Inleiding
Inleiding lessen Thuiszorg
Thuiszorg is zorg die niet in een zorginstelling wordt geleverd maar in de thuissituatie. Het gaat vaak om langdurige zorg, maar het kan ook zorg voor kortere tijd zijn, bijvoorbeeld wondzorg of revalidatie na een ziekenhuisopname. Als verpleegkundige/ verzorgende in de thuiszorg verleen je verpleegkundige zorg aan verschillende doelgroepen en hun naasten. De doelgroepen die je kunt tegenkomen zijn chronisch zieken, lichamelijk gehandicapten (revaliderenden en vroeggehandicapten) en kwetsbare ouderen met meerdere (chronische) somatische en/of psychogeriatrische aandoeningen, ziektes en/of psychosociale problemen (bron: Zorgpad.nl).
Studieactiviteit:
Lees onderstaande informatie omtrent deze module goed door. Stel eventuele vragen hierover aan de docent.
Opbouw module:
Elke module is opgebouwd uit standaard onderdelen. Het eerste gedeelte is het lezen van de theorie, vervolgens maak je verwerkingsopdrachten uit Learnbeat. Er staat in de wiki altijd opgenomen om welke opdrachten het gaat. Uitwerkingen van opdrachten wissel je soms uit met medestudenten of worden klassikaal besproken.
Werkprocessen + examen:
Tijdens deze module worden er geen specifieke werkprocessen doorlopen/ afgerond - geëxamineerd. Het gaat hier om werkproces overstijgende onderdelen.
Leerpaden:
Tijdens deze module worden verschillende leerpaden uit het thema: Verpleeghuizen en Thuiszorg (geheel/ gedeeltelijk) in Learnbeat doorlopen.
Leervraag:
Scan de activiteiten uit de module en formuleer aan de hand hiervan een individuele leervraag.
Eindopdracht:
Tijdens deze module werk je toe naar een eindopdracht. Hier werk je de laatste les aan en lever je als deze af is, in ter beoordeling. De opdracht maak je individueel. Je levert ook een uitwerking van je indivuele leervraag in.
1.1 Werken in de thuiszorg: toen & nu
Inleiding:
De thuiszorg kent een lange geschiedenis die teruggaat tot rond het jaar 1843. In dat jaar werd de Nederlandse vereniging van Ziekenverpleging in Amsterdam opgericht die po’s en bedden uitleende aan mensen in de thuissituatie. Ook hadden sommige religieuze organisaties ‘pleegzusters’ in dienst die vooral arme mensen thuis verpleegden (bron: Zorgpad.nl)
Leerdoelen:
- Je kan aangeven hoe de thuiszorg er vroeger uitzag
- Je kan aangeven welke grote veranderingen een wijziging in de wijze van de thuiszorg teweeg hebben gebracht
- Je kan aangeven waar het werk van de verpleegkundige/verzorgende in de thuiszorg uit bestaat
Voorbereiding:
Lees als je hier nog niet geheel aan toe was gekomen uit het leerpad: 19.1 Werken in verpleeghuizen en thuiszorg, de theorie van de subhoofdstukken:
(B) Werken in een verpleeghuis
(C) Werken in de thuiszorg
(D) De zorgvrager in het verpleeghuizen en thuis.
Maak hier ook de kennisopdrachten van.
Studieactiviteit:
Werk aan de opdracht die als bijlage is te vinden: veranderingen in de wijkverpleging. Ga als je nog tijd over hebt verder met het maken van de integratie opdracht (E) van het leerpad: Werken in verpleeghuizen en thuiszorg (Thema: Verpleeghuizen en thuiszorg).
Onderwijsactiviteit:
Jullie bekijken samen een video om een indruk te krijgen van hoe de thuiszorg er vroeger 'uit zag': https://www.youtube.com/watch?v=eP0QBQlLIEU
Om een idee te krijgen van waar de taken van een wijkverpleegkundige vandaag de dag uit bestaan, kijken jullie ook naar de volgende video: https://www.youtube.com/watch?v=D3n7d-ZPRE0
Hierna gaan jullie je in subgroepjes verder verdiepen in de geschiedenis van de thuiszorg/ wijkverpleging. Dit gebeurt door 1 van de als bijlage toegevoegde opdrachten te maken:
- Opdracht 2 Kenmerken wijkverpleging 1900 - 1950 of
- Opdracht 3: Veranderingen in de wijkverpleging. Vraag als jullie klaar zijn met de opdracht bij de docent een antwoordmodel. Kijk de antwoorden zelf na.
1.2 Werken in de thuiszorg
Inleiding:
De thuiszorg verleent zorg aan zorgvragers in de thuissituatie en valt onder de extramurale zorg. De komende jaren zal het aantal zorgvragers dat zorg nodig heeft in de thuissituatie toenemen. De langdurige zorg is erg complex en duur geworden in Nederland. Het was nodig om de zorg zo in te richten dat die goedkoper werd, maar dezelfde kwaliteit bleef bieden. De regering heeft daarom maatregelen genomen. Als gevolg van deze maatregelen neemt de capaciteit bij de verpleeghuizen en ziekenhuizen af en zal de zorgzwaarte in de intramurale instellingen toenemen. Zorgvragers zullen vanuit ziekenhuizen sneller thuis revalideren en chronisch zieke zorgvragers zullen langer thuis blijven wonen voordat ze opgenomen worden in een verpleeghuis (bron: Zorgpad.nl).
Leerdoelen:
- Je kan uitleggen wat werken als verpleegkundige/verzorgende in de thuiszorg globaal inhoudt
Voorbereiding:
Lees als je hier nog niet geheel aan toe was gekomen uit het leerpad: 19.1 Werken in verpleeghuizen en thuiszorg, de theorie van de subhoofdstukken:
(B) Werken in een verpleeghuis
(C) Werken in de thuiszorg
(D) De zorgvrager in het verpleeghuizen en thuis.
Maak hier ook de kennisopdrachten van.
Studieactiviteit:
Maak een mindmap over het verpleeghuis en de thuiszorg. Maak voor beide sectoren een aparte mindmap. Schrijf in de mindmap op wat je weet over de sector en noem ook kenmerken van de zorgvragers. Benoem in de mindmap tevens de disciplines die daar werken.
-
Wat valt je op in jouw mindmaps?
-
Aan welke kennis over deze sectoren heb jij behoefte?
Onderwijsactiviteit:
Verdiep je in de begrippen eerste- tweede en derdelijns zorg. Overleg je antwoorden bij/ met medestudenten om deze te checken. Bespreek hierna ook weer met medestudenten de opdracht vanuit de studieactiviteit. Wat valt jullie hierin op? Zijn er grote verschillen? Hierna gaan jullie opzoek naar het kwaliteitskader wijkverpleging en pluizen deze uit: wat staat er in? waarom is dit een belangrijk document? wat kan je er als verpleegkundige/verzorgende mee?
1.3 Indiceren
Inleiding:
De laatste jaren is er een verschuiving in de zorg zichtbaar. De zorg verschuift steeds meer van intramurale zorg naar extramurale zorg. De wens van mensen om langer thuis te wonen, in combinatie met de veranderende wet- en regelgeving, vraagt van de verpleegkundige in de thuiszorg een andere rol dan voorheen. Eén van de veranderingen die hebben plaatsgevonden, is dat de verpleegkundige zelf de indicatiestelling voor de verpleging en verzorging thuis uitvoert. Een andere verandering is dat de verpleegkundige inzichtelijk moet maken voor de zorgverzekeraar welke zorg aan de zorgvrager geleverd is, waarom deze zorg geleverd is en of de gewenste resultaten behaald zijn (bron: Zorgpad.nl).
Leerdoelen:
- Je kan uitleggen hoe het proces van indicatiestelling van de zorg voor de zorgvrager in de thuiszorg verloopt.
Voorbereiding:
Verpleegkundigen i.o: Lees ter voorbereiding op de les de theorie van het leerpad: 19.2 indiceren en organiseren van zorg, (van het thema: verpleeghuizen en thuiszorg).De kennisopdrachten hoef je nog niet te maken.
Verzorgende i.o: Zoek op het internet wat er staat beschreven over het indiceren van zorg in de thuiszorg. Wat houdt het in? Wie is er bijbetrokken/ hiervoor verantwoordelijk? Welke dilemma's spelen er?
Studieactiviteit:
Verpleegkundige i.o: Maak de kennisopdrachten van het leerpad: 19.2 indiceren en organiseren van zorg, van het thema: verpleeghuizen en thuiszorg).
Ga hierna eventueel verder met de volgende opdracht:
Bekijk: https://www.venvn.nl/thema-s/wijkverpleging/toolbox-indicatieproces-wijkverpleging/
Verdiep je in een aantal door jou interessant bevonden tools, die je kan inzetten bij het indicatieproces. Stel dat je hier collega's/ medestudenten iets over zou moeten vertellen: wat vertel je dan/ wat is het doel, wat zijn de voor en nadelen van het gebruik? bedenk nog andere vragen waar je antwoord op zou geven. Mocht er ruimte zijn, probeer de voorlichting dan een medestudent te geven en toets op duidelijkheid.
Verzorgende i.o:
Het indiceren van zorg is niet slechts een administratieve taak die ergens op een bureau wordt uitgevoerd; het is een actief en verantwoordelijk proces dat direct van invloed is op de zorg die we aan onze cliënten bieden. Als verzorgende IG draag je niet alleen zorg voor de dagelijkse behoeften van de cliënt, maar heb je ook een essentiële rol in het beoordelen en vaststellen van de benodigde zorg. Zoek uit wat precies de rol van de verzorgende is in het indiceren van de zorg; waar liggen jouw verantwoordelijkheden?
Onderwijsactiviteit:
Wellicht heb je naar aanleiding van het lezen van de theorie nog vragen, stel deze tijdens de les aan de docent. Je gaat tijdens de les met medestudenten over de onderstaande stellingen in debat. Om tot voldoende argumenten te komen en deze goed te kunnen onderbouwen, ga je eerst aan de slag met het verzamelen van informatie. Je bedenkt per stelling een aantal voor- en tegenargumenten. Neem hier 20 minuten de tijd voor. Zoek bijvoorbeeld het een en ander op, op het internet. Ga hierna samen in gesprek over de stellingen.Luister naar elkaar en stel kritische vragen. Kom tot zoveel mogelijk inzichten.
Stellingen:
- Iedere zorghulpverlener die voldoende medische kennis bezit zou kunnen indiceren
- De MBO verpleegkundige is onvoldoende in staat om indicaties voor clienten in de thuiszorg te stellen; ze bezit hier onvoldoende competenties voor
- De wijkverpleegkundige van nu is niet zakelijk genoeg om mensen teleur te stellen en hen te wijzen op hun zelfredzaamheid en de mogelijkheden van ondersteuning door de mantelzorger
- Het tekort aan HBO verpleegkundigen wordt niet opgelost door MBO verpleegkundigen onder verantwoordelijkheid van HBO verpleegkundigen te laten indiceren
Vraag jezelf af wat je hebt geleerd van het samen doornemen van de stellingen. Reflecteer hierop.
1.4 Zorg coördineren in de thuiszorg
Inleiding:
Coördineren van zorg is een belangrijk onderdeel van je professioneel handelen in de thuiszorg. Bij coördinatie van zorg ben je gericht op de zorgvrager en stem je verschillende soorten zorg, hulp en diensten op elkaar af. In de extramurale zorg zijn de zorg en overige diensten opgesplitst. De gemeente regelt bijvoorbeeld de huishoudelijke ondersteuning en de thuiszorgorganisatie de verpleging en verzorging. Onderlinge afstemming is essentieel. Niet alleen tussen de verschillende diensten, maar ook tussen collega’s en tussen zorgverlener en zorgvrager (bron: Zorgpad.nl).
Leerdoelen:
- Je kan de zorg voor de zorgvrager in de thuiszorg coördineren waarbij je rekening houdt met geldende regels en richtlijnen.
Voorbereiding:
Verpleegkundige i.o: Lees ter voorbereiding op de les de theorie van het subhoofdstuk: Organiseren van zorg (C) van het leerpad: 19.2 indiceren en organiseren van zorg (Thema: Verpleeghuizen en thuiszorg).
Verzorgende i.o: -
Studieactiviteit:
Verpleegkundige i.o: Maak de kennisopdrachten (inclusief integratieopdracht) van het leerpad: 19.2 Indiceren en organiseren van zorg. * Het zou kunnen dat je bepaalde opdrachten al hebt gemaakt tijdens de vorige les.
Verzorgende i.o:
Als het goed is heb je je al eerder verdiept in wat ketenzorg inhoudt en wat hier de voordelen van zijn. Fris deze kennis even op. Zoek dus 'oude' informatie op. Je gaat namelijk tijdens de onderwijsactiviteit kritisch met elkaar kijken naar ketenzorg.
Onderwijsactiviteit:
Je hebt je verdiept in wat ketenzorg is (zo niet, doe dit dan alsnog). Hoe wordt de ketenzorg op dit moment in praktijk gebracht? Is het effectief? Wat wel/ wat nog niet? Welke bijdrage zou je hier als (wijk)verpleegkundige/verzorgende in kunnen hebben. Je hebt literatuur hierover opgezocht (zo niet? doe dit dan alsnog). Als subgroep worden antwoorden op bovenstaande vragen doorgenomen en eventueel bediscussieerd. Wat kan er nog beter georganiseerd worden in de ketenzorg?
1.5 Informele zorg organiseren en coördineren
Inleiding:
Verpleegkundigen krijgen de komende jaren steeds meer te maken met informele zorgverleners. De overheid heeft een aantal ontwikkelingen in de zorg in gang gezet die ervoor zorgen dat er een steeds groter beroep op informele zorgverleners gedaan zal worden. Zorgvragers moeten eerst een beroep doen op hun eigen netwerk voordat ze in aanmerking komen voor formele zorg. Informele zorgverleners spelen een grote rol in die zorgverlening. In dit onderwerp leer je wat de bevoegdheden van de informele zorgverleners zijn. Ook leer je meer over het adviseren en coachen van de informele zorgverleners. Tot slot gaan we in op het betrekken van de informele zorgverleners bij het monitoren en evalueren van de zorg.
Leerdoelen:
- Je kan aangeven hoe je je verpleegkundig handelen afstemt op de gewoontes, ervaringskennis en mogelijkheden van de zorgvrager en het informele netwerk.
- Je kan de verwachtingen van de zorgvrager en de informele zorgverleners managen.
- Je kan de informele zorgverleners adviseren over de omgang met de zorgvrager.
- Je kan onpartijdig bemiddelen bij problemen tussen de zorgvrager en de informele zorgverleners.
Voorbereiding:
Neem de theorie door van het leerpad: 6.8 Communiceren met naasten van thema: 6 communicatie in de zorg:
(B) communiceren met het sociale netwerk +
(C) Ondersteunen van het sociale netwerk bij de communicatie.
Studieactiviteit:
Maak de kennisopdrachten die je in de leerpaden bent tegengekomen:
(B) communiceren met het sociale netwerk +
(C) Ondersteunen van het sociale netwerk bij de communicatie.
Onderwijsactiviteit:
Situaties m.b.t. het organiseren en communiceren van en met informele zorg, worden vanuit de eigen praktijkervaringen opgehaald. Wat zijn de dingen die je makkelijk/ moeilijk afgaan? Waar ligt je leervraag? En hoe ben je van plan hier werk van te maken in de praktijk. Werk hier een plan voor uit. Laat je hierna kritisch bevragen door een medestudent.
Mocht er nog tijd over zijn, maak dan de integratieopdracht (D) van het leerpad: 6.8 Communiceren met naasten van het thema: communicatie in de zorg.
1.6 Naasten begeleiden in de thuiszorg
Inleiding:
Als verpleegkundige/verzorgende krijg je de komende jaren steeds meer te maken met mantelzorgers en vrijwilligers. Zorgvragers krijgen zo lang mogelijk zorg in de thuissituatie. De mantelzorg speelt een belangrijke rol in deze zorgverlening. Zonder steun raken de mantelzorgers overbelast, met alle gevolgen van dien. Ook vrijwilligers krijgen een steeds grotere rol in de ondersteuning van de zorgvrager, zodat deze zo lang mogelijk thuis kan blijven wonen. Deze vrijwilligers hebben ook begeleiding nodig. Naast het begeleiden van de zorgvrager ondersteun je als verpleegkundige/verzorgende in de thuiszorg ook de naasten en vrijwilligers die betrokken zijn bij de zorgvrager (bron: Zorgpad.nl).
Leerdoelen:
- Je kunt je eigen handelen aanpassen aan de gewoonten, ervaringskennis en mogelijkheden van de naasten.
- Je kunt overleggen met naasten over participatie in de zorg.
- Je kunt de verwachtingen van de zorgvrager en de naasten managen.
- Je kunt de balans tussen draagkracht en draaglast bewaken en overbelasting van naasten voorkomen.
- Je kunt de naasten adviseren op het gebied van het gebruik van hulpmiddelen.
- Je kunt beoordelen of de naasten behoefte hebben aan kennis, het aanleren van vaardigheden of praktische ondersteuning.
- Je kunt naasten emotionele ondersteuning bieden.
Voorbereiding:
Bekijk de richtlijn mantelzorg: https://www.venvn.nl/media/jsjmcewl/richtlijn-mantelzorg_conceptversie_praktijktest.pdf
Studieactiviteit:
Werk als duo aan de opdracht die als bijlage is te vinden: Naasten begeleiden bij overbelasting. De antwoorden van de opdracht kan na afloop bij de docent worden opgevraagd. Bekijk hoe goed jullie al in de materie zaten. Trek dus conclusies voor jezelf.
Onderwijsactiviteit:
Er volgt een gesprek met medestudenten waarin je inzoomt op de rol van de verpleegkundige/verzorgende met betrekking tot het signaleren van overbelasting bij de mantelzorger. Wat is de rol van de verpleegkundige/verzorgende hier precies in? Wat zijn de verwachtingen? en de hierop volgende acties? Speel eventueel een aantal rollenspelen waar overbelasting bij de mantelzorger bespreekbaar wordt gemaakt. Geef elkaar feedback.
Bekijk de richtlijn mantelzorg: https://www.venvn.nl/media/jsjmcewl/richtlijn-mantelzorg_conceptversie_praktijktest.pdf
Ga na wat de situatie op jouw afdeling is mbt het voorkomen en anticiperen op overbelasting van de mantelzorgers. Wat gaat er goed? of kan er beter? Wat zou er eventueel kunnen verbeteren? Maak hier een mini verbeterplan van en leg voor bij je medestudent/ eventueel op de afdeling zelf.
1.7 Co - en multimorbiditeit
Inleiding:
Zorgvragers hebben zelden maar één ziekte. Vaak zie je in de thuiszorg zorgvragers met een combinatie van ziekten. Soms heeft de ene ziekte andere ziekten tot gevolg, maar ook kan het voorkomen dat bepaalde ziekten los van elkaar voorkomen. In dit onderdeel leer je meer over de begrippen comorbiditeit en multimorbiditeit. Ook leer je welke gevolgen comorbiditeit en multimorbiditeit hebben op de kwaliteit van leven van zorgvragers en de zorgverlening aan hen. Tot slot leer je op welke manier je zorgvragers met co- en multimorbiditeit kunt begeleiden in de thuissituatie met behulp van casemanagement (bron: Zorgpad.nl).
Leerdoelen:
- Je kunt beredeneren wat de gevolgen zijn voor de kwaliteit van leven van de zorgvrager met co- en multimorbiditeit in de thuissituatie.
- Je kunt beredeneren wat de gevolgen zijn voor de zorgverlening aan zorgvragers met co- en multimorbiditeit in de thuissituatie.
- Je kan het Guided Care model toepassen bij zorgvragers met co- en multimorbiditeit in de thuissituatie.
Voorbereiding:
Neem de theorie uit onderstaande subhoofdstukken van het leerpad 19.3 Kwetsbare ouderen door (thema: Verpleeghuizen en thuiszorg):
- (B) Multimorbiditeit, beperkingen en kwetsbaarheid
- (C) Kwetsbare ouderen herkennen
- (D) Zorgproblemen bij kwetsbare ouderen
Maak hier ook de kennisopdrachten van.
Studieactiviteit:
Verdiep je in de werkzaamheden van een geriater en geriatrisch verpleegkundige. Ga na of deze bij jouw zorgorganisatie werkzaam zijn, hoe en wanneer je deze kunt consulteren, etc.
Mocht je tijd over hebben, neem dan de theorie door van het leerpad 19.3 Kwetsbare ouderen (thema: Verpleeghuizen en thuiszorg). Het gaat om het subhoofdstuk:
- (E) Zorg en behandeling bij kwetsbare ouderen
Onderwijsactiviteit:
Tijdens deze les ga je je verdiepen in de ouder wordende mens. Zodra je namelijk wat ouder wordt zullen er op verschillende gebieden (fysiek, mentaal en sociaal) veranderen. Waar moet je rekening mee houden? Verdeel met medestudenten de volgende onderwerpen. Er wordt informatie opgezocht en uiteindelijk met elkaar gedeeld. Het gaat om de onderwerpen:
- Maag darm kanaal van de oudere zorgvrager
- De bloeddruk van een oudere zorgvrager
- Het oudere hart
- De oudere luchtwegen
- Het oudere bewegingsapparaat (en mobiliteit)
- Botten, spieren en gewrichten van de oudere
- Het oudere brein
- De oudere huid
- Het zicht, gehoor- en reukvermogen van de oudere
Mochten er maar weinig medestudenten in je groep zitten, maak dan een keuze uit de bovenstaande onderwerpen en werk deze alleen uit.
1.8 Eindopdracht
Eindopdracht:
Door de recente activiteiten heb je de gelegenheid gehad om je inzicht te vergroten in de werking van de thuiszorg. Dit heeft je geholpen om beter te begrijpen of dit wellicht een geschikte carrièremogelijkheid voor jou is. De eindopdracht zal zich richten op dit onderwerp. Je wordt verzocht om een verslag te schrijven om te onderzoeken of de thuiszorg bij jou past. Het ingevulde verslag moet worden ingeleverd bij je studieloopbaanbegeleider en dient individueel te worden uitgevoerd.
Zie voor eisen het document dat als bijlage is toegevoegd.
Kenmerken wijkverpleging
