Zoals je misschien al in de gaten had nadat je het eerste filmpje heb gekeken, gaat het in deze wikiwijs pagina over Criminaliteit. In het eerste hoofdstuk ga je leren over verschillende vormen van criminaliteit en ook de oorzaken en gevolgen hiervan.
In het tweede hoofdstuk gaan we het hebben over het strafrecht. Daarnaast gaan we het ook hebben over strafrecht. Want wat is eigenlijk allemaal strafbaar in Nederland? En wat gebeurt er als er eenmaal een strafbaar feit is begaan? Dit gaan we allemaal bespreken in het tweede hoofdstuk: Strafrecht.
In het tabje leerdoelen vind je specifiek wat er behandeld gaat worden. Ook zijn er op deze Wikiwijs meerdere toetsen te vinden over deze stof en oefenopgaven waarmee je de stof voor jezelf kan oefenen. Ook zijn er twee video samenvattingen die je als extra steun kan gebruiken. Als laatste is er een eindtoets die je maakt om te controleren of je alles begrepen hebt. De leerstof inclusief de eindtoets zou je ongeveer 90 min moeten kosten. Als je alle oefentoetsen en extra stof ook wil proberen, kan dit natuurlijk wat langer duren. Lukt het je dan niet om op tijd klaar te zijn? Dan kan je thuis gewoon verder aan de slag.
Aan de linkerkant van de pagina vind je meer informatie over de cursus.
Leerdoelen
We hebben verschillende leerdoelen voor deze les. Al deze leerdoelen worden op deze Wikiwijs behandeld. Dit zijn ze:
Je leert wat crimineel gedrag is en wat we hieronder verstaan.
Je leert wat een misdrijf is en wat de gevolgen hiervan zijn.
Je leert wat een overtreding is en wat de gevolgen hiervan zijn.
Je leert oorzaken van crimineel gedrag.
Je leert de uitgangspunten van het strafrecht.
Je leert wat de rechten van een verdachte zijn.
Succes!
Voorkennis ophalen
Hoofdstuk 1: Wat is criminaliteit?
Wat is criminaliteit?
Wat is criminaliteit?
Je hebt vast wel een idee wat criminaliteit of een crimineel is. Je kan ook vast wel een aantal dingen opnoemen die je ziet als crimineel gedrag of wat iemand een crimineel maakt, zoals het plegen van misdaden zoals inbraak of bijvoorbeeld afpersing.
Simpel gezegd wordt onder criminaliteit verstaan: al het gedrag wat volgens de wet strafbaar is.
Iemand die zich schuldig maakt aan strafbaar gedrag, criminaliteit dus, wordt een crimineel genoemd.
Kan jij enkele nog enkele voorbeelden opnoemen van crimineel gedrag?
Criminaliteit: In tijd en plaats
Criminaliteit: tijd en plaats
Of iets strafbaar is, ligt aan verschillende dingen. Zo bepaalt de overheid van een land bijvoorbeeld de wetten en regels en daarmee ook wat strafbaar is. Omdat overheden in verschillende landen verschillende dingen verbieden, ligt het dus ook aan het land waar je op dat moment bent of iets mag of niet mag, of iets strafbaar is.
Oftewel:
•Of iets strafbaar is, ligt aan het land waar je op dat moment bent…
Maar dat niet alleen. Of iets strafbaar is kan ook liggen aan de tijd waarin je leeft. Zo waren er vroeger in Nederland andere dingen verboden als nu. Denk dan bijvoorbeeld aan softdrugs of zelfs het negatief praten over God en de kerk.
•Wat strafbaar is, ligt aan in welke tijd je leeft. Wat crimineel bevonden wordt veranderd soms door de tijd.
Kijk nu het filmpje 'Saoedische vrouwen achter het stuur'
Vrouwen voor het eerst achter het stuur
Saoedische vrouwen voor het eerst achter het stuur.
Misdrijven en overtredingen
Soorten delicten
We maken onderscheid tussen meerdere soorten delicten, zoals:
delicten tegen de openbare orde en het gezag
misdrijven tegen leven en persoon
ruwheidmisdrijven
vermogensmisdrijven
verkeersmisdrijven
misdrijven tegen de Opiumwet
economische delicten
omschreven in de Wet Economische Delicten
milieudelicten
Kan jij voor jezelf voor elk delict een voorbeeld verzinnen? Je kan als hulp hier de zoekmachine of andere literatuur gebruiken.
Kenmerken van een misdrijf
Onder criminaliteit verstaan we zoals we eerder hebben geleerd het overtreden van regels. Daarin maken we onderscheid tussen misdrijven en overtredingen. We sommen hier de kenmerken op van misdrijven. Ten eerste eerst de definitie van misdrijven:
Misdrijven zijn ernstig strafbare feiten.
Bijvoorbeeld: Moord, diefstal of inbraak
Kenmerken waaraan je een misdrijf kan herkennen:
Voor misdrijven kan je zware straffen krijgen zoals celstraf. Deze straffen kunnen oplopen tot wel een levenslange gevangenis straf!
Daarnaast krijg je ook te maken met een strafblad. Hierin staat geregistreerd wat je in het verleden fout hebt gedaan en hierdoor kan het moeilijker worden om in de toekomst een baan te krijgen!
Misdrijven vallen altijd onder criminaliteit! Dit is niet het geval bij overtredingen!
Meewerken aan een misdrijf is ook strafbaar! Denk dan bijvoorbeeld aan medeplichtigheid aan moord.
Geheugensteuntje
Een makkelijke manier om een misdrijf te onderscheiden van een overtreding is het volgende:
Een misdrijf heeft gevolgen voor anderen! Een overtreding heeft dit over het algemeen niet.
Kenmerken van een overtredingen
Naast misdrijven zijn er ook de minder ernstige overtredingen. Een overtreding is simpel gezegd strafbare feiten die minder erg zijn. Er zijn een aantal kenmerken waaraan je een overtreding kan herkennen en kan onderscheiden van een misdrijf, deze worden hieronder beschreven.
Voorbeeld van een overtreding: Door rood licht rijden.
•Straffen zijn vaak minder zwaar, denk aan boetes. (Maximale straf is 1 jaar hechtenis) dus geen gevangenisstraf.
•Je krijgt geen strafblad
•Kent geen medeplichtigheid, zo ben je niet medeplichtig aan door rood rijden als je achterop bij iemand op de fiets zit die door rood rijd!
•Is niet perse crimineel
Geheugensteuntje
Overtredingen hebben zelden slachtoffers!
Het verschil tussen een misdrijf en een overtreding
Gevolgen criminaliteit
Gevolgen van criminaliteit
Criminaliteit heeft natuurlijk ook allerlei gevolgen. Hier gaan we onder het kopje 'gevolgen van criminaliteit' verder op in. Voordat we dit doen is er een filmfragment wat je kan bekijken.
Materiële gevolgen en imateriële gevolgen
We delen de gevolgen van criminaliteit in twee catergorieen in. Dit zijn de volgende:
materiële gevolgen:
Dit is alles wat je kan berekenen in geld. Wat fysieke waarde heeft. Denk dan aan je fiets, jas, telefoon maar ook je geld op de bank. Als dit gestolen of beschadigt wordt loop je natuurlijk schade op. Je moet dan namelijk nieuwe spullen kopen of laten repareren. Dit kost jou dan weer geld!
Imateriële gevolgen:
Dit zijn gevolgen die je niet in geld kunt uitdrukken. Denk dan bijvoorbeeld aan angst gevoelens en trauma's. Deze kan je bijvoorbeeld krijgen nadat met geweld (misdrijf) in aanraking komt en hierdoor de deur niet meer uit durft.
Hoofdstuk 2: Strafrecht
Wat omvat het strafrecht?
Het klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk omvat het strafrecht simpelweg alle regels en wetten over het straffen van mensen die de wet hebben overtreden.
In het strafrecht zijn de taken en ook de bevoegdheden van de officier van justitie, de politie en de rechter vastgelegd. Maar dat niet alleen, ook de rechten en plichten van de verdachten worden hier vastgelegd.
De belangrijkste punten van het strafrecht zijn als volgt:
Je kunt alleen worden gestraft voor iets wat volgens de wet strafbaar is. Je kan dus niet zomaar gestraft worden voor iets wat niet verboden is!
Er wordt bij de straf altijd rekening gehouden met de zwaarte van het delict! Je wordt natuurlijk zwaarder bestraft voor een moord dan voor een diefstal!
De rechter kijkt altijd naar de situatie waarin het delict gepleegd werd. Denk dan bijvoorbeeld aan de financiële situatie of als er sprake was van huiselijk geweld. Zo kan een straf voor moord veel lager uitvallen als er uit sprake was van mishandeling door het slachtoffer.
De rechter moet rekening houden met de achtergrond en de persoonlijke eigenschappen van de dader. Zo kan een dader bijvoorbeeld geestelijke problemen hebben, hierdoor kan dit worden gezien als een verzachtende omstandigheid.
De rechter houdt rekening met de leeftijd van de verdachte. Het strafrecht is overigens anders voor jongeren onder de achttien jaar. Voor deze mensen geld het jeugdstrafrecht. Hier gaan we het in het volgende tabje over hebben.
Het jeugdstrafrecht
In Nederland gelden andere regels in het strafrecht voor minderjarigen.
Zo kunnen in Nederland kinderen tot twaalf jaar helemaal niet vervolgd worden voor misdaden. Deze kinderen kunnen dus niet de gevangenis in gaan! Wel kan de politie met de ouders in gesprek gaan en is er een kans dat Bureau Jeugdzorg wordt ingeschakeld. Bureau Jeugdzorg is een zorginstelling die zich bezighoudt met vrijwillige, maar ook verplichte hulpverlening voor zowel de jongeren als de ouders.
Jongeren vanaf twaalf tot achttien jaar vallen onder het jeugdstrafrecht. In het jeugdstrafrecht gelden andere regels. Zo is er een speciale Kinderrechter en zijn de rechtszittingen niet openbaar voor het publiek.
Ben je nieuwsgierig geworden over dit onderwerp? Je kan meer informatie vinden over het jeugdstrafrecht, verder in de wikiwijs onder het kopje extra informatie.
De rechten van een verdachte
Je kan in Nederland natuurlijk niet zomaar opgepakt worden zonder reden. Je moet hiervoor verdacht worden van een misdrijf. En dat verdacht worden is aan regels gebonden. Zo ben je pas verdachte als er een redelijk vermoeden is dat je schuldig bent aan een strafbaar feit.
Ook zijn er nog meer rechten die een verdachte heeft als hij eenmaal verdacht wordt van een misdrijf. Deze sommen we voor de duidelijkheid hier op.
Het zou natuurlijk gek zijn als je zomaar wordt opgepakt zonder dat je weet waarom. Dat vinden we in Nederland gelukkig ook. De verdachte heeft het recht te weten waarvan hij verdacht wordt.
Ook moet de politie de verdachte erop wijzen dat hij recht heeft op hulp van een advocaat vanaf het moment van dat hij wordt vastgezet.
Een verdachte heeft het recht te zwijgen tijdens het verhoor en hoeft daarnaast ook niet mee te werken aan het onderzoek.
De politie mag een verdachte ook niet zomaar voor onbepaalde tijd vasthouden. De maximale tijd dat een verdachte door de politie mag worden vastgehouden is 9 uur. Hier zitten wel wat haken en ogen aan: de tijd tussen 0.00 en 9.00 telt niet mee. Het kan dus zijn dat de verdachte in praktijk 18 uur kan worden vastgehouden.
Elke verdachte heeft recht op een eerlijk proces voor een onafhankelijke en onpartijdige rechter.
Tijdens het proces heeft een verdachte recht op rechtsbijstand (meestal een advocaat) en ook op een tolk als hij de Nederlandse taal niet spreekt.
Een verdachte is onschuldig totdat hij door de rechter schuldig is bevonden!
Vind de rechter dat er te weinig bewijs is om iemand schuldig te verklaren? Dan volgt er vrijspraak.
Na de uitspraak van de rechter mag een verdachte (en ook het OM) in hoger beroep gaan als hij het niet eens is met de beslissing. Dan wordt de zaak opnieuw behandeld door een hogere rechter.
Misdrijven en overtredingen kunnen verjaren. Dit verschilt per misdrijf of overtreding. Zo kent diefstal een verjaring van twaalf jaar en afpersing twintig jaar. Zware misdrijven zoals moord verjaren nooit!
Oefeningen en toetsen
Uitleg toets
Je kan bij dit tabje oefenen met de stof die je nu hebt gelezen. Je kan beginnen bij de toets beginner. Heb je al wat meer zelfvertrouwen over je kennis? Dan kan je natuurlijk ook een toets moeilijker beginnen. Als je nog wat foutjes hebt gemaakt maakt dat helemaal niet uit. Je kan de stof nog een keer teruglezen en de toets opnieuw maken of een niveau lager eerst proberen als dat mogelijk is. Je kan ook nog even oefenen met de oefening hieronder.
Je kunt deze toets maken om meer te oefenen
Toets beginner
Klik op de link om de toets 'makkelijk' te starten. Heb je deze allemaal goed beantwoord? Ga dan verder met de toets 'gemiddeld'.
We zijn bijna aan het einde gekomen van deze les. Om te controleren of je de stof inmiddels goed onder de knie hebt staat hier de eindtoets. Er wordt verwacht dat je deze met een voldoende afsluit. Nog geen voldoende? Neem dan nogmaals de stof goed door en probeer het opnieuw!
Het arrangement Criminaliteit is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
stephan schmid
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2023-04-06 10:30:46
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Toets expert
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
