Introductie
Welkom bij deze quest over Symbolen.
Het woord 'symbool' komt van het Griekse werkwoord symballoo dat zoiets betekent als 'bijeenbrengen' of 'samenvallen'. Een symbool is een teken waarbij er geen natuurlijke relatie bestaat tussen de representatie van het teken en de betekenis die ermee wordt uitgedrukt. Een symbool brengt de feitelijke en beleefde werkelijkheid samen in tekens, beelden en uitdrukkingen.
In deze quest maak je kennis met de verschillende symbolen en de functie die ze vervullen. Je verdiept je eerst in wat symbolen zijn, vervolgens kies je drie symbolen uit verschillende tradities die je verder onderzoekt en uiteindelijk geef je vorm en kleur aan een eigen ontworpen symbool.
Verplicht
Deze quest is verplicht voor alle leerlingen van 6 vwo in periode 2.
Egodact
Je maakt voor deze quest een tegeltje aan in Egodact. Vul voordat je met het reisblog begint alle vragen van de 'voorbereiding' in. In jouw logboek deel je alle tussen- en eindproducten van deze quest.
Doelen
Aan het einde van deze quest heb je geleerd:
- wat symbolen zijn en waarom die veelvuldig worden gebruikt in religieuze en levensbeschouwelijke tradities;
- hoe je betekenis kunt omzetten in een symbool.
Ondersteuning
Heb je moeite met het lezen van de (soms lange) teksten? Jouw iPad kan deze teksten voor je voorlezen. Daarvoor moet je de volgende dingen doen.
1. Ga naar je instellingen.
2. Kies 'Toegankelijkheid'.
3. Kies 'Spraak'.
4. Tik op het schuifje achter 'Spreek selectie uit'. Het balkje wordt groen.
5. Selecteer de tekst in de wikiwijspagina die je wilt laten voorlezen.
6. Kies 'Spreek uit'.
Wat zijn symbolen?
→ Lees de onderstaande tekst
Symbolen zijn een intrigerend aspect van menselijke communicatie en cultuur. Symbolen zijn afbeeldingen, tekens of objecten die een diepere betekenis dragen dan hun eenvoudige fysieke verschijning. In religieuze tradities spelen symbolen een prominente rol en dienen ze als krachtige middelen om complexe ideeën en overtuigingen uit te drukken. In deze tekst verken je wat symbolen zijn en waarom ze veel voorkomen in religieuze tradities, met behulp van voorbeelden om dit concept duidelijker te maken.
Een symbool kan op vele manieren worden gedefinieerd, maar het belangrijkste kenmerk is dat het verwijst naar iets anders dan zichzelf. Een bekend voorbeeld van een symbool is een verkeerslicht. De kleuren rood, groen en geel zijn symbolen die chauffeurs vertellen wat ze moeten doen. Rood staat voor stoppen, groen staat voor doorgaan en geel staat voor vertragen. Deze kleuren zijn niet willekeurig gekozen, maar zijn doelbewust geselecteerd om specifieke acties en reacties bij mensen op te roepen.
In religieuze tradities dienen symbolen een vergelijkbaar doel. Ze stellen gelovigen in staat om abstracte concepten en spirituele ideeën te begrijpen en te communiceren. Een van de meest voorkomende redenen waarom symbolen in religieuze tradities worden gebruikt, is om complexe spirituele concepten begrijpelijk en toegankelijk te maken voor gelovigen van alle niveaus. Symbolen kunnen mensen helpen om zich beter te identificeren met hun geloof en de waarden en overtuigingen die daarmee gepaard gaan.
Een voorbeeld van een veelvoorkomend religieus symbool is het kruis in het christendom. Het kruis vertegenwoordigt de crucifixie van Jezus Christus en symboliseert zijn offer voor de verlossing van de zonden van de mensheid. Het kruis is een krachtig symbool van geloof en hoop voor christenen over de hele wereld, en het herinnert hen aan de centrale boodschap van hun religie.
Een ander voorbeeld van een religieus symbool is de omgekeerde halve maan en ster, die vaak wordt geassocieerd met de islam. De halve maan en ster symboliseren de islamitische maankalender en zijn belangrijke symbolen van de islamitische identiteit. Ze worden vaak gebruikt op vlaggen en moskeeën en dienen als herkenbare emblemen voor de islamitische gemeenschap.
In het hindoeïsme zijn de Aum (of Om) en de lotusbloem veelvoorkomende religieuze symbolen. Aum is een heilige klank die het ultieme, goddelijke beginsel vertegenwoordigt. Het wordt vaak gereciteerd en geassocieerd met meditatie en spirituele verlichting. De lotusbloem staat symbool voor zuiverheid en spirituele groei, omdat hij uit het modderige water omhoogkomt en zich opent naar het licht. Deze symbolen helpen hindoes om diepgaande spirituele concepten te begrijpen en in hun dagelijks leven te integreren.
In het jodendom is de Davidster een prominente religieuze symbool. Het bestaat uit twee overlappende driehoeken en wordt geassocieerd met koning David, een belangrijke figuur in de joodse geschiedenis. De Davidster is een teken van identiteit en eenheid voor de joodse gemeenschap en wordt vaak gebruikt op synagogen en Joodse voorwerpen.
Waarom komen symbolen zo vaak voor in religieuze tradities? Allereerst vergemakkelijken symbolen de overdracht van complexe ideeën van generatie op generatie. Ze bieden een visuele en symbolische taal waarmee gelovigen de kernprincipes en overtuigingen van hun religie kunnen begrijpen en onthouden. Bovendien helpen symbolen bij het versterken van de gemeenschap en het creëren van een gevoel van verbondenheid onder gelovigen. Wanneer mensen dezelfde symbolen delen, creëert dit een gevoel van gemeenschappelijkheid en identiteit.
Daarnaast kunnen symbolen emoties oproepen en een diepgaande spirituele ervaring teweegbrengen. Wanneer gelovigen een religieus symbool zien of aanraken, kan dit gevoelens van vrede, vreugde, eerbied, of ontzag opwekken. Dit helpt bij het verdiepen van de spirituele beleving en het versterken van het geloof. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het aansteken van een kaars in een kerk om een overleden dierbare te gedenken of het aanraken van beelden die een belangrijke betekenis hebben.
Bovendien dienen symbolen als ankerpunten voor gebed en meditatie. Ze helpen gelovigen om zich te concentreren en te verbinden met het goddelijke tijdens hun spirituele praktijken. Bijvoorbeeld, in het boeddhisme wordt de Boeddha-afbeelding vaak gebruikt als focuspunt tijdens meditatie om innerlijke vrede en verlichting te bereiken.
Tot slot kunnen symbolen ook een rol spelen bij het markeren van heilige plaatsen en tijden. Kerken, tempels en moskeeën worden vaak versierd met religieuze symbolen om aan te geven dat deze plaatsen speciaal zijn en voor spirituele doeleinden worden gebruikt. Symbolen helpen gelovigen om zich bewust te zijn van de heiligheid van deze locaties en om de juiste houding en eerbied te tonen.
→ Maak een pages bestand aan waarin je alle uitwerkingen van deze quest opslaat.
Beantwoord daarin de volgende vragen:
-
Wat is het belangrijkste kenmerk dat een symbool definieert? Hoe verschilt dit van gewone afbeeldingen of tekens?
-
Leg uit waarom symbolen in religieuze tradities worden gebruikt om complexe spirituele concepten te communiceren. In hoeverre kan jij je inleven in dit gebruik van symbolen?
-
Hoe kunnen symbolen bijdragen aan het versterken van de gemeenschap binnen religieuze groepen?
-
Waarom is het belangrijk dat symbolen emoties kunnen oproepen en spirituele ervaringen kunnen verdiepen? Kun je een voorbeeld geven van een religieus symbool dat een specifieke emotie kan oproepen?
-
Hoe evalueer jij dit gebruik van symbolen? Gebruik in je antwoord voorbeelden uit de bovenstaande tekst.
Onderzoek naar symbolen
→ Kies in totaal drie symbolen uit de onderstaande lijst. Naar deze symbolen ga je verder onderzoek doen. Zorg ervoor dat je kiest voor symbolen uit verschillende tradities. Je mag ook zelf een symbool aandragen. Overleg dan eerst even met mevrouw Rebel.
- Menorah (jodendom)
- Boeddhistische lotusbloem (boeddhisme)
- Ohm-teken (hindoeïsme en boeddhisme)
- Ankh (oud-Egyptische religie)
- Dharmachakra (boeddhisme)
- Yin en yang (taoïsme)
- Taoïstische Bagua (taoïsme)
- Sikh Khanda (sikhisme)
- Swastika (verschillende religies, waaronder hindoeïsme en boeddhisme, met verschillende betekenissen)
- Eye of Horus (oud-Egyptische religie)
- Vredesduif (verschillende religies en seculiere symboliek)
- De ster van David (jodendom)
- Christelijke vis (christendom)
- Yin-yang-draken (taoïsme)
- Hamsa-hand, chamsa (verschillende religies, waaronder het jodendom en de islam)
- Labyrint (verschillende religies en spirituele praktijken)
- Vajra (boeddhisme en hindoeïsme)
- Keltisch kruis (Keltische spiritualiteit)
- De Gouden Ster (Baha'i-geloof)
- Vesica piscis (christendom en esoterische tradities)
- De Samsara-cirkel (boeddhisme)
- De pentagram (verschillende spirituele en mystieke tradities)
- De Caduceus (Griekse mythologie en esoterische tradities)
- De godinnentriplett (verschillende neopaganistische tradities)
Geef in je pages-verslag antwoord op de volgende vragen:
Algemeen
1. Wat weet je al over deze symbolen? Of welke verwachtingen heb je over wat ze betekenen? Beantwoord deze vraag zonder te googelen naar de symbolen.
2. Waarom heb je deze symbolen gekozen?
Per symbool
3. Beschrijf per symbool in ongeveer 200 woorden wat de betekenis is, welke geschiedenis het symbool kent, in welke context(en) dit symbool wordt gebruikt en op welke manier(en) dit gebeurt. Baseer je antwoord op minimaal 2 bronnen. Geef een specifieke bronvermelding. Tip! Gebruik ook engelse zoektermen en bronnen: dit vergroot je vindkansen.
Vergelijking
4. Geef een schematische vergelijking van je gekozen symbolen. Geef daarin aan welke overeenkomsten en verschillen jij tussen de symbolen herkent. Besteed daarbij vooral aandacht aan de betekenis van de symbolen, de vorm, het gebruik, en hun historische evolutie.
Eigen symbool ontwerpen
In deze stap ga je je eigen religieuze symbool ontwerpen en maken. Het doel van deze opdracht is om de kennis en inzichten die je hebt opgedaan in de vorige stappen te gebruiken in de creatie van je eigen symbool.
Stap 1
Kies een onderwerp of thema kiezen dat je interesseert. Dit kan een persoonlijke overtuiging, een sociaal probleem, een filosofische kwestie, of elk ander relevant onderwerp zijn. Je kunt je ook laten inspireren door de ontwerpen van de symbolen die je in de vorige stappen hebt onderzocht.
- Geef in je Pages verslag aan welk onderwerp je hebt gekozen en waarom je dat hebt gedaan.
Stap 2
Onderzoek hoe bestaande religieuze of levensbeschouwelijke symbolen in verband kunnen worden gebracht met het onderwerp/thema dat je hebt gekozen.
Het symbool van het kruis dat hoort bij het Christendom, refereert bijvoorbeeld specifiek aan de dood van Jezus, maar gaat in meer universele termen over thema's als opoffering, lijden of de dood.
- Geef in je Pages verslag weer welke bestaande symbolen passen het het onderwerp of thema dat jij hebt gekozen.
Stap 3
Ontwerp jouw symbool! Je maakt een product, dat mag een tekening zijn, een beeld, iets van wol, maar ook een digitaal ontwerp. Gebruik vormen en kleuren en eventueel bestaande symbolische elementen. Wees creatief! Leuk als je foto's van het ontwerpproces (en eventueel ontwerpen die je niet mooi genoeg vindt) ook deelt in je Pages verslag.
Stap 4
Maak een foto of afbeelding van jouw uiteindelijke symbool en plak die in je Pages verslag. Geef een toelichting waarin je jouw keuzes in het ontwerp van je symbool uitlegt. Leg uit welke boodschap je met dit symbool wilt overbrengen.
Afronding en beoordeling
De deadline voor deze opdracht is dinsdag 19 december.
Checklist
In jouw tegel in Egodact zijn de volgende zaken te vinden:
- Je hebt alle vragen onder 'voorbereiding' ingevuld;
- Je hebt alle stappen van deze opdracht doorlopen en de antwoorden op de vragen vastgelegd in je Pages bestand.
Beoordeling
Jouw uitwerking van deze opdracht wordt als voldoende beoordeeld, als:
- jouw tegel in Egodact op tijd COMPLEET is gevuld;
- je in jouw uitwerkingen laat zien dat je in staat bent om de begrippen die je hebt geleerd juist toe te passen;
- je laat zien dat je reflecteert op jouw eigen overtuigingen, opvattingen en belangrijke thema's en die weet te vertalen in een passend symbool.
