de aarde een gigantische bibliotheek was. Planten en zeedieren voegden continu nieuwe hoofdstukken toe. Nu, na al die tijd, zijn steenkool, aardolie en aardgas als de verhalen die we eruit kunnen halen. Ze ontstaan door de magie van druk en hitte, en we gebruiken deze 'verhalen' om onze wereld draaiende te houden.
Metalen: Metalen zijn als de krachtpatsers van de aarde. Ze liggen verscholen in gesteenten als kostbare schatten. Door mijnbouw worden ze 'ontwaakt' en omgetoverd tot materialen zoals ijzer, koper en aluminium. We gebruiken deze metalen om te bouwen, te creëren en voor nog veel meer!
Diverse Grondstoffen: Denk aan diverse grondstoffen als de kleurrijke paletten van een kunstenaar. Zand, grind en klei worden gevormd door het 'schuren' van gesteenten door wind en water. Ze zijn de basis voor bouwmaterialen, glas en keramiek, en ze helpen onze wereld vorm te geven.
Dus, terwijl we genieten van de schatten van onze aarde, laten we ook koesteren en bewaren, zodat toekomstige ontdekkingsreizigers ook kunnen blijven genieten van deze rijke bronnen!
Het arrangement Herhalingsles H1 + H2.1 t/m 2.3 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Sybren van Beest
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2023-11-17 08:21:28
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
In deze les zijn er verschillende leerroutes. Jullie hebben allemaal een aanbeveling gekregen op welke leerroute je zou kunnen nemen. Het staat je vrij om ook een andere te doen.
In deze les zijn er verschillende leerroutes. Jullie hebben allemaal een aanbeveling gekregen op welke leerroute je zou kunnen nemen. Het staat je vrij om ook een andere te doen.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Infographic Brainport.pdf
