Stel: we stappen in een tijdreismachine. We gaan 300 miljoen jaar terug de tijd in. Nederland zag er toen heel anders uit. Nederland was een tropisch moeras, vol met bossen en planten. De resten van deze begroeiing vinden we nu als steenkool terug, kilometers onder de grond. Lange tijd hebben we deze steenkool nodig gehad om elektriciteit op te wekken. Maar wat doen we als de voorraad steenkool opraakt...?
Nederland heeft veel stoffen in de grond die uit het verleden komen. Deze grondstoffen hebben een beperkte voorraad: op = op. We gebruiken ze voor het opwekken van energie. In de toekomst zullen we daarom op zoek moeten gaan naar stoffen die we kunnen recyclen (= opnieuw gebruiken). Toekomstige generaties hebben ook energie nodig!
In deze les leer je over beide vormen van grondstoffe en waarom ze belangrijk zijn voor de duurzame wereld in de toekomst.
Wat kan je straks?
Leerdoelen
Aan het einde van de les kan je...
de betekenis van natuurlijke en duurzame hulpbronnen noemen;
hernieuwbare en niet-hernieuwbare stoffen herkennen;
voorbeelden geven van hernieuwbare en niet-hernieuwbare stoffen;
uitleggen waarom hernieuwbare energiebronnen belangrijk zijn voor een duurzame wereld.
Wat ga je doen?
Programma
Stap
Wat ga je doen?
1
Je leert wat natuurlijke en duurzame hulpbronnen zijn. Je bekijkt welke natuurlijke hulpbronnen we in Nederland hebben.
2
Je zoomt in op de natuurlijke hulpbronnen van Nederland. Je leert over de voor- en nadelen van deze hulpbronnen.
3
Je zoomt in op de duurzame hulpbronnen van Nederland. Je leert over de voor- en nadelen van deze hulpbronnen.
Tijd
Voor deze opdracht heb je één lesuur nodig.
Aan de slag
Opdracht 1: Hernieuwbare en niet-hernieuwbare stoffen
Grondstoffen en energie zijn belangrijk voor het leven op aarde. Je gebruikt ze elke dag voor dagelijkse producten. Je kunt dan denken aan water, voedsel of benzine, maar ook aan alle grondstoffen die in kleding, tv's, auto's of smartphones zijn verwerkt.
De grondstoffen die je nodig hebt voor de producten kun je indelen in hernieuwbare grondstoffen en niet-hernieuwbare grondstoffen.
Hernieuwbare of duurzame energiebronnen zijn hulpbronnen die bij het gebruik ervan nooit opraken. Ook dragen ze niet bij aan het versterkte broeikaseffect, want er komt (vrijwel) geen CO2 vrij. Bij hernieuwbare energiebronnen kun je denken aan zonne-energie, windenergie, waterkracht of biomassa.
Niet-hernieuwbare of natuurlijke energiebronnen zijn hulpbronnen die bij het gebruik ervan opraken. Er is maar een beperkte voorraad van op aarde: op = op. Bij het gebruik ervan dragen ze vaak bij aan de opwarming van de aarde en de klimaatverandering, want er komt (veel) CO2 vrij. Je kunt denken aan aardolie, aardgas en steenkool, maar ook aan water, hout, metalen (goud, zilver) en gesteentes (graniet, marmer, basalt).
Opdracht: Natuurlijke en duurzame hulpbronnen
Opdracht: Natuurlijke en duurzame hulpbronnen
0%
Maak de oefening over verschillende soorten hulpbronnen.
Grondstoffen zijn materialen die worden gebruikt om een product te maken. Natuurlijke grondstoffen zijn stoffen uit de natuur, zoals aardgas, aardolie en steenkool. Deze stoffen noem je ook wel fossiele brandstoffen. Andere natuurlijke grondstoffen zijn koper en ijzererts. Landbouwgewassen (voedsel) en hout vallen ook onder natuurlijke grondstoffen.
De aarde heeft een beperkte voorraad grondstoffen in de natuur: op = op! Deze grondstoffen zijn geschikt om energie op te wekken. In de toekomst, als de voorraad op is, kunnen we wellicht niet genoeg energie meer opwekken. Gevolg: geen elektriciteit, producten kunnen niet meer worden gemaakt en je kunt niet meer autorijden. Kortom: het leven valt stil.
Toch zorgt het gebruik van sommige natuurlijke grondstoffen voor problemen. Nederland gebruikt veel aardgas uit de Groningse bodem. Deze aardgaswinning zorgt daar voor aardbevingen en bovendien raakt de voorraad aardgas op. Bij het verbranden van aardgas en aardolie komt het gas koolstofdioxide (CO2) vrij. CO2 is één van de oorzaken van de opwarming van de aarde en de klimaatverandering.
Oefening: Aardolie
Bekijk hieronder de video over aardolie en de video over kolen en gas.
Maak daarna de drie vragen.
Video: verwerken van aardolie
Video: kolen en gas
Opdracht 3: Schone energie in Nederland
We gebruiken iedere dag energie om te bewegen, te denken, adem te halen, kortom te leven. Wij halen energie uit ons voedsel. Dat voedsel verbranden we, je noemt het ook wel brandstof. Maar niet alleen mensen, dieren en planten zetten brandstof om in energie… machines doen dit ook. We halen de brandstof hiervoor uit de aarde. Maar de aarde heeft langer de tijd nodig om de brandstoffen te maken dan de tijd die het ons kost om de brandstof te gebruiken. Als we de brandstoffen uit de aarde blijven gebruiken, zal de voorraad opraken. Zo kunnen we in de toekomst geen energie meer opwekken.
Daarom zijn er ook hernieuwbare of duurzame energiebronnen. Met water, wind of de zon kunnen we ook energie opwekken. De zon komt iedere dag weer op, het waait bijna altijd en water blijft van hoog naar laag stromen. Daarom zijn het energiebronnen die niet opraken. De energiebronnen zijn dus oneindig. Daarom dragen deze bronnen bij aan duurzaamheid. Toekomstige generaties kunnen er ook gebruik van maken!
Beantwoord de volgende vragen in jouw eindproduct.
Maak gebruik van de informatie die je deze les geleerd hebt.
Kijk eventueel terug naar de verschillende stappen van de les.
Bekijk de afbeeldingen hiernaast.
Noem de drie hulpbronnen die je op de afbeeldingen ziet.
Noem per afbeelding of het een hernieuwbare of niet-hernieuwbare hulpbron is.
Leg je antwoord van opdracht 2 per afbeelding uit.
Waar komt de naam 'Groene energie' denk je vandaan?
Bonus: Bedenk twee andere voorbeelden van hernieuwbare hulpbronnen en van niet-hernieuwbare hulpbronnen. Let op: het moeten andere hulpbronnen zijn dan die in de les genoemd zijn!
Terugblik
Heb je alle leerdoelen behaald?
Kijk terug naar de leerdoelen van deze les. Heb je ze allemaal behaald?
Het arrangement 2: Natuurlijke en duurzame hulpbronnen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Natuurlijke en duurzame hulpbronnen
Oefening: biomassa
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
de betekenis van natuurlijke en duurzame hulpbronnen noemen;
