Spieren zijn heel belangrijk, want ze zorgen ervoor dat we kunnen bewegen. Maar heb jij enig idee hoeveel spieren we eigenlijk hebben? En wat zou de sterkste spier van je lichaam zijn? Misschien wil je later in de zorg werken of bij een sportvereniging. Goede redenen om wat meer over spieren te leren.
Leerdoel
Aan het eind van deze les kun je de bouw en werking van spieren beschrijven.
Hoe werkt deze les?
Deze les mag je helemaal zelfstandig gaan maken en zit vol met leuke spelletjes en filmpjes. Je krijgt twee lesuren om alles door te nemen. De les bestaat uit vier onderdelen. Onderdeel 1 en 4 zijn verplicht.
Spieren: Neem dit onderdeel helemaal door.
Herhaling: Dit onderdeel kun je doen als je tijd over hebt, en graag extra herhaling wil.
Extra uitdaging: Dit onderdeel kun je doen als je tijd over hebt, en graag extra uitdaging wil.
De test: Aan het einde van de les maak je de test. Deze bestaat uit 10 vragen en gaat alleen over basisstof 4. Start de test uiterlijk om 11.30 uur.
Tot slot
Ik hoor graag wat je van de les vindt. Vul aan het einde alsjeblieft het feedbackformulier in. Heel veel plezier met deze les.
Je kunt in het menu naar het volgende kopje gaan of de pijlen gebruiken om verder te gaan.
Ga nu naar onderdeel 1: spieren
Spieren
Inleiding
Lachen is gezond. Maar wist je dat je bij het lachen ook je spieren gebruikt? In je gezicht gebruik je 15 spieren. En ook je buikspieren en je middenrif bewegen als je lacht. Soms krijg je zelfs buikpijn als je de slappe lach hebt gehad.
Hoeveel spieren heeft een mens eigenlijk?
Wat is de sterkste spier in je lichaam?
Kijk maar eens naar het filmpje en beantwoord dan deze vragen.
Voor uitleg over spieren kun je de video bekijken. Alle uitleg staat ook in de tekst hieronder.
Je kunt dus kiezen of je de video bekijkt, de tekst leest, of allebei.
Video bekeken? Of onderstaande tekst gelezen? Ga dan verder met oefening 1.
Het Spierstelsel
Alle spieren samen noem je het spierstelsel. Hieronder zie je een plaatje van een mens waarbij ze de huid hebben weg gelaten. Je ziet dus gelijk de spieren. Veel spieren zitten met pezen vast aan de botten van je lichaam. Omdat ze vast zitten aan je skelet, noemen we dit skeletspieren.
Afbeelding 1. Het spierstelsel
Bouw van een spier
Hieronder zie je de schematische bouw van een skeletspier. De spier zit aan het bot (1) vast met een pees (2). Dat noem je de aanhechtingsplaats. Pezen zijn heel sterk omdat ze het bot moeten kunnen meetrekken als de spier beweegt.
Om de hele spier zit een laag bindweefsel, dat heet de spierschede (3).
Een spier is opgebouwd uit spierbundels (5). Om die spierbundels heen zit weer bindweefsel.
Spierbundels bestaan uit spiervezels (6).
Spiervezels bestaan uit heel veel spiercellen. Daarom zie je veel celkernen (8).
Afbeelding 2: Bouw van een spier
Werking van een spier
Spieren kunnen samentrekken. Pezen kunnen niet samentrekken. Omdat een spier met een pees vastzit aan een bot, trekt de spier het bot mee wanneer het samentrekt.
Dat samentrekken gaat zo:
Eerst geven de zenuwcellen een signaal door aan de spiercellen.
De spiervezels trekken samen.
De hele spier wordt korter en dikker
De spier trekt aan de pezen
De pezen trekken aan de botten
De botten bewegen naar elkaar toe
Het samentrekken van spieren kost energie. Wanneer er veel spiervezels samentrekken, kost dat ook veel energie.
Antagonisten
Spieren kunnen alleen maar samentrekken en ontspannen. Als ze samentrekken worden ze korter en dikker en beweegt het bot mee. Als ze ontspannen worden ze lang en dun, maar het bot beweegt niet terug.
Er is dus een spier nodig die ervoor zorgt dat het bot weer terug beweegt. Zo'n spier heeft een tegenovergestelde werking. Je noemt dat een antagonist.
Kijk maar eens naar de spieren van de bovenarm. Er is een spier die de arm kan buigen. Deze spier heet de biceps. Dit is een buigspier.
Een andere spier strekt de arm. Die spier heet de triceps. Dit is een strekspier.
De triceps en de biceps zijn samen een antagonistisch paar.
Je ziet hier de bouw van een skeletspier. Weet jij de juiste namen in te vullen? Je kunt de woorden slepen.
Herhaling
Oefening 1
Bouw van een spier
Hieronder zie je de schematische bouw van een skeletspier. De spier zit aan het bot (1) vast met een pees (2). Dat noem je de aanhechtingsplaats. Pezen zijn heel sterk omdat ze het bot moeten kunnen meetrekken als de spier beweegt.
Om de hele spier zit een laag bindweefsel, dat heet de spierschede (3).
Een spier is opgebouwd uit spierbundels (5). Om die spierbundels heen zit weer bindweefsel.
Spierbundels bestaan uit spiervezels (6).
Spiervezels bestaan uit heel veel spiercellen. Daarom zie je veel celkernen (8).
Weet jij hoe een spier is opgebouwd?
Ga nu verder met oefening 2, om nog meer te oefenen.
Oefening 2
Werking van een spier
Spieren kunnen samentrekken. Pezen kunnen niet samentrekken. Omdat een spier met een pees vastzit aan een bot, trekt de spier het bot mee wanneer het samentrekt.
Dat samentrekken gaat zo:
Eerst geven de zenuwcellen een signaal door aan de spiercellen.
De spiervezels trekken samen.
De hele spier wordt korter en dikker
De spier trekt aan de pezen
De pezen trekken aan de botten
De botten bewegen naar elkaar toe
Oefening 3
Hier kun je extra oefenen met moeilijke woorden. Combineer telkens een woord en de uitleg. Kun je in minder dan 60 seconden alle antwoorden vinden?
Wat leuk dat je kiest voor de extra uitdaging die gaat over spit en hernia. Vooral als je later in de zorg wilt gaan werken, is het slim om je hier alvast in te verdiepen.
Leerdoel: Aan het einde van de les kun je de kenmerken van spit en hernia beschrijven.
Er zijn een aantal overeenkomsten. Spit en hernia zorgen allebei voor rugpijn. Je kunt het allebei krijgen doordat je een verkeerde lichaamshouding hebt.
Er zijn ook verschillen. Hieronder zie je een gedeelte van de wervelkolom.
Zoals je kunt zien bestaat de wervelkolom uit wervels en tussenwervelschijven.
De wervels bestaan uit beenweefsel. De tussenwervels bestaan uit een ring van kraakbeenweefsel met in het midden een waterrijke kern.
Afbeelding 1: hernia
Spit
Spit is pijn in de lage rug. Je kan spit heel plotseling krijgen, doordat je bijvoorbeeld iets hebt getild wat veel te zwaar is. Er ontstaat dan een scheurtje in de kraakbeenring van een tussenwervel. Je spieren verkrampen zodat er geen verdere beschadiging ontstaat. Dit doet veel pijn en je kunt niet goed meer bewegen.
Wat kun je er aan doen?
Blijven bewegen
De rug warm houden
Geen zware dingen tillen
Niet te lang in dezelfde houding zitten of staan
Spit gaat meestal vanzelf voorbij na een paar dagen of weken.
Hernia
Bij een hernia heb je rugpijn die kan uitstralen naar je been. Een hernia komt vaak door slijtage. De slijtage kan een gevolg zijn van een slechte lichaamshouding of te vaak zwaar tillen.
Als er een stukje van de kraakbeenring wegslijt, kan de zachte kern naar buiten komen. Deze drukt dan tegen je ruggenmerg. Je ruggenmerg bestaat uit zenuwen. Door de hernia komen een aantal van de zenuwen klem te zitten. Dit doet pijn. Er kan ook een zenuw van je been klem komen te zitten. De pijn straalt dan uit naar je been. Soms voelt deze zelfs verlamd.
Wat kun je er aan doen?
Rust
Een operatie om de uitstulping te verwijderen
Een operatie om de tussenwervelschijf te verwijderen
Het arrangement Stevigheid en beweging: Spieren is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Anita Krielen
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2023-04-05 16:53:53
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
.jpg){kind=link}
