Welkom bij deze Wikiwijs over ontsteking, infectie en infectieziekte.
Deze Wikiwijs is ontworpen voor studenten welke deelnemen aan de opleiding gezondheidszorg en welzijn, waardoor je je goed kunt voorbereiden op de landelijke kennistoets.
In deze Wikiwijs komen de volgende onderwerpen aanbod:
Urineweginfectie
Luchtweginfectie
Buikgriep
Covid-19
Ook zal ik wat vertellen over de anatomie en fysiologie.
De informatie in deze wikiwijs is gericht op de toetshandreiking van de kennisbasis van 10 voor de leraar (Subdomein: 4.1 Anatomie en Fysiologie en subdomein: 4.3 Pathologie).
Tussendoor staan video's om een beter beeld over de situatie te krijgen en heb ik vragen verwerkt om je kennis te testen.
Ik wens jou veel succes en plezier met het doorlopen van deze Wikiwijs!
Welkom bij de handleiding voor docenten. Deze wikiwijs is gemaakt op hbo-niveau voor het vak gezondheid en ziekte als voorbereiding op de landelijke kennistoets. In deze wikiwijs worden ontstekingen, infectie en infectieziektes behandeld. Ook zal ik wat vertellen over een aantal ziektebeelden die hierbij komen kijken. Dit leerarrangement is gemaakt om zelfstandig te doorlopen en zal ongeveer 60 minuten in beslag nemen.
Deze wikiwijs bestaat uit stukjes tekst, video's over de onderwerpen. Om de kennis tussentijds te testen zul je vragen en opdrachten tegenkomen om de kennis te testen. Aan het einde van deze wikiwijs zit nog een diagnostische eindtoets, hier kunnen de leerlingen toetsen wat ze hebben geleerd van deze wikiwijs en of ze de geworven kennis eigen hebben gemaakt.
Het is erg eenvoudig te gebruiken. Wanneer je aan de slag gaat met de digitale tools welke verwerkt zijn in de Wikiwijs is het niet nodig om hiervoor een wachtwoord aan te maken.
3. Infecties
Een infectie is een aandoening die wordt veroorzaakt door een micro-organisme, een voor het blote oog onzichtbaar organisme. Zo'n micro-organisme dringt het lichaam binnen, vermenigvuldigt zich en kan een ontstekingsreactie veroorzaken. Micro-organismen kunnen bacteriën, virussen, parasieten of schimmels zijn.
Hier zijn enkele voorbeelden van infectieziekten:
Influenza (griep): Een virale infectie die de luchtwegen aantast. Het veroorzaakt symptomen zoals koorts, spierpijn, hoesten en vermoeidheid.
Mazelen: Een virale infectie die wordt overgedragen door druppeltjes in de lucht. Symptomen zijn onder meer hoge koorts, hoesten, loopneus en een karakteristieke rode uitslag.
Tuberculose (TB): Een bacteriële infectie veroorzaakt door Mycobacterium tuberculosis, meestal de longen aantastend. Symptomen omvatten hoesten, gewichtsverlies, koorts en nachtelijk zweten.
HIV/AIDS: Een virale infectie die het immuunsysteem aantast. Het humaan immunodeficiëntievirus (HIV) kan leiden tot de verworven immunodeficiëntiesyndroom (AIDS), waarbij het lichaam vatbaar wordt voor andere infecties en ziekten.
Wat zijn het en hoe kun je een infectie voorkomen?
3.1 Opdracht
4. Micro-organismen
4.1 Bacteriën
Bacteriën zijn micro-organismen die bestaan uit één enkele cel met een celwand en een eenvoudige structuur. Ze bevatten geen vaste kern. Het DNA ligt dus “open en bloot” in de cel. In tegenstelling tot virussen, kunnen bacteriën zich vermenigvuldigen door deling. Virussen zijn geen echte cellen, en hebben gastheercellen nodig om zich te vermeenigvuldigen. Sommige bacteriën kunnen van gedaante veranderen. In de vorm van sporen doorstaan ze decennia lang de meest ongunstige omstandigheden.
Voorbeelden van ziekten veroorzaakt door bacterien zijn:
In de context van biologie en geneeskunde zijn virussen microscopisch kleine deeltjes die bestaan uit genetisch materiaal (DNA of RNA) omgeven door een eiwitmantel. Virussen worden beschouwd als parasieten omdat ze zich alleen kunnen vermenigvuldigen binnen levende gastheercellen. Ze worden vaak geassocieerd met ziekten bij zowel dieren als mensen.
Ieder mens komt voortdurend in contact met mogelijke ziekteverwekkers zoals virussen. Door de afweer van het lichaam leidt dat maar zelden tot een infectie.
De meeste virussen worden tegengehouden door huid of slijmvliezen. Soms dringt het virus verder het lichaam binnen en spreken we van een infectie. Dan komt de afweer in actie om verdere verspreiding tegen te gaan: witte bloedlichaampjes, afweercellen en lymfeklieren helpen daar bij. Als het virus zich verder uitbreidt, kunt je klachten krijgen.
Je lichaam reageert op de indringer met een ontstekingsreactie. De stoffen die daarbij vrijkomen, geven ziekteverschijnselen. De verschijnselen hangen af van de eigenschappen van het virus en het lichaamsdeel of orgaan waarvoor het virus voorkeur heeft.
Verschil tussen bacterien en virussen:
Bacteriën: Bacteriën zijn eencellige organismen die als levende cellen worden beschouwd. Ze hebben een eigen celwand, celmembraan, cytoplasma en genetisch materiaal in de vorm van DNA.
Virussen: Virussen worden niet beschouwd als levende cellen. Ze bestaan uit genetisch materiaal (DNA of RNA) omgeven door een eiwitmantel, maar ze missen de cellulaire structuur die bacteriën hebben. Virussen hebben een gastheercel nodig om zich te vermenigvuldigen.
Bronvermelding:
Apotheek.nl. (z.d.). https://www.apotheek.nl/klachten-ziektes/infecties-met-virussen#wat-is-infecties-met-virussen geraadpleegd op, 14 november 2023
Parasieten zijn organismen die zich alleen kunnen voortplanten ten koste van een plant of dier. Ze kunnen net als bacterien en virussen mensen ziek maken via besmet voedsel. Parasieten leven op planten en dieren. Bij dieren komen ze voor op de huid of in de darm. Voorbeelden zijn luizen, vlooien, teken, aarsmaden, lintwormen en Toxoplasma gondii, de veroorzaker van toxoplasmose.
Bronvermelding:
Voedingscentrum. (z.d.). Parasieten. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/parasieten.aspx#blok7 Geraadpleegd op 14 november 2023
10 vreselijk gevaarlijkste parasieten
4.4 Schimmels
Schimmels verwijzen naar een groep micro-organismen die behoren tot het rijk van de schimmels. Schimmels omvatten een breed scala aan organismen, variërend van eencellige schimmels zoals gisten tot complexe meercellige schimmels zoals paddenstoelen.
Enkele kenmerken van schimmels zijn:
Eencellig of meercellig: Sommige schimmels bestaan uit één enkele cel, terwijl andere meercellig zijn en uit vele cellen bestaan die samenwerken.
Voedingswijze: Schimmels zijn heterotroof, wat betekent dat ze organische stoffen nodig hebben als voedselbron. Ze verkrijgen voedingsstoffen door externe vertering, waarbij ze enzymen uitscheiden om organisch materiaal af te breken tot eenvoudigere stoffen die ze kunnen opnemen.
Levenscyclus: De levenscyclus van schimmels omvat vaak de vorming van sporen, die kunnen worden verspreid om nieuwe kolonies te vormen.
Habitat: Schimmels kunnen in verschillende omgevingen gedijen, waaronder bodem, water, lucht en organismen.
Bronvermelding:
De onzichtbare wereld. (z.d.). Phaser App. https://www.micropia.nl/nl/ontdek/onzichtbare-wereld/ Geraadpleegd op 28 november 2024
4.4.1 Schimmels in het dagelijks leven
In ons dagelijks leven komen we op verschillende manieren in aanraking met schimmels. Ook worden er in producten die wij consumeren schimmels gebruikt of aangetroffen bij bederf. De meeste die wij in het dagelijks leven tegen komen zijn:
In kazen
Gist als ingrediënt in brood, bier en wijn
In de natuur als paddenstoelen en elfenbankjes
Korstmossen
Champignons
Beschimmeling bij het bederf van etenswaren zoals brood, jam, fruit
Beschimmeling op vochtige muren en plafonds
Op de huid. Bijvoorbeeld in als zwemmerseczeem en kalknagels
In antibiotica. Bijvoorbeeld penicilline
In koelkasten
In textiel dat vochtig is geweest
We kunnen ze vaak zien maar zijn ook waarneembaar door hun geur. Een schimmelgeur is niet eenduidig het wordt vaak omschreven als muf, stoffig of grondlucht.
Bronvermelding
Schimmels, informatie en uitleg over verwijdering. (2015, 24 oktober). Geraadpleegd op 28 november 2023. Schimmels informatie en uitleg. http://www.schimmels.org/
4.4.2 Opdracht
4.4.3 Opdracht
4.5 Ga aan de slag met de quizlet !
Om je kennis over micro organisme nog eens goed te kunnen testen kun je aan de slag met deze quizlet.
Het urinewegstelsel, ook wel urinestelsel, urinair stelsel of nierstelsel genoemd, bestaat uit de nieren, nierbekken de urineleiders, de urineblaas en de plasbuis. Het produceert urine en kan deze lozen buiten het lichaam. Hierdoor wordt de samenstelling van het bloed constant gehouden.
Een urineweginfectie is een infectie van de urinewegen. Deze infecties worden veroorzaakt door micro-organismen die alleen met een microscoop zijn waar te nemen, waaronder schimmels, virussen en bacteriën. Bacteriën zijn de meest voorkomende oorzaak van urineweginfecties. Normaal gesproken worden bacteriën die in de urinewegen belanden, weer snel verwijderd door het lichaam voordat ze klachten kunnen veroorzaken. Soms hebben bacteriën echter de overhand en winnen ze het van de natuurlijke afweer en veroorzaken ze een infectie. Het urinestelsel bestaat uit nieren, urineleider, blaas en urinebuis (urethra). Een infectie in de urethra wordt urethritis genoemd. Een ontsteking in de blaas wordt blaasontsteking genoemd. Bacteriën kunnen via de urineleiders opstijgen naar de nieren en zich daar vermenigvuldigen en een infectie veroorzaken. Een nierinfectie heet pyelonefritis. Een urineweginfectie komt bij vrouwen vaker voor dan bij mannen.
5.0.1 Opdracht
5.1 Symptomen
Symptomen van een blaasontsteking kunnen zijn:
pijn of branderig gevoel tijdens het plassen
vaak (kleine beetjes) plassen
de behoefte voelen om te plassen ondanks een lege blaas
bloed in de urine, troebele urine en/of stikende urine
druk of kramp in de lies of onderbuik
Symptomen van een nierinfectie of pyelonefritis kunnen zijn:
koorts
rillingen
lage rugpijn of pijn in de flanken
misselijkheid en braken
Wat zijn de symptomen van urineweginfectie?
5.1.1 Opdracht
5.2 Oorzaken
Ziekteverwekkers
De meeste urineweginfecties worden veroorzaakt door bacteriën die in de darm voorkomen. De bacterie Escherichia coli (E. coli) veroorzaakt de meeste urineweginfecties. Microben zoals Chlaydia en Mycoplasma kunnen de urethra en het reproductieve systeem infecteren, maar niet de blaas. Chlamydia en Mycoplasma infecties zijn seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s).
Wat doen de urinewegen om een infectie te voorkomen?
De urinewegen hebben verschillende methoden om infectie te voorkomen. Op de plekken waar de urineleiders zich hechten aan de blaas, werken als eenrichtingskleppen om te voorkomen dat urine terugstroomt naar de nieren, en door te plassen worden (schadelijke) micro-organismen het lichaam uitgewerkt. Mannen beschikken over een prostaat. De prostaatklier produceert een afscheiding die ervoor zorgt dat bacteriën traag groeien. Bij zowel mannen als vrouwen, zorgt het afweersysteem ervoor dat infecties worden voorkomen. Ondanks al deze waarborgen, kunnen infecties optreden.
Sommige bacteriën hebben een sterk vermogen om zich te hechten aan de binnenkant van de urinewegen. Zo heeft de E.coli bacterie celwanden die bekleed zijn met uitsteeksels, die ‘pili’ worden genoemd. Deze pili werken als een soort klittenband, waarmee ze zich vasthechten aan de wand van de blaas en de urinewegen. Doordat deze boosdoeners zich zo effectief vasthechten, zijn ze moeilijk(er) weg te spoelen met de urine. Ook kunnen de bacteriën overleven in de diepere slijmvlieslagen van de blaas. Hierdoor zijn ze zelfs in staat antibiotica te trotseren.
5.2.1 Opdracht
5.3 Risicofactoren en groepen
Vrouwen hebben aanzienlijk meer kans op het ontwikkelen van urineweginfecties. Dit komt omdat vrouwen een kortere urethra (plasbuis) hebben dan mannen, waardoor ziektekiemen gemakkelijker in de urineblaas kunnen komen. Vooral jonge vrouwen hebben vaak last van urineweginfecties.
Urinekatheter
Oudere mensen met een urinekatheter hebben ook meer kans op het ontwikkelen van urineweginfecties. Hier gebruiken de bacteriën de katheter als een ‘geleiderail’.
Jonge kinderen
Daarnaast kunnen kinderen ook getroffen worden door een urineweginfectie. Er is een verhoogd risico op infectie, vooral in de luierleeftijd, omdat bacteriën zich snel kunnen vermenigvuldigen in een vochtige omgeving.
Andere risicofactoren
Andere risicofactoren voor urineweginfecties zijn een verzwakt immuunsysteem (bijvoorbeeld door ernstige ziekten of medicijnen die het immuunsysteem van het lichaam onderdrukken), stofwisselingsziekten (zoals diabetes militus) en urinestroomstoornissen (bijvoorbeeld door urinestenen, tumoren of een vergrote prostaat).
Voorts zijn er nog de volgende risicofactoren:
frequente geslachtsgemeenschap
verzwakt immuunsysteem door stress
overmatige intieme hygiëne
lage hydratatie (te weinig drinken)
hormonale veranderingen
Risicogroepen zijn:
vrouwen ouder dan 50 (peri- en postmenopauzale fase)
vrouwen tussen 20 en 40
zwangere vrouwen
diabetici
oudere mannen
gekatheteriseerde patiënten
5.3.1 Opdracht
5.4 Diagnose
De arts kan de diagnose urineweginfectie meestal stellen op basis van de typische symptomen en middels een urineonderzoek. Een urineonderzoek op de huisartsenpraktijk (via teststrips) is vaak voldoende om een blaasontsteking aan te tonen. De uitslag is meestal binnen een dag bekend. Indien verder onderzoek geïndiceerd is, kan een beroep worden gedaan op klinisch chemisch laboratorium en/of microbiologisch laboratorium.
Bij gecompliceerde of vaak terugkerende urineweginfecties is verdere diagnostiek noodzakelijk. Voor dit doel worden de bacteriën die verantwoordelijk zijn voor de urineweginfectie geïdentificeerd met een zogenaamde urinekweek en wordt hun gevoeligheid voor antibiotische behandeling getest. In dergelijke gevallen kan ook een cystoscopie worden uitgevoerd om eerder niet-herkende pathologische veranderingen in de urinewegen te ontdekken. Een cystoscopie is een inwendig onderzoek van de plasbuis en de blaas.
5.4.1 Opdracht
5.5 Behandeling van een urineweginfectie
Veel water drinken
Drink veel: dagelijks 2 tot 3 liter, bijvoorbeeld water of groene thee.
Groene thee drinken
Groene thee is een effectief antimicrobieel middel voor urineweginfecties veroorzaakt door Escherichia coli. Deze bacterie is in de meeste gevallen de boosdoener.
Afwachten of niet?
Bij een (lichte) blaasontsteking kan een vrouw één week afwachten of de klachten vanzelf overgaan en ondertussen veel water drinken. Je kunt ook antibiotica slikken. Antibiotica zijn altijd nodig bij:
zwangerschap
diabetes
bij een ziekte van de nieren of blaas
Mannen moeten altijd direct hun huisarts raadplegen bij vermoeden van een blaasontsteking.
Antibiotica zijn altijd nodig bij een nierbekkenontsteking.
Medicatie (antibiotica)
De diagnose kan bevestigd worden door urineonderzoek. In het laboratorium wordt onderzocht welke bacteriën in de urine aanwezig zijn en er wordt direct getest of de aangetroffen bacterie gevoelig is voor de behandeling met een antibioticum. Bij behandeling met het juiste antibioticum, verdwijnen de klachten vaak al vrij snel. Het is van belang dat je de medicijnenkuur afmaakt, ook als de klachten al in een eerder zijn verdwenen. Als je te snel stopt met een antibioticum, dan vergroot het de kans dat de ontsteking terugkomt.
Ziekenhuisopname
Bij hoge koorts en ernstig ziek-zijn, geldt het advies om de behandeling van een nierbekkenontsteking in het ziekenhuis aan te vangen. Je krijgt dan antibiotica toegediend via een infuus. Het medicijn komt dan direct in het bloed terecht. In het ziekenhuis wordt extra onderzoek verricht om eventuele andere oorzaken en aandoeningen uit te sluiten, zoals nierstenen of een uitgezette nier waardoor de urine niet goed naar de blaas kan stromen. Wanneer behandeling met antibiotica binnen drie dagen geen verbetering oplevert, zal verder onderzoek nodig zijn.
Verwijzing naar een specialist
Bij terugkerende klachten, zal je verwezen worden naar een specialist (vaak een uroloog of gynaecoloog). Deze zal onderzoeken of er een afwijking van de urineweg aanwezig is, die de ontsteking in stand houdt of uitlokt.
5.5.1 Opdracht
6. Luchtweginfectie
Een luchtweginfectie is een ontsteking van het slijmvlies in de luchtwegen. Dit heet ook wel een respiratoire infectie. Vaak worden deze infecties veroorzaakt door een virus. Bekende virussen die luchtweginfecties kunnen veroorzaken zijn bijvoorbeeld het griepvirus, het RS(respiratoir syncytieel)-virus en verschillende coronavirussen, zoals SARS(severe acute respiratory syndrome)-CoV(coronavirus)-2.
De ernst van een luchtweginfectie kan wisselen van een milde verkoudheid tot een ernstige longontsteking. Luchtweginfecties veroorzaakt door bacteriën verlopen vaak ernstiger. Bijvoorbeeld de legionellabacterie en de pneumokkenbacterie.
Bronvermelding:
Luchtweginfecties | RIVM. (z.d.). https://www.rivm.nl/luchtweginfecties. Geraadpleegd op 28 november 2023
6.1 Symptomen
De symptomen van bovenste en onderste luchtweginfecties verschillen van elkaar. Daarom licht ik ze apart van elkaar toe.
6.1.1 Symptomen van een bovenste luchtweginfectie
Wanneer je een bovenste luchtweginfectie hebt, kun je last krijgen van:
hoesten
keelpijn
heesheid
verstopte neus
pijn en/of een drukkend gevoel in de neusbijholten
niezen
hoofdpijn
Tranende ogen
oorpijn
koorts
Bronvermelding:
Luchtweginfecties (bovenste luchtwegen) | St. Antonius Ziekenhuis. (z.d.). Geraadpleegd op 28 november 2023. https://www.antoniusziekenhuis.nl/aandoeningen/luchtweginfecties-bovenste-luchtwegen.
6.1.2 Symptomen van een onderste luchtweginfectie
De symptomen van bovenste en onderste luchtweginfecties verschillen van elkaar. Daarom licht ik ze apart van elkaar toe.
De symptomen van een onderste luchtweginfectie zijn afhankelijk van de specifieke aandoening. Veel voorkomende symptomen van een onderste luchtweginfectie zijn:
Pijn op de borst
Keelpijn
Hoofdpijn
Koorts
Slijm ophoesten (mogelijk met bloed)
Algeheel gevoel van ziekte en vermoeidheid
Bronvermelding:
Luchtweginfecties (bovenste luchtwegen) | St. Antonius Ziekenhuis. (z.d.). Geraadpleegd op 28 november 2023. https://www.antoniusziekenhuis.nl/aandoeningen/luchtweginfecties-bovenste-luchtwegen.
6.1.3 Opdracht
6.2 Oorzaken
Luchtweginfecties kunnen worden veroorzaakt door verschillende micro-organismen, zoals virussen, bacteriën en schimmels. Hier onder heb ik de belangrijkste oorzaken van luchtweginfecties beschreven:
Virussen:
Influenzavirussen: Deze virussen veroorzaken de griep en kunnen zich snel verspreiden, vooral tijdens het griepseizoen.
Rhinovirussen: Verantwoordelijk voor de meeste verkoudheden.
Coronavirussen: Sommige coronavirussen kunnen luchtweginfecties veroorzaken, waaronder het ernstige acute respiratoire syndroom coronavirus 2 (SARS-CoV-2) dat COVID-19 veroorzaakt.
Adenovirussen: Kunnen diverse luchtweginfecties veroorzaken, variërend van verkoudheid tot ernstigere aandoeningen.
Bacteriën:
Streptococcus pneumoniae: Een veelvoorkomende oorzaak van longontsteking en andere luchtweginfecties.
Haemophilus influenzae: Kan luchtweginfecties veroorzaken, waaronder longontsteking en bronchitis.
Mycoplasma pneumoniae: Verantwoordelijk voor atypische pneumonie.
Schimmels:
Aspergillus, Candida: Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem kunnen schimmelinfecties van de luchtwegen optreden.
Parasieten:
Pneumocystis jirovecii: Kan pneumonie veroorzaken, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals mensen met hiv/aids.
Andere oorzaken:
Allergieën: Bij sommige mensen kunnen allergieën leiden tot ontstekingen van de luchtwegen, zoals astma.
Irriterende stoffen: Blootstelling aan schadelijke stoffen zoals tabaksrook, luchtvervuiling of chemicaliën kan luchtweginfecties bevorderen.
Bronvermelding:
Luchtweginfecties (bovenste luchtwegen) | St. Antonius Ziekenhuis. (z.d.). Geraadpleegd op 28 november 2023. https://www.antoniusziekenhuis.nl/aandoeningen/luchtweginfecties-bovenste-luchtwegen.
6.2.1 Opdracht
6.3 Behandeling van een luchtweginfectie
Infecties van de onderste luchtwegen genezen meestal vanzelf. Zijn er ernstige symptomen aanwezig, dan voor de patient een bezoek aan de huisarts niet uitgesloten.
Volgende adviezen zijn zinvol:
Rust goed uit.
Drink voldoende en eet gezond.
Stop met roken.
Neem nooit antibiotica op eigen initiatief:
Niet elk antibioticum werkt op dezelfde manier.
De juiste dosis is erg belangrijk.
Antibiotica verkeerd gebruiken kan de symptomen verdoezelen zonder de infectie te genezen.
Onnodig antibiotica nemen verhoogt, zoals gezegd, het risico op resistentie.
Bronvermelding:
Gezondheid en wetenschap. (z.d.). Acute infecties van de onderste luchtwegen · Gezondheid en Wetenschap. gezondheidenwetenschap.be.Geraadpleegd op 28 november 2023 https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/acute-luchtweginfecties-bij-volwassenen
6.3.1 Opdracht
6.4 Diagnose
De arts bevraagt en onderzoekt de patient grondig. Op basis daarvan bepaalt hij of er een infectie van de onderste luchtwegen aanwezig is of niet. Stelt de arts een infectie van de onderste luchtwegen vast, dan probeert hij te achterhalen of er spraken is van een bronchitis of een longontsteking.
De juiste diagnose is erg belangrijk. Die bepaalt immers of je antibiotica nodig hebt. Antibiotica gebruiken als er geen nodig is, kan dit ervoor zorgen dat bacterien resitent worden. Met andere woorden: ze worden ongevoelig voor antibiotica. Het gevolg is dat de antibiotica niet meer helpen.
Bronvermelding:
Gezondheid en wetenschap. (z.d.). Acute infecties van de onderste luchtwegen · Gezondheid en Wetenschap. gezondheidenwetenschap.be. Geraadpleegd op 28 november 2023 https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/acute-luchtweginfecties-bij-volwassenen
6.4.1 Opdracht
6.5 Ga aan de slag met educaplay !
Om je kennis over luchtweginfecties nog eens goed te kunnen testen kun je aan de slag met deze educaplay.
Buikgriep, ook wel gastro-enteritis genoemd, is een ontsteking van de maag en darmen die vaak wordt veroorzaakt door een virus of bacterie. De symptomen van buikgriep ontwikkelen zich vaak binnen enkele uren en kunnen bestaan uit hevige buikkrampen, maagpijn, misselijkheid, braken en diarree.
Bronvermelding:
Ik heb buikgriep | Thuisarts.nl. (n.d.). Geraadpleegd op 11 december 2023.
Ik heb buikgriep
7.0.1 Opdracht
7.1 Symptomen
Er zitten meestal één tot drie dagen tussen besmet raken en ziek worden. De meest voorkomende klachten zijn. Het braken is vaak heftig en kan heel plotseling beginnen. Het virus zit in ontlasting en braaksel van een besmet persoon.
De klachten die je bij buikgriep kunt hebben zijn:
Diarree
Pijn in de buik
Hoofdpijn
Koorts
Een slap en futloos gevoel
Minder zin om te eten
Wanneer er heftige diarree aanwezig is door de buikgriep, is er een grotere kans op uitdroging. Dit gebeurt vooral bij kleine kinderen en ouderen. Uitdroging is te herkennen aan de volgende klachten:
Droge mond
Veel dorst
Weinig moeten plassen
Donkere plas
Suf gevoel
Duizeligheid
Flauwvallen
Versnelde ademhaling
Versnelde hartslag
Koude armen en benen
Bronvermelding:
Moet Ik Naar De Dokter. (2023, 6 december). Buikgriep - moet ik naar de dokter. https://www.moetiknaardedokter.nl/klacht/buikgriep/ Geraadpleegd op 11 december 2023
7.1.1 Opdracht
7.2 Oorzaken
Buikgriep wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een virus. Virussen verspreiden zich via voorwerpen en via kleine druppeltjes in de lucht die vrijkomen tijdens praten, hoesten of niezen. Zo kunnen ze via je mond in je maag en darmen terechtkomen. Het speeksel, het braaksel en de ontlasting van iemand met buikgriep is besmettelijk. Je kunt dus ook besmet raken door intiem contact of tijdens de verzorging van iemand met buikgriep.
Bronvermelding:
Levarne. (n.d.). Buikgriep (gastro-enteritis) | Gezondheidsplein. https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/buikgriep/item42081 Geraadpleegd op 11 december 2023
7.2.1 Norovirus
Buikgriep wordt vaak veroorzaakt door het norovirus. Het norovirus is een erg besmettelijk virus. Iedereen kan erdoor besmet raken. Ieder jaar raken ongeveer een half miljoen Nederlanders ermee besmet. Besmet raken door het norovirus komt door:
direct contact te hebben met een besmet persoon
contact hebben met besmette oppervlaktes of spullen en vervolgens je mond aanraken
besmette speekseldruppeltjes die je via de lucht inademt
besmet voedsel eten of besmet water drinken
Pas dus op in de buurt van iemand met het norovirus, en bij keukens en toiletten.
Bronvermelding:
Levarne. (n.d.). Buikgriep (gastro-enteritis) | Gezondheidsplein. https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/buikgriep/item42081 Geraadpleegd op 11 december 2023
Norovirus
7.2.2 Opdracht
7.3 Diagnose
De diagnose van buikgriep, of gastro-enteritis, wordt meestal gesteld op basis van klinische symptomen en fysiek onderzoek. Buikgriep wordt vaak veroorzaakt door virussen, bacteriën of parasieten, en het leidt tot ontsteking van het maag-darmkanaal, wat resulteert in symptomen zoals diarree, buikpijn, misselijkheid, braken en soms koorts.
Bloedonderzoek en urineonderzoek worden doorgaans niet routinematig gebruikt bij de diagnose van buikgriep, tenzij er aanwijzingen zijn voor ernstigere complicaties of een specifieke verdenking van een andere aandoening.
Beeldvormende scans zoals een CT-scan zijn over het algemeen niet de eerste keuze bij de diagnose van buikgriep, omdat deze meestal niet nodig zijn om de aandoening vast te stellen. Klinische symptomen, medische voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek spelen een cruciale rol bij het stellen van de diagnose en het bepalen van de juiste behandelingsstrategie.
Bronvermelding:
Buikgriep: symptomen, oorzaak, duur en behandeling - Mens & Gezondheid. (2023, April 18). Mens &Amp; Gezondheid. https://mens-en-gezondheid.nl/home/aandoeningen/buikgriep-symptomen-oorzaak-duur-en-behandeling/#Onderzoek_en_diagnose Geraadpleegd op 11 december 2023
7.3.1 Opdracht
7.4 Behandeling van een buikgriep
De meeste mensen met buikgriep herstellen binnen een paar dagen zonder medische behandeling, zolang ze maar goed gehydrateerd blijven. Dat betekent dat er voldoende vocht binnen moet komen.
Om het herstel te bevorderen en uitdroging te voorkomen kan er gebruik gemaakt worden door onderstaande tips:
Vermijd zuivelproducten, cafeïne, alcohol en nicotine.
Vermijd suikerhoudende, vette of sterk gekruide (pittige) voedingsmiddelen.
Veel drinken en neem regelmatig kleine slokjes, waaronder heldere dunne bouillons of soepen, thee, water of ORS. Drink bijvoorbeeld elke keer een glas water, thee of bouillon nadat je diarree had.
Zorg voor voldoende rust.
Vermijd het gebruik van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), zoals aspirine, ibuprofen en diclofenac, voor pijnverlichting, omdat ze je maag meer van streek kunnen maken
Paracetamol kan worden ingenomen voor koorts en pijn.
Voor zuigelingen met gastro-enteritis: laat de maag van de baby 15 tot 20 minuten rusten na braken of diarree en bied dan kleine hoeveelheden vloeistof aan.
Geef een baby een ORS-oplossing vóór elke borst- of flesvoeding. Hij of zij zal er dan voldoende van drinken. Geef daarna wel zoveel voeding als je gewend bent.
Middelen tegen diarree, zoals imodium, kunnen worden gebruikt om de diarree te vertragen. In de meeste gevallen is het echter beter voor het lichaam om zichzelf te zuiveren van het virus of de bacterie die de gastro-enteritis veroorzaakt.
Buikgriep: symptomen, oorzaak, duur en behandeling - Mens & Gezondheid. (2023, April 18). Mens &Amp; Gezondheid. https://mens-en-gezondheid.nl/home/aandoeningen/buikgriep-symptomen-oorzaak-duur-en-behandeling/#Onderzoek_en_diagnose Geraadpleegd op 11 december 2023
7.4.1 Opdracht
7.5 Ga aan de slag met interacty!
Via onderstaande link kun je de kennis over buikgriep testen door het maken van deze kruiswoordpuzzel!
Verkoudheid, benauwdheid of koorts zijn klachten die horen bij het coronavirus.
Deze symptomen komen vaak voor bij een besmetting met het coronavirus:
verkoudheidsklachten zoals neusverkoudheid, loopneus, niezen, keelpijn;
hoesten;
benauwdheid;
verhoging of koorts
plotseling verlies van reuk en/of smaak (zonder neusverstopping).
Minder vaak voorkomende klachten bij een besmetting met het coronavirus zijn:
vermoeidheid
algehele pijnklachten;
hoofdpijn;
spierpijn;
pijn achter de ogen;
duizeligheid;
prikkelbaarheid/verwardheid;
buikpijn
afvallen/verlies van eetlust;
diarree;
misselijkheid, overgeven;
oogontsteking;
verschillende huidafwijkingen;
zich niet lekker voelen.
Bronvermelding:
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2023, October 16). Symptomen coronavirus. Coronavirus COVID-19 | Rijksoverheid.nl. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/luchtwegvirussen-zoals-griep-en-corona/symptomen-coronavirus. Geraadpleegd op 11 december 2023.
8.2.1 Opdracht
8.3 Oorzaken
Het coronavirus kan zich als volgt verspreiden:
via de lucht via druppeltjes die door hoesten en niezen in de lucht komen en worden ingeademd door iemand anders. Daarom is het belangrijk in de elleboog of papieren zakdoek te hoesten of niezen. Op die manier wordt voorkomen dat de druppels in de lucht komen.
door met besmette handen je ogen, neus of mond aan te raken. Daarom is het belangrijk veelvuldig de handen te wassen en zo min mogelijk met de handen in het gezicht te zitten.
Bronvermelding:
COVID-19 (coronavirus). (2023, December 1). Catharina Ziekenhuis. https://www.catharinaziekenhuis.nl/aandoeningen/covid-19/ Geraadpleegd op 11 december 2023.
8.3.1 Opdracht
8.4 Risicofactoren en groepen
Een groot deel van de Nederlandse bevolking heeft door vaccinatie en/of infectie een goede bescherming tegen COVID-19 opgebouwd. Uit onderzoek weten we dat de opgebouwde afweer vooral beschermt tegen ernstige ziekte, en minder goed tegen infectie. Onder ernstige ziekte verstaan we dat er een ziekenhuisopname nodig is of dat iemand aan de infectie overlijdt.
Er zijn 2 groepen met groter risico op ernstig verloop van COVID-19:
Mensen die behoren tot een risicogroep door hoge leeftijd (60 jaar en ouder) of onderliggende aandoening, vooral als ze niet gevaccineerd zijn.
Mensen met ernstige afweerstoornissen (immuungecompromitteerden) bij wie de vaccinatie onvoldoende werkzaam kan zijn. Deze mensen hebben een extra prik in de basisserie gekregen en daarna 1 of meer herhaalprikken. Gelukkig hebben daardoor veel mensen met een immuunstoornis wel bescherming kunnen opbouwen. Maar soms is de afweerstoornis zo ernstig, dat de vaccinaties minder goed kunnen beschermen tegen ernstige ziekte.
Bronvermelding:
Risicogroepen en COVID-19. (n.d.). RIVM. https://www.rivm.nl/corona/risicogroepen. Geraadpleegd op 11 december 2023.
8.4.1 Opdracht
8.5 Diagnose
Lichamelijk onderzoek
Let op algemene toestand en mate van ziek zijn, waaronder koorts, verwardheid en sufheid.
Bepaal zuurstofsaturatie, adem- en hartfrequentie en zo nodig de bloeddruk. Let op: het komt geregeld voor dat patiënten bij een lage saturatie niet benauwd lijken.
Onderzoek de longen.
Verder lichamelijk onderzoek op geleide van de anamnese.
Aanvullend onderzoek
Verricht diagnostiek naar COVID-19, wanneer de diagnose consequenties heeft voor het beleid.
De PCR-test heeft de voorkeur boven de antigeensneltest.
Houd rekening met een fout-negatieve testuitslag. Overweeg bij aanhoudende klachten opnieuw een PCR-test af te nemen bij een sterk vermoeden van COVID-19.
Bronvermelding:
COVID-19. (n.d.). NHG-Richtlijnen. https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/covid-19. Geraadpleegd op 11 december 2023.
Vaccinatie tegen COVID-19 is om immuniteit op te bouwen tegen het virus, waardoor de ernstige symptomen en complicaties bij geinfecteerde personen worden verminderd en verspreiding van het virus wordt beperkt.
Wanneer je toch besmet raakt met COVID-19 is hier nog geen geneesmiddel tegen. De behandeling bestaat vooral uit het verminderen van de symptomen. Zo kunt u zuurstof toegediend krijgen om het benauwde gevoel te verminderen en kunt je paracetamol krijgen tegen de koorts en spierpijn. Antibiotica wordt gegeven als er mogelijk sprake is van een bijkomende bacteriële ontsteking. Als de klachten al 7 dagen of meer bestaan en er daarbij extra zuurstof nodig heeft zal een ontstekingsremmer worden gegeven: dexamethason
Als u zo benauwd bent en zuurstof via een neusslang of kapje niet meer voldoende is, kan de arts besluiten u te beademen. Dit betekent dat je in slaap wordt gebracht en via uw keel een plastic buisje wordt ingebracht. Een machine blaast vervolgens lucht in de longen, zodat je zelf niet meer hoeft te ademen. Deze behandeling kan alleen plaatsvinden op de Intensive Care.
Bronvermelding:
COVID-19 (coronavirus). (2023, December 1). Catharina Ziekenhuis. https://www.catharinaziekenhuis.nl/aandoeningen/covid-19/ Geraadpleegd op 11 december 2023.
Het arrangement MZA 2324A Ontsteking, infectie en infectieziekten is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteurs
Leanne Boer
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2024-02-29 22:44:58
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
COVID-19. (n.d.). NHG-Richtlijnen. https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/covid-19. Geraadpleegd op 11 december 2023.
Risicogroepen en COVID-19. (n.d.). RIVM. https://www.rivm.nl/corona/risicogroepen. Geraadpleegd op 11 december 2023.
COVID-19 (coronavirus). (2023, December 1). Catharina Ziekenhuis. https://www.catharinaziekenhuis.nl/aandoeningen/covid-19/ Geraadpleegd op 11 december 2023.
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2023, October 16). Symptomen coronavirus. Coronavirus COVID-19 | Rijksoverheid.nl. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/luchtwegvirussen-zoals-griep-en-corona/symptomen-coronavirus. Geraadpleegd op 11 december 2023.
Buikgriep: symptomen, oorzaak, duur en behandeling - Mens & Gezondheid. (2023, April 18). Mens &Amp; Gezondheid. https://mens-en-gezondheid.nl/home/aandoeningen/buikgriep-symptomen-oorzaak-duur-en-behandeling/#Onderzoek_en_diagnose Geraadpleegd op 11 december 2023
Levarne. (n.d.). Buikgriep (gastro-enteritis) | Gezondheidsplein. https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/buikgriep/item42081 Geraadpleegd op 11 december 2023
Moet Ik Naar De Dokter. (2023, 6 december). Buikgriep - moet ik naar de dokter. https://www.moetiknaardedokter.nl/klacht/buikgriep/ Geraadpleegd op 11 december 2023
Ik heb buikgriep | Thuisarts.nl. (n.d.). Geraadpleegd op 11 december 2023.
Gezondheid en wetenschap. (z.d.). Acute infecties van de onderste luchtwegen · Gezondheid en Wetenschap. gezondheidenwetenschap.be.Geraadpleegd op 28 november 2023 https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/acute-luchtweginfecties-bij-volwassenen
Luchtweginfecties | RIVM. (z.d.). https://www.rivm.nl/luchtweginfecties. Geraadpleegd op 28 november 2023
Luchtweginfecties (bovenste luchtwegen) | St. Antonius Ziekenhuis. (z.d.) https://www.antoniusziekenhuis.nl/aandoeningen/luchtweginfecties-bovenste-luchtwegen. Geraadpleegd op 28 november 2023.
De onzichtbare wereld. (z.d.). Phaser App. https://www.micropia.nl/nl/ontdek/onzichtbare-wereld/ Geraadpleegd op 28 november 2023.
Schimmels, informatie en uitleg over verwijdering. (2015, 24 oktober). Schimmels informatie en uitleg. http://www.schimmels.org/ Geraadpleegd op 28 november 2023.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Mini kennis toets
9.1 Test your skills
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
