De nieuwe wereld en de Gouden Eeuw
Week 1: Mens en Maatschappij
Tijdens de eerste les Mens en Maatschappij hebben we het gehad over wat het vak precies inhoud. Hierbij heb je geleerd dat Mens en Maatschappij een vak is waar je:
1. Leert hoe het gedrag van de mens in het verleden en nu onze omgeving beïnvloed.
2. Hoe onze omgeving ons gedrag in het verleden en het heden beïnvloed.
Dan is het ook interessant om naar je eigen gedrag te kijken. Dingen die je heel normaal vindt, waren 20 jaar geleden helemaal niet gewoon. Tegenwoordig kun je met je telefoon je kluisje openen, je rooster bekijken, checken of je huiswerk hebt en klasgenoten appen hoe laat jullie morgen gaan wegfietsen.
Hoe zou het in 2073 zijn? Hoe zit een eerste dag van leerlingen op het Zone.college er dan uit? Gebruiken ze nog steeds hun mobiel om hun rooster te bekijken, vrienden te appen of hun cijfers op Magister te zien?
Je schrijft een kort verhaaltje. Je hebt hierbij twee opties:
- Hoe denk je dat een eerste schooldag op het Zone.College in 2073 eruit ziet?
- Stel, één van je kleinkinderen gaat in 2073 naar het Zone.College. Ze wilt alles weten over jouw eerste dag. Wat vertel je over de eerste dag? Let hierbij wel op, veel dingen zul je dan moeten uitleggen wat het is.
Week 2: Columbus, 'ontdekking' van Amerika
Christoffel Columbus, geboren in Genua in 1451, wordt gezien als de 'ontdekker van de Nieuwe Wereld'. Samen gaan we kijken hoe Columbus Amerika 'ontdekte'.
Ontdekker van Amerika
Ontdekking van Amerika
Lees: Van Nul tot Nu blz. 35 en 36 en maak de onderstaande vragen.
1. Waarom wordt het afvallen van de aarde als serieus gevaar gezien?
2. Waarom werden er voor andere routes gekozen in plaats van de gebruikelijke route van de Portugezen?
3. Leg uit waar de naam 'indianen' vandaan komt.
4. Legt uit dat de reis van Columbus eigenlijk geen bewijs is dat de aarde plat is?
Hudson koopt nieuw land aan, later wordt dit New York
'Indianen'
Christoffel Columbus werd gezien als de ontdekker van Amerika. Maar zoals we in de strip hebben gelezen, waren er al mensen die hier woonden. 'Indianen' werden deze mensen genoemd. Zij deden niet aan bezit van land. De vraag van de Europeanen om het land te kopen, moet dan bij de stammen die hier woonden voor vraagtekens hebben gezorgd.
Zoek op Google Maps de naam 'Harlem' op.
- Waar komen we terecht?
- Wat zegt dit over de geschiedenis van deze plaats?
- Ontdek je nog andere namen die herkenbaar zijn?
'Redskins' logo
Indianen of Native Americans
'Indianen' werd als naam steeds minder gebruikt. Deze naam was door de ontdekkers als Columbus aan deze inwoners gegeven. Tegenwoordig is in het Engels het woord 'Indians' vervangen door 'Native Americans' (oorsprongelijke Amerikanen). Ook werden stereotype namen verwijderd.
Lees het onderstaande artikel en schrijf een klein stukje waarin je de volgende vragen beantwoord:
- Benoem welke stereotypen er werden gebruikt voor de 'Native Americans'
- Waarom de naam 'Redskins' toch uiteindelijk werd veranderd.
- Geef je mening: Moet een club als de 'Cleveland Indians' zijn naam ook veranderen? Leg uit waarom.
Washington Redskins
Week 3: Maarten Luther, de breuk in het christendom
In de Middeleeuwen was de Katholieke Kerk de baas over het geloof. Iedereen ging naar de kerk. Dit gaf de Katholieke Kerk dan ook veel macht. In de 16de eeuw kwam er steeds meer kritiek op de Kerk. De Kerk zou zijn macht misbruiken. We kijken vandaag naar het leven van Maarten Luther, één van die mensen die kritiek had op de Kerk.
Maarten Luther hangt 95 stellingen op
Vragen bij de strip:
1. Waarom was er, vanuit mensen als Maarten Luther, veel kritiek op de Kerk?
2. Hoe maakte Maarten Luther zijn kritiek kenbaar?
3. Wat was de reactie van de Katholieke Kerk?
4. Waarom ging Maarten Luther de Bijbel vertalen in het Duits?
Johannes Calvijn
Johannes Calvijn
Ook Johannes Calvijn had kritiek op de kerk. Ook al waren zijn ideeën niet hetzelfde als Luther. Het idee dat je bij de kerk je 'zonden kon laten afkopen' kwam er ook bij Calvijn niet in. Er kwam naast een Lutheraanse stroming (volgelingen van Maarten Luther) ook een aantal andere stromingen. Deze noemen we samen protestants. In het gebied dat later Nederland werd, kreeg Calvijn veel aanhangers. Het 'calvinisme' kreeg hier voeten aan de grond.
Het calvinisme is tot vandaag nog steeds een woord wat vaak gebruikt om Nederland en de Nederlanders te beschrijven. Lees onderstaande artikel en beantwoord de vragen.
Column Yulian Ide
Lees de column van Yulian Ide en beantwoord de onderstaande vragen:
1. Als je aan Nederlanders vraagt hoe het gaat op het werk. Hoe antwoorden Nederlanders dan volgens Yulian? Waarin verschillen we van Duitsers?
2. Waarom kan een Nederlander volgens Yulian niet genieten van het weekend, met nadruk op het gebruik van alcohol?
3. Waaraan verwijt Yulian dit gedrag?
4. Google op 'calvinisme gedrag'. Welke gedragskenmerken horen bij het calvinisme?
Week 4: De Opstand
In de zestiende eeuw was Filips II koning van Spanje en het gebied de Nederlanden. Hij was een strenge katholiek en vond dat de inwoners van zijn gebied ook katholiek moest zijn. Door het groeiende protestantisme in de Nederlanden en de aankondiging van een belastingverhoging, werd dit een Opstand die het begin betekend van het huidige Nederland.
Beeldenstorm 1566
1. Willem van Oranje wordt gezien als 'vader des vaderlands'. Waarom?
2. Waarom werden katholieke kerken juist aangevallen tijdens de Beeldenstorm?
3. De Hertog van Alva wordt ook wel 'de IJzeren Hertog' genoemd. Waarom?
4. Zoek op in het woordenboek wat het woord 'kenau' betekend. Wat betekend het? Leg aan de hand van het stripverhaal uit waar die naam vandaan komt.
Een nieuw Wilhelmus
Wilhelmus van Nassouwe (7)
ben ik, van Duitsen bloed, (6)
den vaderland getrouwe (7)
blijf ik tot in den dood. (6)
Een Prinse van Oranje (7)
ben ik, vrij, onverveerd, (6)
den Koning van Hispanje (7)
heb ik altijd geëerd. (6)
Zo klinkt ons volkslied. Het oudste volkslied ter wereld. Misschien ook een reden voor een update. Maak een nieuwe tekst op dit volkslied.
- Denk aan het rijmschema ABAB
- Het aantal lettergrepen blijven hetzelfde (getallen staan erachter)
Week 5: Amsterdam, wereldstad
Maurits van Oranje
Willem van Oranje, leider van de Opstand tegen Spanje en grondlegger van het nieuwe land, Republiek der Zeven Vereenigde Nederlanden, was vermoord. Maar de oorlog met Filips II en Spanje was nog zeker niet voorbij. Stad voor stad wist zijn zoon, stadhouder Maurits van Oranje, de steden op de Spanjaarden te veroveren. Hij bedacht daarbij verschillende trucs om de steden in Nederlandse handen te krijgen.
In 1585 viel echter de Spanjaarden Antwerpen binnen. Antwerpen was eerst door de Nederlanden veroverd, maar door het Beleg (belegering van een stad) van Antwerpen wisten de Spanjaarden de stad weer te heroveren. De Spanjaarden waren wreed en straften de inwoners. Veel rijke kooplieden vluchtten weg uit Antwerpen vertrokken uit Antwerpen en gingen richting Amsterdam.
Tijdens de Gouden Eeuw was de VOC de eerste multinational, een bedrijf dat in meerdere landen ging handelen. Ze namen allerlei producten mee uit Azië om deze te verkopen op de beurs in Amsterdam. Amsterdamse kooplieden verdiende heel veel geld aan de verkoop van specerijen zoals peper en kaneel.
Het aantal inwoners, en daarbij het aantal handelaren, groeide in de 17de eeuw explosief. Om te zorgen dat al deze kooplieden hun gekochte specerijen kon bewaren werden de grachten in Amsterdam aangelegd. Boten konden daardoor via de grachten hun producten afladen in de pakhuizen aan de gracht.
De stad moest dus flink uitbereiden, om al die nieuwe inwoners aan te kunnen. Daardom werd de grachtengordel bedacht. Dit was een plan waarmee je aan de ene kant de stad kon verdedigen en aan de andere kant de meeste winst kon halen uit de verkochte woningen.
https://schooltv.nl/video/welkom-in-de-gouden-eeuw-de-voc/
1. Hoe kwamen veel arme mensen op de VOC-boten terecht?
2. Hoe was de medische zorg op de VOC-schepen?
3. Wat is de achtersteven? Wie zijn daar te vinden?
4. Waarom waren de sterren voor de VOC-schepen belangrijk?
5. Wat was er zo gevaarlijk aan 'Het Kanaal'? Hoe lossen ze dit op?
6. Wat vind jij: Moet J.P. Coen een eigen standbeeld hebben in Hoorn?
Vensterplaat Grachtengordel Amsterdam
1. Waarom is de grachtengordel niet alleen mooi, maar ook praktisch?
2. Welke drie soorten gevels zijn er? Waarom hebben de gevels deze naam?
3. Welke drie functies had de grachtengordel?
4. Hoe heet de poort die richting Haarlem gaat?
5. Waarom is de stad Amsterdam gebouwd op palen?
6. Leg uit wat 'de Gouden Bocht' is?
Week 6: Wetenschap en Kunst in de Gouden Eeuw
1. Wat legde Antoni van Leeuwenhoek allemaal onder de microscoop?
2. Benoem drie dingen wat Simon Stevin heeft gedaan?
3. Hoe is Hugo de Groot uit Slot Loevenstein ontsnapt?
4. Wat is filosofie?
5. Rembrandt van Rijn schildert de 'anomische les'. Leg in eigen woorden uit wat dit is?
Melkmeisje
Kunst in de Gouden Eeuw
De tijd van de Gouden Eeuw is ook de tijd van de Nederlandse meesters. 'De Nachtwacht' van Rembrandt van Rijn is misschien wel het bekendste werk. Ook andere beroemde kunstenaars als Vermeer of Jan Steen komen uit deze tijd. In de eregalerij van het Rijksmuseum worden dan ook een aantal van deze werken laten zien, maar over de hele wereld hangen deze beroemde schilderijen.
https://www.rijksmuseum.nl/nl/ontdek-meesterwerken
Nachtwacht
Week 7: WIC en slavenhandel
WIC
Naast de VOC was er ook de WIC (West-Indische Compagnie). Zij voerden met hun schepen richting Amerika en haalden daar producten zoals Tabak en Suiker. Voordat deze schepen richting Amerika vertrok, gingen ze eerst richting West-Afrika om daar mensen op te halen. Deze mensen werden tot slaaf gemaakt en meegenomen richting Amerika om daar op de plantages te werken. Deze handel noemen we de driehoekshandel.
Driehoekshandel
Vragen:
1. Bekijk de afbeelding. Leg uit waarom dit een driehoekshandel is?
2. Benoem welke producten werden verhandeld via deze driehoekshandel. Beschrijf daarbij welke producten welke kant op gaat.
Slaven op een plantage
Slavenhandel
In Afrika werden de tot slaaf gemaakte mensen in de schepen gepropt. Er was weinig ruimte en de mensen werden slecht behandeld. Veel mensen stierven al op de reis richting Amerika, al probeerde de slavenhandelaren dit ten alle tijden te voorkomen. Eenmaal aangekomen in Amerika werden ze verhandeld. Voor de WIC was dit punt Curaçao. Daar werden alle slaven verhandeld en verkocht aan de hoogste bieder. Hier moesten ze de rest van hun leven werken. Jonge mannen en vrouwen waren prijzig, want ook hun kinderen konden later als slaaf worden gemaakt en op de plantage werken. Ouderen waren zwak en kon je dus voor een kleinere prijs kopen. Mensen werden verhandeld als producten.
Slaven op plantage
Eenmaal op de plantage was het leven zwaar en hard. Slaven die hun werk niet goed deden werden zwaar gestraft voor het oog van de anderen. Gedood werden ze vaak niet, maar zweepslagen of andere martelmethodes kwamen vaak voor. Het was ook gelijk een signaal voor de anderen. Angst was een grote reden om voor veel slaven niet in opstand te komen.
Toch was er een groep slaven die het lukte om te vluchtten van de plantage. In Suriname noemen we deze groep Marrons. Zij schuilden en leefden in de regenwoud van Suriname. Soms werden plantages aangevallen door deze Marrons om het leven van de plantagehouders in Suriname het leven lastiger te maken.
Koning biedt excuses aan voor slavernijverleden en vraagt om vergiffenis (nos.nl)
Lees het artikel en beantwoord de onderstaande vragen:
1. Wie biedt zijn excuses aan en waarom vond hij het nodig zijn excuses aan te bieden?
2. Waarom werd dit moment gekozen om excuses aan te bieden?
3. Volgens Willem-Alexander is de slavernij nog steeds voelbaar. Hoe voelen we vandaag de dag nog de slavernij, volgens Willem-Alexander?
4. In de speech wordt de Tweede Wereldoorlog als voorbeeld benoemd. Waarom werd deze periode benoemd in de speech?
5. Als we vergelijken met andere landen, is deze excuses uitzonderlijk of zijn we als Nederland laat? Benoem daarbij de landen België en Groot-Brittannië als vergelijking.
Eindopdracht 'De nieuwe wereld en de Gouden Eeuw'
Een leven als een slaaf. Daar heb je de afgelopen weken genoeg over gehoord. Je kan je dus aardig inbeelden hoe het leven dan kan zijn. En dat is wat jullie nu gaan doen.
Schrijf een verhaal, die bestaat uit drie verschillende delen. Hierbij ga je inleven in het leven van een slaaf. Hoe ziet zijn leven eruit? Wat voelt hij?
1. Je slaaf is net gepakt en op het schip gezet. Beschrijf een dag op het schip. Wat ziet en voelt hij? Hoe beleeft hij zijn tijd op het slavenschip?
2. Het is een aantal maanden verder. Je slaaf staat te koop op de slavenmarkt. Beschrijf wat er gebeurd op die markt. Voor hoeveel wordt jouw slaaf verkocht? Waar gaat hij terecht komen?
3. Het is twee jaar verder. De slaaf zit al een tijd op de plantage. Dan is er opeens een ontsnappingspoging. Dan is het aan jou om het verder te schrijven. Lukt de poging of niet. Wat gebeurd er daarna met de slaven?
|
Beoordeling
|
Aantal punten
|
|
|
Deel 1l: Hoe is het leven op het schip?
|
3
|
|
|
Deel 2: De slavenmarkt
|
3
|
|
|
Deel 3: Het leven op de plantage, hoe loopt het verhaal af?
|
4
|
|
|
|
10
- 1/2/3/4/5: onvoldoende, verbeteren tot een voldoende
- 6/7: voldoende
- 8/9/10: Goed
|
|
Stripverhaal Columbus
