Welkom bij deze Wikiwijs die gaat over de huid. Deze Wikiwijs is ontwikkeld in opdracht van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen voor studenten aan de opleiding Leraar Gezondheidszorg & Welzijn.
Voor de module Mens, Zorg en Activiteit hebben wij een Wikiwijs gemaakt, zodat de student zich kan voorbereiden op de kennistoets Gezondheid en Ziekte behorend bij de module Mens, Zorg en Activiteit en de landelijke kennistoets.
Wij hebben een digitale leerarrangement ontworpen omdat wij bewust gebruik willen maken van digitale didactiek in de les. Wij hebben gebruik gemaakt van een e-learning in Wikiwijs en daarin verschillende digitale tools verwerkt.
In deze Wikiwijs staat de anatomie en de fysiologie van de huid centraal. We beginnen met uitleg geven over de bouw en werking van de huid, daarna behandelen we een paar ziektebeelden die bij de huid horen. De ziektebeelden die wij hier voorbij laten komen zijn: Psoriases, Acne en Eczeem.
Tussendoor staan er video’s en kun je opdrachten maken om je kennis te testen.
Tenslotte sluiten we deze Wikiwijs af met een eindtoets.
We wensen je succes en veel plezier in deze Wikiwijs!
Groeten,
Berbel Mom en Margien van Berkum
Handleiding
Handleiding voor student
Deze Wikiwijs kun je zelfstandig thuis doorlopen.
De Wikiwijs is opgebouwd uit verschillende hoofdstukken. De tekst, opdrachten en video’s helpen je bij het leren van de lesstof en helpen jou om de lesstof beter te begrijpen.
Wanneer je alle hoofstukken doorlopen hebt, volgt een diagnostische toets.
Op deze manier kan je controleren of je de lesstof voldoende beheerst, zodat je goed voorbereid bent op de (landelijke) kennistoets.
De lesduur bedraagt ongeveer 60 minuten.
Handleiding voor docent
Deze Wikiwijs is zo opgebouwd dat de studenten zelfstandig de lesstof kunnen doorlopen.
De Wikiwijs bestaat uit stukjes tekst, video’s over de onderwerpen, vragen en kleine opdrachten om de kennis te oefenen. De Wikiwijs wordt afgesloten een diagnostische toets.
In deze Wikiwijs beschrijven wij de huid en drie ziektebeelden die bij de huid komen kijken: Psoriasis, Acne en Eczeem.
Deze Wikiwijs kan je gebruiken in de lessen als voorbereiding op de (landelijke) kennistoets.
Binnen deze Wikiwijs is gebruik gemaakt van de volgende digitale tools: Educaplay, Quizlet en Nearpod.
De lesduur bedraagt ongeveer 60 minuten.
Leerdoelen
Na het doorlopen van deze Wikiwijs:
Kun je de basiskennis van de anatomie, fysiologie en pathologie van de huid uitleggen.
Een beschrijving geven van de volgende ziektebeelden behorend bij de huid: Psoriasis, Acne en Eczeem.
Heb jij jezelf getoetst of je over voldoende kennis van dit onderwerp beschikt.
Kun je benoemen op welke gebieden m.b.t. de huid jij je nog moet focussen om te leren voor de toets Gezondhied en ziekte en/of de Landelijke Kennistoets voor Leraar Gezondheidszorg en Welzijn.
Deze leerdoelen zijn passend in het kader van de kennisbasis Gezondheidszorg en Welzijn domein 4: Gezondheid en Ziekte.
Subdomein 4.1: Anatomie en Fysiologie (inclusief toegepaste natuurwetenschappen)
De Student legt de bouw en werking van het menselijk lichaam uit.
De student legt anatomie en fysiologische processen van de orgaanstelsels uit op basis van natuurwetenschappelijke principe.
Subdomein 4.3: Pathologie
De student legt oorzaken, symptomen, diagnose, ziekteverloop, behandeling, complicaties, prognose en begeleiding van de meest voorkomende ziekten uit.
Bron: kennisbasis 10 voor de leraar
Voorkennis testen
Voordat we beginnen gaan we eerst je kennis testen. Wat weet jij al van de huid?
Test hier je kennis van de huid met de huid organenquiz!
Klik op onderstaande link om de test te starten.
Bekijk onderstaand filmpje, waarin duidelijk wordt uitgelegd in welke lagen de huid is opgebouwd en welke functies de onderdelen van de huid hebben.
1.1 Opperhuid
De opperhuid of epidermis is het buitenste laagje van je huid. Deze laag bestaat voornamelijk uit zogenaamde hoorncellen. Deze cellen worden constant vernieuwd en verwijderd. De nieuwe cellen ontstaan onderaan de laag en duwen zo de oudere cellen naar boven. De oudste cellen liggen bovenaan en zijn al dood. Toch zijn deze cellen nog wel belangrijk.
De zogenaamde celskeletten van deze laag zorgen er namelijk voor dat je huid moeilijk doordringbaar is voor stoffen en bateriën van buitenaf. Ook zorgt deze laag ervoor dat je huid niet zomaar uitdroogt. De buitenste laag zal uiteindelijk verschilferen en verdwijnen, maar dan staat de volgende laag al weer klaar om de taken over te nemen.
In de onderste laag van de opperhuid bevinden zich ook de zogenaamde melanocyten. Deze pigmentcellen maken pigmentkorrels. Uiteindelijk komt het pigment bovenop de hoorncellen te liggen waardoor kwetsbaar materiaal in je cellen beschermd is tegen zonlicht.
De tweede laag van je huid wordt ook wel de lederhuid of dermis genoemd. In de lederhuid vind je de volgende cellen en weefsels:
Bloedvaten
Lymfevaten
Zenuwen
Deze laag van je huid, wordt niet constant vernieuwd, zoals dat bij de opperhuid gebeurt. De lederhuid zorgt wel voor de elasticiteit en trekvastheid van je huid.
Je huid kan zijn functies vervullen door een samenspel van alle aanwezige onderdelen. De constant vernieuwde bovenste laag zorgt ervoor dat je vocht, eiwitten en mineralen in je lichaam blijven. Samen met je zweetklieren en talgklieren zorgen ze er ook voor dat bacteriën en schimmels op je huid niet kunnen overleven. Verder kan je huid via zenuwen aan de hersenen doorgeven of er sprake is van pijn, hitte of kou, waarna je huid betrokken is bij bijvoorbeeld het reguleren van de temperatuur. Je huid is belangrijk en moet daarom ook goed verzorgd worden. Problemen met je huid kunnen grote gevolgen hebben.
Wat gebeurt er als je je verbrandt? In dit filmpje wordt dit op een makkelijke manier uitgelegd.
Opdracht 5.
2. Acne
Acne is een ontsteking van het haartalgklierencomplex. Acne wordt ook wel jeugdpuistjes genoemd. Acne is een huidaandoening waarbij mee- eters (comedonen), puistjes (pustels), rode bultjes (papels) en/of onderhuidse ontstekingen (noduli) voorkomen.
Mee- eters (comedonen)
Een comedo is de medische benaming voor kleine zwelling en bultjes op de huid die
ontstaan zijn door gevolg van verstopte poriën (haarzakjes). In de volksmond heet het mee- eter.
In de tagklieren vindt een ophoping plaats van huidsmeer of talg waardoor de uitvoergang verstopt raakt.
Dit kan een oppervlakkige, open mee-eter zijn die heeft vaak een zwart puntje op de kop. Dit kan echter ook onderhuids gelegen ophoping zijn waar het haarzakje heel krap is en afgesloten waardoor het een witgekleurd bultje vormt op de huid.
Puistjes (pustels)
Als mensen aan acne denken dan denken ze vooral aan pustels. Dit zijn kleine ontstoken blaasje gevuld met een mengsel van o.a dode huidcellen en bacteriën die zich aan de oppervlakte van de huid bevinden.
Je kunt de pustel goed herkennen aan de zichtbare rode vlek op de huid met daarin ‘wit/gele kopjes’ die bij het uitknijpen een hoeveelheid witte pus verliezen.
Rode bultjes (papels)
De papel is net als de verschillende andere soorten puistjes die bestaan zoals pustels
en comedonen een ontsteking in het haarzakje.
Een papel ontstaat ook door het verstopt raken van een haarzakje met oude huidcellen en talg alleen knapt de wand van het haarzakje waardoor het gevuld wordt met witte bloedcellen.
Papels herken je aan de kleine roze of rode bultjes op de huid van ongeveer een halve centimeter in omtrek.
Bron: www.acnevitaal.nl
Opdracht 6.
2.1 Oorzaak
Hoe krijg je acne?
Acne vormt zich niet zomaar op je huid daar gaat meestal een proces van twee tot drie weken aan vooraf. Het komt namelijk voort uit een ophoping van talg in de poriën. Talg is een olie die de huid hydrateert en soepel houdt. De huid heeft een natuurlijk reinigingsproces, waarbij steeds nieuwe huidcellen worden aangemaakt en oude cellen geleidelijk uit je huid worden afgevoerd.
De dodelijke huidcellen worden samen met de natuurlijke oliën van de huid afgevoerd. Als de poriën geen ruimte krijgen om de dode huidcellen uit te voeren, ontstaat er een ophoping van dode huidcellen in de poriën. Deze verstopping in de poriën leidt uiteindelijk tot een puistje.
De snelheid waarmee de af en aanvoer van de nieuwe en dode huidcellen gaat verschilt per persoon en er zijn ook nog verschillende processen die dat kunnen verstoren zoals:
Overtollig talgproductie
Als er meer talg dan normaal wordt geproduceerd dan is de kans groter op verstopping van de poriën dan gewoonlijk.
Hormonen
Meestal start acne in de pubertijd. Rond deze tijd maakt het lichaam androgeen aan. Tijdens het aanmaken van androgeen beginnen de talgklieren te groeien. De talgklieren maken daardoor meer talg aan waardoor de huid vettiger en daardoor de kans op acne vergroten. Dit proces hoor bij de ontwikkeling van het lichaam.
Ontstekingen
Iedereen heeft een natuurlijk afweersysteem dat ervoor zorgt dat het lichaam reageert zodra het in contact komt met negatieve factoren zoals ongewenste bacteriën. Als dat gebeurt stuurt het lichaam daar witte bloedcellen op af om de ongewenste bacteriën uit te schakelen. Dit kan ervoor zorgen dat de puistjes op het lichaam opzwellen en rood kleuren. Dat wordt dan een ontsteking.
Bacteriën
Er zitten heel veel verschillende bacteriën op je huid maar degene die op bijna alle huidtypes voorkomt is de Propionibacterium acnes bacterien, afgekort als P.acnes. p.acnes maakt deel uit van het talg regulatiesysteem van de huid. Alleen als er een poriën verstopt zit dan reageert p.ances daar fel op en vermenigvuldigt zich snel en zorgt daarmee voor ontstekingen in de poriën.
Genen
Uit onderzoek is gekomen dat je meer kans op acne hebt als je ouders ook last hadden van acne. De genen spelen een grote rol in de hoeveelheid acne je kunt krijgen in je leven.
Bron: www.acnevitaal.nl
opdracht 7.
2.2 Symptomen
Hoe weet ik of ik acne heb?
Acne kan je duidelijk herken aan het verschillende oneffenheden op het gezicht. Je hoeft voor het vaststellen van de diagnose zelden naar de arts. Aan de hand van de hoeveelheid oneffenheden wordt vastgesteld of je mild, matig of ernstige acne hebt. De aanwezigheid van littekens speelt mee voor de beoordeling van ernstige acne.
Hieronder staan enkele foto's van acne patiënten om je een beeld te geven hoe acne eruit ziet. Op de eerste foto zie je acne in de puberteit. Op de tweede foto is acne te zien bij een volwassen vrouw. De laatste foto laat een zeer ernstige vorm van acne zien.
Wat je het beste zelf kan doen aan acne is je huid schoon maken maar niet te vaak en niet te heet dit om uitdroging te voorkomen. Je huid droogdeppen i.p.v. wrijven.
Beperkt gebruik maken van zepen, uitdrogende lotions, vette bodymilk of make -up.
Er zijn verschillene behandelingen waar je uit kan kiezen bij verschillende behandelaars.
In onderstaande subkoppen word je meegenomen in de behandelingen voor schoonheidsspecialist, huisarts en dermatoloog.
Bron: www.acnevitaal.nl
2.3.1. Schoonheidsspecialiste
De schoonheidsspecialsite kan verschillende behandelingen en peelingen uitvoeren op de huid. Bijv. een salicylzuurpeeling, ook wel een 'puistespeeling' genoemd, helpt ontstoken huid te kalmeren, terwijl verstopte poriën zachtjes worden geëxfolieerd en de olieproductie wordt verminderd, terwijl het tegelijkertijd de bacteriën helpt doden.
Bron: www.acnevitaal.nl
2.3.2. Huisarts
De huisarts zal een aantal stappen met je doorlopen en een aantal vragen stellen om te bepalen welke behandeling het meest geschikt is. Zo wordt onder meer gekeken naar:
Het effect van de huidaandoening op je dagelijkse leven en welke klachten ervaren worden.
De wijze van huidverzorging (het gebruik van gezichtsreinigers, was frequentie en zeepgebruik, gebruik of vermijden van cosmetica, ‘uitknijpen’).
Geneesmiddelengebruik, waarbij vooral gekeken wordt naar het gebruik van hormoonzalven of orale corticosteroïden en anabole steroïde.
Contact met chemische stoffen.
Verschijnselen die passen bij het Cushing syndroom.
De huisarts zal de huid onderzoeken op mee-eters (comedonen), puistjes (pustels), rode bultjes (papels) en/of onderhuidse ontstekingen (noduli) en daarnaast op litteken- en pigmentvorming.
De belangrijkste middelen die kunnen worden ingezet om acne te behandelen zijn:
Benzoylperoxide, lokale retinoïden kan veilig worden gebruikt bij de behandeling van acne en is, naast de lokale retinoïden, een van de middelen van eerste keus.
Lokale antibiotica. Clindamycine en erythromycine zijn beide effectief in het bestrijden van vooral papels en pustels. Het gebruik van lokale antibiotica zal beperkt worden tot maximaal drie maanden.
De huisarts kan ook een combinatiepreparaat voorschrijven die antibiotica bevatten: clindamycine/benzoylperoxide en clindamycine/tretinoïne.
Orale antibiotica moeten, net als lokale antibiotica, gecombineerd worden met benzoylperoxide of een lokaal retinoïde. Deze heeft een behandelingsduur van minimaal zes weken.
Oraal isotretinoïne is een middel tegen acne en wordt ingezet bij ernstige acne of wanneer andere behandelingen niet aanslaan. Isotretinoïne verhoogt de kans op een miskraam en veroorzaakt ernstige aangeboren afwijkingen bij het kind, dus kan niet worden gebruikt tijdens de zwangerschap.
Orale hormonale combinatiepreparaten kunnen het beloop van acne gunstig beïnvloeden. Het effect op de acne verschilt individueel en wordt meestal na drie tot vier maanden zichtbaar.
Na ongeveer 6 weken zal een huisarts een controleafspraak maken om te bespreken hoe de behandeling verloopt.
Wanneer er geen duidelijke diagnose acne kan worden gesteld zal de huisarts je doorsturen voor verder onderzoek naar een dermatoloog.
Bron: www.acnevitaal.nl
2.3.3. Dermatoloog
Acne wordt behandeld door de dermatoloog en/of de huidtherapeut. De dermatoloog behandelt met crémes of lotions en eventueel met tabletten waaronder antibiotica, maar ook met vitamine A-zuur (Roaccutane).
Een behandeling door de huidtherapeut kan bestaan uit dieptereiniging van de huid, het toepassen van peelings en het verwijderen van de puistjes en "mee-eters". De huidtherapeut geeft daarnaast adviezen die de behandeling thuis kan ondersteunen.
Bron: acnevitaal.nl
Opdracht 9.
2.4 Gevolgen
Als acne niet op tijd en op de juiste manier wordt behandeld, kan dit leiden tot zowel uiterlijke als innerlijke littekens die moeilijk kunnen genezen. Een goede reden om te kiezen voor doeltreffende behandeling.
Wanneer de puistjes veel negatieve invloed hebben op de stemming in het dagelijkse leven, kan psychotherapie een zinvolle bijdrage leveren. Ook kan bij acne excorieé gedragstherapie helpen om verlost te worden van de drang om steeds aan ieder pukkeltje te zitten, waardoor acne immers verergerd of in stand wordt gehouden.
Bron: www.acnevitaal.nl
Opdracht 10.
3. Psoriasis
Psoriasis is een veel voorkomende chronische huidaandoening. De aandoening laat zich zien op de huid en kan soms ook invloed hebben op de gewrichten . Er zijn dikke, rode plekken zichtbaar op de huid met vastzittende schilfers. De plekken kunnen zich voordoen op het hele lichaam maar vooral op de strekzijde van de knieën, ellebogen, op de scheenbenen en onder het hoofdhaar. De plekken kunnen jeuken en pijn doen.
Opdracht 11.
Open de link van nearpod, bekijk het filmpje en beantwoord de vragen die voorbij komen.
Bij Psoriasis is er een stoornis in de groei van huidcellen. Het maken van nieuwe huidcellen gaat te snel. Doordat de huidcellen te snel worden aangemaakt, gaan de cellen dood en stapelen ze zich op. Hierdoor ontstaat er een dikke laag van dode huidcellen. Dit resulteert in de typische rode, harde schilferige plekken op de huid.
Er is een ontsteking waardoor de huid hard wordt (verhoornt).
De exacte oorzaak van psoriasis is niet bekend. Wel is bekend dat psoriasis erfelijk kan zijn. Psoriasis begint zich meestal na de puberteit te ontwikkelen.
Factoren als stress, verminderde weerstand, roken, regelmatig drinken, gebruik van geneesmiddelen en infecties kunnen een uitbraak van psoriasis veroorzaken of verergeren.
Opdracht 12.
3.2 Symptomen
Psoriasis kan verschillende symptomen veroorzaken, waaronder rode, schilferige plekken op de huid, jeuk, pijn en soms zelfs bloedingen. Deze plekken kunnen op verschillende delen van het lichaam voorkomen, zoals hoofdhuid, de strekzijde van ellebogen en knieën, de onderrug, nagels, op scheenbenen en onder het hoofdhaar. De plekken kunnen jeuken en pijn doen. Sommige mensen ervaren ook gewrichtspijn en zwelling.
Hierbij komen vooral voor op de strekzijde van ellebogen, knieën en op de rug boven de billen. Het woord vulgaris betekent de “gewone” vorm. Deze vorm komt het meest voor. Soms zijn er grote plakkaten aanwezig ( “en plaque”vorm). Kenmerkend is dat de plekken min of meer symmetrisch op het lichaam voorkomen. Psoriasis komt hierbij het vaakst aan de ellebogen voor.
Psoriasis inversa
Bij psoriasis inversa zitten de plekken in de lichaamsplooien (oksels, liezen, schaamstreek, rondom de anus, bilspleet). Deze vorm wordt vaak verward met zogenaamde "smetplekken". (inversa = omgekeerde vorm, d.w.z. in de buigzijden).
Psoriasis aan de geslachtsdelen
Psoriasis komt ook regelmatig voor aan de geslachtsdelen, bij mannen aan de penis en balzak en bij vrouwen aan de schaamlippen maar soms ook tot diep in de vagina. Genitale psoriasis kan leiden tot schaamte en isolatie waardoor mensen geen intieme relaties durven aan te gaan.
Psoriasis capitis
Bij psoriasis capitis zien we plekken op het behaarde hoofdhuid vooral op de haargrens van het voorhoofd en achter de oren. Deze vorm dient te worden onderscheiden van seborrhoïsch eczeem. Psoriasis op de hoofdhuid veroorzaakt veel jeuk en vooral veel schilfers.
Psoriasis gutta
Bij psoriasis gutta zien we talrijke druppelgrote plekjes verspreid over het lichaam. Deze vorm wordt vaak in verband gebracht met een keelinfectie door streptokokken en het gebruik van bloeddrukverlagende middelen (zogenaamde bêta-blokkers).
Psoriasis unguum
Bij psoriasis van de nagels zien we putjes, geelbruine verkleuring en loslating met verdikking van de nagel zelf.
Psoriasis palmoplantaris
Bij psoriasis palmoplantaris zien we de typische psoriasis plekken op de handpalmen en op de voetzolen. Deze plekken vereisen vaak een speciale aanpak.
Psoriasis reuma
Bij psoriasis reuma zijn de gewrichten ook aangedaan, met name de kleine gewrichten (handen, vingers, voeten). De gewrichten zijn dan rood, gezwollen en pijnlijk. Bovendien voelen ze warm aan. Het staat ook bekend als artritis psoriatica. Ongeveer 30% van alle patiënten met psoriasis heeft ook last van psoriasis reuma.
Psoriasis is niet te genezen. Elke behandeling is gericht op het onderdrukken van de symptomen.
Lokale behandeling
Door de plekken dagelijks in te smeren met vette zalven of crèmes, kunnen de klachten minder worden. Daarnaast kunnen er medicijnen via de huisarts worden voorgeschreven zoals teerzalf, hormoonzalf, zalf met vitamine-D-analoog of een combinatie van hormoonzalf met vitamine-D-analoog. Zalf met hormonen ook wel corticosteroiden genoemd. Deze remmen de ontstekingen, de jeuk wordt ook minder. Zalf met vitamine-D-analoog zorgt voor minder celdelingen, het maakt de roodheid en schilfers minder.
Lichttherapie
Veel mensen met psoriasis hebben baat bij blootstelling van hun plekken aan zonlicht. Bij lichttherapie worden mensen met psoriasis behandeld met ultraviolette straling, wat een gunstige werking heeft op de celdeling en de ontsteking. Lichttherapie gebeurd altijd onder toezicht van een dermatoloog.
Systemische therapie
De psoriasis kan soms heel erg worden. Er kunnen veel en grote plekken ontstaan die niet beter worden na een behandeling met zalf of andere medicijnen. Deze medicijnen kunnen worden ingeslikt of per injectie of infuus worden toegediend.
3.4 Gevolgen
De impact van psoriasis is vaak groot. Dagelijks is er een behandelritueel met verschillende tubes met vaak vettige zalf en cremes. Soms moet de zalftherapie nog uitgebreid worden met innemen van medicatie en lichttherapie in combinatie van zoutbaden. Veelal zijn bloedcontroles en urine controles nodig. Behandelingen zijn vaak maar tijdelijk effectief. Bepaalde medicijnen mogen maar tijdelijk gebruikt worden en enkele kunnen nare bijwerkingen hebben zoals hoge bloeddruk, verstoorde bloeddruk, misselijkheid, hoofdpijn, buikpijn etc. Dit wordt vaak ervaren als een grote belasting, ook al slaat de behandeling aan dan ben je nog dagelijks met de huid bezig.
Bekijk onderstaand filmpje over Merel, zij stopte met turnen door de huidaandoening Psoriasis.
Opdracht 14.
4. Eczeem
Eczeem is een huidaandoening waarbij de huid ontstoken raakt. Hierdoor ontstaan rode, schilferige plekken en (erge) jeuk. Twee veelvoorkomende vormen van eczeem zijn constitutioneel eczeem (ook wel atopisch eczeem genoemd) en contacteczeem.
Constitutioneel eczeem
Constitutioneel eczeem is een chronische ontstekingsziekte van de huid. Hierdoor ontstaat jeuk, roodheid en schilfering. Constitutioneel eczeem noemen we ook wel atopisch eczeem of atopische dermatitis en is een veelvoorkomende vorm van eczeem.
Contacteczeem
Contacteczeem ontstaat doordat de huid in contact komt met bepaalde stoffen die een allergische reactie veroorzaken. De eczeemplekken ontstaan daar waar de stof de huid raakt. Het meest bekende voorbeeld is nikkelallergie.
Eczeem is niet vies of besmettelijk. Elkaar aanraken en knuffelen is belangrijk en kan zeker geen kwaad.
Opdracht 15.
4.1 Oorzaak
De precieze oorzaak van constitutioneel eczeem is niet bekend. Er spelen twee factoren een rol.
De eerste is een verminderde barrièrefunctie van de huid: hierdoor is de huid meer doorgankelijk voor irriterende stoffen.
De tweede factor is een overactief afweersysteem, waardoor de huid sterker reageert op verschillende prikkels.
Erfelijke factoren spelen een duidelijke rol: ouders met eczeem hebben een grotere kans op het krijgen van een kind met eczeem. Constitutioneel eczeem is niet te genezen, maar wel goed te behandelen.
Constitutioneel eczeem bij kinderen en baby's
Constitutioneel eczeem is een veel voorkomende ziekte bij kinderen. De eerste verschijnselen kunnen al vroeg in het leven optreden, al in het eerste levensjaar. Constitutioneel eczeem komt het meest voor in de leeftijdsfase van 0-4 jaar. De meeste kinderen groeien gelukkig over het eczeem heen en hebben op latere leeftijd geen last meer. Het is niet van de voren te voorspellen of een kind zijn/haar hele leven last zal houden van eczeem.
Contacteczeem zegt het al in de naam die ontstaat doordat je huidcontact maakt met bepaalde stoffen wat een allergische reactie veroorzaakt. Voorbeelden van allergische reacties kunnen ontstaat door contact met nikkel, zeep, schoonmaakmiddelen, sieraden, rubber en of make up.
Daar waar je huidcontact maakt met de stof zou eczeem ontstaan.
4.2 Symptomen
Bij eczeem heeft u plekken op uw huid die jeuken. Als u een lichte huid heeft, zijn de plekken rood. Als u een getinte of donkere huid heeft, zijn ze donkerder. Ook kunnen er schilfers, bultjes, kloofjes of korstjes zijn.
Constitutioneel eczeem kan grofweg in twee fasen worden onderverdeeld: de acute en chronische fase. De verschijnselen van de chronische en acute fase kunnen na elkaar maar ook tegelijkertijd voorkomen. Het verloop van eczeem is wisselend. Perioden met weinig of geen klachten wisselen zich af met perioden waarin het eczeem actief is.
Een acute aanval duurt enkele dagen tot enkele weken. Een acute eczeemaanval kenmerkt zich door:
(Soms) hevige jeuk;
Een rode, gezwollen en warme huid;
Verschijnen van bultjes op de huid;
Ontstaan van met vocht gevulde blaasjes op de huid.
Bij een chronische fase van eczeem neemt de roodheid af. De chronische fase kenmerkt zich door:
Schilfering van de huid;
Dikkere huid;
Grovere huidlijnen;
Ontstaan van kloven.
Opdracht 16.
4.3 Behandeling
Omdat eczeem een chronische ziekte is zijn er basisregels die altijd helpend kunnen zijn. Zie onderstaande voor de basisdingen die je kan toepassen om eczeem dragelijk te maken.
Krab niet aan het eczeem. Krabben maakt eczeem en jeuk erger. Knip uw nagels vaak.
Wilt u gaan krabben, ga dan iets anders doen. Dan denkt u er minder aan.
Water en zeep drogen de huid uit. Voorkom dat uw huid uitdroogt. Een droge huid is gevoeliger en geeft meer jeuk.
Draag kleren die los zitten. Het liefst van katoen.
Warmte of wol kan de huid namelijk irriteren. Dit kan het eczeem erger maken.
Dit kunt u doen om te zorgen dat uw huid niet uitdroogt:
Baden of douchen: doe het
Niet te vaak (maximaal 2 of 3 keer per week)
Niet te warm (handwarm water, 37 graden, is prima)
En niet te lang (maximaal 5 minuten)
Gebruik geen zeep, shampoo of badschuim (of af en toe).
U kunt een paar druppels olie in het badwater doen (sojaolie, arachideolie (pinda) of een andere olie zonder parfum).
Na het wassen smeert u de huid direct in met een vette crème of zalf.
Naast de basis handelingen die je kan uitvoeren om eczeem te behandelen, kunt u ook naar de apotheek/drogist, de huisarts en/of het ziekenhuis gaan. Hier onder zullen we bij de verschillende onderwerpen uitleggen wat voor behandelingen je kunt krijgen.
Opdracht 15.
4.3.1 Apotheek/Drogist
Mochten de basis dingen niet genoeg helpen dan kan je naar de apotheek en/of drogist gaan en daar medicatie halen.
Je kunt hiervoor zonder recept verschillende verzachtende crèmes of zalven zonder medicatie halen bij de apotheek op drogist. De uitgekozen crème of zalf smeert u dan 1 tot 2 x daags op de plekken.
Onderstaande crèmes zou je kunnen halen. Etamacrogol zalf, lanette zalf, vaseline-lanette crème, vaseline- parafine zalf of koelzalf.
Bovenstaande crèmes zorgen voor meer vocht en beschermen de huid tegen jeuk.
4.3.2 Huisarts
De huisarts kan meestal zien aan uw huid dat u eczeem heeft. Bloedonderzoek of huidtesten hebben geen zin.
Soms zal de huisarts ook kijken of u ergens huidschimmel heeft, bijvoorbeeld in uw liezen of op uw voeten. Dat kan ergens anders eczeem geven.
Als u huidschimmel heeft, krijgt u daar een behandeling voor. Het eczeem kan daardoor ook weggaan.
Als u veel jeuk heeft en veel krabt dan kan de huisarts een crème of zalf voorschrijven met hormonen erin.
Het hormoon in de crème of zalf remt ontstekingen en vermindert jeuk.
In principe zit hier bij gebruik volgens recept geen bijwerkingen bij maar mocht u de zalf langer smeren kunnen er wel bijwerkingen zijn zoals een dunne huid, kleine bloedvaatjes die te zien zijn en een streperige huid.
4.3.3 Ziekenhuis
Lichttherapie
In sommige gevallen kan een behandeling met ultravioletlicht een mogelijkheid zijn. Uw huid wordt dan twee keer per week belicht met ultraviolet- B of ultraviolet-A licht.
Pillen
Als de behandeling met zalven onvoldoende werkt of wanneer er andere goede redenen zijn, kan de arts medicijnen in de vorm van tabletten voorschrijven. Deze tabletten zijn te verdelen in medicijnen tegen eczeem, medicijnen tegen jeuk en medicijnen tegen huidinfecties.
Injecties
Als de behandeling met zalven en pillen onvoldoende effectief is of te veel bijwerkingen geeft, kan het eczeem behandel worden met injecties die u zelf kunt toedienen.
Contacteczeem
Met plakproeven kunnen ze in het ziekenhuis de oorzaak van de contactallergie opsporen. Als u de stof vermijdt die de reactie veroorzaakt, verdwijnt het eczeem. Het vermijden is niet altijd eenvoudig, aangezien sommige allergenen (stoffen) verstopt zitten in producten. Bij een contactallergie is het belangrijk de uitgebreide productbeschrijving goed te lezen.
4.4 Gevolgen
We hebben het vooral gehad over 2 soorten eczeem: constitutioneel eczeem en contacteczeem. Voor beide zijn er andere gevolgen.
Constitutioneel eczeem
Constitutioneel eczeem is een chronische aandoeningen die wisselend klachten geeft in de in de loop van het leven. Constitutioneel eczeem is niet te genezen, maar wel goed te behandelen. Het type behandeling is afhankelijke van de activiteit van het eczeem in een bepaalde periode. Helemaal stoppen met behandelen, leidt vaak tot weer terugkomen van de klachten. Het is daarom belangrijk om niet zonder overleg te stoppen en de behandeling in overleg met de arts/verpleegkundige aan te passen aan de activiteit van het eczeem.
Contacteczeem
Contacteczeem is goed etiketten lezen van verschillende producten om zo zeker te zijn dat je de stoffen die een allergische reactie oproepen te vermijden.
Grégoire,L., Straaten-Huygen van A., Trompert, R.(2021) Anatomie & Fysiologie: studieboek en naslagwerk voor gezondheidszorg en sport (1e druk). ThiemeMeulenhoff, Amersfoort.
Huygen, A., Bosch, H. In Den, Krabbenbos, I., Minkelis, J. van de & Hendriks, W. (2020). Traject Pathologie: verzorgende IG niveau 3 MBO-verpleegkundige niveau 4 (1e druk, 2e oplage, 2021). ThiemeMeulenhoff.
Websites
Acne. (z.d.). Acnevitaal. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://acnevitaal.nl
Acne. (z.d.-b). Huidmedischcentrum. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.huidmedischcentrum.nl
De huid. (z.d.). Biologie met Joost. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.biologiemetjoost.nl/
Eczeem. (z.d.). Thuisarts. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.thuisarts.nl/eczeem/ik-heb-eczeem
Eczeem. (z.d.). UMC Utrecht. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.umcutrecht.nl/nl/ziekte/eczeem#
Huid. (z.d.). Bioplek. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.bioplek.org/animaties/mens_overigen/huidx.html
Huid. (z.d.). Gezondheidsplein. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.gezondheidsplein.nl/menselijk-lichaam/huid
Kennisbasis. (z.d.). 10 voor de leraar. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.10voordeleraar.nl
Psoriasis. (z.d.). Icare4u. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.icare4u.health/psoriasis-understanding
Psoriasis. (z.d.-b). Huidarts. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/psoriasis
Psoriasis. (z.d.-c). Huidinfo. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.huidinfo.nl/p/psoriasis
Psoriasis. (z.d.-d). Psoriasispatientennederland. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://psoriasispatientennederland.nl/
Schematisch de huid. (z.d.). Bioplek. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.bioplek.org/animaties/mens_overigen/huidx.html
Digitale Tools
Acne Behandelingen. (z.d.). Educaplay. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.educaplay.com/game/17298287-eczeem.html
Acne oorzaken. (z.d.). Educaplay. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.educaplay.com/learning-resources/17120933-huidaandoeningen_acne.html
Eczeem woordzoeker. (z.d.). Educaplay. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.educaplay.com/game/17298307-eczeem_woordzoeker.html2
Eczeem yes or no. (z.d.). Educaplay. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.educaplay.com/learning-resources/17298287-eczeem.html
Eczeem.(z.d.). Educaplay. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.educaplay.com/game/17120801-eczeem.html
Filmpje met vragen. (z.d.). Nearpod. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://app.nearpod.com/presentation?pin=C575E8D3F91258A6F53B2E54C9E586C2-1
Flashcards. (z.d.). Quizlet. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://quizlet.com/nl/851913706/de-huid-flash-cards/
Huidaandoeningen: Acne . (z.d.). Educaplay. Geraadpleegd op 28 december 2023, van https://www.educaplay.com/learning-resources/17120933-huidaandoeningen_acne.html
Organenquiz. (z.d.). Anatomie-online. Geraadpleegd op 27 oktober 2023, van https://www.anatomie-online.nl/huid-organenquiz.html
Het arrangement MZA 2324B Team Huidaandoeningen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteurs
Margien
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2024-01-19 19:58:27
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze wikiwijs is gemaakt als opdracht voor de Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn, voor de module Mens Zorg en Activiteit: Gezondheid en Ziekte en lesgeven met inzet van digitale didactiek.
Deze wikiwijs is gemaakt als opdracht voor de Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn, voor de module Mens Zorg en Activiteit: Gezondheid en Ziekte en lesgeven met inzet van digitale didactiek.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Diagnostische eindtoets
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
met een mengsel van o.a dode huidcellen en bacteriën die zich aan de oppervlakte van de huid bevinden.
alleen knapt de wand van het haarzakje waardoor het gevuld wordt met witte bloedcellen.
